VWO – Mobiliteit
GEO/Liniaal en normale rekenmachine nodig, Grafische Rekenmachine verboden
Geef berekeningen en verklaringen bij de antwoorden als daarom gevraagd wordt.
Veel succes!
Opgave 1: Duitse minimalisten (8 punten)
Nederland kent vanaf 1974 een wettelijk minimumloon. Alle werknemers van 15 jaar
tot de AOW-leeftijd die betaalde arbeid verrichten, hebben recht op een bepaald
minimumloon per gewerkt uur. Dit minimumloon vormt de basis voor loonafspraken
in de collectieve arbeidsovereenkomsten (cao) die in Nederland worden afgesloten.
In Duitsland is er géén algemene wettelijke minimumloonregeling. Een mogelijke
invoering van zo’n wettelijk minimumloon is bij onze oosterburen een politiek en
maatschappelijk gevoelig thema.
1) Leg uit dat het afsluiten van cao’s kan leiden tot meeliftgedrag (1p)
van werknemers.
Jasper is leerling in een 5 Havo klas van een school in Oldenzaal. Hij kent
leeftijdgenoten die in Duitsland in een Aldi supermarkt werken en voor hetzelfde
werk minder per uur verdienen dan hij verdient bij Aldi in Oldenzaal. ‘Hoe kan dat’,
vraagt hij zich af. Zijn leraar economie vertelt dat dit te maken kan hebben met het
feit dat er in Duitsland geen minimumloonregeling is. Om dit uit te leggen, toont hij
een modelmatige weergave van de Duitse arbeidsmarkt (bron 1) en stelt: ‘In deze
grafiek wordt de arbeidsmarkt van Duitsland voorgesteld als een markt van
volkomen concurrentie met een evenwichtsloon van 9 euro per uur. In werkelijkheid
voldoet een arbeidsmarkt van een land niet aan alle kenmerken van deze
marktvorm, maar deze modelmatige weergave kan je helpen om de werking van de
arbeidsmarkt en het effect van een minimumloon te begrijpen.’
2) Noem twee kenmerken van de marktvorm volkomen concurrentie (2p)
en licht toe waarom een arbeidsmarkt van een land niet aan deze
kenmerken voldoet.
De leraar vervolgt: ‘Bij een loon van 9 euro per uur is het totaal van
werknemerssurplus plus werkgeverssurplus maximaal. Stel dat de Duitse regering
een wettelijk minimumloon invoert van 10 euro per uur. Het totale surplus zal kleiner
worden.
Er zijn in Duitsland voor- en tegenstanders van invoering van een wettelijk
minimumloon. Werknemersorganisaties zullen blij zijn en beredeneren dat dit de
welvaart van hun leden zal verhogen. Economen echter waarschuwen dat invoering
van een wettelijk minimumloon ten koste zal gaan van werkgelegenheid en
uiteindelijk kan leiden tot welvaartsverlies in Duitsland.’
, 3) Laat met behulp van bron 1 en een berekening zien hoeveel (1p)
werkgelegenheid er in Duitsland zou verdwijnen door invoering
van een minimumloon van 10 euro per uur.
4) Leg uit met welke vlakken het werkgevers- en werknemersurplus (2p)
verandert. Doe dit voor beide surplus en geef aan of het gaat over
een afname of een toename. Hoe groot is de totale veranderingvan
de welvaart?
De Duitse overheid overweegt om een werkloosheidsuitkering in te voeren om op
deze manier de consumptieve bestedingen op peil te houden. Deze consumptieve
bestedingen staan namelijk onder druk door invoering van het minimumloon omdat
deze werkloosheid veroorzaakt. Door deze werkloosheidsuitkering veranderen de
vraag- en aanbodlijn niet. De hoogte van de werkloosheidsuitkering is gelijk aan het
minimumloon. Het aantal gewerkte uren per maand is in Duitsland gelijk aan 160.
5) Bereken de totale kosten per jaar voor de overheid voor deze (2p)
uitkering. Geef de berekening.
6) Arceer de totale kosten van de overheid in figuur 1 in (1p)
de uitwerkbijlage. Licht je antwoord toe.
GEO/Liniaal en normale rekenmachine nodig, Grafische Rekenmachine verboden
Geef berekeningen en verklaringen bij de antwoorden als daarom gevraagd wordt.
Veel succes!
Opgave 1: Duitse minimalisten (8 punten)
Nederland kent vanaf 1974 een wettelijk minimumloon. Alle werknemers van 15 jaar
tot de AOW-leeftijd die betaalde arbeid verrichten, hebben recht op een bepaald
minimumloon per gewerkt uur. Dit minimumloon vormt de basis voor loonafspraken
in de collectieve arbeidsovereenkomsten (cao) die in Nederland worden afgesloten.
In Duitsland is er géén algemene wettelijke minimumloonregeling. Een mogelijke
invoering van zo’n wettelijk minimumloon is bij onze oosterburen een politiek en
maatschappelijk gevoelig thema.
1) Leg uit dat het afsluiten van cao’s kan leiden tot meeliftgedrag (1p)
van werknemers.
Jasper is leerling in een 5 Havo klas van een school in Oldenzaal. Hij kent
leeftijdgenoten die in Duitsland in een Aldi supermarkt werken en voor hetzelfde
werk minder per uur verdienen dan hij verdient bij Aldi in Oldenzaal. ‘Hoe kan dat’,
vraagt hij zich af. Zijn leraar economie vertelt dat dit te maken kan hebben met het
feit dat er in Duitsland geen minimumloonregeling is. Om dit uit te leggen, toont hij
een modelmatige weergave van de Duitse arbeidsmarkt (bron 1) en stelt: ‘In deze
grafiek wordt de arbeidsmarkt van Duitsland voorgesteld als een markt van
volkomen concurrentie met een evenwichtsloon van 9 euro per uur. In werkelijkheid
voldoet een arbeidsmarkt van een land niet aan alle kenmerken van deze
marktvorm, maar deze modelmatige weergave kan je helpen om de werking van de
arbeidsmarkt en het effect van een minimumloon te begrijpen.’
2) Noem twee kenmerken van de marktvorm volkomen concurrentie (2p)
en licht toe waarom een arbeidsmarkt van een land niet aan deze
kenmerken voldoet.
De leraar vervolgt: ‘Bij een loon van 9 euro per uur is het totaal van
werknemerssurplus plus werkgeverssurplus maximaal. Stel dat de Duitse regering
een wettelijk minimumloon invoert van 10 euro per uur. Het totale surplus zal kleiner
worden.
Er zijn in Duitsland voor- en tegenstanders van invoering van een wettelijk
minimumloon. Werknemersorganisaties zullen blij zijn en beredeneren dat dit de
welvaart van hun leden zal verhogen. Economen echter waarschuwen dat invoering
van een wettelijk minimumloon ten koste zal gaan van werkgelegenheid en
uiteindelijk kan leiden tot welvaartsverlies in Duitsland.’
, 3) Laat met behulp van bron 1 en een berekening zien hoeveel (1p)
werkgelegenheid er in Duitsland zou verdwijnen door invoering
van een minimumloon van 10 euro per uur.
4) Leg uit met welke vlakken het werkgevers- en werknemersurplus (2p)
verandert. Doe dit voor beide surplus en geef aan of het gaat over
een afname of een toename. Hoe groot is de totale veranderingvan
de welvaart?
De Duitse overheid overweegt om een werkloosheidsuitkering in te voeren om op
deze manier de consumptieve bestedingen op peil te houden. Deze consumptieve
bestedingen staan namelijk onder druk door invoering van het minimumloon omdat
deze werkloosheid veroorzaakt. Door deze werkloosheidsuitkering veranderen de
vraag- en aanbodlijn niet. De hoogte van de werkloosheidsuitkering is gelijk aan het
minimumloon. Het aantal gewerkte uren per maand is in Duitsland gelijk aan 160.
5) Bereken de totale kosten per jaar voor de overheid voor deze (2p)
uitkering. Geef de berekening.
6) Arceer de totale kosten van de overheid in figuur 1 in (1p)
de uitwerkbijlage. Licht je antwoord toe.
