Samenvatting Bronnen en Beginselen

Bronnen en Beginselen
Inleiding

Stelling: “het recht is voor de samenleving van de mensen wat zuurstof is voor elke
individuele mens”
 zonder zuurstof is de mens ten dode opgeschreven, zo is dat ook met recht
 als er geen recht bestaat voor de mens zal dit ook fataal aflopen
 Er zal chaos ontstaan zonder recht en we zullen er ons pas van bewust zijn als het weg is

Voorbeeld:
- Wanneer je de auto van je ouders wil gebruiken is dit vanzelfsprekend om dat er
recht is
- Mocht er niet zoiets zijn als het verkeersrecht, schadevergoedingsrecht en
verzekeringsrecht dan was dit minder vanzelfsprekend om de auto te lenen

Voorbeeld:
- Je gaat op kot, daarbij teken je een contract waarin regels staan
- Deze regels maken het aangenaam voor de verhuurder om zijn goed te verhuren
(schadevergoeding, contractverbreking)
- Mochten er geen regels zijn voor de huurder, dan zou het verhuren van een kot zich
minder voordoen
- Als er geen regels zijn verloopt alles chaotiser en doet het zich minder voor

Meervoudsvorm van Rechten
- Historische oorsprong: stunten werden opgeleid als doctor inde beide rechten
- Dit gebeurde in 2 verschillende rechtsstelsels
1. Het Romeins recht
2. Canonieke recht

Recht in 2 verschillende betekenissen/ perspectieven

Recht definieren is moeilijk, hangt af van de manier waarop je ernaar kijkt:
SUBJECTIEF EN OBJECTIEF RECHT

1. Subjectief recht
- Mijn of jou recht om iets wel/niet te doen
- Bv: recht als huurder om een bad te pakken en te genieten

2. Objectief recht
- Het recht als een geheel van regels dat in de samenleving geldt
- Legt de subjectieve rechten van de mens vast
- Bv: de regel in het recht die bepaalt dat de huurder het recht heeft om te genieten

, VOORBEELD DAT OBEJECTIEF RECHT JE SUBJECTIEF RECHT GEEFT

- Buren die een afgescheiden grond hebben met muur
- Recht zegt het is een gemene muur (art 653)
- Betwisting: jong gezin zegt dat de muur oud is maar het andere koppel zegt dat de muur niet
heropgebouwd moet worden en wil de kosten niet delen
- BW (art 655) 2 zijn verplicht te betalen

Voorbeeld:
- Vluchteling: subjectief recht om grondgebied te betreden:
- Verdrag van Geneve zegt: persoon dat vlucht door vervolging mag toegestaan worden in het
land  objectief recht

Privaatrecht vs publiekrecht

Privaatrecht: tussen burgers onderling
Publiekrecht: tussen burgers en staat

Deel 1: Het objectief recht

Het begrip objectief recht

Geldend recht/ positiefrecht:
- Het door mensen gestelde recht

 Recht is van kracht dus moet worden nageleefd


Het doel van het recht: ordening in het samenleven van mensen

ORDENING

- Belangen van mensen zijn vaak tegenstrijdig  noodzaak van recht
- Leven waarin we leven is beperkt (schaarste) en wij zijn ook beperkt (eigenbelang)
-We zijn in staat tot solidariteit, maar we zijn vaak aangewezen tot ons eigenbelang
-Een beperkte wereld & beperkte mens als dat niet geordend wordt krijg je het recht van de
sterkste
-We zijn niet voorgeprogrammeerd want we hebben deze beperktheid kunnen overstijgen in
tegenstelling tot dieren  zelf ordenen en beslissen van je wereld

Doel van het recht is ordening om de chaos te ondermijnen!

,METHODE OM DEF VAN RECHT TE VINDEN
Het recht weg denken en zo kan je de functie ervan achterhalen
- In de 17de eeuw: ancien regime breekt, filosofen dachten toen over een beter
systeem
-  Thomas Hobbes: schreef boek de leviathan die inzichten naarvoor bracht
 als ze het recht Wegdenken en naar de natuurtoestand zouden gaan dan komen
we uit op de oorlog van allen tegen allen dus een oorlogstoestand
 de mens is een wolf voor de medemens
DUS:
» Recht is een richtsnoer voor het leven en samenleven van mensen
» Ordening van samenleving staat centraal

ORDENING ALEEN IS NIET GENOEG 
TOEVOEGEN VAN 2 COMPONENTEN NOODZAKELIJK:

1. Recht en rechtszekerheid
- Rechtszekerheid: zekerheid over het recht, als je een regel leest moet je weten wat
het inhoud en dus duidelijk zijn, voorspelbare regels in hun toepassingen, als er een
betwisting is tussen de partijen moet er een instantie zijn die het geschil kan
beslechten dus een rechter
- Rechtszekerheid is verbonden met het beginsel van de rechtstaat: de staat is ook
gebonden aan het recht

“Niet het recht van de sterkste, maar de sterkte van het recht”

- Rechtszekerheid hangt vast met de VORM van het recht en niet met de INHOUD 
zegt niet wat onze rechten en plichten zijn
- Het is een FORMEEL aspect van het recht

- Het is niet omdat je rechtszekerheid hebt dat het rechtvaardige regels zijn

2. Rechtvaardigheid
- Ieder moet tot zijn recht komen
- Gaat over de INHOUD van het recht




TYPES VAN RECHTVAARDIGHEID: ARISTOTELES

1. Verdelede rechtvaardigheid/ distributieve R:

, - Rechten en plichten te verdelen onder mensen rekening houdend met zijn
capaciteiten
- Onderscheid maken tussen kwaliteiten en verdiensten want ieder moet tot zijn recht
komen
- Bv: belastingen want niet iedereen betaalt evenveel het is naargelang je inkomen
- Publiekrecht overheerst de verdelende rechtvaardigheid: belqstingen en sociale
voorzieningen




2. Vergeldende rechtvaardigheid/ correctieve R:
- Als de originele verdeling wordt verstoord dan moet die worden gecorrigeerd om de
vorige versie te bekomen
- Privaatrecht komt de vergeldende rechtvaardigheid meer aanbod (contractuele
aansprakelijkheid)
 Bijvoorbeeld: 2 mensen kopen een auto, de enen betaalt de andere niet, de ene
heeft geldproblemen, is het dan rechtvaardig dat die ene niet betaalt? (bestaande
ordening wordt verstoord)
 rechtzetten van ordening

KANT
- Ordening recht = vrijheden en gelijkheden
- Vrijheden beperken opdat er gelijkheid is dat ook andere tot vrijheid zouden kunnen
komen (denk aan grot)
Bv: corona want als je ziek wordt is dit ook gevaarlijk voor de andere


GESPANNEN VERHOUDING TUSSEN RECHTSZEKERHEID EN RECHTVAARDIGHEID

Vb: niemand wordt geacht de wet niet te kennen een wet kan maar verbindend
zijn als het bekend is gemaakt, maar de moment dat het bekend is moet je je eraan
houden  onrechtvaardig? Niet rekening houden met wie al wist van de regel en wie
niet? (ingang regel 1 sep en te rap gereden op 2 sep)
Rechtsonzekerheid mits ze hier niet streng op zouden zijn, het veranderen van een
regelen en er niet van op de hoogte zijn als je daar anders zou door worden
behandeld is er geen rechtszekerheid meer
 botsend karakter


Vb: bepalen wie heeft stemrecht, 18jaar (rechtszekerheid), is het rechtvaardig als je
nu dag na stemming verjaart, er zijn jonge mensen die niet mogen stemmen en veel
van politiek afweten dus niet echt rechtvaardig