Samenvatting Overal Natuurkunde - H.2 Straling - vwo 3

Samenvatting Natuurkunde H.2
Paragraaf 1
 Elektromagnetische straling is een verzamelnaam voor allerlei soorten straling > al deze
soorten straling zie je terug in het elektromagnetisch spectrum.
 Elektromagnetisch spectrum:
- Radiogolven > Veel apparaten gebruiken deze straling om informatie uit te wisselen.
Je radio en je gps maken hiervan gebruik.
- Microgolfstraling > je mobiele telefoon gebruikt deze straling, onder andere voor het
telefoneren en voor contact met wifi. De magnetron verwarmt er eten mee.
- Ir(infrarood)-straling > Dit is warmtestraling en is een onderdeel van de straling van
de zon. Met ir-straling kun je ook informatie overdragen, zoals met een
afstandsbediening.
- Zichtbaar licht > Dit is straling die voor mensen zichtbaar is.
- Uv-straling > Dit is de straling van de zon waar je bruin van wordt, maar die je huid
ook kan beschadigen. Uv-straling kom je op meer plekken tegen, zoals in blacklight
en in een apparaat waarmee je controleert of bankbiljetten vals zijn.
- Röntgenstraling > Hiermee kun je botbreuken zichtbaar maken.
- Gammastraling > Dit is de straling die sommige deeltjes spontaan uit kunnen zenden.
In het ziekenhuis worden deze deeltjes soms in je bloedbaan gespoten. De
gammastraling die ze uitzenden, kun je meten. Je kunt zo de baan van je bloed
volgen.




 Radiogolven kun je niet zien, om ze op te kunnen vangen heb je een antenne nodig.
Zichtbaar licht kun je wel met de ‘antennes’ in je ogen zien maar kan weer niet opgevangen
worden door een radioantenne. Toch zijn het allebei elektromagnetische golven. Het verschil
is dat de grootte van de antenne moet passen bij de grootte van de golven.
 Golflengte > De golflengte is de grootte van de golf, en wordt uitgedrukt in meter (m).
 Machten van 10 > voorbeeld: 10 000 m = 1 x 10 x 10 x 10 x 10 m > 1 x 10 4 m
420 km = 420 x 10 x 10 x 10 m > 420 x 10 3 m
31,02 = 3,102 x 10-1 m
Dit kan ook voor kleine getallen: 0,000 15 m = 1,5 x 1/10 x 1/10 x 1/10 x 1/10 = 1,5 x 10 -4 m

,  Elektromagnetische straling bestaat uit fotonen.
 Fotonen > fotonen zijn stralingspakketjes die stralingsenergie bevatten. Dit is de energie die
het foton met zich mee draagt.
 Onder een zonnebank kun je verbranden, maar onder een infraroodlamp om pijnlijke spieren
op te warmen niet. Blijkbaar is uv-straling schadelijker voor je huid. Uv-fotonen dragen meer
energie met zich mee dan infrarode fotonen. Dit komt doordat de uv-straling een kleinere
golflengte heeft dan Infraroodstraling.
 Hoe kleiner de golflengte van de straling, hoe groter de stralingsenergie.
 Een hoge stralingsenergie kan verschillende gevolgen voor je hebben:
- Radiogolven, microgolven en infraroodstraling hebben maar heel weinig energie >
niet gevaarlijk.
- Uv-straling kan gezond voor je zijn, maar je moet het wel beperkt blijven, te veel uv-
straling kan je huid verbranden en dit kan kankerverwekkend zijn > bij goede
hoeveelheid gezond, te veel blootstelling schadelijk.
- Röntgenstraling kan door het zachte weefsel van je lichaam heen doordat de
stralingspakketjes veel energie hebben, maar je botten hebben een te grote
dichtheid > een enkele röntgenfoto kan geen kwaad, maar als je er te veel van
ontvangt kunnen moleculen in je lichaam beschadigd raken > dit kan ook tot kanker
leiden.
- Gammastraling bestaat uit nog grotere energie energiepakketjes waarvan de meeste
door je lichaam gaan > kan schade aanbrengen, blootstelling dan ook zo veel
mogelijk beperken.
 Vermogen > De totale energie die je per seconde van alle fotonen samen ontvangt.

 Natuurlijke stralingsbronnen > de stralingsbronnen die in de natuur voorkomen.
 Kunstmatige stralingsbronnen > stralingsbronnen die door de mensen zijn gecreëerd.
 Door het heel snel heen en weer laten gaan van een elektrische stroom , kun je straling
opwekken. De lengte van de antenne bepaald de uiteindelijke golflengte. (er kunnen
radiogolven en microstraling opgewekt worden) > wordt gebruikt bij bijv. wifi en mobiele
telefoon.
 Hoe hoger de temperatuur van een stof, hoe groter de stralingsenergie van de uitgezonden
straling.