Managment en samenwerking 2: Organisatie patiëntenzorg
1. Maatschappelijke uitdagingen & hun impact op de patiëntenzorg
Belgische samenleving voortdurend in beweging
Maatschappelijke veranderingen = impact gezondheidszorg
Visie verandert, denken over gezondheid en ziekte
Fundamentele veranderingen beleidsvorming = noodzakelijk
actuele uitdagingen voor zorg aan te kunnen
Grondige keuzes en engagement van alle factoren op lange termijn
= noodzakelijk om bij te dragen tot waar de bevolking recht op heeft
Gezondheidszorg mensen & samenleving (duurzaam & innovatief)
1.1. Actuele uitdagingen in de gezondheidszorg
1.1.1. Demografische en epidemiologische ontwikkelingen
We worden als maar ouder
Patiënten met kanker stijgt gevolg van veroudering
Positieve evolutie in therapie, kanker = chronische ziekte
Stijging van multi-morbiditeit (= het hebben van meerdere chronische
aandoeningen)
1.1.2. Wetenschappelijke en medisch-technologische ontwikkelingen
Wetenschappelijke vooruitgang = biedt perspectief van nieuwe preventieve en
curatieve mogelijkheden op het vlak van genetica, hart- en vaatziekten,
neurowetenschappen, zorg voor kanker en geestelijke gezondheid.
Medisch-technologische vooruitgang = Nieuwe diagnostische technieken en
therapeutische technologieën. (beter resultaat in diagnosestelling&behandelingen)
zorg minder invasief, minder ingrijpend en meer patiëntvriendelijk
Voordeel: hospitalisatieduur korter + aantal dag-hospitalisaties stijgen
Gevolg: meer technologie doet zijn intrede in thuiszorg
Informatie- en communicatietechnologie = niet meer weg te denken uit dagelijkse
praktijk gezondheidszorg.
Groeiende hoeveelheid aan informatie noodzakelijk binnen stijgende en
intensieve zorgomgeving snel beslissingen genomen worden
Gezondheidszorg belangrijke rol bewaken van relevantie van de zorg &
vermijden van (over) medicalisering van het dagelijks leven
Nieuwe technologieën: belangrijke impact op budget gezondheidszorg
1.1.3. Globalisering en sociaal-culturele ontwikkeling
diversiteit neemt toe & mensen gaan ook internationaal opzoek naar
oplossingen voor gezondheidsproblemen
Gevolgen: vrije verkeer van goederen, patiënten, professionals en diensten
Vrij beperkt
Zorgverleners meer verscheiden pallet aan interactievormen nodig hebben
iedere persoon met hulpvraag passend te benaderen
Sociaal-cultureel: mensen hoger opgeleid + medische informatie toegankelijk via
internet
Patiënten tegenwoordig = goed geïnformeerd, mondiger, assertiever en hebben
goede kijk op wat ‘goede zorg’ betekent
, Wijzigende maatschappelijke context (= meer mensen werken langer en zoeken een
nieuwe balans werk-privé) belangrijke impact op informele zorg (= afname
beschikbaarheid van vrijwilligers …)
Naast fysieke en psychosociale problemen investeren in kwaliteit en zinvolheid
van het leven
1.1.4. Sociaaleconomische ontwikkelingen
Er is een sociale gezondheidskloof
financiële en economische crisis = effect op sociale ongelijkheid + gezondheid
“arm maakt ziek en ziek maakt arm”
Sociaaleconomische factoren: werkloos, alleenstaand, lager opleidingsniveau, laag
inkomen verhoogd risico op mentaal onwel, depressie, zelfdoding …
Besparingen = haaks op sterke groei kosten van en voor zorg
Spanning tussen vraag en beschikbaarheid middelen groeit
“meer en beter doen met evenveel of zelfs minder geld
Passend = doen wat de patiënt nodig heeft. Niet meer en niet minder.
Verantwoord = evidence-based werken, volgen van klinische praktijkrichtlijnen en
klinische paden.
1.1.5. E-health (elektronisch) en M-health (mobile health)
Intrede = begin 21ste eeuw
Populariteit blijft toenemen
Chronische aandoeningen = kostelijk voor gezondheidszorgsysteem
Voordurende zoektocht hoe moderne technologiën ingezet kunnen worden om
kosten te reduceren en zorg efficiënter te maken.
Zelfmanagement neemt sterke vlucht (met behulp huisautomatisering of
domotica) allerlei processen in huisomgeving geautomatiseerd worden
= verhogen zelfmanagement, veiligheid bewoners en kwaliteit leven
Vb. Robotica robots voor mensen met dementie (maken planningen en doet hen
mobiliseren, huishouden, ontspannend effect geven)
1.2. Een aantal belangrijke knelpunten
- Versnippering bevoegdheden (europees, federaal en deelstaten)
- Ongelijkheden op vlak van toegang tot gezondheidszorg
- Relatief hoog aantal erkende acute ziekenhuisbedden per inwoner + vrij hoge
gemiddelde verblijfsduur
- Over-gebruik in de diagnostiek (labo, beeldvorming), grootverbruiker
geneesmiddelen
- Zwakke continuïteit van de zorg
- Slechte scoorder van interprofessionele samenwerking
1.3. Essentiële verschuivingen in de zorg
Versnippering vermijden meer aandacht integrale zorg
Persoonsgerichte en geïntegreerde zorg, 5 strategieën:
- Empowerment en betrekken van personen met zorgnood
- Duidelijke aansturing en verantwoording
- Heroriënteren van het zorgmodel
1. Maatschappelijke uitdagingen & hun impact op de patiëntenzorg
Belgische samenleving voortdurend in beweging
Maatschappelijke veranderingen = impact gezondheidszorg
Visie verandert, denken over gezondheid en ziekte
Fundamentele veranderingen beleidsvorming = noodzakelijk
actuele uitdagingen voor zorg aan te kunnen
Grondige keuzes en engagement van alle factoren op lange termijn
= noodzakelijk om bij te dragen tot waar de bevolking recht op heeft
Gezondheidszorg mensen & samenleving (duurzaam & innovatief)
1.1. Actuele uitdagingen in de gezondheidszorg
1.1.1. Demografische en epidemiologische ontwikkelingen
We worden als maar ouder
Patiënten met kanker stijgt gevolg van veroudering
Positieve evolutie in therapie, kanker = chronische ziekte
Stijging van multi-morbiditeit (= het hebben van meerdere chronische
aandoeningen)
1.1.2. Wetenschappelijke en medisch-technologische ontwikkelingen
Wetenschappelijke vooruitgang = biedt perspectief van nieuwe preventieve en
curatieve mogelijkheden op het vlak van genetica, hart- en vaatziekten,
neurowetenschappen, zorg voor kanker en geestelijke gezondheid.
Medisch-technologische vooruitgang = Nieuwe diagnostische technieken en
therapeutische technologieën. (beter resultaat in diagnosestelling&behandelingen)
zorg minder invasief, minder ingrijpend en meer patiëntvriendelijk
Voordeel: hospitalisatieduur korter + aantal dag-hospitalisaties stijgen
Gevolg: meer technologie doet zijn intrede in thuiszorg
Informatie- en communicatietechnologie = niet meer weg te denken uit dagelijkse
praktijk gezondheidszorg.
Groeiende hoeveelheid aan informatie noodzakelijk binnen stijgende en
intensieve zorgomgeving snel beslissingen genomen worden
Gezondheidszorg belangrijke rol bewaken van relevantie van de zorg &
vermijden van (over) medicalisering van het dagelijks leven
Nieuwe technologieën: belangrijke impact op budget gezondheidszorg
1.1.3. Globalisering en sociaal-culturele ontwikkeling
diversiteit neemt toe & mensen gaan ook internationaal opzoek naar
oplossingen voor gezondheidsproblemen
Gevolgen: vrije verkeer van goederen, patiënten, professionals en diensten
Vrij beperkt
Zorgverleners meer verscheiden pallet aan interactievormen nodig hebben
iedere persoon met hulpvraag passend te benaderen
Sociaal-cultureel: mensen hoger opgeleid + medische informatie toegankelijk via
internet
Patiënten tegenwoordig = goed geïnformeerd, mondiger, assertiever en hebben
goede kijk op wat ‘goede zorg’ betekent
, Wijzigende maatschappelijke context (= meer mensen werken langer en zoeken een
nieuwe balans werk-privé) belangrijke impact op informele zorg (= afname
beschikbaarheid van vrijwilligers …)
Naast fysieke en psychosociale problemen investeren in kwaliteit en zinvolheid
van het leven
1.1.4. Sociaaleconomische ontwikkelingen
Er is een sociale gezondheidskloof
financiële en economische crisis = effect op sociale ongelijkheid + gezondheid
“arm maakt ziek en ziek maakt arm”
Sociaaleconomische factoren: werkloos, alleenstaand, lager opleidingsniveau, laag
inkomen verhoogd risico op mentaal onwel, depressie, zelfdoding …
Besparingen = haaks op sterke groei kosten van en voor zorg
Spanning tussen vraag en beschikbaarheid middelen groeit
“meer en beter doen met evenveel of zelfs minder geld
Passend = doen wat de patiënt nodig heeft. Niet meer en niet minder.
Verantwoord = evidence-based werken, volgen van klinische praktijkrichtlijnen en
klinische paden.
1.1.5. E-health (elektronisch) en M-health (mobile health)
Intrede = begin 21ste eeuw
Populariteit blijft toenemen
Chronische aandoeningen = kostelijk voor gezondheidszorgsysteem
Voordurende zoektocht hoe moderne technologiën ingezet kunnen worden om
kosten te reduceren en zorg efficiënter te maken.
Zelfmanagement neemt sterke vlucht (met behulp huisautomatisering of
domotica) allerlei processen in huisomgeving geautomatiseerd worden
= verhogen zelfmanagement, veiligheid bewoners en kwaliteit leven
Vb. Robotica robots voor mensen met dementie (maken planningen en doet hen
mobiliseren, huishouden, ontspannend effect geven)
1.2. Een aantal belangrijke knelpunten
- Versnippering bevoegdheden (europees, federaal en deelstaten)
- Ongelijkheden op vlak van toegang tot gezondheidszorg
- Relatief hoog aantal erkende acute ziekenhuisbedden per inwoner + vrij hoge
gemiddelde verblijfsduur
- Over-gebruik in de diagnostiek (labo, beeldvorming), grootverbruiker
geneesmiddelen
- Zwakke continuïteit van de zorg
- Slechte scoorder van interprofessionele samenwerking
1.3. Essentiële verschuivingen in de zorg
Versnippering vermijden meer aandacht integrale zorg
Persoonsgerichte en geïntegreerde zorg, 5 strategieën:
- Empowerment en betrekken van personen met zorgnood
- Duidelijke aansturing en verantwoording
- Heroriënteren van het zorgmodel
