Cognitieve benaderingen
1. Uitgangspunten
Manco in heel wat stromingen is de mens zelf/creativiteit
Grondlegger: Kelly
Er gebeurt wel iets in de black box
o Mensen willen kunnen voorspellen
o Mensen gedragen zich als creatieve wetenschappers
Een manco in de vorige drie stromingen is de mens zelf. Volgens de psychoanalyse is hij
een speelbal van zijn driften, volgens het behaviorisme een black box van toevallig
evrzamelde leerprocessen en volgens de humanisten heeft hij alles al in zich en hoeft hij
“alleen zichzelf” te worden. Toch blijken mensen in het dagelijks leven veel creatiever te zijn
dan wat deze drie stromingen kunnen verklaren. De cognitieve benadering probeert dit
manco te corrigeren.
Een van de theoritici die als aartsvader van de cognitieve benadering wordt beschouwd is
George Kellu. Om het in termen van het behaviorisme te zeggen: er gebeurt wel degelijk iets
in de black box. Kelly tracht die processen binnen de black box te beschrijven. Zijn eerste
uitgangspunt is dan dat het gedrag niet willekeurig is. Aan het fundament van alle gedrag ligt
de wens te kunnen voorspellen. Waarom? Omdat dit kunnen voorspellen adaptief is, het
verhoogt onze overlevingskans: hoe beter wij onze omgeving kunnen voorspellen, hoe
adequater wij kunnen handelen. Als we het in eenvoudig Nederlands zouden zeggen:
mensen willen grip hebben. En juist omdat wij willen voorspellen, geberut er iets in die black
box om dat steeds beter te kunnen doen. Het gaat volgens kelly daarom verder dan alleen
een leerproces: volgens hem is de mens een wetenschapper, die steeds hypothesen aan het
stellen en toetsen is. de mens is dus een actieve verzamelaar van kennis en is creatief
genoeg om die kennis om zo’n manier te verwerken dat hij tot steeds complexere
voorspellingen in staat is. Kelly zegt dus dat je niet moet worden wie je bent, maar jezelf
steeds opnieuw aan het creëeren bent. Volgens Kelly is er geen sprake van een eindstation.
2. Schema’s
Mentaal raamwerk
Ook opvattingen die een individu heeft over zichzelf en de wereld
o => persoonlijke constructen
o => persoonlijkheid
Mensen maken replica’s van de wereld in hun interne belevingswereld (persoonlijke
constructen)
Het is vanuit de basisaanname dat Kelly zegt dat mensen een “mentaal-raamwerk” creëren
voor alles wat zij tegenkomen. Hij introduceert daarvoor de term schema. Ook de
gevolgtrekkingen die een individu over zichzelf en de wereld erop nahoudt, worden in
schema’s vervat. Deze worden op hun beurt persoonlijke constructen genoemd. De
verzameling constructen is dan volgens Kelly de persoonlijkheid.
Kelly gebruikt het woord construct niet zomaar, maar omdat hij ervan uitgaat dat je de
objectieve werkleijkheid niet kunt kennen. Je maakt dus een persoonlijke constructie of
replica van de werkelijkheid in je mentale wereld. Via deze mentale replica van de
buitenwereld ben je dan in staat betekenis te geven aan die buitenwereld. Je bouwt een
kopie van de werkelijkheid in jou innerlijk. Kelly maakt hiermee een aanname: dat er zoiets
bestaat als een objectieve realisteit, iets wat door de kwantummechinca betwist wordt.
, 3. De elf proposities
De werking van deze persoonlijke constructs is uiteindelijke wat van de mens een creatieve
“wetenschapper” maakt. Kelly stelt elf regels voor waaraan constructen zich houden.
Voorbeeld van dit zie je in het boek pagina 73-75
Om het kort samen te vatten: mensen construeren en geven daarmee betekenis aan wat om
hen heen gebeurt. Dit doen zij om te kunnen voorspellen, wat hen een gevoel van grip heeft,
waardoor zij zich veilig voelen. Het voorspellen doen zij door situaties uit het verleden te
repliceren en te vergelijken met de huidige situatie. Maar zij kunnen ook nieuwe informatie
toevoegen. In die zin is gedrag uit het verleden geen garantie voor gedrag in de toekomst.
Wat is dan persoonlijkheid van de mens? Kelly zegt dat wij een overkoepelende construct
erop nahouden dat hij het zelf noemt. Dit zelf bestaat uit alle ideën over wie of wat wij wel en
wie of wat wij niet zijn. De persooonlijkheid is daarmee in feite het totale contructsysteem.
Omdat dit contructsysteem voor iedereen verschillend is, is Kelly’s visie alles behalve
deterministisch te noemen.
4. Nog iets meer over schema’s
1. Schema-activering
2. Ontstaan van schema’s
3. Instandhouding van schema’s
4. Verandering van schema’s
1. Uitgangspunten
Manco in heel wat stromingen is de mens zelf/creativiteit
Grondlegger: Kelly
Er gebeurt wel iets in de black box
o Mensen willen kunnen voorspellen
o Mensen gedragen zich als creatieve wetenschappers
Een manco in de vorige drie stromingen is de mens zelf. Volgens de psychoanalyse is hij
een speelbal van zijn driften, volgens het behaviorisme een black box van toevallig
evrzamelde leerprocessen en volgens de humanisten heeft hij alles al in zich en hoeft hij
“alleen zichzelf” te worden. Toch blijken mensen in het dagelijks leven veel creatiever te zijn
dan wat deze drie stromingen kunnen verklaren. De cognitieve benadering probeert dit
manco te corrigeren.
Een van de theoritici die als aartsvader van de cognitieve benadering wordt beschouwd is
George Kellu. Om het in termen van het behaviorisme te zeggen: er gebeurt wel degelijk iets
in de black box. Kelly tracht die processen binnen de black box te beschrijven. Zijn eerste
uitgangspunt is dan dat het gedrag niet willekeurig is. Aan het fundament van alle gedrag ligt
de wens te kunnen voorspellen. Waarom? Omdat dit kunnen voorspellen adaptief is, het
verhoogt onze overlevingskans: hoe beter wij onze omgeving kunnen voorspellen, hoe
adequater wij kunnen handelen. Als we het in eenvoudig Nederlands zouden zeggen:
mensen willen grip hebben. En juist omdat wij willen voorspellen, geberut er iets in die black
box om dat steeds beter te kunnen doen. Het gaat volgens kelly daarom verder dan alleen
een leerproces: volgens hem is de mens een wetenschapper, die steeds hypothesen aan het
stellen en toetsen is. de mens is dus een actieve verzamelaar van kennis en is creatief
genoeg om die kennis om zo’n manier te verwerken dat hij tot steeds complexere
voorspellingen in staat is. Kelly zegt dus dat je niet moet worden wie je bent, maar jezelf
steeds opnieuw aan het creëeren bent. Volgens Kelly is er geen sprake van een eindstation.
2. Schema’s
Mentaal raamwerk
Ook opvattingen die een individu heeft over zichzelf en de wereld
o => persoonlijke constructen
o => persoonlijkheid
Mensen maken replica’s van de wereld in hun interne belevingswereld (persoonlijke
constructen)
Het is vanuit de basisaanname dat Kelly zegt dat mensen een “mentaal-raamwerk” creëren
voor alles wat zij tegenkomen. Hij introduceert daarvoor de term schema. Ook de
gevolgtrekkingen die een individu over zichzelf en de wereld erop nahoudt, worden in
schema’s vervat. Deze worden op hun beurt persoonlijke constructen genoemd. De
verzameling constructen is dan volgens Kelly de persoonlijkheid.
Kelly gebruikt het woord construct niet zomaar, maar omdat hij ervan uitgaat dat je de
objectieve werkleijkheid niet kunt kennen. Je maakt dus een persoonlijke constructie of
replica van de werkelijkheid in je mentale wereld. Via deze mentale replica van de
buitenwereld ben je dan in staat betekenis te geven aan die buitenwereld. Je bouwt een
kopie van de werkelijkheid in jou innerlijk. Kelly maakt hiermee een aanname: dat er zoiets
bestaat als een objectieve realisteit, iets wat door de kwantummechinca betwist wordt.
, 3. De elf proposities
De werking van deze persoonlijke constructs is uiteindelijke wat van de mens een creatieve
“wetenschapper” maakt. Kelly stelt elf regels voor waaraan constructen zich houden.
Voorbeeld van dit zie je in het boek pagina 73-75
Om het kort samen te vatten: mensen construeren en geven daarmee betekenis aan wat om
hen heen gebeurt. Dit doen zij om te kunnen voorspellen, wat hen een gevoel van grip heeft,
waardoor zij zich veilig voelen. Het voorspellen doen zij door situaties uit het verleden te
repliceren en te vergelijken met de huidige situatie. Maar zij kunnen ook nieuwe informatie
toevoegen. In die zin is gedrag uit het verleden geen garantie voor gedrag in de toekomst.
Wat is dan persoonlijkheid van de mens? Kelly zegt dat wij een overkoepelende construct
erop nahouden dat hij het zelf noemt. Dit zelf bestaat uit alle ideën over wie of wat wij wel en
wie of wat wij niet zijn. De persooonlijkheid is daarmee in feite het totale contructsysteem.
Omdat dit contructsysteem voor iedereen verschillend is, is Kelly’s visie alles behalve
deterministisch te noemen.
4. Nog iets meer over schema’s
1. Schema-activering
2. Ontstaan van schema’s
3. Instandhouding van schema’s
4. Verandering van schema’s
