Hoofdstuk 1: De tijd van jagers en boeren
Hoofdstuk 1: De tijd van jagers en boeren 1.1
Rond 10.000 voor Christus kwam er een einde aan de laatste ijstijd en vond in
het Midden-Oosten de landbouwrevolutie plaats, waardoor mensen gingen
leven in een landbouwsamenleving. Ze gingen graan verbouwen en geiten,
schapen, varkens en runderen houden. Ze trokken niet langer rond, maar
leefden op een vaste plaats. Rond 3000 voor Christus leefden de meeste
Europeanen in een landbouwsamenleving. De prehistorische boeren hebben
de hunebedden nagelaten, die vanaf 3500 voor Christus in Drenthe en
omgeving werden gebouwd. Hunebedden waren grafkamers van belangrijke
doden. Deze prehistorische boeren hadden dus een cultuur met
voorouderverering en geloof in een hiernamaals.
1.2 Van jagers-verzamelaars naar boeren
Kenmerkend aspect: de levenswijze van de jagers en boeren
- De eerste mensen leefden als jagers-verzamelaars in het Paleolithicum
(deelperiode prehistorie).
- K.A. De levenswijze van jagers-verzamelaars. -> leven als nomaden, hebben
taakverdeling en leven in kleine groepen.
- Rond 11.000 v.Chr. veranderde het klimaat en daarbij de leefwijze van de
mensen. De jagers en verzamelaars werden boeren en gingen gebruik maken
van landbouw. De eerste landbouwsamenlevingen (die agrarisch waren)
ontstonden in de Vruchtbare Halvemaan. Hierbij brak de Neolithische
Revolutie uit. Dit nieuwe tijdperk wordt het Neolithicum genoemd.
- K.A. Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen. -> Boeren
werden sedentair (vaste plek). Ook kregen ze bezittingen dat zorgde voor een
sociale hiërarchie.
1.3 Oude beschavingen, steden en staten
Kenmerkend aspect: het ontstaan van landbouw en
landbouwsamenlevingen
- De Eufraat en de Tigris zorgden ervoor dat mensen gebruik konden maken
van irrigatielandbouw.
- Er ontstonden sociale verschillen, de boeren die meer aanzien en macht
hadden werden uiteindelijk een soort koning.
- K.A. Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen. -> Steden streden
onderling om de macht, waardoor er stadsmuren werden gebouwd.
- Stadstaten: staat ter grootte van een stad met omringend platteland. Het had
een eigen bestuur, rechtspraak, leger en regels. -> bevolking verdeeld in
klassen. Onderaan slaven, daarna ambachtslieden en bovenaan priesters.
- De stadstaten in Soemerië kenden een polytheïstische godsdienst. ->
meerdere goden tegelijk aanbidden.
- Staat: land waarin sprake is van wetgeving, rechtspraak en duidelijk bestuur,
met een overheid die besluiten neemt voor alle inwoners.
, 1.4 Eerste landbouw en eerste boerendorpen, vanaf ca. 11.000 v.Chr.
Kenmerkend aspect: Het ontstaan van de eerste gemeenschappelijke
steden
De landbouwstedelijke samenleving
Doordat er genoeg opbrengt was van het land kon een deel van de bevolking
vrij worden gesteld van het werk op het land, zo konden zij andere taken gaan
vervullen.
Het schrift
Het schrift was nodig voor de organisatie van de stad. Je had het spijkerschrift,
hiërogliefen en Chinese karakters hieruit maakte de Feniciërs een schrift
bestaande uit alleen medeklinkers. Rond 750 vC leidde de Grieken hieruit het
24 letters bestaande alfabet.
Godsdienst
Door het schrift weten we dat de Soemeriërs en Egyptenaren een
polytheïstische godsdienst hadden. Door hun goden te vereren en dingen te
offeren zouden de goden geen slechte dingen sturen.
Hoofdstuk 2: De tijd van Grieken en Romeinen
2.1 De Griekse wereld
- Meeste stedelijke centra verdwenen rond 1200 v. Chr. vanwege
volksverhuizingen.
- Vanaf 850 v. Chr werd Griekenland verdeeld in stadstaten.
- De Grieken hebben beide oorlogen tegen Perzië gewonnen, door het
samenwerken.
- De bouwkunst en beeldende kunst van Athene in de 5e en 4e eeuw v. Chr.
worden ook wel klassiek genoemd uit een tijd die later de Klassiek Oudheid
wordt genoemd.
- K.A. De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur. ->
architectuur, beeldhouwkunst, etc.
- De filosofie en wetenschap kwamen op, waarbij verschijnselen niet meer
werden verklaard met goden, maar waarbij men het verstand ging gebruiken
gebaseerd op experimenten en waarnemingen.
- De Grieken gingen nadenken over gezondheid (belangrijkste arts was
Hippocrates) en de samenleving (filosofen als Protagoras, Sokrates en Plato).
- K.A. De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over
burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat. -> filosofen als Socrates en
Plato gingen hierover filosoferen.
- In Athene was sprake van een democratie (idealen: vrijheid en gelijkheid).
Hierbij waren bijna alle politieke functies toegankelijk voor Atheners met
burgerschap.
- Directe democratie: bevolking mag stemmen over politieke besluiten
wanneer ze naar de volksvergadering komen.
Hoofdstuk 1: De tijd van jagers en boeren 1.1
Rond 10.000 voor Christus kwam er een einde aan de laatste ijstijd en vond in
het Midden-Oosten de landbouwrevolutie plaats, waardoor mensen gingen
leven in een landbouwsamenleving. Ze gingen graan verbouwen en geiten,
schapen, varkens en runderen houden. Ze trokken niet langer rond, maar
leefden op een vaste plaats. Rond 3000 voor Christus leefden de meeste
Europeanen in een landbouwsamenleving. De prehistorische boeren hebben
de hunebedden nagelaten, die vanaf 3500 voor Christus in Drenthe en
omgeving werden gebouwd. Hunebedden waren grafkamers van belangrijke
doden. Deze prehistorische boeren hadden dus een cultuur met
voorouderverering en geloof in een hiernamaals.
1.2 Van jagers-verzamelaars naar boeren
Kenmerkend aspect: de levenswijze van de jagers en boeren
- De eerste mensen leefden als jagers-verzamelaars in het Paleolithicum
(deelperiode prehistorie).
- K.A. De levenswijze van jagers-verzamelaars. -> leven als nomaden, hebben
taakverdeling en leven in kleine groepen.
- Rond 11.000 v.Chr. veranderde het klimaat en daarbij de leefwijze van de
mensen. De jagers en verzamelaars werden boeren en gingen gebruik maken
van landbouw. De eerste landbouwsamenlevingen (die agrarisch waren)
ontstonden in de Vruchtbare Halvemaan. Hierbij brak de Neolithische
Revolutie uit. Dit nieuwe tijdperk wordt het Neolithicum genoemd.
- K.A. Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen. -> Boeren
werden sedentair (vaste plek). Ook kregen ze bezittingen dat zorgde voor een
sociale hiërarchie.
1.3 Oude beschavingen, steden en staten
Kenmerkend aspect: het ontstaan van landbouw en
landbouwsamenlevingen
- De Eufraat en de Tigris zorgden ervoor dat mensen gebruik konden maken
van irrigatielandbouw.
- Er ontstonden sociale verschillen, de boeren die meer aanzien en macht
hadden werden uiteindelijk een soort koning.
- K.A. Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen. -> Steden streden
onderling om de macht, waardoor er stadsmuren werden gebouwd.
- Stadstaten: staat ter grootte van een stad met omringend platteland. Het had
een eigen bestuur, rechtspraak, leger en regels. -> bevolking verdeeld in
klassen. Onderaan slaven, daarna ambachtslieden en bovenaan priesters.
- De stadstaten in Soemerië kenden een polytheïstische godsdienst. ->
meerdere goden tegelijk aanbidden.
- Staat: land waarin sprake is van wetgeving, rechtspraak en duidelijk bestuur,
met een overheid die besluiten neemt voor alle inwoners.
, 1.4 Eerste landbouw en eerste boerendorpen, vanaf ca. 11.000 v.Chr.
Kenmerkend aspect: Het ontstaan van de eerste gemeenschappelijke
steden
De landbouwstedelijke samenleving
Doordat er genoeg opbrengt was van het land kon een deel van de bevolking
vrij worden gesteld van het werk op het land, zo konden zij andere taken gaan
vervullen.
Het schrift
Het schrift was nodig voor de organisatie van de stad. Je had het spijkerschrift,
hiërogliefen en Chinese karakters hieruit maakte de Feniciërs een schrift
bestaande uit alleen medeklinkers. Rond 750 vC leidde de Grieken hieruit het
24 letters bestaande alfabet.
Godsdienst
Door het schrift weten we dat de Soemeriërs en Egyptenaren een
polytheïstische godsdienst hadden. Door hun goden te vereren en dingen te
offeren zouden de goden geen slechte dingen sturen.
Hoofdstuk 2: De tijd van Grieken en Romeinen
2.1 De Griekse wereld
- Meeste stedelijke centra verdwenen rond 1200 v. Chr. vanwege
volksverhuizingen.
- Vanaf 850 v. Chr werd Griekenland verdeeld in stadstaten.
- De Grieken hebben beide oorlogen tegen Perzië gewonnen, door het
samenwerken.
- De bouwkunst en beeldende kunst van Athene in de 5e en 4e eeuw v. Chr.
worden ook wel klassiek genoemd uit een tijd die later de Klassiek Oudheid
wordt genoemd.
- K.A. De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur. ->
architectuur, beeldhouwkunst, etc.
- De filosofie en wetenschap kwamen op, waarbij verschijnselen niet meer
werden verklaard met goden, maar waarbij men het verstand ging gebruiken
gebaseerd op experimenten en waarnemingen.
- De Grieken gingen nadenken over gezondheid (belangrijkste arts was
Hippocrates) en de samenleving (filosofen als Protagoras, Sokrates en Plato).
- K.A. De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over
burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat. -> filosofen als Socrates en
Plato gingen hierover filosoferen.
- In Athene was sprake van een democratie (idealen: vrijheid en gelijkheid).
Hierbij waren bijna alle politieke functies toegankelijk voor Atheners met
burgerschap.
- Directe democratie: bevolking mag stemmen over politieke besluiten
wanneer ze naar de volksvergadering komen.
