Samenvatting Methodiek en Vaardigheden: Mictie

Methodiek en vaardigheden: uitscheiding (mictie)

1. Uitscheiding
 Het afvoeren van afvalstoffen die door de verschillende organen worden geproduceerd
- Deze afvalstoffen worden via de volgende uitscheidingsstelsels
o Urinair stelsel
 Nieren, ureters, blaas
o Maagdarmstelsel
 Productie en uitscheiding van  ontlasting
o Ademhalingsstelsel
 Uitscheiding van  koolzuurgas en warmte
o Huid
 Uitscheiding van  zouten, warmte en vocht via transpiratie
- Diurese  De vorming van urine door de nieren, dit wordt ook wel mictie genoemd
- Defecatie  Het proces van ontlasting

1.1 Beinvloedende factoren bij de uitscheiding
- Voedingsgewoonten
o De urine en feces zijn afvalproducten van voedsel  voeding en eetgewoonten
bepalen de uitscheiding
o Een gezonde vezelrijke voeding en normale peristaltiek  voorwaarden voor een
regelmatige defaecatie
o Verhoogde vochtinname zal de urineproductie opdrijven
o Het tijdstip van voedsel- en vochtinname beïnvloedt eveneens de uitscheiding of
mictie
- Spiertonus
o Een te grote spierspanning  urineren tegenhouden
- Leeftijd
o Tot ongeveer 2 jaar  uitscheiding bij kinderen gebeuren louter reflexmatig
o Mensen verliezen op hogere leeftijd controle over sluitspieren  dit komt door het
slapper worden van die spieren
- Lichamelijke conditie
o Een goede beweeglijkheid  voorwaarde opdat mensen op tijd naar het toilet
kunnen gaan en zich daar kunnen behelpen
o Een goed functionerend zenuwstelsel maakt het mogelijk dat de prikkels tot
defaeceren en urineren
o Het hormonaal stelsel  eveneens bij uitscheiding bij de vrouw, het lichaam extra
vocht ophouden
o Zwangerschap beïnvloedt de uitscheiding
- Psychische toestand
o Stress en angst zijn oorzaken van dat men vaker naar het toilet moet
o Suggestieve geluiden zoals het lopen van een kraan  Helpen bij het urineren
o Een zorgontvanger met depressie  obstipatie door vertraagde peristaltiek
- Sociale en culturele factoren
o Wij zonderen ons af om te defaeceren of te urineren
o Een zorgontvanger moet gebruik maken van een bedpan of een toiletstoel  liefst
alleen binnen een afgeschermde ruimte
o In verschillende culturen  bepaalde gewoonten met betrekken tot de uitscheiding
o Nogal wat mensen hebben last betreffende de uitscheiding als ze op vakantie zijn
- Invloeden op het klimaat
o Bij hoge temperaturen  meer transpireren

, o Als men niet meer gaat drinken  minder urineren
o In een vochtige atmosfeer kan men niet meer transpireren
- Invloed van geneesmiddelen
o Bepaalde geneesmiddelen werken rechtstreeks in op darm- of nierfunctie

1.2 De verpleegkundige zorg bij de uitscheiding
- De zorg bij de uitscheiding bestaat uit de zorg rond:
o De hygiëne van de zorgontvanger
o Het welbevinden van de zorgontvanger
o De observatie en rapportage van de uitscheiding en de afwijkingen
o Inschatten van zorgbehoefte
o Ondersteunen en begeleiden bij toiletgang

2 Mictie
- Mictie is een willekeurig proces  dit proces kan uitgestreld worden door willekeurige
samentrekking van de uitwendige kringspier en de bekkenbodemspieren
- De blaas
o Capaciteit van 1,5 – 2 liter
o 250 – 300 ml  persoon krijgt het gevoel van aandrang
o Meer dan 700 ml  verliezen het vermogen om de urine op te houden
o Iemand niet in staat is om te urineren kan er een grote hoeveelheid urine in de blaas
verzamelen  dit zorgt voor beschadiging + lichte verhoging temperatuur

2.1 Observaties
-Bij de urinelozing observeren we;
o De hoeveelheid
o De frequentie
o De bijzonderheden
- Bij de urine;
o De kleur
 Normaal lichtgele kleur  de kleur is afhankelijk van de concentratie
 Afwijkingen
 Donkerbruine urine  hoog gehalte van bilirubine
 Lichtgekleurde urine  concentratie van de urine laag is bij een
hoge urineproductie
 Roobruin, vleesnatkleur  bloed in de urine
 De aanwezigheid van bloed in de urine  micro – of macrohematurie zijn
o De geur
 De urine is bijna altijd geurvrij
 Urine die een bepaalde tijd staat ruikt naar ammoniak
 Mogelijk afwijkingen:
 Sterke ammoniakgeur  bij een blaasontsteking
 Zoete geur  bij ontregelde diabetes mellitus
o De helderheid geobserveerd
 Net geloosde urine is helder zonder zichtbare bestandsdelen
 De urine kan troebel worden  urineweginfectie of vaginale afscheiding of
sperma
2.1.1. Diurese
- De urineproductie per 24u  1200 tot 1500 ml
De diurese is afhankelijk van
o Hoeveelheid vochtiname