Successieplanning
1 Huwelijksvermogensrecht
1.1 Inleiding
- Primair huwelijksvermogensstelsel
- rechten en plichten tussen echtgenoten
- Secundair huwelijksvermogensstelsel
- regels ivm huwelijksvermogensstelsels
- wettelijk stelsel 3-vermogensstelsel Extra info die belangrijk is:
- scheiding van goederen 2-vermogensstelsel - grond eigendom van A en B heeft huis
- algehele gemeenschap 1-vermogenstelsel erop dan is huis ook van A
1.2 Huwelijksstelsels
- Wettelijk stelsel:
- (geen) huwelijkscontract, met daarin welk stelsel je kiest, automatisch
- 3- vermogens eigen man & eigen vrouw & gemeenschappelijk
- gemeenschappelijk activa:
- goed gekregen door AK tijdens huwelijk (tenzij bewijs eigen of bij schenking)
- beroepsinkomen
-inkomsten van eigen goederen (bv. huur, dividend,…)
- schenking en legaten1 aan beide echtgenoten
- restcategorie: alle goed waar niet bewezen W dat ze eigen zijn= gemeensch
- gemeenschappelijke schulden
-schulden aangegaan door beide echtgenoten
- schulden aangegaan ten behoeve vd huishouding en opvoeding vd kinderen
- schulden aangegaan in belang vh gemeenschappelijk vermogen
- schulden ten laste van giften (als gemeenschappelijk is)
- intresten van eigen schulden
- onderhoudsschulden tov bloedverwanten in dalende lijn
- schulden waarvan niet bewezen is dat ze eigen zijn
- eigen vermogen
- door herkomst
- goederen verkregen voor huwelijk
- goederen verkregen door schenkingen
- door aard
- toebehoren van eigen onroerende goederen/ rechten
- toebehoren van eigen waardepapieren ( belegging die je deed, maar
winsten hierop zijn gemeenschappelijk)
- goederen door zaakvervanging, belegging of wederbelegging van
eigen goederen verkregen
- gereedschappen en werktuigen die dienen tot uitoefenen vh beroep
-rechten verbonden aan persoon verzekering (LV rechten als VN zijn
eigen, uitkering is gemeenschappelijk)
- persoonlijke goederen (kleding, eigendomsrechten, pensioen, …)
1
Voorwerp testament (wie krijgt wat bij dood)
, - eigen schulden
-door herkomst
- schulden voor het huwelijk (intresten gemeenschappelijk)
- schulden ten laste van erfenissen en giften tijdens huwelijk
- door aard
- schulden aangegaan in uitsluitend belang vh eigen vermogen
- schulden ontstaan uit persoonlijke of zakelijke zekerheid gesteld in ander
belang dan dat vh gemeenschappelijk vermogen
- schulden ontstaan uit strafrechtelijke veroordeling of uit onregelmatige
daad begaan door 1 vd echtgenoten
- Zuivere scheiding van goederen
- huwelijkscontract
- 2-vermogens eigen man & eigen vrouw
- onverdeeldheid: alle goedern waarvan men bewijs niet kan leveren dat ze eigen zijn (50/50)
- vooral zelfstandigen (eenmanszaak) zo zijn ze beter beschermd wanneer partner zou failliet
gaan (kunnen ze bv niet aan het huis van de andere partner waar je ook in woont)
- Scheiding van goederen met verrekening van aanwinsten
- huwelijkscontract
- scheiding van goederen: financiële vergoeding in geval van ontbinding vh huwelijk W
afgesproken (wet zegt niet wat gemeenschappelijk is, maar je beslist dit zelf)
- bij dood of scheiding kun je ook beslissen hoe het gemeenschappelijke gaat verdeeld W
- Algehele gemeenschap
- huwelijkscontract
- 1 vermogen gemeenschappelijk
- Wijziging huwelijkstelsel
- tijdens huwelijk (kiezen welke ofwel sws wettelijke)
- op elk ogenblik (iedere keer naar notaris notarieel)
- drie procedures
- kleine
- middelgrote
- grote
1.3 Samenlevingscontracten
- Wettelijke samenwoning
- verklaring van wettelijke samenwoning
- beperkt tot 2 personen
- bepalingen van dwingende aard:
- bijdragen in lasten naar evenredigheid van hun mogelijkheden
- elke schuld door 1 wettelijk samenwonenden voor samenleven en voor kinderen die
door hen opgevoed W, verbindt de andere partner hoofdelijk (behalve buitensporig uitgeven)
- bepaling van aanvullende aard:
- elk vd partners behoudt goederen waarvan hij eigendom kan bewijzen, inkomsten
uit deze goederen en opbrengsten uit arbeid
- goederen waarvan men eigendom niet kan bewijzen en inkomsten hieruit zijn
onverdeeld
, Huwelijk beschermt elkaar veel
- afwijkingen via samenlevingsovereenkomst mogelijk: wettelijk een beetje
- geen bepaling in strijd met feitelijk beschermt niet
- openbare orde of goede zegen
- regels betreffende ouderlijk gezag en voogdij
- regels die wettelijke orde vd erfopvolging bepalen
- bij notariële akte + melding in bevolkingsregister
- einde wettelijk samenwoning:
- wanneer 1 van hen in huwelijk treeds
- 1 vd partijen overlijdt
- wanneer daartoe een verklaring W afgelegd
- hetzij onderlinge overeenkomst of eenzijdig door 1 vd samenwonenden
(schriftelijke verklaring)
- Feitelijke samenwoning
- niets geregeld door wet
- elke partner blijft eigenaar vd goederen die men bezat voor samenwoning
- goederen die men tijdens samenwoning in eigen naam verkrijgt zijn eigen
- bewijs van eigendom leveren (voor roerende goed best inventaris opmaken)
- regeling via samenlevingsovereenkomst mogelijk
2 Eigendomsrecht
- Volle eigendom:
- eigenaar kan goed zelf gebruiken, heeft recht op vruchten en kan er vrij over beschikken
- Vruchtgebruik:
- zakelijk recht om andermans zaken te gebruiken en vruchten ervan te plukken
- tijdelijk (overlijden/30 jaar (bij koop vooral, meestal bij vennootschappen (huur ontvangen))
- Blote eigendom:
Wettelijk: vrouw krijgt
- recht om over goed te beschikken
vruchtgebruik en kinder
- moet rechten van vruchtgebruiker eerbiedigen
blote eigendom
- waardering vh vruchtgebruik:
- ifv leeftijd van vruchtgebruiker ( hoe jonger vruchtgebruiker hoe meer waard) Wil je verkopen moet je
vruchtgebruik hebben en
blote eigendom hebben
anders geen akkoord enkel
bij volle eigendom
Bij overlijden
vruchtgebruik dooft het uit
en wordt de blote
eigendom, volle eigendom
, 3 Erfrecht
3.1 Begrippen
- Ascendenten: rechte, opgaande lijn
- Descendenten: rechte, neergaande lijn
- Devolutie: aanduiding wie erfenis zal krijgen
- Erfenis: vermogen vd overledene, vanuit standpunt vd verkrijger
- Erflater (Cujus): overledene
- Erfgenaam: wie vermogen verkrijgt
- Graad: trap van verwantschap tussen overledene en erfgenaam
- Legaat: voorwerp van testament
- Legataris: begunstigde in testament
- Nalatenschap: vermogen vd overledene
- Plaatsvulling: optreden in plaatsen graad en rechten van overleden bloedverwant
- Orde: groep erfgenamen die, gebaseerd op aard vd bloedverwantschap, andere groep erfgenamen
uitsluit
- Testateur: wie testament opstelt
3.2 Vereisten op te kunnen erven
- bestaan:
- rechtsbekwaam zijn (geboren zijn)
- commoriëntesregel2
- rechtspersoonlijkheid
- waardig zijn:
- bloedige hand erft niet (ieand iets misdaan, of erfgenaam vermoord erflater)
- als erfgenaam, erflater lasterlijk beschuldigd heeft ve feit waarop doodstraf van toepassing
- meerderjarige erfgenaam heeft een op erflater gepleegde doodslag niet aangegeven,
hoewel hij op de hoogte was
- sinds 21/01/213:
- als erfgenaam erflater verkracht, aangerand, vergiftigd, geslagen of verwond heeft
- als erfgenaam geen hulp verleent aan erflater in gevaar
-eventueel mogelijkheid tot vergiffenis door slachtoffer indien inbreuk de dood niet
tot gevolg heeft
3.3 De 4 orden: dezelfde aard van bloedverwantschap
- 1ste orde: kinderen, kleinkinderen, achterkleinkinderen (ook buiten huwelijk/ adoptie)
- 2de orde: ouders, broers en zussen + afstammelingen Voorafgaande orde sluit een
- 3de orde: ouders, grootouders, overgrootouders volgende orde uit
- 4de orde: ooms en tantes, neven en nichten, …
3.4 Graden: afstand tussen bloedverwanten
- rechte lijn: afstammelingen
bv. vader-zoon: 1ste graad // opa-kleinzoon: 2de graad Naaste graad sluit volgende graad
-zijlijn: geen afstammelingen uit, behalve bij plaatsvulling
bv. nicht-neef: 4de graad
2
Wanneer personen op zelfde moment overlijden, terwijl ze elkaars erfgenamen zijn of wanneer niet kan W
vastgesteld wie van beide eerst is overleden W ze commorientes geheten en dus geacht gelijktijdig overleden
te zijn. In dit geval W onderlinge erfopvolging uitgesloten.
1 Huwelijksvermogensrecht
1.1 Inleiding
- Primair huwelijksvermogensstelsel
- rechten en plichten tussen echtgenoten
- Secundair huwelijksvermogensstelsel
- regels ivm huwelijksvermogensstelsels
- wettelijk stelsel 3-vermogensstelsel Extra info die belangrijk is:
- scheiding van goederen 2-vermogensstelsel - grond eigendom van A en B heeft huis
- algehele gemeenschap 1-vermogenstelsel erop dan is huis ook van A
1.2 Huwelijksstelsels
- Wettelijk stelsel:
- (geen) huwelijkscontract, met daarin welk stelsel je kiest, automatisch
- 3- vermogens eigen man & eigen vrouw & gemeenschappelijk
- gemeenschappelijk activa:
- goed gekregen door AK tijdens huwelijk (tenzij bewijs eigen of bij schenking)
- beroepsinkomen
-inkomsten van eigen goederen (bv. huur, dividend,…)
- schenking en legaten1 aan beide echtgenoten
- restcategorie: alle goed waar niet bewezen W dat ze eigen zijn= gemeensch
- gemeenschappelijke schulden
-schulden aangegaan door beide echtgenoten
- schulden aangegaan ten behoeve vd huishouding en opvoeding vd kinderen
- schulden aangegaan in belang vh gemeenschappelijk vermogen
- schulden ten laste van giften (als gemeenschappelijk is)
- intresten van eigen schulden
- onderhoudsschulden tov bloedverwanten in dalende lijn
- schulden waarvan niet bewezen is dat ze eigen zijn
- eigen vermogen
- door herkomst
- goederen verkregen voor huwelijk
- goederen verkregen door schenkingen
- door aard
- toebehoren van eigen onroerende goederen/ rechten
- toebehoren van eigen waardepapieren ( belegging die je deed, maar
winsten hierop zijn gemeenschappelijk)
- goederen door zaakvervanging, belegging of wederbelegging van
eigen goederen verkregen
- gereedschappen en werktuigen die dienen tot uitoefenen vh beroep
-rechten verbonden aan persoon verzekering (LV rechten als VN zijn
eigen, uitkering is gemeenschappelijk)
- persoonlijke goederen (kleding, eigendomsrechten, pensioen, …)
1
Voorwerp testament (wie krijgt wat bij dood)
, - eigen schulden
-door herkomst
- schulden voor het huwelijk (intresten gemeenschappelijk)
- schulden ten laste van erfenissen en giften tijdens huwelijk
- door aard
- schulden aangegaan in uitsluitend belang vh eigen vermogen
- schulden ontstaan uit persoonlijke of zakelijke zekerheid gesteld in ander
belang dan dat vh gemeenschappelijk vermogen
- schulden ontstaan uit strafrechtelijke veroordeling of uit onregelmatige
daad begaan door 1 vd echtgenoten
- Zuivere scheiding van goederen
- huwelijkscontract
- 2-vermogens eigen man & eigen vrouw
- onverdeeldheid: alle goedern waarvan men bewijs niet kan leveren dat ze eigen zijn (50/50)
- vooral zelfstandigen (eenmanszaak) zo zijn ze beter beschermd wanneer partner zou failliet
gaan (kunnen ze bv niet aan het huis van de andere partner waar je ook in woont)
- Scheiding van goederen met verrekening van aanwinsten
- huwelijkscontract
- scheiding van goederen: financiële vergoeding in geval van ontbinding vh huwelijk W
afgesproken (wet zegt niet wat gemeenschappelijk is, maar je beslist dit zelf)
- bij dood of scheiding kun je ook beslissen hoe het gemeenschappelijke gaat verdeeld W
- Algehele gemeenschap
- huwelijkscontract
- 1 vermogen gemeenschappelijk
- Wijziging huwelijkstelsel
- tijdens huwelijk (kiezen welke ofwel sws wettelijke)
- op elk ogenblik (iedere keer naar notaris notarieel)
- drie procedures
- kleine
- middelgrote
- grote
1.3 Samenlevingscontracten
- Wettelijke samenwoning
- verklaring van wettelijke samenwoning
- beperkt tot 2 personen
- bepalingen van dwingende aard:
- bijdragen in lasten naar evenredigheid van hun mogelijkheden
- elke schuld door 1 wettelijk samenwonenden voor samenleven en voor kinderen die
door hen opgevoed W, verbindt de andere partner hoofdelijk (behalve buitensporig uitgeven)
- bepaling van aanvullende aard:
- elk vd partners behoudt goederen waarvan hij eigendom kan bewijzen, inkomsten
uit deze goederen en opbrengsten uit arbeid
- goederen waarvan men eigendom niet kan bewijzen en inkomsten hieruit zijn
onverdeeld
, Huwelijk beschermt elkaar veel
- afwijkingen via samenlevingsovereenkomst mogelijk: wettelijk een beetje
- geen bepaling in strijd met feitelijk beschermt niet
- openbare orde of goede zegen
- regels betreffende ouderlijk gezag en voogdij
- regels die wettelijke orde vd erfopvolging bepalen
- bij notariële akte + melding in bevolkingsregister
- einde wettelijk samenwoning:
- wanneer 1 van hen in huwelijk treeds
- 1 vd partijen overlijdt
- wanneer daartoe een verklaring W afgelegd
- hetzij onderlinge overeenkomst of eenzijdig door 1 vd samenwonenden
(schriftelijke verklaring)
- Feitelijke samenwoning
- niets geregeld door wet
- elke partner blijft eigenaar vd goederen die men bezat voor samenwoning
- goederen die men tijdens samenwoning in eigen naam verkrijgt zijn eigen
- bewijs van eigendom leveren (voor roerende goed best inventaris opmaken)
- regeling via samenlevingsovereenkomst mogelijk
2 Eigendomsrecht
- Volle eigendom:
- eigenaar kan goed zelf gebruiken, heeft recht op vruchten en kan er vrij over beschikken
- Vruchtgebruik:
- zakelijk recht om andermans zaken te gebruiken en vruchten ervan te plukken
- tijdelijk (overlijden/30 jaar (bij koop vooral, meestal bij vennootschappen (huur ontvangen))
- Blote eigendom:
Wettelijk: vrouw krijgt
- recht om over goed te beschikken
vruchtgebruik en kinder
- moet rechten van vruchtgebruiker eerbiedigen
blote eigendom
- waardering vh vruchtgebruik:
- ifv leeftijd van vruchtgebruiker ( hoe jonger vruchtgebruiker hoe meer waard) Wil je verkopen moet je
vruchtgebruik hebben en
blote eigendom hebben
anders geen akkoord enkel
bij volle eigendom
Bij overlijden
vruchtgebruik dooft het uit
en wordt de blote
eigendom, volle eigendom
, 3 Erfrecht
3.1 Begrippen
- Ascendenten: rechte, opgaande lijn
- Descendenten: rechte, neergaande lijn
- Devolutie: aanduiding wie erfenis zal krijgen
- Erfenis: vermogen vd overledene, vanuit standpunt vd verkrijger
- Erflater (Cujus): overledene
- Erfgenaam: wie vermogen verkrijgt
- Graad: trap van verwantschap tussen overledene en erfgenaam
- Legaat: voorwerp van testament
- Legataris: begunstigde in testament
- Nalatenschap: vermogen vd overledene
- Plaatsvulling: optreden in plaatsen graad en rechten van overleden bloedverwant
- Orde: groep erfgenamen die, gebaseerd op aard vd bloedverwantschap, andere groep erfgenamen
uitsluit
- Testateur: wie testament opstelt
3.2 Vereisten op te kunnen erven
- bestaan:
- rechtsbekwaam zijn (geboren zijn)
- commoriëntesregel2
- rechtspersoonlijkheid
- waardig zijn:
- bloedige hand erft niet (ieand iets misdaan, of erfgenaam vermoord erflater)
- als erfgenaam, erflater lasterlijk beschuldigd heeft ve feit waarop doodstraf van toepassing
- meerderjarige erfgenaam heeft een op erflater gepleegde doodslag niet aangegeven,
hoewel hij op de hoogte was
- sinds 21/01/213:
- als erfgenaam erflater verkracht, aangerand, vergiftigd, geslagen of verwond heeft
- als erfgenaam geen hulp verleent aan erflater in gevaar
-eventueel mogelijkheid tot vergiffenis door slachtoffer indien inbreuk de dood niet
tot gevolg heeft
3.3 De 4 orden: dezelfde aard van bloedverwantschap
- 1ste orde: kinderen, kleinkinderen, achterkleinkinderen (ook buiten huwelijk/ adoptie)
- 2de orde: ouders, broers en zussen + afstammelingen Voorafgaande orde sluit een
- 3de orde: ouders, grootouders, overgrootouders volgende orde uit
- 4de orde: ooms en tantes, neven en nichten, …
3.4 Graden: afstand tussen bloedverwanten
- rechte lijn: afstammelingen
bv. vader-zoon: 1ste graad // opa-kleinzoon: 2de graad Naaste graad sluit volgende graad
-zijlijn: geen afstammelingen uit, behalve bij plaatsvulling
bv. nicht-neef: 4de graad
2
Wanneer personen op zelfde moment overlijden, terwijl ze elkaars erfgenamen zijn of wanneer niet kan W
vastgesteld wie van beide eerst is overleden W ze commorientes geheten en dus geacht gelijktijdig overleden
te zijn. In dit geval W onderlinge erfopvolging uitgesloten.
