hoorcolleges – theorie van de praktijk
Revalidatie en kinesitherapie van het respiratoir stelsel
Pre- en postoperatieve ademhalingsoefeningen bij thoracale en hoog-abdominale ingrepen
pre-op: aanleren gedifferentieerde ademhaling
= driedimentionele ademhaling
spierbeheersing, coördinatie en proprioceptie
progessief aanleren
verschillende uitgangshoudingen
thoracale, borst- of topAH
buik- of diafragmale AH
laterale of flankAH
totale AH opeenvolging van de verschillende ademhalingen
postoperatief
= ademhaling moet worden gestimuleerd en verdiept worden
totale AH: zo diep als mogelijk inademen
borstademhaling aangewezen, als deel van een totale ademhaling
exclusieve buikadehaling bij veel pijn of infectie
flankademhaling bij laterale thoracotomie
fysiopatghologie:
anesthesie ademhaling onderdrukt + intubatie (tube in trachea): uiteinde wordt opgeblazen in de
trachea zodat er geen lucht kan ontsnappen als men lucht inblaast muco-ciliair transport, kleine
trilhaartjes + slijmvorming door anesthesie belemerd waardoor er opstapeling van slijm kan
ontstaan “BIBO = better in, better out pre-operatief ook belangrijk!
pijn oppervlakkige AH VD/VT stijgt = dead volume (150ml)/ totale volume (500ml)
dead volume: totaal 23 generaties (vertakkingen) tot aan de alveolen, eerst allemaal gevuld
voordat gasuitwisseling kan optreden = dode ruimte, ruimte dat niet aan gasuitwisseling doet
dit is een anatomische structuur dus is altijd hetzelfde!
VA = alveolair volume ventilatie, ruimte dat wel aan gasuitwisseling doet TV-DV= VA = 350
ml
FRC laag = functionele residuele capaciteit hoe minder FRC, hoe minder alveolen gevuld zijn
pathologisch is teugvolume op lager niveau dus FRC verlaagt
periodic sighs regelmatig zuchten verminderen
aspiratietoestel aspiratie gaat enkel tot in de trachea kiné zorgt dat al het slijm tot aan dit
apparaat komt
ingrepen
midsternale ingreep
laterale insertie L/R
midsternale ingreep
venen worden vaak gebruikt als bypass
MIDCAB = minimal invasive direct coronary artery bypass enkel gebruikt voor operaties
direct onder het weefsel
pneumothorax
1
, hoorcolleges – theorie van de praktijk
Long heeftd e neiging om kleiner te worden long wordt opengehouden door longvliezen
(pleuralagen; parietale pleura en viscerale pleura), 2 longvliezen worden door onderdruk tegen
elkaar aangezogen: vacuüm = druk van Donders
long kan collaboreren naar normale grootte verkleint helemaal pleurale evacuatie nodig,
ook bloed aanwezig tussen die intrapleurale ruimte wordt eruitgezogen
laparotomie
laparoscopie = abdominale ingreep met kijkoperatie
postoperatief: ademhaling/ oefeningen
inspiratoir gerichte oefeningen
houding: halflig 45° (zijlig ev na 1 week, indien pijn het toelaat)
tegen pijngrens aan
combinatie met incentive spirometrie: mogelijkheid om te oefenen de ganse dag door
snelheid en hoeveelheid lucht wordt gemeten
snel uitademen
ë geforceerde expiratie: EPP
ë verwijderend uit grote luchtwegen, expiratie (max 5 de generatie)
ë turbulente luchtstroom
ë gesloten glottis: hoesten
ë open glottis: huffen
reflex vs gedirigeerde hoest
postoperatief: wondnaadondersteuning
correcte houding
kyfotische of scoliotische analische houding tegengaan
halflig en zit: rug goed gesteund
stappen met handen op de rug
stand tegen muur: hielen zitvlak, schouderbladen en achterhoofd (dubbel kin) raken de muur
expiratie benadrukken bij sputumvorming
postoperationele problemen
atelectase = verlies van volume = obstructie in luchtweg, hele structuur niet meer geventileerd
gassen lopen leeg in BV
lege zakken terminale bronchiolen voor de alveolen bloedvat volgt wand van alveolen
alveolen ernaast trekt de structuur terug open
pneumonie = ingenomen volume = infectie van de alveolen met inflammatie als gevolg
ipv lucht is er etter/vloeistof in de bronchiolen
postoperatief ook oefeningen voor OL venen door spiergroepen met spierbewegingen worden
venen platgedrukt + kleppensysteem, bloed terug naar boven gepompt
oefeningen voor BL
symmetrisch, niet veren
insisteren, niet forceren
combineren met ademhalingoefeningen en rompbeweging (ext, postoperatief geen rotatie of
laterofl)
handen nek, kendalaarshouding, stokoefeningen
2
, hoorcolleges – theorie van de praktijk
Van voorschrift tot behandeling, en evaluatie
ZELFSTUDIE
voorschrift diagnose, reden van aanmelding
verzamelen van informatie
administratieve gegevens
relevante medische gegevens verslag arts, longfunctie-onderzoek, inspanningsonderzoek,
röntgenfoto, CT-scan, bloedgaswaarden (rus/inspanning), nevendiagnosen (contra-indicaties?),
medicatie, …
anamnese
algemene anamnese
verloop van de klachten
ë begin van de klachten + korte schets vh verloop
ë belangrijkste huidige klachten
ë welke therapiën: medicatie/ ziekenhuisopnamen/ kinesiherapie/ andere…
aanvullende anamnese
ë familie-anamnese
ë werksituatie/hobbys
ë hoe omschrijft de patiënt zelf de diagnose
ë wat VERWACHT de patiënt/ wat WIL de patiënt
belangrijke informatie om de hulpvraag van uw patiënt te weten te komen
speciële anamnese = huidige klachten
weefselniveau
ë algemene symptomen
- koorts/ vermoeidheid/ asthenie/ malnutritie/ vermagering/ spierzwakte/…
ë dyspnoe
- rust/ inspanning/ benauwdheid in de nanacht en vroege morgen (morning dip, bij
astma)
- continue/periodiek/ gepaard met piepen/wheezing/ dyspnoe-schamen/ borgschaal
ë pijn
- trachea en grote luchtwegen hebben weinig sensibele zenuwstelsels,
longparenchym en viscerale pleura hebben er geen pariëtale pleura is
belangrijkste oorsprong van pijn (hevig en sterk stekend bij inspiratie)
ë hoesten
- droge hoes/ prikkelhoest/ blafhoest
- productief (’s ochtends of ganse dag)/ hoest die je ’s nachts wekt (bij postnasale dip,
reflux, ook linker-hartdecompensatie)
- efficiëntie vd hoest/ verzwakte hoest (spierzwakte)
ë sputum
- hoeveelheid per dag/ kleur/ consistentie (taai, purulent, brokjes, proppen, …)
ë provocerende factoren
- allergie (huisstofmijt, pollen, dieren, …)/ hyperreactiviteit (kou, inspanning, mist, …)
ë klachtenvermidering door…
- rust/ lichaamshouding/ omgevingsfactoren/ mediactie
educatie en inoefening inhalaties zijn vrijwel altijd nodig als onderdeel van de behandeling
activiteitenniveau
ë inspanningstolerantie
- abnormale vermoeidheid/ ADL/ traplopen/ fietsen/ stappen/ sport/ hobby
deze elementen kan je in je onderzoek objectiveren dmv submaximale testen en afnemen
van schalen
inspectie en onderzoek
algemeen (klinisch oog)
algemene gesteldheid
kleur gelaat en lippen
3
Revalidatie en kinesitherapie van het respiratoir stelsel
Pre- en postoperatieve ademhalingsoefeningen bij thoracale en hoog-abdominale ingrepen
pre-op: aanleren gedifferentieerde ademhaling
= driedimentionele ademhaling
spierbeheersing, coördinatie en proprioceptie
progessief aanleren
verschillende uitgangshoudingen
thoracale, borst- of topAH
buik- of diafragmale AH
laterale of flankAH
totale AH opeenvolging van de verschillende ademhalingen
postoperatief
= ademhaling moet worden gestimuleerd en verdiept worden
totale AH: zo diep als mogelijk inademen
borstademhaling aangewezen, als deel van een totale ademhaling
exclusieve buikadehaling bij veel pijn of infectie
flankademhaling bij laterale thoracotomie
fysiopatghologie:
anesthesie ademhaling onderdrukt + intubatie (tube in trachea): uiteinde wordt opgeblazen in de
trachea zodat er geen lucht kan ontsnappen als men lucht inblaast muco-ciliair transport, kleine
trilhaartjes + slijmvorming door anesthesie belemerd waardoor er opstapeling van slijm kan
ontstaan “BIBO = better in, better out pre-operatief ook belangrijk!
pijn oppervlakkige AH VD/VT stijgt = dead volume (150ml)/ totale volume (500ml)
dead volume: totaal 23 generaties (vertakkingen) tot aan de alveolen, eerst allemaal gevuld
voordat gasuitwisseling kan optreden = dode ruimte, ruimte dat niet aan gasuitwisseling doet
dit is een anatomische structuur dus is altijd hetzelfde!
VA = alveolair volume ventilatie, ruimte dat wel aan gasuitwisseling doet TV-DV= VA = 350
ml
FRC laag = functionele residuele capaciteit hoe minder FRC, hoe minder alveolen gevuld zijn
pathologisch is teugvolume op lager niveau dus FRC verlaagt
periodic sighs regelmatig zuchten verminderen
aspiratietoestel aspiratie gaat enkel tot in de trachea kiné zorgt dat al het slijm tot aan dit
apparaat komt
ingrepen
midsternale ingreep
laterale insertie L/R
midsternale ingreep
venen worden vaak gebruikt als bypass
MIDCAB = minimal invasive direct coronary artery bypass enkel gebruikt voor operaties
direct onder het weefsel
pneumothorax
1
, hoorcolleges – theorie van de praktijk
Long heeftd e neiging om kleiner te worden long wordt opengehouden door longvliezen
(pleuralagen; parietale pleura en viscerale pleura), 2 longvliezen worden door onderdruk tegen
elkaar aangezogen: vacuüm = druk van Donders
long kan collaboreren naar normale grootte verkleint helemaal pleurale evacuatie nodig,
ook bloed aanwezig tussen die intrapleurale ruimte wordt eruitgezogen
laparotomie
laparoscopie = abdominale ingreep met kijkoperatie
postoperatief: ademhaling/ oefeningen
inspiratoir gerichte oefeningen
houding: halflig 45° (zijlig ev na 1 week, indien pijn het toelaat)
tegen pijngrens aan
combinatie met incentive spirometrie: mogelijkheid om te oefenen de ganse dag door
snelheid en hoeveelheid lucht wordt gemeten
snel uitademen
ë geforceerde expiratie: EPP
ë verwijderend uit grote luchtwegen, expiratie (max 5 de generatie)
ë turbulente luchtstroom
ë gesloten glottis: hoesten
ë open glottis: huffen
reflex vs gedirigeerde hoest
postoperatief: wondnaadondersteuning
correcte houding
kyfotische of scoliotische analische houding tegengaan
halflig en zit: rug goed gesteund
stappen met handen op de rug
stand tegen muur: hielen zitvlak, schouderbladen en achterhoofd (dubbel kin) raken de muur
expiratie benadrukken bij sputumvorming
postoperationele problemen
atelectase = verlies van volume = obstructie in luchtweg, hele structuur niet meer geventileerd
gassen lopen leeg in BV
lege zakken terminale bronchiolen voor de alveolen bloedvat volgt wand van alveolen
alveolen ernaast trekt de structuur terug open
pneumonie = ingenomen volume = infectie van de alveolen met inflammatie als gevolg
ipv lucht is er etter/vloeistof in de bronchiolen
postoperatief ook oefeningen voor OL venen door spiergroepen met spierbewegingen worden
venen platgedrukt + kleppensysteem, bloed terug naar boven gepompt
oefeningen voor BL
symmetrisch, niet veren
insisteren, niet forceren
combineren met ademhalingoefeningen en rompbeweging (ext, postoperatief geen rotatie of
laterofl)
handen nek, kendalaarshouding, stokoefeningen
2
, hoorcolleges – theorie van de praktijk
Van voorschrift tot behandeling, en evaluatie
ZELFSTUDIE
voorschrift diagnose, reden van aanmelding
verzamelen van informatie
administratieve gegevens
relevante medische gegevens verslag arts, longfunctie-onderzoek, inspanningsonderzoek,
röntgenfoto, CT-scan, bloedgaswaarden (rus/inspanning), nevendiagnosen (contra-indicaties?),
medicatie, …
anamnese
algemene anamnese
verloop van de klachten
ë begin van de klachten + korte schets vh verloop
ë belangrijkste huidige klachten
ë welke therapiën: medicatie/ ziekenhuisopnamen/ kinesiherapie/ andere…
aanvullende anamnese
ë familie-anamnese
ë werksituatie/hobbys
ë hoe omschrijft de patiënt zelf de diagnose
ë wat VERWACHT de patiënt/ wat WIL de patiënt
belangrijke informatie om de hulpvraag van uw patiënt te weten te komen
speciële anamnese = huidige klachten
weefselniveau
ë algemene symptomen
- koorts/ vermoeidheid/ asthenie/ malnutritie/ vermagering/ spierzwakte/…
ë dyspnoe
- rust/ inspanning/ benauwdheid in de nanacht en vroege morgen (morning dip, bij
astma)
- continue/periodiek/ gepaard met piepen/wheezing/ dyspnoe-schamen/ borgschaal
ë pijn
- trachea en grote luchtwegen hebben weinig sensibele zenuwstelsels,
longparenchym en viscerale pleura hebben er geen pariëtale pleura is
belangrijkste oorsprong van pijn (hevig en sterk stekend bij inspiratie)
ë hoesten
- droge hoes/ prikkelhoest/ blafhoest
- productief (’s ochtends of ganse dag)/ hoest die je ’s nachts wekt (bij postnasale dip,
reflux, ook linker-hartdecompensatie)
- efficiëntie vd hoest/ verzwakte hoest (spierzwakte)
ë sputum
- hoeveelheid per dag/ kleur/ consistentie (taai, purulent, brokjes, proppen, …)
ë provocerende factoren
- allergie (huisstofmijt, pollen, dieren, …)/ hyperreactiviteit (kou, inspanning, mist, …)
ë klachtenvermidering door…
- rust/ lichaamshouding/ omgevingsfactoren/ mediactie
educatie en inoefening inhalaties zijn vrijwel altijd nodig als onderdeel van de behandeling
activiteitenniveau
ë inspanningstolerantie
- abnormale vermoeidheid/ ADL/ traplopen/ fietsen/ stappen/ sport/ hobby
deze elementen kan je in je onderzoek objectiveren dmv submaximale testen en afnemen
van schalen
inspectie en onderzoek
algemeen (klinisch oog)
algemene gesteldheid
kleur gelaat en lippen
3
