Sociale Zekerheid en Sociale Kaart: examenmatrijs uitgewerkt / samenvatting

1.1 De kandidaat beschrijft de kenmerken van volksverzekeringen, sociale
voorzieningen en werknemersverzekeringen (meerkeuzevraag).
Sociale verzekeringen
Voor de meeste sociale verzekeringen betaal je een
premie. Iedereen die een inkomen, uitkering of een
pensioen heeft betaald mee aan de sociale
verzekeringen. Bij werknemers gebeurt dat
automatisch. De werkgever houdt een percentage
van het loon in en draagt dit af aan de Bd.
Instanties die een pensioen of uitkering uitbetalen
doen hetzelfde. Zelfstandigen krijgen een aanslag
van de Bd.
Een volksverzekering is bestemd voor iedereen die
legaal in Nederland is. Nederlanders hebben automatisch recht om hier te wonen,
vreemdelingen moeten geldige verblijfspapieren hebben. Ook een niet-ingezetene met
een arbeidsovereenkomst is een verzekerde.
 Algemene Ouderdomswet (AOW): ouderdomspensioen voor iedere ingezetene
 Algemene nabestaandenwet (Anw): uitkering voor de partner van een
overledene een voor een wees
 Algemene kinderbijslagwet (AKW): tegemoetkoming in de kosten van
opvoeding
 Wet langdurige zorg (Wlz): verzekering tegen kosten in verband met
langdurige zorg vanwege blijvende beperking, ziekte of stoornis
 Wajong: Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten
Werknemersverzekeringen zijn bestemd voor werknemers. Werknemers die werken op
basis van een arbeidsovereenkomst (in loondienst zijn). Tot deze categorie behoren:
 Werknemers
 Ambtenaren
 Oud-werknemers die met (vervroegd) pensioen zijn
 Werknemers met een uitkering vanwege ziekte, arbeidsongeschiktheid of
werkeloosheid
 Uitzendkrachten
 Tijdelijke werknemers
 Flexwerkers die oproepwerk doen op basis van arbeidsovereenkomst
Huishoudelijk personeel dat voor minder dan drie dagen per week werkt bij eenzelfde
particulier in dienst is, valt niet onder de werknemersverzekering (oppas, chauffeur).
 Ziektewet (ZW): is voor zieke werknemers die geen werkgever hebben
 Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA en WAO): voor zeer
langdurige arbeidsongeschikte werknemers en de Werkloosheidswet voor
werkzoekende werknemers. Dit is na de loondoorbetaling.
 De Participatiewet: bijstand voor iemand die zelf niet in het levensonderhoud kan
voorzien, en ondersteuning bij het vinden en houden van werk
 Toeslagenwet (TW): vult uitkering aan tot het sociaal minimum
 Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong): uitkering voor
jonggehandicapten die door hun ziekte of beperking geen betaald werk kunnen
doen
 Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo): voorzieningen die inwoners van een
gemeente ondersteunen bij een zelfredzaam leven en bij het volwaardig
deelnemen aan het maatschappelijk leven.
Sociale voorzieningen
Deze kun je zien als een vangnet. Mensen die geen inkomen of uitkering hebben krijgen
toch een minimumbedrag om te leven. Dit is om verpaupering en armoede tegen te
gaan. Hier betaal je geen premie over. Wordt gefinancierd door de overheid.
 Participatiewet (PW)

, 1.2 De kandidaat stelt voor een situatie vast of er sprake is van een volksverzekering,
sociale voorziening of werknemersverzekering. (meerkeuzevraag)
Volksverzekering: bestemt voor iedereen die legaal in Nederland is
Werknemersverzekering: bestemd voor werknemers
Sociale voorziening: mensen met geen inkomen of uitkering krijgen toch een
minimumbedrag om te leven en bedoeld om armoede en verpaupering tegen te gaan
1.3 De kandidaat beschrijft de kenmerken van de sociale zekerheid.
(meerkeuzevraag)
1. Alle bij wet geregelde verzekeringen en voorzieningen die mensen in ons land
bestaansrecht bieden
2. Financieel vangnet tot het bestaansminimum
1.4 De kandidaat stelt voor een situatie vast welke volksverzekering van toepassing is
(AOW, ANW, AKW) (meerkeuzevraag)
Volksverzekeringen:
1. AOW
2. ANW
3. AKW
4. WLZ
AOW (Algemene Ouderdomswet): basispensioen voor iedere oudere die vanwege zijn
leeftijd moet stoppen met werken. De hoogte is voor iedereen gelijk en de premie wordt
betaald door iedere ingezetene met een inkomen
ANW (De Algemene Nabestaandenwet): uitkering voor de partner van een overledene en
voor een wees.
 Een wees kan aanspraak maken op de uitkering als zijn beide ouders zijn
overleden.
 Een weduwe kan alleen deze uitkering krijgen als diegene minimaal 45%
arbeidsongeschikt is en voor een kind zorgt. Ook kan het afhangen van de
leeftijd. Hoogte is afhankelijk van inkomen van de nabestaande.
AKW (Algemene Kinderbijslagwet): tegemoetkoming in de kosten voor de opvoeding van
een minderjarig kind. De hoogte is afhankelijk van de leeftijd van het minderjarige kind.
Het is voor iedere ingezetene gelijk.
WLZ (Wet langdurige zorg): verzekering tegen kosten in verband met langdurige zorg
vanwege een blijvende beperking, ziekte of stoornis.
1.5 De kandidaat stelt voor een situatie vast welke werknemersverzekering van
toepassing is (ZW, WAO, WIA, WW). (2x meerkeuzevraag)
ZW (Ziektewet): is bedoeld voor de werknemers die werk zoeken, oproepkrachten,
uitzendkrachten of voor tijdelijke werknemers van wie het contract gedurende hun
ziekte afloopt. De werknemer krijgt altijd eerst 2 jaar (70%) doorbetaald door de
werkgever voor de ZW. Dit heet loondoorbetalingsplicht.
WAO (Wet op arbeidsongeschiktheidsverzekering): wanneer iemand ziek is geworden
voor 1 januari 2004 en nog steeds geen verbetering.
WIA (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen): zorgt voor een inkomen als een
werknemer langer dan 2 jaar arbeidsongeschikt is. Eerst geldt tweejarige uitbetaling en
de ZW. Als de werknemer dan nog steeds niet beter is, komt hij in aanmerking voor een
uitkering van de WIA. Deze verzekering kent twee soorten: