Samenvattingen Burgerlijk Procesrecht
publiekrecht = regelt de rechtsverhouding tussen overheid en burgers
privaatrecht / civiele recht / burgerlijk recht = regelt de rechtsverhouding
tussen de burgers onderling
Het burgerlijk procesrecht omvat vormvoorschriften en procedureregels
waarmee een persoon in civiele procedure zijn materiële rechten en plichten kan
verwezenlijken, vast laten stellen, tot stand brengen, wijzigen of beëindigen.
↪ materiële burgerlijk recht = inhoudelijke rechten en plichten: rechtsregels
om situaties, rechtsverhoudingen en handelingen juridisch te kwalificeren
↪ formele burgerlijk recht = de procedureregels om de rechten en plichten
van het materiële burgerlijk recht te verwezenlijken
rechtsbronnen van het burgerlijk procesrecht:
↪ rechtsbron = vindplaats van een bepaalde rechtsregel
1. wetgeving
↪ Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) bevat concrete
regels voor het voeren van een procedure bij de burgerlijke rechter
↪ het wettelijke kader voor het procederen bij de rechtbank, het
Gerechtshof en de Hoge Raad, evenals voor de tenuitvoerlegging
van gerechtelijke uitspraken
↪ Landelijke procesreglementen die nadere invullingen en
praktische toepassingen van bepaalde regels bevatten op civiele
dagvaardings-, verzoekschrift- en kortgedingprocedures
↪ Wet op de rechterlijk organisatie (Wet RO) is opgenomen hoe de
rechterlijke macht in Nederland is georganiseerd
↪ vastlegging van de organisatie, de taken en de bevoegdheden
van de rechtbanken, de gerechtshoven en de Hoge Raad
2. internationale regelgeving (verdragen)
↪ EU-Verordeningen = besluit van Europese Unie dat rechtstreeks van
toepassing is binnen alle lidstaten dat algemeen verbindende kracht is
↪ EEX-Verordening / Brussel I-bis = bepaling welke rechter in
burgerlijke en handelszaken in een Europees conflict bevoegd is en
op welke manier uitspraken van buitenlandse rechters in andere
lidstaten erkend en uitgevoerd worden
↪ EG-bewijsverordening beoogt de samenwerking tussen de
gerechten van de lidstaten op het gebied van bewijsverklaring te
verbeteren, te vereenvoudigen en te bespoedigen
↪ EG-Betekeningsverordening beoogt het vergemakkelijken van
de betekening en kennisgeving van stukken tussen de lidstaten
↪ Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens
en de fundamentele vrijheden (EVRM) wil een grotere eenheid
bereiken tussen de lidstaten door het handhaven en verwezenlijken van
de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden
↪ ontstaan binnen de Raad van Europa
3. jurisprudentie (aanvullingen en invullingen van wettelijke bepalingen)
, Samenvattingen Burgerlijk Procesrecht
functies van het burgerlijk procesrecht:
↪ het handhaven en beïnvloeden van materiële burgerlijke rechten en plichten
↪ het voorkomen van een gerechtelijke procedure (preventiefunctie)
↪ onder dreiging van een gerechtelijke procedures zijn burgers vaak
bereid om alsnog vrijwillig hun verplichtingen na te komen
↪ onder dreiging van een gerechtelijke procedure komen partijen vaak
eens tot een oplossing buiten de rechter om
↪ het voorkomen van eigenrichting
↪ eigenrichting = persoon gaat zelf en met eigen middelen zijn recht
halen zonder hulp van de overheid en zonder dat hem daartoe een
wettelijke bevoegdheid is gegeven
natuurlijke personen = mensen van vlees en bloed
↪ art. 3:32 BW: iedere natuurlijke persoon is bekwaam tot het verrichten van
rechtshandelingen, voor zover de wet niet anders bepaald
↪ indien een natuurlijk persoon handelingsonbekwaam is, moet deze
worden vertegenwoordigd door een handelingsbekwame persoon die
optreedt als zijn wettelijke vertegenwoordiger
rechtspersonen = organisaties/bedrijven die juridisch als personenen worden
gezien en bepaalde rechten en plichten hebben
↪ kan geen feitelijke rechtshandelingen verrichten: kan niet zelf procederen
↪ moet zich laten vertegenwoordigen door een natuurlijk persoon
↪ de vertegenwoordiger van een rechtspersoon wordt door het verrichten van de
feitelijke proceshandelingen geen formele rechtspartij
↪ procedure wordt wel gewoon op naam van de rechtspersoon gevoerd
↪ rechtspartij is zowel formele procespartij als materiële procespartij
formele procespartij = degene die beslissingen in de procedure neemt en op
wiens naam de procedure wordt gevoerd (vertegenwoordiger)
materiële procespartij = degene wiens inhoudelijk belang aan de orde is
recht op rechtspraak en rechtsbijstand = door iedereen moet een geschil
kunnen worden voorgelegd aan een overheidsrechter en eenieder heeft recht op
juridische bijstand in een procedure (art. 17 Gw) (art. 18 Gw) (art. 112 Gw)
↪ iedereen moet toegang hebben tot de rechter en een rechtsbijstandverlener
onafhankelijke en onpartijdige rechter = recht wordt gesproken door een
onafhankelijke en onpartijdige gerechtelijke instantie
↪ onafhankelijkheid = rechter is geen verantwoording verschuldigd aan
de overheid of aan collega-rechters
↪ onpartijdigheid = rechter oordeelt zonder zich te laten leiden door de
personen van de procespartijen
↪ art. 36 Rv: verzoek tot wraking van de rechter: indien een partij op
gerechtvaardigde gronden twijfelt aan de onpartijdigheid van de rechter
, Samenvattingen Burgerlijk Procesrecht
↪ art. 40 Rv: verschoning = rechter is zelf van mening dat hij in een
bepaalde zaak niet onpartijdig kan zijn
hoor en wederhoor (gelijkheidsbeginsel) = beide partijen moeten in de
gelegenheid worden gesteld om hun standpunten in een zaak naar voren te
brengen (art. 19 Rv)
↪ beginsel van hoor en wederhoor houdt ook in dat partijen in de gelegenheid
moeten worden gesteld om een reactie te geven op alle informatie die de rechter
gebruikt om tot een oordeel te komen
↪ googelende rechter-arrest: De HR vernietigde in 2011 een uitspraak
van het hof, die mede gebaseerd was op gegoogelde informatie met
betrekking tot een bepaald softwarepakket. De beslissing van het hof
steunde op feitelijke gegevens die niet in het procesdossier voorkwamen,
maar die de rechters zelf hadden opgezocht en gevonden op internet.
De HR oordeelde dat het hof hiermee het beginsel van hoor en wederhoor
had geschonden. De gevonden informatie was doorslaggevend voor de
beslissing van het hof, maar deze informatie had eerst moeten worden
gepresenteerd aan partijen, die daarop hadden moeten kunnen reageren.
behandeling en beslissing binnen redelijke termijn = de rechter en partijen
waken tegen onredelijke vertraging van de procedure (art. 20 lid 1 en lid 2 Rv)
openbaarheid van zitting en uitspraak (openbaarheidsbeginsel)
↪ zittingen moeten in beginsel in het openbaar plaatsvinden (art. 27 lid 1 Rv)
↪ uitzonderingen wanneer de goede zeden, de openbare orde, de
nationale veiligheid, de belangen van minderjarigen, de bescherming van
het privéleven van procespartijen of het belang van een goede
rechtspleging besloten behandeling noodzakelijk maken
↪ uitspraken moeten in het openbaar plaatsvinden (art. 29 lid 1 Rv)
motiveringsbeginsel = rechter moet zijn uitspraak motiveren (art. 30 Rv)
↪ uitspraak moet de grondslagen bevatten voor de beslissing en de argumenten
waarop de rechter zijn beslissing heeft gebaseerd
geen rechtsweigering en volledige beslissing = de rechter dient in alle
gevallen een beslissing te geven over het geschil dat aan hem is voorgelegd
↪ rechter mag niet weigeren om een uitspraak te doen (art. 26 Rv)
↪ de eindbeslissing van de rechter moet volledig zijn (art. 23 Rv)
↪ recht op rechtspraak = elke procespartij heeft het recht om zijn zaak
volledig aan een overheidsrechter voor te leggen en uitspraak te verkrijgen
beginsel van partijautonomie (lijdelijkheidsbeginsel)= partijen bepalen de
omvang van de gerechtelijke procedure: de grondslag voor de beslissing van de
rechter wordt gevormd door de stellingen van de procespartijen (art. 24 Rv)
↪ rechter oordeelt over vorderingen, verzoeken, verweren, stellingen en
publiekrecht = regelt de rechtsverhouding tussen overheid en burgers
privaatrecht / civiele recht / burgerlijk recht = regelt de rechtsverhouding
tussen de burgers onderling
Het burgerlijk procesrecht omvat vormvoorschriften en procedureregels
waarmee een persoon in civiele procedure zijn materiële rechten en plichten kan
verwezenlijken, vast laten stellen, tot stand brengen, wijzigen of beëindigen.
↪ materiële burgerlijk recht = inhoudelijke rechten en plichten: rechtsregels
om situaties, rechtsverhoudingen en handelingen juridisch te kwalificeren
↪ formele burgerlijk recht = de procedureregels om de rechten en plichten
van het materiële burgerlijk recht te verwezenlijken
rechtsbronnen van het burgerlijk procesrecht:
↪ rechtsbron = vindplaats van een bepaalde rechtsregel
1. wetgeving
↪ Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) bevat concrete
regels voor het voeren van een procedure bij de burgerlijke rechter
↪ het wettelijke kader voor het procederen bij de rechtbank, het
Gerechtshof en de Hoge Raad, evenals voor de tenuitvoerlegging
van gerechtelijke uitspraken
↪ Landelijke procesreglementen die nadere invullingen en
praktische toepassingen van bepaalde regels bevatten op civiele
dagvaardings-, verzoekschrift- en kortgedingprocedures
↪ Wet op de rechterlijk organisatie (Wet RO) is opgenomen hoe de
rechterlijke macht in Nederland is georganiseerd
↪ vastlegging van de organisatie, de taken en de bevoegdheden
van de rechtbanken, de gerechtshoven en de Hoge Raad
2. internationale regelgeving (verdragen)
↪ EU-Verordeningen = besluit van Europese Unie dat rechtstreeks van
toepassing is binnen alle lidstaten dat algemeen verbindende kracht is
↪ EEX-Verordening / Brussel I-bis = bepaling welke rechter in
burgerlijke en handelszaken in een Europees conflict bevoegd is en
op welke manier uitspraken van buitenlandse rechters in andere
lidstaten erkend en uitgevoerd worden
↪ EG-bewijsverordening beoogt de samenwerking tussen de
gerechten van de lidstaten op het gebied van bewijsverklaring te
verbeteren, te vereenvoudigen en te bespoedigen
↪ EG-Betekeningsverordening beoogt het vergemakkelijken van
de betekening en kennisgeving van stukken tussen de lidstaten
↪ Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens
en de fundamentele vrijheden (EVRM) wil een grotere eenheid
bereiken tussen de lidstaten door het handhaven en verwezenlijken van
de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden
↪ ontstaan binnen de Raad van Europa
3. jurisprudentie (aanvullingen en invullingen van wettelijke bepalingen)
, Samenvattingen Burgerlijk Procesrecht
functies van het burgerlijk procesrecht:
↪ het handhaven en beïnvloeden van materiële burgerlijke rechten en plichten
↪ het voorkomen van een gerechtelijke procedure (preventiefunctie)
↪ onder dreiging van een gerechtelijke procedures zijn burgers vaak
bereid om alsnog vrijwillig hun verplichtingen na te komen
↪ onder dreiging van een gerechtelijke procedure komen partijen vaak
eens tot een oplossing buiten de rechter om
↪ het voorkomen van eigenrichting
↪ eigenrichting = persoon gaat zelf en met eigen middelen zijn recht
halen zonder hulp van de overheid en zonder dat hem daartoe een
wettelijke bevoegdheid is gegeven
natuurlijke personen = mensen van vlees en bloed
↪ art. 3:32 BW: iedere natuurlijke persoon is bekwaam tot het verrichten van
rechtshandelingen, voor zover de wet niet anders bepaald
↪ indien een natuurlijk persoon handelingsonbekwaam is, moet deze
worden vertegenwoordigd door een handelingsbekwame persoon die
optreedt als zijn wettelijke vertegenwoordiger
rechtspersonen = organisaties/bedrijven die juridisch als personenen worden
gezien en bepaalde rechten en plichten hebben
↪ kan geen feitelijke rechtshandelingen verrichten: kan niet zelf procederen
↪ moet zich laten vertegenwoordigen door een natuurlijk persoon
↪ de vertegenwoordiger van een rechtspersoon wordt door het verrichten van de
feitelijke proceshandelingen geen formele rechtspartij
↪ procedure wordt wel gewoon op naam van de rechtspersoon gevoerd
↪ rechtspartij is zowel formele procespartij als materiële procespartij
formele procespartij = degene die beslissingen in de procedure neemt en op
wiens naam de procedure wordt gevoerd (vertegenwoordiger)
materiële procespartij = degene wiens inhoudelijk belang aan de orde is
recht op rechtspraak en rechtsbijstand = door iedereen moet een geschil
kunnen worden voorgelegd aan een overheidsrechter en eenieder heeft recht op
juridische bijstand in een procedure (art. 17 Gw) (art. 18 Gw) (art. 112 Gw)
↪ iedereen moet toegang hebben tot de rechter en een rechtsbijstandverlener
onafhankelijke en onpartijdige rechter = recht wordt gesproken door een
onafhankelijke en onpartijdige gerechtelijke instantie
↪ onafhankelijkheid = rechter is geen verantwoording verschuldigd aan
de overheid of aan collega-rechters
↪ onpartijdigheid = rechter oordeelt zonder zich te laten leiden door de
personen van de procespartijen
↪ art. 36 Rv: verzoek tot wraking van de rechter: indien een partij op
gerechtvaardigde gronden twijfelt aan de onpartijdigheid van de rechter
, Samenvattingen Burgerlijk Procesrecht
↪ art. 40 Rv: verschoning = rechter is zelf van mening dat hij in een
bepaalde zaak niet onpartijdig kan zijn
hoor en wederhoor (gelijkheidsbeginsel) = beide partijen moeten in de
gelegenheid worden gesteld om hun standpunten in een zaak naar voren te
brengen (art. 19 Rv)
↪ beginsel van hoor en wederhoor houdt ook in dat partijen in de gelegenheid
moeten worden gesteld om een reactie te geven op alle informatie die de rechter
gebruikt om tot een oordeel te komen
↪ googelende rechter-arrest: De HR vernietigde in 2011 een uitspraak
van het hof, die mede gebaseerd was op gegoogelde informatie met
betrekking tot een bepaald softwarepakket. De beslissing van het hof
steunde op feitelijke gegevens die niet in het procesdossier voorkwamen,
maar die de rechters zelf hadden opgezocht en gevonden op internet.
De HR oordeelde dat het hof hiermee het beginsel van hoor en wederhoor
had geschonden. De gevonden informatie was doorslaggevend voor de
beslissing van het hof, maar deze informatie had eerst moeten worden
gepresenteerd aan partijen, die daarop hadden moeten kunnen reageren.
behandeling en beslissing binnen redelijke termijn = de rechter en partijen
waken tegen onredelijke vertraging van de procedure (art. 20 lid 1 en lid 2 Rv)
openbaarheid van zitting en uitspraak (openbaarheidsbeginsel)
↪ zittingen moeten in beginsel in het openbaar plaatsvinden (art. 27 lid 1 Rv)
↪ uitzonderingen wanneer de goede zeden, de openbare orde, de
nationale veiligheid, de belangen van minderjarigen, de bescherming van
het privéleven van procespartijen of het belang van een goede
rechtspleging besloten behandeling noodzakelijk maken
↪ uitspraken moeten in het openbaar plaatsvinden (art. 29 lid 1 Rv)
motiveringsbeginsel = rechter moet zijn uitspraak motiveren (art. 30 Rv)
↪ uitspraak moet de grondslagen bevatten voor de beslissing en de argumenten
waarop de rechter zijn beslissing heeft gebaseerd
geen rechtsweigering en volledige beslissing = de rechter dient in alle
gevallen een beslissing te geven over het geschil dat aan hem is voorgelegd
↪ rechter mag niet weigeren om een uitspraak te doen (art. 26 Rv)
↪ de eindbeslissing van de rechter moet volledig zijn (art. 23 Rv)
↪ recht op rechtspraak = elke procespartij heeft het recht om zijn zaak
volledig aan een overheidsrechter voor te leggen en uitspraak te verkrijgen
beginsel van partijautonomie (lijdelijkheidsbeginsel)= partijen bepalen de
omvang van de gerechtelijke procedure: de grondslag voor de beslissing van de
rechter wordt gevormd door de stellingen van de procespartijen (art. 24 Rv)
↪ rechter oordeelt over vorderingen, verzoeken, verweren, stellingen en
