A2 - Pijn op de borst - KVS
———————————————————————————————————————————
Vascularisatie van het hart
Het hart wordt door de coronairateriën van bloed voorzien.
De arteria coronariae dextra en sinistra ontspringen uit de Arterie Verzorgingsgebied
sinus aortae in de aorta ascendens direct na de kleislippen
van de aortaklep. De rechter coronairarterie (RCA) ontspringt
uit de rechter sinus aortae en loopt naar de posterieure zijde RCA RA, RV, de AV-knoop en
van het hart. De linker coronairarterie (LCA) ontspringt uit de de helft van de
linker sinus aortae en splits in twee verschillende takken: de sinusknoop
linker anterior descendens (LAD of raus interventricularis
anterior) en de ramus circum ex (RCX). LAD Voorkant LA, LV en het
De LAD loopt in de sulcus interventricularis anterior en loopt interventriculaire septum
via de apex naar de posterieure zijde van het hart.
Aftakkingen van de LAD worden diagonale takken genoemd
en worden op volgende van de aftakking genummerd als D1, RCX Zij- en achterkant LA, LV
D2, etc. en de helft van de
De RCX loopt richting de posterieure zijde van het hart. sinusknoop
Aftakkingen van de RCX worden marginale obtuse takken
genoemd en worden op volgende genummerd als MO1, MO2, etc.
De sinus coronarius is een grote ader die het bloed van het myocardium weer afvoert naar het
rechter atrium.
Coronairlijden
Coronaire hartziekten worden veroorzaakt door vernauwingen in de kransslagaders, waardoor de
bloedstroom naar het myocard wordt belemmerd. Risicofactoren voor coronairlijden zijn de
risicofactoren die leiden tot atherosclerose van de vaatwand. Het gaat dan op leeftijd,
hypertensie, hypercholestermie, roken, diabetes mellitus en een familiaire belasting van coronaire
hartziekten op jonge leeftijd.
Bij coronairlijden kan het lumen zodanig vernauwen dat bij een toenemende vraag van het hart
een tekort aan zuurstof kan ontstaan (ischemie). Dit stadium uit zich dan als het optreden van
angina pectoris. Daarnaast kan een atherosclerotische plaque scheuren, wat een enorme
trombotische reactie start. Dit kan leiden tot volledige afsluiting van het lumen van de
coronairarterie en in dat geval spreken we van een myocardinfarct.
1
fl
, Het zuurstofaanbod aan de hartspier is afhankelijk van de bloedstroomsterkte door de
coronairarteriën, de zuurstofsaturatie in de aorta, het hemoglobinegehalte en het zuurstofdragend
vermogen van hemoglobine. De zuurstofextractie door de hartspier is reeds in rust vrijwel
maximaal (zuurstofsaturatie in de sinus coronarius is ongeveer 30%). De belangrijkste fysiologisch
regelbare factor is daarom de bloedstroomsterkte, die voornamelijk bepaald wordt door de
weerstand van de coronaire arteriolen. De weerstand wordt bepaald door de vaatdiameter en
eventuele stenose ten gevolge van atherosclerose.
De zuurstofvraag van de hartspier wordt bepaald door hartminuutvolume dat het hart moet
rondpompen. Hiermee is de zuurstofvraag afhankelijk van de preload, contractiliteit, afterload en
hartslagfrequentie. Van deze factoren kan vooral de hartslagfrequentie ink veranderen. Tussen
een hartslag van etsen (150 sl/min) en slapen (50 sl/min) kan dus wel een factor 3 verschil zitten.
De term myocardiale ischemie betekent hetzelfde als coronaire insu ciëntie en is een tijdelijke
metabole stoornis in de hartspier tussen zuurstofvraag en -aanbod.
Angina pectoris
Bij angina pectoris (AP) ontstaat er tijdelijke pijn op
de borst ten gevolge van ischemie van het myocard.
Angina pectoris is de naam voor het
klachtenpatroon. De onderliggende oorzaak is
ischemie. Tijdens een ischemische periode vormt
zich lactaat en dat prikkelt de nociceptoren. De pijn
van cardiale ischemie wordt ervaren als een dof en
drukkend gevoel op de borst. Door uitstraling kan
pijn op verschillende plaatsen worden gevoeld zoals
in de afbeelding is te zien. Naast het patroon dat de
afbeelding laat zien, kan de pijn ook tussen de
schouderbladen worden gevoeld. Andere
symptomen van angina pectoris zijn vegetatieve
verschijnselen zoals zweten, braken en bleekheid.
De ischemie ontstaat door een disbalans in vraag en
aanbod van zuurstof. De zuurstofvraag van het hart
gaat omhoog bij tachycardie, een verhoogde
preload, verhoogde contractiliteit en verhoogde
afterload. Vaak treden klachten van angina pectoris op bij fysieke inspanning,
temperatuurwisselingen of emoties. De klachten verdwijnen vervolgens weer na enkele minuten
rust of na toedieningen sublinguale nitroglycerine. Sublinguale nitroglycerine zorgt voor
vetodilatatie waardoor de preload afneemt.
Angina pectoris kan verdeeld worden in een typische en atypische variant. Bij typische angina
pectoris voldoet de patiënt aan drie kenmerken:
- De kenmerkende pijn op de borst.
- Een relatie tussen de klachten en inspanning, temperatuurwisseling of emotie.
- Bij rust of sublinguale nitroglycerine verdwijnen de klachten binnen enkele minuten.
Bij een atypische angina pectoris ervaart een patiënt maar twee van de drie klachten. De ernst
van angina pectoris wordt uitgedrukt op een schaal van 1 (alleen klachten bij heftige inspanning)
tot 4 (klachten bij zeer geringe inspanning).
Een andere indeling van angina pectoris is die in stabiele en instabiele angina pectoris.
- Stabiele angina pectoris: De patiënt vertoont telkens een voorspelbaar patroon. Bij dezelfde
mate van inspanning toont een patiënt telkens dezelfde klachten, van een stabiele stenose.
- Instabiele angina pectoris: Wordt gede nieerd als een toename van stabiele angina pectoris,
een recent ontstane angina pectoris (<2 maanden) of klachten in rust. Instabiele angina pectoris
gaat gepaard met een aanzienlijk hoger risico op een myocardinfarct.
Het lichamelijk onderzoek in rust, buiten de aanval om, levert geen bijzonderheden op. Tijdens
een pijnaanval ziet men een bleke, soms transpirerende patiënt, terwijl de hartslagfrequentie en
bloeddruk hoger zijn dan in het gewone doen door emoties en angst. Aan het hart wordt vaak een
derde of vierde toon gehoord die er voorheen niet was. De derde harttoon ontstaat doordat de
sneller vulling van de kamer hoorbaar wordt omdat het myocard door ischemie stijver is. De
vierde toon ontstaat doordat de bloedstoom ten gevolge van de boezemcontractie hoorbaar is.
2
fi fi ffi fl
———————————————————————————————————————————
Vascularisatie van het hart
Het hart wordt door de coronairateriën van bloed voorzien.
De arteria coronariae dextra en sinistra ontspringen uit de Arterie Verzorgingsgebied
sinus aortae in de aorta ascendens direct na de kleislippen
van de aortaklep. De rechter coronairarterie (RCA) ontspringt
uit de rechter sinus aortae en loopt naar de posterieure zijde RCA RA, RV, de AV-knoop en
van het hart. De linker coronairarterie (LCA) ontspringt uit de de helft van de
linker sinus aortae en splits in twee verschillende takken: de sinusknoop
linker anterior descendens (LAD of raus interventricularis
anterior) en de ramus circum ex (RCX). LAD Voorkant LA, LV en het
De LAD loopt in de sulcus interventricularis anterior en loopt interventriculaire septum
via de apex naar de posterieure zijde van het hart.
Aftakkingen van de LAD worden diagonale takken genoemd
en worden op volgende van de aftakking genummerd als D1, RCX Zij- en achterkant LA, LV
D2, etc. en de helft van de
De RCX loopt richting de posterieure zijde van het hart. sinusknoop
Aftakkingen van de RCX worden marginale obtuse takken
genoemd en worden op volgende genummerd als MO1, MO2, etc.
De sinus coronarius is een grote ader die het bloed van het myocardium weer afvoert naar het
rechter atrium.
Coronairlijden
Coronaire hartziekten worden veroorzaakt door vernauwingen in de kransslagaders, waardoor de
bloedstroom naar het myocard wordt belemmerd. Risicofactoren voor coronairlijden zijn de
risicofactoren die leiden tot atherosclerose van de vaatwand. Het gaat dan op leeftijd,
hypertensie, hypercholestermie, roken, diabetes mellitus en een familiaire belasting van coronaire
hartziekten op jonge leeftijd.
Bij coronairlijden kan het lumen zodanig vernauwen dat bij een toenemende vraag van het hart
een tekort aan zuurstof kan ontstaan (ischemie). Dit stadium uit zich dan als het optreden van
angina pectoris. Daarnaast kan een atherosclerotische plaque scheuren, wat een enorme
trombotische reactie start. Dit kan leiden tot volledige afsluiting van het lumen van de
coronairarterie en in dat geval spreken we van een myocardinfarct.
1
fl
, Het zuurstofaanbod aan de hartspier is afhankelijk van de bloedstroomsterkte door de
coronairarteriën, de zuurstofsaturatie in de aorta, het hemoglobinegehalte en het zuurstofdragend
vermogen van hemoglobine. De zuurstofextractie door de hartspier is reeds in rust vrijwel
maximaal (zuurstofsaturatie in de sinus coronarius is ongeveer 30%). De belangrijkste fysiologisch
regelbare factor is daarom de bloedstroomsterkte, die voornamelijk bepaald wordt door de
weerstand van de coronaire arteriolen. De weerstand wordt bepaald door de vaatdiameter en
eventuele stenose ten gevolge van atherosclerose.
De zuurstofvraag van de hartspier wordt bepaald door hartminuutvolume dat het hart moet
rondpompen. Hiermee is de zuurstofvraag afhankelijk van de preload, contractiliteit, afterload en
hartslagfrequentie. Van deze factoren kan vooral de hartslagfrequentie ink veranderen. Tussen
een hartslag van etsen (150 sl/min) en slapen (50 sl/min) kan dus wel een factor 3 verschil zitten.
De term myocardiale ischemie betekent hetzelfde als coronaire insu ciëntie en is een tijdelijke
metabole stoornis in de hartspier tussen zuurstofvraag en -aanbod.
Angina pectoris
Bij angina pectoris (AP) ontstaat er tijdelijke pijn op
de borst ten gevolge van ischemie van het myocard.
Angina pectoris is de naam voor het
klachtenpatroon. De onderliggende oorzaak is
ischemie. Tijdens een ischemische periode vormt
zich lactaat en dat prikkelt de nociceptoren. De pijn
van cardiale ischemie wordt ervaren als een dof en
drukkend gevoel op de borst. Door uitstraling kan
pijn op verschillende plaatsen worden gevoeld zoals
in de afbeelding is te zien. Naast het patroon dat de
afbeelding laat zien, kan de pijn ook tussen de
schouderbladen worden gevoeld. Andere
symptomen van angina pectoris zijn vegetatieve
verschijnselen zoals zweten, braken en bleekheid.
De ischemie ontstaat door een disbalans in vraag en
aanbod van zuurstof. De zuurstofvraag van het hart
gaat omhoog bij tachycardie, een verhoogde
preload, verhoogde contractiliteit en verhoogde
afterload. Vaak treden klachten van angina pectoris op bij fysieke inspanning,
temperatuurwisselingen of emoties. De klachten verdwijnen vervolgens weer na enkele minuten
rust of na toedieningen sublinguale nitroglycerine. Sublinguale nitroglycerine zorgt voor
vetodilatatie waardoor de preload afneemt.
Angina pectoris kan verdeeld worden in een typische en atypische variant. Bij typische angina
pectoris voldoet de patiënt aan drie kenmerken:
- De kenmerkende pijn op de borst.
- Een relatie tussen de klachten en inspanning, temperatuurwisseling of emotie.
- Bij rust of sublinguale nitroglycerine verdwijnen de klachten binnen enkele minuten.
Bij een atypische angina pectoris ervaart een patiënt maar twee van de drie klachten. De ernst
van angina pectoris wordt uitgedrukt op een schaal van 1 (alleen klachten bij heftige inspanning)
tot 4 (klachten bij zeer geringe inspanning).
Een andere indeling van angina pectoris is die in stabiele en instabiele angina pectoris.
- Stabiele angina pectoris: De patiënt vertoont telkens een voorspelbaar patroon. Bij dezelfde
mate van inspanning toont een patiënt telkens dezelfde klachten, van een stabiele stenose.
- Instabiele angina pectoris: Wordt gede nieerd als een toename van stabiele angina pectoris,
een recent ontstane angina pectoris (<2 maanden) of klachten in rust. Instabiele angina pectoris
gaat gepaard met een aanzienlijk hoger risico op een myocardinfarct.
Het lichamelijk onderzoek in rust, buiten de aanval om, levert geen bijzonderheden op. Tijdens
een pijnaanval ziet men een bleke, soms transpirerende patiënt, terwijl de hartslagfrequentie en
bloeddruk hoger zijn dan in het gewone doen door emoties en angst. Aan het hart wordt vaak een
derde of vierde toon gehoord die er voorheen niet was. De derde harttoon ontstaat doordat de
sneller vulling van de kamer hoorbaar wordt omdat het myocard door ischemie stijver is. De
vierde toon ontstaat doordat de bloedstoom ten gevolge van de boezemcontractie hoorbaar is.
2
fi fi ffi fl
