Basisbegrippen van het recht – Deel I Hoofdstuk 1 & 2
DEEL I : Wat is recht ?
Hoofdstuk 1 : Het recht als een geheel van gedragsregels
1 Afdeling 1 : Definities
Recht : samenhangend geheel van waarden, begrippen en
gedragsvoorschriften waaraan overheidswege erkende sancties kleven die
langs instellingen kunnen worden afgedwongen, met als doel orde in de
samenleving te organiseren, te handhaven of te herstellen
1.1 Objectief recht VS subjectieve rechten
Objectief recht : geheel van gedragsregels met specifieke kenmerken
Aan bepaalde algemeen omschreven feiten worden bepaalde algemeen
omschreven gevolgen gekoppeld
Subjectief recht : juridisch bekrachtigde uitspraken en bevoegdheden die
een rechtssubject op bepaalde zaken of jegens bepaalde personen kan
uitoefenen om zijn doelstellingen te verwezenlijken
1.2 Publiekrecht VS privaatrecht
Publiekrecht : regelt het organiseren en het functioneren van de
overheid en bepaalt de rechtsverhoudingen tussen verschillende
overheden en tussen de overheid en de burgers
- Fiscaal recht
- Strafrecht
- Bestuursrecht
- Staatsrecht
- Socialezekerheidsrecht
Privaatrecht : bevat rechtsregels die de private rechtsverhoudingen
tussen de burgers onderling regelen
horizontale rechtsverhoudingen tussen gelijken
- personenrecht
- familierecht
- erfrecht
- goederenrecht
- verbintenissenrecht
- handelsrecht
1.3 Materieel recht VS formeel recht
Materieel recht : de inhoud
1
, Basisbegrippen van het recht – Deel I Hoofdstuk 1 & 2
Formeel recht : de handhaving van de inhoud ( rechtshandhaving ) van
het materieel recht
!!! Opmerking : geen enkele rechtstak is zuiver formeel of zuiver materieel
!!!
1.4 Bronnen van het Belgisch privaatrecht
Burgerlijk wetboek ( 1804 ) = belangrijkste bron van het Belgisch
burgerlijk recht
1- Oud burgerlijkwetboek ( oud BW ) en burgerlijkwetboek ( BW
)
Hercodificatie : ?
Voorbeeld:
Personen en familierecht staat nog steeds in het oud BW en is dus nog niet
gehercodificeerd naar het BW
2- Bijzondere wetten
Privaatrechtelijke rechten en plichten die niet in het oud BW en BW staan
Voorbeeld :
Het recht om geestesgestoorden gedwongen op te nemen in de
psychiatrie
Niet geïntegreerd in het wetboek, omdat sommigen het eerder
publiekrecht vonden dan privaatrecht
Waarom zijn er bijzondere wetten :
- Bevoegdheid van federale overheid, maar nog niet gecodificeerd
- Bevoegdheid van federale overheid, maar buiten het BW zijn
gecodificeerd
- Bevoegdheid van gemeenschappen
- Bevoegdheid van gewesten
3- De gewoonte
Gewoonte : een bestendig gebruik
Voorbeeld : handelstransactie ( de wijze van betaling )
2
DEEL I : Wat is recht ?
Hoofdstuk 1 : Het recht als een geheel van gedragsregels
1 Afdeling 1 : Definities
Recht : samenhangend geheel van waarden, begrippen en
gedragsvoorschriften waaraan overheidswege erkende sancties kleven die
langs instellingen kunnen worden afgedwongen, met als doel orde in de
samenleving te organiseren, te handhaven of te herstellen
1.1 Objectief recht VS subjectieve rechten
Objectief recht : geheel van gedragsregels met specifieke kenmerken
Aan bepaalde algemeen omschreven feiten worden bepaalde algemeen
omschreven gevolgen gekoppeld
Subjectief recht : juridisch bekrachtigde uitspraken en bevoegdheden die
een rechtssubject op bepaalde zaken of jegens bepaalde personen kan
uitoefenen om zijn doelstellingen te verwezenlijken
1.2 Publiekrecht VS privaatrecht
Publiekrecht : regelt het organiseren en het functioneren van de
overheid en bepaalt de rechtsverhoudingen tussen verschillende
overheden en tussen de overheid en de burgers
- Fiscaal recht
- Strafrecht
- Bestuursrecht
- Staatsrecht
- Socialezekerheidsrecht
Privaatrecht : bevat rechtsregels die de private rechtsverhoudingen
tussen de burgers onderling regelen
horizontale rechtsverhoudingen tussen gelijken
- personenrecht
- familierecht
- erfrecht
- goederenrecht
- verbintenissenrecht
- handelsrecht
1.3 Materieel recht VS formeel recht
Materieel recht : de inhoud
1
, Basisbegrippen van het recht – Deel I Hoofdstuk 1 & 2
Formeel recht : de handhaving van de inhoud ( rechtshandhaving ) van
het materieel recht
!!! Opmerking : geen enkele rechtstak is zuiver formeel of zuiver materieel
!!!
1.4 Bronnen van het Belgisch privaatrecht
Burgerlijk wetboek ( 1804 ) = belangrijkste bron van het Belgisch
burgerlijk recht
1- Oud burgerlijkwetboek ( oud BW ) en burgerlijkwetboek ( BW
)
Hercodificatie : ?
Voorbeeld:
Personen en familierecht staat nog steeds in het oud BW en is dus nog niet
gehercodificeerd naar het BW
2- Bijzondere wetten
Privaatrechtelijke rechten en plichten die niet in het oud BW en BW staan
Voorbeeld :
Het recht om geestesgestoorden gedwongen op te nemen in de
psychiatrie
Niet geïntegreerd in het wetboek, omdat sommigen het eerder
publiekrecht vonden dan privaatrecht
Waarom zijn er bijzondere wetten :
- Bevoegdheid van federale overheid, maar nog niet gecodificeerd
- Bevoegdheid van federale overheid, maar buiten het BW zijn
gecodificeerd
- Bevoegdheid van gemeenschappen
- Bevoegdheid van gewesten
3- De gewoonte
Gewoonte : een bestendig gebruik
Voorbeeld : handelstransactie ( de wijze van betaling )
2
