Samenvatting Nectar Biologie Hoofdstuk 9: Bloedsomloop

9.1

Spieren trainen

 Training gericht op dikker en sterker worden van de spieren: spier met regelmaat harder
laten werken (hart/cardiotraining -> sneller laten kloppen).

Hartslag BINAS 84A, C, D | bron 3 blz. 10

 Hart bestaat uit linker en rechter helft; elke helft bestaat uit een boezem en een kamer.
 Keboem = sluiten van de kleppen.
o 1e toon (ke): sluiten van hartkleppen (kleppen tussen boezems en kamers).
o 2e toon (boem): sluiten van slagaderkleppen (kleppen tussen kamers en slagaders).
o Na 2e toon volgt een korte pauze: hartpauze.
 Hartslag bestaat uit 3 fasen: vullen kamers, legen kamers, hartpauze (opeenvolging vormt
hartcyclus).
 Ontspannen boezems en/of kamers = diastole (begin van de vulfase).
 Samentrekken boezems en/of kamers = systole.
o Boezems trekken samen: boezemsystole -> boezems persen bloed de kamers in ->
kamers worden gevuld -> kamers trekken samen: kamersystole.
o Door de druk op het bloed door de kamersystole
sluiten de hartkleppen. Door die druk gaan
tegelijkertijd de slagaderkleppen (longslagaderklep
en aortaklep) open en stroomt bloed de beide
longslagaders en de aorta in.
 Hartkleppen verhinderen dat het bloed naar
de boezems terugstroomt wanneer de
kamers samentrekken.
o Zodra kamers weer ontspannen, daalt de kamerdruk
tot onder de druk in de slagaders en sluiten de
slagaderkleppen.
 Slagaderkleppen verhinderen dat het bloed naar de kamers terugstroomt
wanneer de kamers ontspannen.
o Boezems trekken samen -> hartkleppen open + druk in de slagaders groter dan de druk in de
kamers -> halvemaanvormige kleppen dicht.
o Kamers trekken samen -> hartkleppen sluiten + halvemaanvormige gaan open (kamers
hebben voldoende druk opgebouwd).
 Plaatjes: zuurstofarm bloed blauw; zuurstofrijk bloed rood.

Bloedsomloop bron 4 p. 11

 Bloed maakt 2 omlopen in het hart
o Kleine bloedsomloop van rechterkamer via longen naar linkerboezem.
 Rechter boezem -> rechter kamer -> longslagader -> longhaarvaten ->
longader -> linkerboezem -> linkerkamer -> aorta.
o Grote bloedsomloop van linkerkamer via organen naar rechterboezem.

,  O2-rijke bloed via aorta en slagaders naar organen; O 2-arme bloed stroomt
via aders en holle aders terug in de rechter boezem van het hart.
o Grote en kleine bloedsomloop vormen samen een dubbele bloedsomloop.
 Slagaders vervoeren bloed van hart af; aders voeren bloed naar hart toe.
 In weefsels fijne vertakkingen: haarvaten.
 Slagaders meestal vernoemd naar orgaan waar ze het bloed naar toe voeren; aders meestal
vernoemd naar orgaan waar ze vandaan komen
o Aantal uitzonderingen waaronder hart (kransslagader; brengt bloed naar hartspier) en darmen
((lever)poortader). De poortader brengt bloed van darmen naar de lever. Er is géén
poortslagader. Poortader bijzonder omdat hij het bloed niet naar het hart maar naar de lever
brengt. Dit komt doordat het bloed een te hoge osmotische waarde zou krijgen als het bloed
met alle voedingsstoffen uit de darmen direct in de bloedbaan zouden komen + lever verwijdert
de meeste gifstoffen. Bloed verlaat lever via de leveraders.
 Gesloten bloedsomloop: bloedsomloop waarbij het bloed altijd in een bloedvat zit.
o Dubbele, gesloten bloedsomloop maakt het snel vervoeren van veel O 2-rijk bloed naar
hersenen en spieren mogelijk.
 Bij dieren met enkelvoudige of open bloedsomloop verloopt de aanvoer van O2 trager.
o Vissenhart: 1 boezem en 1 kamer. Hart (O 2-arm bloed) -> kieuwen (wordt O2-rijk) ->
direct naar de rest van het lichaam.
o Insecten: groot bloedvat aan de rugzijde met aantal hartkamers (hartbuis). Die pompt
het bloed, dat geen bloedcellen heeft, naar de kop. Vandaar uit sijpelt het door de open
ruimtes tussen de cellen door. Aanzuigende werking van hartkamers houdt de
bloedstroom op gang. Tracheeën nemen O 2 op.

Embryonale bloedsomloop BINAS 84B | bron 6 blz. 13

 Voor de geboorte:
o Bloed komt via de navelstreng uit de placenta; mengt zich in de holle ader van de baby
met O2-arm bloed. In rechter kamer van het embryo komt daardoor ‘half O 2-rijk’ bloed
binnen.
o Meeste bloed uit rechter harthelft stroomt niet naar de longen; longen spelen nog geen
rol bij de gaswisseling. Longhaarvaten geven weerstand aan het bloed; kost onnodig
veel energie. Bloed stroomt via het ovale venster (foramen ovale) tussen de rechter en
linker boezem, van de rechter naar de linker harthelft.
o Tussen de longslagader en de aorta zit een extra bloedvat, het ductus Botalli. Daardoor
stroomt bloed van de longslagader de aorta in. Slechts 1/3 van het half O 2-rijke bloed
uit de rechter kamer gaat door de longen (O 2 + voedingsstoffen nodig om te groeien).
 Na de geboorte:
o Baby huilt -> longen vullen zich met lucht -> meer bloed naar longen en terug.
o De druk in de linker harthelft wordt hoger dan in de rechter. Het foramen ovale sluit.
Eerstvolgende weken vergroeit het met het tussenschot -> linker en rechter harthelft
raken volledig gescheiden en al het bloed uit de rechter harthelft komt in de longen.
o Het ductus Botalli sluit paar dagen na de geboorte. Een streng bindweefsel blijft over.
o Bloedvat tussen de navelstrengader en holle ader sluit na afbinden van navelstreng.
o De bloedvaten van de navelstreng verschrompelen enkele dagen na de geboorte.