Samenvatting Globale Politieke
Omgeving
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Globalisering Definitie Kenmerken....................................................4
Deel 1: Globalisering als Tijdperk en Proces........................................................4
Deel 2: Academische Definities en Perspectieven...............................................5
Deel 3: De Vier Uniforme Kenmerken van Globalisering......................................7
Deel 4: Historische Wortels en Theoretische Voorlopers.....................................8
Deel 5: Oorzaken en Manifestaties......................................................................9
Deel 6: Het Grote Debat (Voor vs. Tegen)..........................................................10
Deel 7: Concrete Uitdagingen (Slide 27)...........................................................11
Hoofdstuk 2: Krachtlijnen globalisering 1648-1918..............................................12
Deel 1: Periodisering en Machtsevenwicht........................................................12
Deel 2: De Opbouw (1492 - 1750).....................................................................13
Deel 3: De Eerste Wereldbrand en de Dubbele Revolutie..................................13
Deel 4: Groot-Brittannië als 'Werkplaats van de Wereld'...................................14
Deel 5: Waarom het Westen? (The Rise of the West)........................................15
Deel 6: Politieke Ideologie en Orde....................................................................16
Deel 7: De Britse Wereldorde (Pax Britannica)..................................................17
Deel 8: De Russische Tegenpool........................................................................17
Deel 9: 1848 en de Opkomst van Nationale Staten...........................................18
Deel 10: Duitsland als Nieuw Machtscentrum...................................................19
Deel 11: Modernisering buiten Europa..............................................................20
Deel 12: De Terugkeer van het Protectionisme..................................................20
Deel 13: De Infrastructuur van de Eerste Globalisering....................................21
Deel 14: De Weg naar de Wereldoorlog.............................................................22
Deel 15: De Anatomie van het Imperialisme.....................................................23
Deel 17: De Opkomst van Azië (China & Japan)................................................24
Deel 18: De Opkomst van de Verenigde Staten.................................................25
Deel 19: De Motieven achter het Imperialisme.................................................26
Hoofdstuk 3: Krachtlijnen globalisering 1914-1945..............................................26
Deel 1: De Eerste Wereldoorlog als Breuklijn....................................................26
Deel 2: Concurrerende Utopieën (Wilson vs. Lenin)..........................................27
Deel 4: De Vrede van Versailles en de Grote Rijken..........................................28
Deel 5: De Volkenbond en het Amerikaanse Veto..............................................29
, Deel 6: Kenmerken van de 'Nieuwe' Orde (Slide 19).........................................29
Deel 7: Het Begin van de De-globalisering (Slide 20)........................................29
Deel 8: Totalitarisme en de "Socialistische Utopie"...........................................30
Deel 9: Economische Ineenstorting en De-globalisering...................................30
Deel 10: De Heropbouw van de Globalisering (1941-1945)...............................31
Deel 11: De Wereld in 1945 (Slide 46)...............................................................31
Hoofdstuk 4: Globalisering, mijlpalen sinds 1945: Internationale Politiek.............32
Deel 4: De Koude Oorlog en de Dooi.................................................................33
Deel 5: Het Einde van de Koude Oorlog............................................................33
Deel 6: Utopie vs. Realiteit (De jaren '90 tot nu)...............................................34
Hoofdstuk 5: Globalisering, mijlpalen sinds 1945: Internationale Economie........36
Deel 1: Bretton Woods en de "Gouden Jaren" (1944-1971)...............................36
Deel 2: De Omslag: Crisis en de G-7 (1971-1975).............................................36
Deel 3: De Opkomst van het Neoliberalisme (Slides 10-15)..............................37
Deel 4: Kritiek op het IMF (Slides 12 & 16)........................................................37
Deel 5: Van GATT naar WTO (Slides 17-18).......................................................38
Deel 6: Verzet en Regionale Blokken (Slides 20-23)..........................................38
Deel 7: Nieuwe Spelers en Machtsverhoudingen (Slides 24-34)........................39
Hoofdstuk 6: Globalisering en de natiestaat.........................................................40
Deel 1: Van Westfalen naar Post-Westfalen.......................................................40
Deel 2: De Postmoderne Staat..........................................................................40
Deel 3: Global Governance (Slide 9)..................................................................41
Deel 4: De "Twee Werelden" van Josef Joffe.......................................................41
Deel 5: De Vijf Varianten van de "Andere Wereld" (Slide 15).............................42
Deel 6: Inclusieve vs. Extractieve Instellingen..................................................43
Deel 7: De 10 Mechanismen van Falende Staten (Slides 20-30).......................43
Hoofstuk 7: Europese Integratie...........................................................................45
Deel 1: De Context (1945-1947).......................................................................45
Deel 2: De Tweestrijd over de aanpak...............................................................45
Deel 3: De Geboorte van de Gemeenschap......................................................45
Deel 4: Van militair falen naar economisch succes...........................................46
Deel 5: De Britse aarzeling en de EFTA.............................................................47
Deel 6: Verdieping en Uitbreiding......................................................................47
Deel 7: Jacques Delors en de Interne Markt......................................................48
Deel 8: Het Verdrag van Maastricht (1992).......................................................48
Deel 9: De Weg naar de Euro en Uitbreiding.....................................................48
Deel 10: De Hervormingen: Amsterdam, Nice en Lissabon...............................49
, Deel 11: De Europese Commissie (Slides 45-48)...............................................50
Deel 12: De Raad van de Europese Unie (Slides 49-53)....................................50
Deel 13: De Europese Raad (Slide 54)...............................................................51
Deel 14: Het Europees Parlement (Slides 55-57)...............................................52
Deel 15: Gespecialiseerde Instellingen en de Hoge Vertegenwoordiger............53
Deel 16: Bevoegdheden en Wetgevingsinstrumenten.......................................53
Hoofdstuk 8: Buitenland- en Europabeleid van België als federale staat.............55
Deel 1: De Determinanten (Drijfveren)..............................................................55
Deel 2: De Besluitvormers en het Diplomatieke Corps......................................56
Deel 3: Historische Mijlpalen............................................................................. 56
Deel 4: De Basis van het Belgisch Federalisme.................................................57
Deel 5: "In foro interno, in foro externo"...........................................................57
Deel 6: Buitenlandse Handel en Economische Missies......................................57
Deel 7: De Keerzijde (Kritiek)............................................................................ 58
1. Structuren en de Permanente Vertegenwoordiging (PV)...............................58
Hoofdstuk 9: USA Foreign Policy & National Security Strategy 2025....................61
1. De Grondwettelijke Basis (Slides 2-4)............................................................61
2. De Macht van de President (Slides 6-12).......................................................61
3. De Strijd tussen President en Congres (Slides 13-16)....................................61
4. De Bureaucracie (Slide 17)............................................................................62
Deel 5: Historische Doctrines............................................................................ 62
Deel 6: De National Security Strategy (2025)...................................................63
, Hoofdstuk 1: Globalisering Definitie
Kenmerken
Deel 1: Globalisering als Tijdperk en Proces
1. Globalisering als nieuwe 'Epoche' (Slide 2)
Globalisering is de naam voor ons huidige tijdperk. Net zoals we vroeger spraken
over het industriële tijdperk of het atoomtijdperk (jaren '50-'70), definiëren
we de huidige periode door de enorme mate van wereldwijde verbondenheid.
De katalysator: Het einde van de Koude Oorlog (1989). Dit zorgde voor
een versnelling. Het westerse, modernistische model (kapitalisme +
democratie) werd de standaard.
Het gevoel: De wereld wordt tegelijkertijd 'kleiner' (alles is bereikbaar
via internet en snelle reizen) en 'groter' (we hebben contact met veel
meer verschillende culturen en markten dan ooit tevoren).
2. De Drijvende Krachten: Neoliberalisme & Technologie (Slide 3)
Het proces wordt voortgestuwd door twee hoofdmotoren:
Neoliberalisme: Een politiek-economische stroming die streeft naar de
bevrijding van marktkrachten.
o Kern: Minder regels vanuit de overheid (deregulering) zodat
bedrijven optimaal kunnen groeien.
o Kanttekening uit notities: Hoewel de staat minder regels oplegt aan
de markt, is de "druk" of aanwezigheid van de staat niet per se
verdwenen; de rol is eerder veranderd.
Technologische vernieuwing: Vooral de digitale revolutie. Het internet
heeft communicatie, consumptie en productiepatronen wereldwijd
veranderd.
3. Modernisering vs. Globalisering (Slide 4)
Om globalisering te begrijpen, moet je het zien als het vervolg op de
Modernisering.
Modernisering (de laatste 2 eeuwen): Een koepelbegrip voor
processen zoals industrialisering, democratisering en secularisering.
Verschil in bereik: Waar modernisering vaak binnen natiestaten
gebeurde, trekt globalisering dit naar een intercontinentaal en
intercultureel niveau.
Democratisering van vrijheid: Voorheen was de vrijheid om over
grenzen heen te handelen of reizen enkel weggelegd voor de elite. Nu is
dit (door technologie en lagere kosten) een massafenomeen geworden.
4. Van Internationalisering naar Globalisering (Slide 5)
Omgeving
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Globalisering Definitie Kenmerken....................................................4
Deel 1: Globalisering als Tijdperk en Proces........................................................4
Deel 2: Academische Definities en Perspectieven...............................................5
Deel 3: De Vier Uniforme Kenmerken van Globalisering......................................7
Deel 4: Historische Wortels en Theoretische Voorlopers.....................................8
Deel 5: Oorzaken en Manifestaties......................................................................9
Deel 6: Het Grote Debat (Voor vs. Tegen)..........................................................10
Deel 7: Concrete Uitdagingen (Slide 27)...........................................................11
Hoofdstuk 2: Krachtlijnen globalisering 1648-1918..............................................12
Deel 1: Periodisering en Machtsevenwicht........................................................12
Deel 2: De Opbouw (1492 - 1750).....................................................................13
Deel 3: De Eerste Wereldbrand en de Dubbele Revolutie..................................13
Deel 4: Groot-Brittannië als 'Werkplaats van de Wereld'...................................14
Deel 5: Waarom het Westen? (The Rise of the West)........................................15
Deel 6: Politieke Ideologie en Orde....................................................................16
Deel 7: De Britse Wereldorde (Pax Britannica)..................................................17
Deel 8: De Russische Tegenpool........................................................................17
Deel 9: 1848 en de Opkomst van Nationale Staten...........................................18
Deel 10: Duitsland als Nieuw Machtscentrum...................................................19
Deel 11: Modernisering buiten Europa..............................................................20
Deel 12: De Terugkeer van het Protectionisme..................................................20
Deel 13: De Infrastructuur van de Eerste Globalisering....................................21
Deel 14: De Weg naar de Wereldoorlog.............................................................22
Deel 15: De Anatomie van het Imperialisme.....................................................23
Deel 17: De Opkomst van Azië (China & Japan)................................................24
Deel 18: De Opkomst van de Verenigde Staten.................................................25
Deel 19: De Motieven achter het Imperialisme.................................................26
Hoofdstuk 3: Krachtlijnen globalisering 1914-1945..............................................26
Deel 1: De Eerste Wereldoorlog als Breuklijn....................................................26
Deel 2: Concurrerende Utopieën (Wilson vs. Lenin)..........................................27
Deel 4: De Vrede van Versailles en de Grote Rijken..........................................28
Deel 5: De Volkenbond en het Amerikaanse Veto..............................................29
, Deel 6: Kenmerken van de 'Nieuwe' Orde (Slide 19).........................................29
Deel 7: Het Begin van de De-globalisering (Slide 20)........................................29
Deel 8: Totalitarisme en de "Socialistische Utopie"...........................................30
Deel 9: Economische Ineenstorting en De-globalisering...................................30
Deel 10: De Heropbouw van de Globalisering (1941-1945)...............................31
Deel 11: De Wereld in 1945 (Slide 46)...............................................................31
Hoofdstuk 4: Globalisering, mijlpalen sinds 1945: Internationale Politiek.............32
Deel 4: De Koude Oorlog en de Dooi.................................................................33
Deel 5: Het Einde van de Koude Oorlog............................................................33
Deel 6: Utopie vs. Realiteit (De jaren '90 tot nu)...............................................34
Hoofdstuk 5: Globalisering, mijlpalen sinds 1945: Internationale Economie........36
Deel 1: Bretton Woods en de "Gouden Jaren" (1944-1971)...............................36
Deel 2: De Omslag: Crisis en de G-7 (1971-1975).............................................36
Deel 3: De Opkomst van het Neoliberalisme (Slides 10-15)..............................37
Deel 4: Kritiek op het IMF (Slides 12 & 16)........................................................37
Deel 5: Van GATT naar WTO (Slides 17-18).......................................................38
Deel 6: Verzet en Regionale Blokken (Slides 20-23)..........................................38
Deel 7: Nieuwe Spelers en Machtsverhoudingen (Slides 24-34)........................39
Hoofdstuk 6: Globalisering en de natiestaat.........................................................40
Deel 1: Van Westfalen naar Post-Westfalen.......................................................40
Deel 2: De Postmoderne Staat..........................................................................40
Deel 3: Global Governance (Slide 9)..................................................................41
Deel 4: De "Twee Werelden" van Josef Joffe.......................................................41
Deel 5: De Vijf Varianten van de "Andere Wereld" (Slide 15).............................42
Deel 6: Inclusieve vs. Extractieve Instellingen..................................................43
Deel 7: De 10 Mechanismen van Falende Staten (Slides 20-30).......................43
Hoofstuk 7: Europese Integratie...........................................................................45
Deel 1: De Context (1945-1947).......................................................................45
Deel 2: De Tweestrijd over de aanpak...............................................................45
Deel 3: De Geboorte van de Gemeenschap......................................................45
Deel 4: Van militair falen naar economisch succes...........................................46
Deel 5: De Britse aarzeling en de EFTA.............................................................47
Deel 6: Verdieping en Uitbreiding......................................................................47
Deel 7: Jacques Delors en de Interne Markt......................................................48
Deel 8: Het Verdrag van Maastricht (1992).......................................................48
Deel 9: De Weg naar de Euro en Uitbreiding.....................................................48
Deel 10: De Hervormingen: Amsterdam, Nice en Lissabon...............................49
, Deel 11: De Europese Commissie (Slides 45-48)...............................................50
Deel 12: De Raad van de Europese Unie (Slides 49-53)....................................50
Deel 13: De Europese Raad (Slide 54)...............................................................51
Deel 14: Het Europees Parlement (Slides 55-57)...............................................52
Deel 15: Gespecialiseerde Instellingen en de Hoge Vertegenwoordiger............53
Deel 16: Bevoegdheden en Wetgevingsinstrumenten.......................................53
Hoofdstuk 8: Buitenland- en Europabeleid van België als federale staat.............55
Deel 1: De Determinanten (Drijfveren)..............................................................55
Deel 2: De Besluitvormers en het Diplomatieke Corps......................................56
Deel 3: Historische Mijlpalen............................................................................. 56
Deel 4: De Basis van het Belgisch Federalisme.................................................57
Deel 5: "In foro interno, in foro externo"...........................................................57
Deel 6: Buitenlandse Handel en Economische Missies......................................57
Deel 7: De Keerzijde (Kritiek)............................................................................ 58
1. Structuren en de Permanente Vertegenwoordiging (PV)...............................58
Hoofdstuk 9: USA Foreign Policy & National Security Strategy 2025....................61
1. De Grondwettelijke Basis (Slides 2-4)............................................................61
2. De Macht van de President (Slides 6-12).......................................................61
3. De Strijd tussen President en Congres (Slides 13-16)....................................61
4. De Bureaucracie (Slide 17)............................................................................62
Deel 5: Historische Doctrines............................................................................ 62
Deel 6: De National Security Strategy (2025)...................................................63
, Hoofdstuk 1: Globalisering Definitie
Kenmerken
Deel 1: Globalisering als Tijdperk en Proces
1. Globalisering als nieuwe 'Epoche' (Slide 2)
Globalisering is de naam voor ons huidige tijdperk. Net zoals we vroeger spraken
over het industriële tijdperk of het atoomtijdperk (jaren '50-'70), definiëren
we de huidige periode door de enorme mate van wereldwijde verbondenheid.
De katalysator: Het einde van de Koude Oorlog (1989). Dit zorgde voor
een versnelling. Het westerse, modernistische model (kapitalisme +
democratie) werd de standaard.
Het gevoel: De wereld wordt tegelijkertijd 'kleiner' (alles is bereikbaar
via internet en snelle reizen) en 'groter' (we hebben contact met veel
meer verschillende culturen en markten dan ooit tevoren).
2. De Drijvende Krachten: Neoliberalisme & Technologie (Slide 3)
Het proces wordt voortgestuwd door twee hoofdmotoren:
Neoliberalisme: Een politiek-economische stroming die streeft naar de
bevrijding van marktkrachten.
o Kern: Minder regels vanuit de overheid (deregulering) zodat
bedrijven optimaal kunnen groeien.
o Kanttekening uit notities: Hoewel de staat minder regels oplegt aan
de markt, is de "druk" of aanwezigheid van de staat niet per se
verdwenen; de rol is eerder veranderd.
Technologische vernieuwing: Vooral de digitale revolutie. Het internet
heeft communicatie, consumptie en productiepatronen wereldwijd
veranderd.
3. Modernisering vs. Globalisering (Slide 4)
Om globalisering te begrijpen, moet je het zien als het vervolg op de
Modernisering.
Modernisering (de laatste 2 eeuwen): Een koepelbegrip voor
processen zoals industrialisering, democratisering en secularisering.
Verschil in bereik: Waar modernisering vaak binnen natiestaten
gebeurde, trekt globalisering dit naar een intercontinentaal en
intercultureel niveau.
Democratisering van vrijheid: Voorheen was de vrijheid om over
grenzen heen te handelen of reizen enkel weggelegd voor de elite. Nu is
dit (door technologie en lagere kosten) een massafenomeen geworden.
4. Van Internationalisering naar Globalisering (Slide 5)
