GENETISCH GEMODIFICEERD
VOEDSEL
OPLOSSING OF PROBLEEM?
Door:
Klas:
Vak: Biologie
Datum:
Begeleider:
School:
,Studiejaar: 2019/2020 (4/5 HAVO)
Voorwoord
Het schrijven van een profielwerkstuk vond ik een stuk lastiger dan ik verwacht had.
Helemaal aan het begin had ik heel veel zin om eraan te beginnen. Het kiezen van mijn
onderwerp ging niet heel vlot. Ik wist wel dat ik iets wou doen met biologie. Eigenlijk wilde ik
iets doen over kanker, maar toen ik ging googelen kwam ik uit bij het onderwerp genetische
modificatie. Ik vond het meteen interessant, vooral omdat er zoveel verschillende meningen
over bleken te zijn en ik niet meteen wist wat ik ervan moest vinden.
Het schrijven van het werkstuk vond ik wel lastig. In de loop van de tijd kreeg ik er steeds
minder zin in. Het maken ervan was een stuk moeilijker dan verwacht. Juist omdat er zoveel
informatie over te vinden was en het moeilijk was om te weten wat nou echt belangrijk was
en wat waar was. Er blijkt veel fake nieuws over genetische modificatie te zijn. Vooral van
tegenstanders. Ik was aan het begin urenlang sites en boeken aan het doorlezen voordat ik
echt wat wist over het onderwerp.
Het goed bedenken van hoofd- en deelvragen hielp wel. Uiteindelijk heb ik mijn vraag
beperkt tot genetische modificatie bij gewassen en dan vooral op de voor- en nadelen
daarvan. Daardoor kon ik preciezer informatie zoeken omdat ik precies wist wat ik nodig
had. Ik leerde veel over het onderwerp.
Ik ben volgend jaar ook van plan om iets wat hiermee te maken heeft te gaan studeren. Alles
over cellen en dna vind ik heel interessant. Het is toch gaaf om eigenlijk te beginnen met dat
je voor het eerst van genetische modificatie hoort en er niks over weet en dan achteraf weet
je er alles van.
Ik wil de volgende mensen bedanken voor hun hulp….
Profielwerkstuk: Genetisch gemodificeerd voedsel 1
,Inhoudsopgave
Voorwoord.............................................................................................................................. 1
Inhoudsopgave....................................................................................................................... 2
Inleiding.................................................................................................................................. 2
Hypothese.............................................................................................................................. 3
Wat is genetische modificatie?...............................................................................................6
Genetische modificatie bij planten..........................................................................................8
CRISPR................................................................................................................................ 10
Huidige toepassingen van genetische modificatie................................................................12
Graan en tarwe................................................................................................................ 13
Rijst.................................................................................................................................. 14
Regelgeving......................................................................................................................... 15
Toekomst.............................................................................................................................. 17
Voordelen van genetische modificatie bij planten.................................................................19
Meer voedsel en minder verspilling..................................................................................19
Lekkerder voedsel............................................................................................................ 19
Gezonder voedsel............................................................................................................ 20
Nuttiger voedsel............................................................................................................... 20
Goedkoper voedsel.......................................................................................................... 20
Het kan bijdragen aan een meer constante beschikbaarheid van voedsel.......................21
Minder gebruik van pesticiden.........................................................................................21
Nadelen van genetische modificatie.....................................................................................22
Verzet tegen GMO........................................................................................................... 22
Bedreiging biodiversiteit...................................................................................................23
Gezondheid..................................................................................................................... 24
Ethiek............................................................................................................................... 25
Conclusie.............................................................................................................................. 26
Woordenlijst.......................................................................................................................... 32
Inleiding
Op dit moment zijn er 7,67 miljard mensen op onze wereld. En dit aantal neemt nog altijd
toe. Volgens de Verenigde Naties1 zal dit aantal groeien naar ongeveer 9,7 miljard in 20502.
1 https://www.nidi.nl/nl/demos/2017/07/03
2 https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/wereldbevolking-groeit-in-2100-nauwelijks-meer~bd00b1e6/
Profielwerkstuk: Genetisch gemodificeerd voedsel 2
, Dat is best een beangstigend idee, want al deze miljarden mensen moeten dagelijks te eten
krijgen. Nu al is er in veel landen een tekort aan eten en dat zal alleen maar erger worden.
Er kan niet overal goed voedsel verbouwd worden en door de klimaatverandering wordt dat
alleen maar erger. Woestijnen breiden zich uit en veel land droogt uit. Er zal te weinig water,
energie en land zijn om genoeg te kunnen verbouwen3. Als we in 2050 bijna 10 miljard
mensen willen voeden, moet de productie met 70% verhoogd worden.
Genetische modificatie wordt door sommige mensen gezien als een oplossing voor dit
probleem. Genetische modificatie is op een wetenschappelijke manier de plant zo
aanpassen dat het meer voedsel oplevert, sneller groeit, minder snel ziek wordt of lekkerder
wordt. Hierdoor zou bijvoorbeeld meer voedsel verbouwd kunnen worden van dezelfde
hoeveelheid land.
Maar er zijn ook mensen die genetische modificatie gevaarlijk vinden. Zij zijn bang dat het
slecht voor de gezondheid is van mensen en dieren en dat de biodiversiteit minder wordt.
De voor en tegenstanders van genetische modificatie zijn het helemaal niet met elkaar eens
en hebben allebei een heel eigen perspectief op dit onderwerp. In dit werkstuk zet ik de
voordelen en nadelen van genetische modificatie op een rijtje met als doel om meer
duidelijkheid te krijgen over dit onderwerp. Ik hoop dat dit mijzelf en anderen helpt om de
echte feiten te begrijpen.
Hypothese
Mijn verwachting is dat er zowel goede argumenten voor als tegen genetische modificatie
zijn. Ik heb er zelf nog niet echt een mening over.
Er is heel veel discussie over genetische modificatie. Maar het is moeilijk om tussen alle
uitspraken de echte feiten te vinden. Als er iets over genetische modificatie in de krant komt,
is het bijna altijd negatief. De positieve kanten komen bijna niet naar voren. Ik denk dat veel
3 https://www.scientias.nl/ons-grootste-probleem-2050-een-tekort-aan-voedsel/
Profielwerkstuk: Genetisch gemodificeerd voedsel 3
VOEDSEL
OPLOSSING OF PROBLEEM?
Door:
Klas:
Vak: Biologie
Datum:
Begeleider:
School:
,Studiejaar: 2019/2020 (4/5 HAVO)
Voorwoord
Het schrijven van een profielwerkstuk vond ik een stuk lastiger dan ik verwacht had.
Helemaal aan het begin had ik heel veel zin om eraan te beginnen. Het kiezen van mijn
onderwerp ging niet heel vlot. Ik wist wel dat ik iets wou doen met biologie. Eigenlijk wilde ik
iets doen over kanker, maar toen ik ging googelen kwam ik uit bij het onderwerp genetische
modificatie. Ik vond het meteen interessant, vooral omdat er zoveel verschillende meningen
over bleken te zijn en ik niet meteen wist wat ik ervan moest vinden.
Het schrijven van het werkstuk vond ik wel lastig. In de loop van de tijd kreeg ik er steeds
minder zin in. Het maken ervan was een stuk moeilijker dan verwacht. Juist omdat er zoveel
informatie over te vinden was en het moeilijk was om te weten wat nou echt belangrijk was
en wat waar was. Er blijkt veel fake nieuws over genetische modificatie te zijn. Vooral van
tegenstanders. Ik was aan het begin urenlang sites en boeken aan het doorlezen voordat ik
echt wat wist over het onderwerp.
Het goed bedenken van hoofd- en deelvragen hielp wel. Uiteindelijk heb ik mijn vraag
beperkt tot genetische modificatie bij gewassen en dan vooral op de voor- en nadelen
daarvan. Daardoor kon ik preciezer informatie zoeken omdat ik precies wist wat ik nodig
had. Ik leerde veel over het onderwerp.
Ik ben volgend jaar ook van plan om iets wat hiermee te maken heeft te gaan studeren. Alles
over cellen en dna vind ik heel interessant. Het is toch gaaf om eigenlijk te beginnen met dat
je voor het eerst van genetische modificatie hoort en er niks over weet en dan achteraf weet
je er alles van.
Ik wil de volgende mensen bedanken voor hun hulp….
Profielwerkstuk: Genetisch gemodificeerd voedsel 1
,Inhoudsopgave
Voorwoord.............................................................................................................................. 1
Inhoudsopgave....................................................................................................................... 2
Inleiding.................................................................................................................................. 2
Hypothese.............................................................................................................................. 3
Wat is genetische modificatie?...............................................................................................6
Genetische modificatie bij planten..........................................................................................8
CRISPR................................................................................................................................ 10
Huidige toepassingen van genetische modificatie................................................................12
Graan en tarwe................................................................................................................ 13
Rijst.................................................................................................................................. 14
Regelgeving......................................................................................................................... 15
Toekomst.............................................................................................................................. 17
Voordelen van genetische modificatie bij planten.................................................................19
Meer voedsel en minder verspilling..................................................................................19
Lekkerder voedsel............................................................................................................ 19
Gezonder voedsel............................................................................................................ 20
Nuttiger voedsel............................................................................................................... 20
Goedkoper voedsel.......................................................................................................... 20
Het kan bijdragen aan een meer constante beschikbaarheid van voedsel.......................21
Minder gebruik van pesticiden.........................................................................................21
Nadelen van genetische modificatie.....................................................................................22
Verzet tegen GMO........................................................................................................... 22
Bedreiging biodiversiteit...................................................................................................23
Gezondheid..................................................................................................................... 24
Ethiek............................................................................................................................... 25
Conclusie.............................................................................................................................. 26
Woordenlijst.......................................................................................................................... 32
Inleiding
Op dit moment zijn er 7,67 miljard mensen op onze wereld. En dit aantal neemt nog altijd
toe. Volgens de Verenigde Naties1 zal dit aantal groeien naar ongeveer 9,7 miljard in 20502.
1 https://www.nidi.nl/nl/demos/2017/07/03
2 https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/wereldbevolking-groeit-in-2100-nauwelijks-meer~bd00b1e6/
Profielwerkstuk: Genetisch gemodificeerd voedsel 2
, Dat is best een beangstigend idee, want al deze miljarden mensen moeten dagelijks te eten
krijgen. Nu al is er in veel landen een tekort aan eten en dat zal alleen maar erger worden.
Er kan niet overal goed voedsel verbouwd worden en door de klimaatverandering wordt dat
alleen maar erger. Woestijnen breiden zich uit en veel land droogt uit. Er zal te weinig water,
energie en land zijn om genoeg te kunnen verbouwen3. Als we in 2050 bijna 10 miljard
mensen willen voeden, moet de productie met 70% verhoogd worden.
Genetische modificatie wordt door sommige mensen gezien als een oplossing voor dit
probleem. Genetische modificatie is op een wetenschappelijke manier de plant zo
aanpassen dat het meer voedsel oplevert, sneller groeit, minder snel ziek wordt of lekkerder
wordt. Hierdoor zou bijvoorbeeld meer voedsel verbouwd kunnen worden van dezelfde
hoeveelheid land.
Maar er zijn ook mensen die genetische modificatie gevaarlijk vinden. Zij zijn bang dat het
slecht voor de gezondheid is van mensen en dieren en dat de biodiversiteit minder wordt.
De voor en tegenstanders van genetische modificatie zijn het helemaal niet met elkaar eens
en hebben allebei een heel eigen perspectief op dit onderwerp. In dit werkstuk zet ik de
voordelen en nadelen van genetische modificatie op een rijtje met als doel om meer
duidelijkheid te krijgen over dit onderwerp. Ik hoop dat dit mijzelf en anderen helpt om de
echte feiten te begrijpen.
Hypothese
Mijn verwachting is dat er zowel goede argumenten voor als tegen genetische modificatie
zijn. Ik heb er zelf nog niet echt een mening over.
Er is heel veel discussie over genetische modificatie. Maar het is moeilijk om tussen alle
uitspraken de echte feiten te vinden. Als er iets over genetische modificatie in de krant komt,
is het bijna altijd negatief. De positieve kanten komen bijna niet naar voren. Ik denk dat veel
3 https://www.scientias.nl/ons-grootste-probleem-2050-een-tekort-aan-voedsel/
Profielwerkstuk: Genetisch gemodificeerd voedsel 3
