2.7 Periodieke verschijnselen
2.7.1 Seizoenen bij planten
Inleiding: klokvaste planten?
Planten zijn aan hun standplaats gebonden en moeten de seizoenen ondergaan.
Daarom zijn er ook bepaalde fenomenen te zien in bepaalde seizoenen.
- Voorbeeld: verschijnen van ‘katjes’ in de bosrand, opduiken van krokussen en
paaslelies, fruitbomen met bloesems
ð Het voorjaar
- Warme tinten bij een Indian summer à herfst
Houden planten een interne biologische klok bij? Welke veranderingen zijn er?
Een biologische klok bij planten?
Planten beschikken over interne biologische klok à geeft aan wanneer bepaalde fasen in de
levenscyclus worden aangezet:
o kieming, uitlopen van de knoppen, bloei, zaad- en vruchtvorming…
De werking van die biologische klok is vergelijkbaar met het mechanisme van een oude
wekker:
- enerzijds ingewikkeld binnenwerk van radertjes dat de wekker op tijd doet aflopen
- anderzijds operator die het mechanisme op gezette tijden moet opwinden
Bij planten bestaan het binnenwerk uit een genetisch vastgelegd samenspel van:
- lichtgevoelige pigmenten
- plantenhormonen
ð geven signaal dat volgende levensfase ingeluid kan worden
ð er is wel een externe stimulans nodig door twee verschillende
omgevingsfactoren: lichtperiode & temperatuur
Lichtperiode
- Hoeveel licht plant krijgt hangt af van aantal uren daglicht en varieert dus naargelang
het seizoen.
- Lange of korte dagen maken een groot verschil.
- Afhankelijk van plantensoort zal duur van lichtperiode het één en ander in gang
zetten
Temperatuur
- Bepaalde planten hebben koude periode nodig om te kiemen of te bloeien
- T speelt rol bij bepaalde fenomenen: we waarnemen veranderingen die
samenhangen met de opwarming van het klimaat (oplopende T)
- Vb.: bloemknoppen ontluiken sneller, bladeren verkleuren, pollenperiode
De combinatie van beide Lp & T à bepaalde signalen
De bloei wordt doorgaans gestuurd door aantal uren daglicht waaraan blootgesteld
, Planten veranderen door de seizoenen heen
Bepaalde fenomenen bij planten kun je dus in verband brengen met het tijdstip (seizoen).
Lente
Het voorjaar is een intensieve periode
- Katjesdragers bloeien nog voordat ze in blad staan
Daar is een goede reden voor: een dichtgegroeid kroondek met bladeren is niet
interessant als er bestoven moet worden.
- Op de bosbodem bijten voorjaarsbloeiers de spits af.
- Snel groeiend en bloeiend: hun tactiek
Vb.: sneeuwklokje is er steeds vroeg bij, zo vroeg dat bestuivers nog niet altijd aanwezig zijn.
- Geen nood voor een bolgewas: er wordt ook op ongeslachtelijke wijze aan nieuwe
generatie gewerkt!
- Fotosynthese draait op volle toeren door de eerste blaadjes
- Reservestoffen moeten worden opgeslagen in de nieuwegevormde klisters (nieuwe
bollen)
- Soms is dergelijke koudeprik nodig om tot kieming over te gaan
- Water is naast Lp & T enorm belangrijk bij het kiemen
Weldra melden de eerste bestuivers zich: met de eerste nectar- en stuifmeeloogst trekt ook
voor bijen en hommels een nieuw seizoen op gang.
Het uitbouwen van een nieuwe kolonie vergt van de diertjes het uiterste.
- Voor de planten die dierlijke bestuivers aantrekken, komen er met de oplopende
temperaturen hoogdagen aan!
2.7.1 Seizoenen bij planten
Inleiding: klokvaste planten?
Planten zijn aan hun standplaats gebonden en moeten de seizoenen ondergaan.
Daarom zijn er ook bepaalde fenomenen te zien in bepaalde seizoenen.
- Voorbeeld: verschijnen van ‘katjes’ in de bosrand, opduiken van krokussen en
paaslelies, fruitbomen met bloesems
ð Het voorjaar
- Warme tinten bij een Indian summer à herfst
Houden planten een interne biologische klok bij? Welke veranderingen zijn er?
Een biologische klok bij planten?
Planten beschikken over interne biologische klok à geeft aan wanneer bepaalde fasen in de
levenscyclus worden aangezet:
o kieming, uitlopen van de knoppen, bloei, zaad- en vruchtvorming…
De werking van die biologische klok is vergelijkbaar met het mechanisme van een oude
wekker:
- enerzijds ingewikkeld binnenwerk van radertjes dat de wekker op tijd doet aflopen
- anderzijds operator die het mechanisme op gezette tijden moet opwinden
Bij planten bestaan het binnenwerk uit een genetisch vastgelegd samenspel van:
- lichtgevoelige pigmenten
- plantenhormonen
ð geven signaal dat volgende levensfase ingeluid kan worden
ð er is wel een externe stimulans nodig door twee verschillende
omgevingsfactoren: lichtperiode & temperatuur
Lichtperiode
- Hoeveel licht plant krijgt hangt af van aantal uren daglicht en varieert dus naargelang
het seizoen.
- Lange of korte dagen maken een groot verschil.
- Afhankelijk van plantensoort zal duur van lichtperiode het één en ander in gang
zetten
Temperatuur
- Bepaalde planten hebben koude periode nodig om te kiemen of te bloeien
- T speelt rol bij bepaalde fenomenen: we waarnemen veranderingen die
samenhangen met de opwarming van het klimaat (oplopende T)
- Vb.: bloemknoppen ontluiken sneller, bladeren verkleuren, pollenperiode
De combinatie van beide Lp & T à bepaalde signalen
De bloei wordt doorgaans gestuurd door aantal uren daglicht waaraan blootgesteld
, Planten veranderen door de seizoenen heen
Bepaalde fenomenen bij planten kun je dus in verband brengen met het tijdstip (seizoen).
Lente
Het voorjaar is een intensieve periode
- Katjesdragers bloeien nog voordat ze in blad staan
Daar is een goede reden voor: een dichtgegroeid kroondek met bladeren is niet
interessant als er bestoven moet worden.
- Op de bosbodem bijten voorjaarsbloeiers de spits af.
- Snel groeiend en bloeiend: hun tactiek
Vb.: sneeuwklokje is er steeds vroeg bij, zo vroeg dat bestuivers nog niet altijd aanwezig zijn.
- Geen nood voor een bolgewas: er wordt ook op ongeslachtelijke wijze aan nieuwe
generatie gewerkt!
- Fotosynthese draait op volle toeren door de eerste blaadjes
- Reservestoffen moeten worden opgeslagen in de nieuwegevormde klisters (nieuwe
bollen)
- Soms is dergelijke koudeprik nodig om tot kieming over te gaan
- Water is naast Lp & T enorm belangrijk bij het kiemen
Weldra melden de eerste bestuivers zich: met de eerste nectar- en stuifmeeloogst trekt ook
voor bijen en hommels een nieuw seizoen op gang.
Het uitbouwen van een nieuwe kolonie vergt van de diertjes het uiterste.
- Voor de planten die dierlijke bestuivers aantrekken, komen er met de oplopende
temperaturen hoogdagen aan!
