Demonising the media: threats to journalists in Europe (2018)
De afgelopen vier jaar is het journalistieke landschap geconfronteerd met verschillende dreigingen.
Mapping Media Freedom heeft deze incidenten door Europa gedocumenteerd. Dit rapport schetst de
belangrijkste trends die naar voren zijn gekomen uit de resultaten en is bedoelt als landschapsoverzicht
voor mediavrijheid om een pluralistisch medialandschap te laten opbloeien.
5 problemen zijn geïdentificeerd:
Nationale veiligheid en terrorismebestrijding
Wetgeving bedoelt ter bescherming van burgers en instellingen is vaak goed bedoelt, maar blind voor
journalistiek in het algemene belang. In in het ergste geval worden dergelijke wetten gebruikt om
opzettelijk de verspreiding van informatie die van algemeen belang is tegen te houden. In 39 gevallen
werden verslaggevers vervolgt voor het publiceren van gelekte informatie die regeringen niet openbaar
wilden hebben. Dit is een acuut probleem dat vaak de gerechtelijke en buitengerechtelijke bewaking
omvat van journalisten in een poging om de identiteit van klokkenluiders uit te zoeken.
Politieke inmenging
Hierbinnen zijn twee trends:
- Directe inmenging in de operaties van mediakanalen: politici die redacteuren verzoeken om
betrokken te worden bij de productie van nieuws, om een verhaal te veranderen of te stoppen
of door journalisten te vervangen met iemand die gunstiger is voor hun politieke beleid. Doel:
controle in de informatiestroom
- Pogingen om mediakanalen in diskrediet te brengen: door journalisten, nieuwsuitzendingen en
soms een hele industrie in twijfel brengen over de waarheidsgetrouwheid van hun reportages.
Schadelijk effect op de veiligheid van journalisten.
Social media/online intimidatie
Verschillende vormen: tweets, seksuele intimidatie of doodsbedreigingen via Facebook. Een probleem
waar journalisten dagelijks tegenaan lopen. Vrouwen worden het meest slachtoffer.
Protesten
Traditioneel zijn journalisten als eerste aanwezig bij demonstraties om te documenteren, maar ze
behoren ook tot de groep die als eerst slachtoffer wordt van incidenten.
Publieke televisie
Een aantal landelijke publieke omroepen werden onder nauwe overheidscontrole gebracht.
Mapping Media Freedom is een project om het volledige spectrum van media bedreigingen te
onderzoeken om zo een zo breed mogelijke reeks vast te leggen van schendingen van de persvrijheid
in een poging om de voorlopers van de terugtrekking van mediavrijheid in een land te begrijpen.
Europese mediavrijheid
Kernthema’s van 2014 tot 2018
Nationale veiligheidswetgeving
Beveiligingswetten zijn verdraaid om journalisten het zwijgen op te leggen. Dit begon klein maar na
verloop van tijd werden hele kranten en televisienetwerken die kritisch waren over overheidsbeleid
gedoofd: een journalist in Spanje die wordt beschuldigt terroristen, drugsdealers en andere criminelen
te helpen door informatie te delen. In Turkije wordt kritische berichtgeving over de regering of de
president gelijkgesteld met terrorisme.
Daarnaast gebruiken overheden terreurwetten om journalisten te bespioneren: de Britse politie gaf in
2014 toe bevoegdheden te gebruiken onder terreurwetgeving om de telefoon te bemachtigen van
redacteurs om de bron van een lek in een politieschandaal te onderzoeken. Het misbruik van nationale
De afgelopen vier jaar is het journalistieke landschap geconfronteerd met verschillende dreigingen.
Mapping Media Freedom heeft deze incidenten door Europa gedocumenteerd. Dit rapport schetst de
belangrijkste trends die naar voren zijn gekomen uit de resultaten en is bedoelt als landschapsoverzicht
voor mediavrijheid om een pluralistisch medialandschap te laten opbloeien.
5 problemen zijn geïdentificeerd:
Nationale veiligheid en terrorismebestrijding
Wetgeving bedoelt ter bescherming van burgers en instellingen is vaak goed bedoelt, maar blind voor
journalistiek in het algemene belang. In in het ergste geval worden dergelijke wetten gebruikt om
opzettelijk de verspreiding van informatie die van algemeen belang is tegen te houden. In 39 gevallen
werden verslaggevers vervolgt voor het publiceren van gelekte informatie die regeringen niet openbaar
wilden hebben. Dit is een acuut probleem dat vaak de gerechtelijke en buitengerechtelijke bewaking
omvat van journalisten in een poging om de identiteit van klokkenluiders uit te zoeken.
Politieke inmenging
Hierbinnen zijn twee trends:
- Directe inmenging in de operaties van mediakanalen: politici die redacteuren verzoeken om
betrokken te worden bij de productie van nieuws, om een verhaal te veranderen of te stoppen
of door journalisten te vervangen met iemand die gunstiger is voor hun politieke beleid. Doel:
controle in de informatiestroom
- Pogingen om mediakanalen in diskrediet te brengen: door journalisten, nieuwsuitzendingen en
soms een hele industrie in twijfel brengen over de waarheidsgetrouwheid van hun reportages.
Schadelijk effect op de veiligheid van journalisten.
Social media/online intimidatie
Verschillende vormen: tweets, seksuele intimidatie of doodsbedreigingen via Facebook. Een probleem
waar journalisten dagelijks tegenaan lopen. Vrouwen worden het meest slachtoffer.
Protesten
Traditioneel zijn journalisten als eerste aanwezig bij demonstraties om te documenteren, maar ze
behoren ook tot de groep die als eerst slachtoffer wordt van incidenten.
Publieke televisie
Een aantal landelijke publieke omroepen werden onder nauwe overheidscontrole gebracht.
Mapping Media Freedom is een project om het volledige spectrum van media bedreigingen te
onderzoeken om zo een zo breed mogelijke reeks vast te leggen van schendingen van de persvrijheid
in een poging om de voorlopers van de terugtrekking van mediavrijheid in een land te begrijpen.
Europese mediavrijheid
Kernthema’s van 2014 tot 2018
Nationale veiligheidswetgeving
Beveiligingswetten zijn verdraaid om journalisten het zwijgen op te leggen. Dit begon klein maar na
verloop van tijd werden hele kranten en televisienetwerken die kritisch waren over overheidsbeleid
gedoofd: een journalist in Spanje die wordt beschuldigt terroristen, drugsdealers en andere criminelen
te helpen door informatie te delen. In Turkije wordt kritische berichtgeving over de regering of de
president gelijkgesteld met terrorisme.
Daarnaast gebruiken overheden terreurwetten om journalisten te bespioneren: de Britse politie gaf in
2014 toe bevoegdheden te gebruiken onder terreurwetgeving om de telefoon te bemachtigen van
redacteurs om de bron van een lek in een politieschandaal te onderzoeken. Het misbruik van nationale
