Fysiologie thema 1.8
Zenuwstelsel I
De student benoemt:
- een globale indeling van de hersenen;
• hersenstam
• kleine hersenen (cerebellum)
• grote hersenen (cerebrum)
- het verschil tussen de werking van het sympathisch en parasympatisch zenuwstelsel;
• Het autonome zenuwstelsel regelt automatisch bijna alle onbewuste functies en processen in
je lichaam, staat dus niet onder wil. Regelt allerlei vitale lichaamsfuncties:
➔ Hartslag
➔ Spijsvertering
➔ Ademhaling
➔ Nieren
Onder te verdelen in twee groepen;
1. Parasympatische zenuwstelsel
o Parasympatische zenuwen stimuleren processen nodig voor herstel en opbouw:
→stimuleert spijsverteringsorganen
→bevordert assimilatie (vormen organische stoffen voor opbouw lichaam)
Voor rust en herstel lijf
→vertraagt hartslag en ademhaling
, 2. Sympatische zenuwstelsel
o Actief tijdens actie
o Gaat via grensstrengen en stimuleert organen die met activiteit te maken hebben:
→versnelling ademhaling
→versnelling hartslag
→verhoging dissimilatie (verbranding om energie vrij te maken)
→vertraagt spijsvertering
! parasympatische en sympatische zenuwstelsel zijn antagonisten
- een aantal neurotransmitters
• Acetylcholine (Ach): komen veel voor in en buiten het CZS. Stimulerend effect
• Norepinefrine (NE): belangrijk in de hersenen en in gedeelten van het autonome
zenuwstelsel. Stimulerend effect
• Serotonine, dopamine en GABA (gamma-aminoboterzuur): werken in het CZS. Meestal
remmend effect
• Stikstofoxide (NO)
• koolstofmonoxide (CO)
de student beschrijft:
- het CSZ en perifere zenuwstelsel en zet de verschillende onderdelen uiteen
het zenuwstelsel kan in twee groepen verdeelt worden:
1. Centrale zenuwstelsel (CZS)→ hersenen en ruggenmerg
• Deze bind en coördineert de verwerking van sensorische informatie en het
doorgeven van impulsen naar de spieren.
• Bevat schakelcellen
• Alle communicatie tussen het CZS en de rest van het lichaam vindt plaats via PZS,
bevat alle zenuwweefsel buiten het CZS.
2. Perifere zenuwstelsel (PZS)→ al het zenuwweefsel buiten het Centrale zenuwstelsel
• Communicatie tussen het CZS en de rest van het lichaam vindt plaats via het PZS.
• Het PZS wordt verdeeld onder twee groepen;
o Afferente neuronen (naar het CZS toe)= voeren sensorische informatie naar
het CZS.
Functie: het zijn sensorische zenuwvezels, neuron is een sensorisch neuron
o Efferente neuronen (van het CZS af)
Functie: het zijn motorische zenuwvezels, neuron is een motorische neuron.
Werking:
Sensorische informatie die door zogenoemde zintuigen of receptoren wordt geregistreerd, worden
doorgegeven door het afferente vezels van het PZS naar plaatsen in het CZS waar de informatie
wordt verwerkt, dit gebeurd door sensibele neuronen. Daarna zendt het CZS motorische impulsen
d.m.v. van het efferente vezels van het PZS naar spieren, klieren en vetweefsel, dit gebeurd door
motorische neuronen.
Het efferente gedeelte van het PZS wordt onderverdeeld in:
➢ Somatische zenuwstelsel (SZS); aansturen van contracties van skeletspieren
➢ Autonome zenuwstelsel (AZS); zorgt voor automatische, onwillekeurige regulering van glad
spierweefsel, hartspierweefsel, klierwerking en vetweefsel.
Onder te verdelen in sympatische gedeelte en parasympatische gedeelte.
, - de functie en locatie van de volgende onderdelen:
Naam functie
Temporaalkwab Betrokken bij het gehoor, het verbale
geheugen en de taalfuncties en visuele
herkenning
Parietaalkwab Betrokken bij zintuigelijke en cognitieve
functies, zoals aandacht, ruimtelijk inzicht,
lezen en rekenen.
Voorste deel ontvangt zintuigelijke
informatie van de thalamus.
Frontaalkwab (voorhoofdskwab) Verantwoordelijk voor het menselijke
zelfbewustzijn. Plannen, beslissen.
Gebied van Broca: verwerken van taal
Occipitalekwab Betrokken bij het zien
Kleine hersenen (cerebellum) Betrokken bij beweging en het behouden
van het evenwicht. Zorgt voor plannen,
Hersenstam Het reguleren van de slaap-waakcyclus,
het maken van reflexmatige en
willekeurige oogbewegingen, het
controleren van de pupilgrootte, het
sturen van meer reflexmatige
lichaamsbewegingen en -houdingen, het
voelen van beweging en zwaartekracht.
Huilen, proeven, plassen, kauwen en
slikken, vormen van speeksel, overgeven,
reguleren van spijsvertering en
hongersgevoel, ademhalen, sturen van de
bloedsomloop e basale vormen van
horen.
Verlengde merg Betrokken bij het regelen van de
ademhaling, hartslag, slikken, de omvang
van kleine bloedvaten en daarmee
indirect de bloeddruk, waken, slapen,
hoesten en braken en andere vitale
functies.
Belangrijke schakelcentrale tussen
ruggenmerg en overige hersendelen
Pons (brug van Varol) Zorgt ervoor dat prikkels van het
evenwichts- en gehoororgaan
doorgegeven worden aan de kleine
hersenen.
Zenuwstelsel I
De student benoemt:
- een globale indeling van de hersenen;
• hersenstam
• kleine hersenen (cerebellum)
• grote hersenen (cerebrum)
- het verschil tussen de werking van het sympathisch en parasympatisch zenuwstelsel;
• Het autonome zenuwstelsel regelt automatisch bijna alle onbewuste functies en processen in
je lichaam, staat dus niet onder wil. Regelt allerlei vitale lichaamsfuncties:
➔ Hartslag
➔ Spijsvertering
➔ Ademhaling
➔ Nieren
Onder te verdelen in twee groepen;
1. Parasympatische zenuwstelsel
o Parasympatische zenuwen stimuleren processen nodig voor herstel en opbouw:
→stimuleert spijsverteringsorganen
→bevordert assimilatie (vormen organische stoffen voor opbouw lichaam)
Voor rust en herstel lijf
→vertraagt hartslag en ademhaling
, 2. Sympatische zenuwstelsel
o Actief tijdens actie
o Gaat via grensstrengen en stimuleert organen die met activiteit te maken hebben:
→versnelling ademhaling
→versnelling hartslag
→verhoging dissimilatie (verbranding om energie vrij te maken)
→vertraagt spijsvertering
! parasympatische en sympatische zenuwstelsel zijn antagonisten
- een aantal neurotransmitters
• Acetylcholine (Ach): komen veel voor in en buiten het CZS. Stimulerend effect
• Norepinefrine (NE): belangrijk in de hersenen en in gedeelten van het autonome
zenuwstelsel. Stimulerend effect
• Serotonine, dopamine en GABA (gamma-aminoboterzuur): werken in het CZS. Meestal
remmend effect
• Stikstofoxide (NO)
• koolstofmonoxide (CO)
de student beschrijft:
- het CSZ en perifere zenuwstelsel en zet de verschillende onderdelen uiteen
het zenuwstelsel kan in twee groepen verdeelt worden:
1. Centrale zenuwstelsel (CZS)→ hersenen en ruggenmerg
• Deze bind en coördineert de verwerking van sensorische informatie en het
doorgeven van impulsen naar de spieren.
• Bevat schakelcellen
• Alle communicatie tussen het CZS en de rest van het lichaam vindt plaats via PZS,
bevat alle zenuwweefsel buiten het CZS.
2. Perifere zenuwstelsel (PZS)→ al het zenuwweefsel buiten het Centrale zenuwstelsel
• Communicatie tussen het CZS en de rest van het lichaam vindt plaats via het PZS.
• Het PZS wordt verdeeld onder twee groepen;
o Afferente neuronen (naar het CZS toe)= voeren sensorische informatie naar
het CZS.
Functie: het zijn sensorische zenuwvezels, neuron is een sensorisch neuron
o Efferente neuronen (van het CZS af)
Functie: het zijn motorische zenuwvezels, neuron is een motorische neuron.
Werking:
Sensorische informatie die door zogenoemde zintuigen of receptoren wordt geregistreerd, worden
doorgegeven door het afferente vezels van het PZS naar plaatsen in het CZS waar de informatie
wordt verwerkt, dit gebeurd door sensibele neuronen. Daarna zendt het CZS motorische impulsen
d.m.v. van het efferente vezels van het PZS naar spieren, klieren en vetweefsel, dit gebeurd door
motorische neuronen.
Het efferente gedeelte van het PZS wordt onderverdeeld in:
➢ Somatische zenuwstelsel (SZS); aansturen van contracties van skeletspieren
➢ Autonome zenuwstelsel (AZS); zorgt voor automatische, onwillekeurige regulering van glad
spierweefsel, hartspierweefsel, klierwerking en vetweefsel.
Onder te verdelen in sympatische gedeelte en parasympatische gedeelte.
, - de functie en locatie van de volgende onderdelen:
Naam functie
Temporaalkwab Betrokken bij het gehoor, het verbale
geheugen en de taalfuncties en visuele
herkenning
Parietaalkwab Betrokken bij zintuigelijke en cognitieve
functies, zoals aandacht, ruimtelijk inzicht,
lezen en rekenen.
Voorste deel ontvangt zintuigelijke
informatie van de thalamus.
Frontaalkwab (voorhoofdskwab) Verantwoordelijk voor het menselijke
zelfbewustzijn. Plannen, beslissen.
Gebied van Broca: verwerken van taal
Occipitalekwab Betrokken bij het zien
Kleine hersenen (cerebellum) Betrokken bij beweging en het behouden
van het evenwicht. Zorgt voor plannen,
Hersenstam Het reguleren van de slaap-waakcyclus,
het maken van reflexmatige en
willekeurige oogbewegingen, het
controleren van de pupilgrootte, het
sturen van meer reflexmatige
lichaamsbewegingen en -houdingen, het
voelen van beweging en zwaartekracht.
Huilen, proeven, plassen, kauwen en
slikken, vormen van speeksel, overgeven,
reguleren van spijsvertering en
hongersgevoel, ademhalen, sturen van de
bloedsomloop e basale vormen van
horen.
Verlengde merg Betrokken bij het regelen van de
ademhaling, hartslag, slikken, de omvang
van kleine bloedvaten en daarmee
indirect de bloeddruk, waken, slapen,
hoesten en braken en andere vitale
functies.
Belangrijke schakelcentrale tussen
ruggenmerg en overige hersendelen
Pons (brug van Varol) Zorgt ervoor dat prikkels van het
evenwichts- en gehoororgaan
doorgegeven worden aan de kleine
hersenen.
