How much democracy does journalism
need? Door Beate Josephi
Deze vraag is sterk afhankelijk van de definitie van ‘journalistiek’. In dit artikel wordt het gezien niet
in termen van mediasystemen maar door journalistiek te gebruiken als het hoofdzakelijke frame van
referentie, omdat dit een waardering van journalistiek mogelijk maakt buiten de grenzen van westerse
democratische landen. En dan komt het erop neer dat journalistiek nauwkeurige, geverifieerde
informatie biedt door middel van onafhankelijk nieuws aan te bieden – ook op plaatsen die als semi-
of niet- democratisch worden beschouwd. Niet de politieke vorm van democratie is essentieel, maar de
vrijheid van meningsuiting en relatieve journalistieke autonomie van mediamensen. Journalistiek heeft
supporters nodig die waarde zien in onafhankelijke informatievoorziening.
Introductie
Hoewel journalistiek en democratie sterk worden gelinkt met elkaar (‘historisch gebonden’), lijken in
embryonale momenten beiden niet op hetgeen wat we tegenwoordig gewend zijn. Desalniettemin
hebben beide begrippen door hun ontwikkeling de journalistieke ethos gevormd.
Over de jaren heen werd de taak van informatie-brenger uitgebreid tot het kritisch verstrekken van
toezicht op hen die macht hebben. Voor Amerikaanse wetenschappers (de leidende onderzoekers) was
het overeenkomstig met het klassieke liberale denken en de rol van de pers werd gedefinieerd als
waakhond van de overheid. De journalistieke ethos raakte meer verbonden met de politieke vorm van
democratie. Door die claim konden beoefenaars (journalisten) hun vrijheid van staatstoezicht
legitimeren. Wetenschappers konden door deze snelkoppeling een reeks normen aan journalistiek
koppelen.
James Carey: ‘’Journalistiek kan niet zonder democratie. De praktijken van de journalistiek worden in
termen gerechtvaardigd van de sociale gevolgen die ze met zich meebrengen: de vorming van een
democratische sociale orde. In de SU: Er was gewoon geen journalistiek omdat er geen democratie
was, wat alleen al aanleiding geeft tot de sociale praktijk van de journalistiek.’’
In zijn verklaring wordt journalistiek alleen geclaimd voor een exclusieve club van landen: diegene die
volledige democratie hebben bereikt. In andere landen wordt wel erkent dat democratie niet per sé
journalisten betaald en dat zij in voor- en tegenspoed werken in een commerciële omgeving.
15 jaar later bevind je journalistiek zich in een economische moeilijke fase (met name US).
Diepgaande economische en politieke verschuivingen hebben ertoe geleid dat andere delen van de
wereld ook worden overwogen bij het formuleren van theorieën over journalistiek.
De grootste hindernis is dus de link met democratie. Doordat landen worden ingedeeld door westerse
verwachtingen van de journalistiek worden 2/3 van de landen over de hele wereld neergezet als
gedeeltelijk/niet-vrij m.b.t. mediavrijheid. In de beoordelingsmaatstaven wordt gestreefd dat ieder land
een democratie moet worden waarin journalisten hun beroep kunnen uitoefenen. Alle andere aspecten
en prestaties van journalistiek werk wordt naar de achtergrond geduwd.
Bij het beantwoorden van de hoofdvraag wil de schrijver stellen dat in plaats van een politiek systeem
op wordt gelegd als belangrijkste referentiekader voor journalistiek, journalisten hun nieuwswerk en
oriëntatie moeten gebruiken om de prestaties van de journalistiek te beoordelen. Uit voorbeelden van
het verleden en het heden wordt duidelijk gemaakt dat professionele journalistieke kennis en waarden
kunnen bestaan binnen en naast een verscheidenheid aan politieke vormen en onder verschillende sets
van politieke druk en verwachtingen. Het werk van de journalist in uitdagende omstandigheden mag
niet zomaar worden afgedaan als niet waardevol.
De politieke economie van journalistieke theorieën
De crisis in de journalistiek, gebracht door een combinatie van de ineenstorting van het economische
need? Door Beate Josephi
Deze vraag is sterk afhankelijk van de definitie van ‘journalistiek’. In dit artikel wordt het gezien niet
in termen van mediasystemen maar door journalistiek te gebruiken als het hoofdzakelijke frame van
referentie, omdat dit een waardering van journalistiek mogelijk maakt buiten de grenzen van westerse
democratische landen. En dan komt het erop neer dat journalistiek nauwkeurige, geverifieerde
informatie biedt door middel van onafhankelijk nieuws aan te bieden – ook op plaatsen die als semi-
of niet- democratisch worden beschouwd. Niet de politieke vorm van democratie is essentieel, maar de
vrijheid van meningsuiting en relatieve journalistieke autonomie van mediamensen. Journalistiek heeft
supporters nodig die waarde zien in onafhankelijke informatievoorziening.
Introductie
Hoewel journalistiek en democratie sterk worden gelinkt met elkaar (‘historisch gebonden’), lijken in
embryonale momenten beiden niet op hetgeen wat we tegenwoordig gewend zijn. Desalniettemin
hebben beide begrippen door hun ontwikkeling de journalistieke ethos gevormd.
Over de jaren heen werd de taak van informatie-brenger uitgebreid tot het kritisch verstrekken van
toezicht op hen die macht hebben. Voor Amerikaanse wetenschappers (de leidende onderzoekers) was
het overeenkomstig met het klassieke liberale denken en de rol van de pers werd gedefinieerd als
waakhond van de overheid. De journalistieke ethos raakte meer verbonden met de politieke vorm van
democratie. Door die claim konden beoefenaars (journalisten) hun vrijheid van staatstoezicht
legitimeren. Wetenschappers konden door deze snelkoppeling een reeks normen aan journalistiek
koppelen.
James Carey: ‘’Journalistiek kan niet zonder democratie. De praktijken van de journalistiek worden in
termen gerechtvaardigd van de sociale gevolgen die ze met zich meebrengen: de vorming van een
democratische sociale orde. In de SU: Er was gewoon geen journalistiek omdat er geen democratie
was, wat alleen al aanleiding geeft tot de sociale praktijk van de journalistiek.’’
In zijn verklaring wordt journalistiek alleen geclaimd voor een exclusieve club van landen: diegene die
volledige democratie hebben bereikt. In andere landen wordt wel erkent dat democratie niet per sé
journalisten betaald en dat zij in voor- en tegenspoed werken in een commerciële omgeving.
15 jaar later bevind je journalistiek zich in een economische moeilijke fase (met name US).
Diepgaande economische en politieke verschuivingen hebben ertoe geleid dat andere delen van de
wereld ook worden overwogen bij het formuleren van theorieën over journalistiek.
De grootste hindernis is dus de link met democratie. Doordat landen worden ingedeeld door westerse
verwachtingen van de journalistiek worden 2/3 van de landen over de hele wereld neergezet als
gedeeltelijk/niet-vrij m.b.t. mediavrijheid. In de beoordelingsmaatstaven wordt gestreefd dat ieder land
een democratie moet worden waarin journalisten hun beroep kunnen uitoefenen. Alle andere aspecten
en prestaties van journalistiek werk wordt naar de achtergrond geduwd.
Bij het beantwoorden van de hoofdvraag wil de schrijver stellen dat in plaats van een politiek systeem
op wordt gelegd als belangrijkste referentiekader voor journalistiek, journalisten hun nieuwswerk en
oriëntatie moeten gebruiken om de prestaties van de journalistiek te beoordelen. Uit voorbeelden van
het verleden en het heden wordt duidelijk gemaakt dat professionele journalistieke kennis en waarden
kunnen bestaan binnen en naast een verscheidenheid aan politieke vormen en onder verschillende sets
van politieke druk en verwachtingen. Het werk van de journalist in uitdagende omstandigheden mag
niet zomaar worden afgedaan als niet waardevol.
De politieke economie van journalistieke theorieën
De crisis in de journalistiek, gebracht door een combinatie van de ineenstorting van het economische
