College week 1 – 1 Inleiding Unierecht
De EU en de interne markt
Douane-unie met een interne markt (art. 3 lid 3 VEU):
Ruimte zonder binnengrenzen waarin het vrije verkeer van goederen, personen, diensten en
kapitaal is gewaarborgd (‘Verdragsvrijheden’, art. 26 VWEU)
Art. 113 VWEU Verdrag (harmonisatie indirecte belastingen in het kader van de interne
markt)
- Belang van douane-unie en geharmoniseerde btw-regelgeving → voorkomen dubbele /
niet heffing
- Is de interne markt voor btw voltooid? Nee, maar we zijn al wel een heel eind
Interne markt: vrijheden (verkeer goederen, diensten, kapitaal en personen etc., art. 14
VWEU)
Positieve integratie (d.m.v. harmonisatie, richtlijnen en verordeningen)
- Art. 113 VWEU Verdrag (harmonisatie indirecte belastingen in het kader van de interne
markt)
Negatieve integratie (verboden in het VWEU), o.a.:
- Art. 30 (verbod op douanerechten en heffingen van gelijke werking)
- Art. 107 (verbod op staatssteun)
- Art. 110 (verbod op fiscale discriminatie)
- Art. 34 (beperkingen van het vrije verkeer van goederen)
Een korte geschiedenis
1952: EGKS (Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal)
1958: Verdrag van Rome (EEG en Euratom)
1972: Fusieverdrag
1985: Akkoord van Schengen
1993: Interne markt
1993: Verdrag van Maastricht (EG, EGKS, en Euratom vormen EU)
2009: Verdrag van Lissabon (EG wordt EU) (nog steeds meerdere verdragen), nl:
- Verdrag betreffende de EU (VEU)
- Verdrag betreffende de werking van de EU (VwEU)
- Handvest van de Grondrechten
,De rechtsorde van de Unie
EU recht vormt een eigen en hogere rechtsorde die met voorrang toepassing dient te vinden
boven het recht van de lidstaten:
Directe werking: Unierechtelijke rechtsorde beperkt de soevereiniteit en schept rechten en
plichten die niet alleen de lidstaten aangaan, maar ook door burgers kunnen worden
ingeroepen (HvJ Van Gend en Loos)
Voorrang: Unierecht heeft voorrang ook over regels van latere datum (HvJ Costa ENEL)
Staatsaansprakelijkheid: HvJ Köbler
Begrippen van Unierecht: veel begrippen aangemerkt als Europeesrechtelijke begrippen met
een Europeesrechtelijke invullen, die dus niet afhankelijk zijn van het nationale recht.
Bevoegdheidstoedeling
EU mag alleen handelen als bevoegdheid voortvloeit uit de Verdragen
Art. 5 lid 2 VEU
Subsidiariteitsbeginsel
EU regelt alleen wat lidstaten niet kunnen
Optreden op EU-niveaus is doeltreffender
Art. 5 lid 3 VEU
Evenredigheidsbeginsel
EU-optreden gaat niet verder dan nodig voor het bereiken van de doelstellingen van de EU
Art. 5 lid 4 VEU
,De instellingen van de Unie
Europese Raad (regeringsleiders)
Parlement
Europese rekenkamer (EU auditors)
Europese Centrale Bank (monetair beleid
Commissie
Raad (ministers)
Hof van Justitie van de EU
Commissie
‘Hoedster van de verdragen’; bewaakt werking van de interne markt
Recht van initiatief; bijv. voostellen E-commerceregels
Voor elk beleidsterrein een Directoraat Generaal (DG)
Belastingen en Douane: ‘Directorate-General for Taxation and Customs Union’ (DG TAXUD)
Coördineert machtigingen voor vereenvoudigingsmaatregelen of maatregelen ter
voorkoming van belastingfraude-of ontwijking; art. 395 BTW richtlijn
BTW-Comité
Raadgevend comité op basis van art. 398 BTW richtlijn
Commissie is voorzitter
Conclusies niet binden, maar wel richtinggevend, en soms naar BTW Uitvoeringsverordening
Voorstel Comitology! → oprichten comité die bij delegatie bepaalde bindende uitlegregels te
stellen
Kan-bepalingen: verplichte en niet verplichte notificatie
Kan-bepalingen in de Btw richtlijn
Verplichte raadpleging VAT Committee
Artikelen: 11 (VAT_Group), 27 (self-delivery),
80 (taxable amount connected parties), 155 (special exempt provisions), 164 (intra EU
delivery of goods), 191 (adjustment of deduction),
199 (reverse charge mechanism), 238 (simplified invoice obligations),
281 (small enterprises), 318 (globalization scheme), 352 (investment gold), Etc.
Geen verplichte raadpleging VAT Committee
Artikelen: 12 (occasional transactions), 14(4) (delivery),
15(2) (tangible property), 18 (treatment as supply of goods),
82 (taxable amount of investment gold), 98 (reduced rate),
103 (reduced rate), 133 (condition exemption public bodies),
171 bis (refund), 173(2) (exception pro rata),
174(1)(b) (pro rata and subsidies), 180 (exception deduction), 183 (surplus),
Etc.
VAT Expert Group (VEG)
BTW-praatgroep van de Commissie en ‘stakeholders’ over de in het Groenboek voorgestelde
maatregelen, niet bindend.
, Raad
Vertegenwoordiger van de lidstaten
Stelt Unierecht vast
Voor elk beleidsterrein een aparte samenstelling
Belastingen: ‘Economic and Financial Affairs Council configurations’ (Ecofin)
Unanimiteit: iedere lidstaat heft veto
- Voorstel om aan te passen
Bepaalt welke politieke ruimte de Commissie heeft
- Voorbeeld: Witboek voorstellen in 1987
Hof van Justitie EU; Drie gerechten
Gerecht voor ambtenarenzaken: F-
Gerecht: T-
Hof van Justitie: C-
Hoger beroep beslissingen Gerecht
Inbreukprocedures
Prejudiciële vragen
Het HvJ EU
Iedere lidstaat levert een rechter.
Zijn allemaal experts op het gebied van internationaal recht, niet op belastingrecht
Het HvJ en de prejudiciële procedure
De motor van de Europese integratie
Terughoudende regelgever
Het succes van de prejudiciële procedure
In de btw: 1.000 + arresten (!) (ongeveer 10% inbreukprocedures, rest prejudiciële vragen)
Cilfit arrest: als er enige twijfel bestaat moet je prejudiciële vragen stellen (HR)
De EU en de interne markt
Douane-unie met een interne markt (art. 3 lid 3 VEU):
Ruimte zonder binnengrenzen waarin het vrije verkeer van goederen, personen, diensten en
kapitaal is gewaarborgd (‘Verdragsvrijheden’, art. 26 VWEU)
Art. 113 VWEU Verdrag (harmonisatie indirecte belastingen in het kader van de interne
markt)
- Belang van douane-unie en geharmoniseerde btw-regelgeving → voorkomen dubbele /
niet heffing
- Is de interne markt voor btw voltooid? Nee, maar we zijn al wel een heel eind
Interne markt: vrijheden (verkeer goederen, diensten, kapitaal en personen etc., art. 14
VWEU)
Positieve integratie (d.m.v. harmonisatie, richtlijnen en verordeningen)
- Art. 113 VWEU Verdrag (harmonisatie indirecte belastingen in het kader van de interne
markt)
Negatieve integratie (verboden in het VWEU), o.a.:
- Art. 30 (verbod op douanerechten en heffingen van gelijke werking)
- Art. 107 (verbod op staatssteun)
- Art. 110 (verbod op fiscale discriminatie)
- Art. 34 (beperkingen van het vrije verkeer van goederen)
Een korte geschiedenis
1952: EGKS (Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal)
1958: Verdrag van Rome (EEG en Euratom)
1972: Fusieverdrag
1985: Akkoord van Schengen
1993: Interne markt
1993: Verdrag van Maastricht (EG, EGKS, en Euratom vormen EU)
2009: Verdrag van Lissabon (EG wordt EU) (nog steeds meerdere verdragen), nl:
- Verdrag betreffende de EU (VEU)
- Verdrag betreffende de werking van de EU (VwEU)
- Handvest van de Grondrechten
,De rechtsorde van de Unie
EU recht vormt een eigen en hogere rechtsorde die met voorrang toepassing dient te vinden
boven het recht van de lidstaten:
Directe werking: Unierechtelijke rechtsorde beperkt de soevereiniteit en schept rechten en
plichten die niet alleen de lidstaten aangaan, maar ook door burgers kunnen worden
ingeroepen (HvJ Van Gend en Loos)
Voorrang: Unierecht heeft voorrang ook over regels van latere datum (HvJ Costa ENEL)
Staatsaansprakelijkheid: HvJ Köbler
Begrippen van Unierecht: veel begrippen aangemerkt als Europeesrechtelijke begrippen met
een Europeesrechtelijke invullen, die dus niet afhankelijk zijn van het nationale recht.
Bevoegdheidstoedeling
EU mag alleen handelen als bevoegdheid voortvloeit uit de Verdragen
Art. 5 lid 2 VEU
Subsidiariteitsbeginsel
EU regelt alleen wat lidstaten niet kunnen
Optreden op EU-niveaus is doeltreffender
Art. 5 lid 3 VEU
Evenredigheidsbeginsel
EU-optreden gaat niet verder dan nodig voor het bereiken van de doelstellingen van de EU
Art. 5 lid 4 VEU
,De instellingen van de Unie
Europese Raad (regeringsleiders)
Parlement
Europese rekenkamer (EU auditors)
Europese Centrale Bank (monetair beleid
Commissie
Raad (ministers)
Hof van Justitie van de EU
Commissie
‘Hoedster van de verdragen’; bewaakt werking van de interne markt
Recht van initiatief; bijv. voostellen E-commerceregels
Voor elk beleidsterrein een Directoraat Generaal (DG)
Belastingen en Douane: ‘Directorate-General for Taxation and Customs Union’ (DG TAXUD)
Coördineert machtigingen voor vereenvoudigingsmaatregelen of maatregelen ter
voorkoming van belastingfraude-of ontwijking; art. 395 BTW richtlijn
BTW-Comité
Raadgevend comité op basis van art. 398 BTW richtlijn
Commissie is voorzitter
Conclusies niet binden, maar wel richtinggevend, en soms naar BTW Uitvoeringsverordening
Voorstel Comitology! → oprichten comité die bij delegatie bepaalde bindende uitlegregels te
stellen
Kan-bepalingen: verplichte en niet verplichte notificatie
Kan-bepalingen in de Btw richtlijn
Verplichte raadpleging VAT Committee
Artikelen: 11 (VAT_Group), 27 (self-delivery),
80 (taxable amount connected parties), 155 (special exempt provisions), 164 (intra EU
delivery of goods), 191 (adjustment of deduction),
199 (reverse charge mechanism), 238 (simplified invoice obligations),
281 (small enterprises), 318 (globalization scheme), 352 (investment gold), Etc.
Geen verplichte raadpleging VAT Committee
Artikelen: 12 (occasional transactions), 14(4) (delivery),
15(2) (tangible property), 18 (treatment as supply of goods),
82 (taxable amount of investment gold), 98 (reduced rate),
103 (reduced rate), 133 (condition exemption public bodies),
171 bis (refund), 173(2) (exception pro rata),
174(1)(b) (pro rata and subsidies), 180 (exception deduction), 183 (surplus),
Etc.
VAT Expert Group (VEG)
BTW-praatgroep van de Commissie en ‘stakeholders’ over de in het Groenboek voorgestelde
maatregelen, niet bindend.
, Raad
Vertegenwoordiger van de lidstaten
Stelt Unierecht vast
Voor elk beleidsterrein een aparte samenstelling
Belastingen: ‘Economic and Financial Affairs Council configurations’ (Ecofin)
Unanimiteit: iedere lidstaat heft veto
- Voorstel om aan te passen
Bepaalt welke politieke ruimte de Commissie heeft
- Voorbeeld: Witboek voorstellen in 1987
Hof van Justitie EU; Drie gerechten
Gerecht voor ambtenarenzaken: F-
Gerecht: T-
Hof van Justitie: C-
Hoger beroep beslissingen Gerecht
Inbreukprocedures
Prejudiciële vragen
Het HvJ EU
Iedere lidstaat levert een rechter.
Zijn allemaal experts op het gebied van internationaal recht, niet op belastingrecht
Het HvJ en de prejudiciële procedure
De motor van de Europese integratie
Terughoudende regelgever
Het succes van de prejudiciële procedure
In de btw: 1.000 + arresten (!) (ongeveer 10% inbreukprocedures, rest prejudiciële vragen)
Cilfit arrest: als er enige twijfel bestaat moet je prejudiciële vragen stellen (HR)
