Recht voor sociaal werk
1
1. Hoofdstuk 1: Recht en sociaal werk
1. Inleiding
1.1 SW op snijvlak
De SW zit op het snijpunt tussen de burger en de samenleving
SW heeft zowel een relatie met het sociale systeem als met de
hulpvrager
Recht kennen is:
- Mensen informeren
- Mensen adviseren
- Mensen bijstaan
- Mensen ondersteunen
DOEL: mensen tot aan hun recht laten komen
1 aspect van de samenleving is de juridische structuur
= een manier om het leven van mensen in een samenleving te ordenen
De plaats van het recht vanuit 3 perspectieven bekijken:
1. Kennis => rechten uit strafrecht, jeugdrecht
2. Moreel/ethisch => beroepsgeheim
3. Grondrechten en rechtvaardigheid
1.2 Wat is recht
Definitie van het begrip recht
Een geheel van regels, opgesteld en opgelegd door de samenleving,
waardoor de belangen van enkelingen die in de gemeenschap leven
geordend worden, door middel van sociale dwang
, Recht voor sociaal werk
2
Een geheel van regels
- Geschreven en ongeschreven
- Nationaal en internationaal
Gebodsregels en verbodsregels: zeggen wat je wel of niet MOET doen
Toelatingsregels en organieke regels: zeggen wat je wel of niet MAG
Deze rechten komen op verschillende manieren tot stand en hebben
een bepaalde hiërarchische volgorde
Opgesteld en opgelegd door de samenleving
Samenleving verandert constant => regels veranderen dus ook constant
Regels veranderen door:
- De opdracht van organen zoals de parlementen in België
- De weerspiegeling van de maatschappij
Regels zijn gebonden aan culturen, ideologieën, religieus beïnvloed,
regimes…
Recht is dus wijzigbaar!!
Belangen van de maatschappij worden geordend
Elk lid van de maatschappij moet weten welke zijn rechten en plichten zijn
en op welke manier hij die kan uitoefenen
Niet iedereen is akkoord met het gedrag van anderen/groepen
GEVOLG: conflicten
Doel ordening: rechtszekerheid en objectiviteit te bereiken
Afdwingbaarheid van het recht
Essentieel element: regels moeten nageleefd en afgedwongen worden
Door iets te doen, betalen, verbod op iets, via straffen of rechtbank…
Afdwingbaarheid geeft in de praktijk problemen:
, Recht voor sociaal werk
3
- Het is niet omdat je gelijk hebt, dat je ook gelijk krijgt
- Procedures duren lang en zijn duur
GEVOLG: maatschappelijk kwetsbare mensen vinden hier niet
makkelijk hun weg
Als SW deze mensen ondersteunen en signaleren wanneer ze
rechten kunnen opnemen
Verschillende soorten rechtsregels
- Regels die het gedrag ordenen: subjectieve rechten
- Regels en structuren die bijdragen tot handhaving
- Regels en structuren die bepalen hoe regels en structuren gewijzigd
kunnen worden
SW in het recht: justitie assistent, maatschappelijk werker in OCMW
Recht in het SW: het recht concreet toepassen
Sociaalwerkrecht: recht dat benaderd wordt uit 3 perspectieven (kennis,
waarden & normen en grondrechten & rechtvaardigheid
1.3 Enkele belangrijke begrippen van het recht
Objectief en subjectief recht
Objectief recht
= het geheel van rechtsregels en normen
Algemene regels in wetboeken
Subjectief recht
= zodra een natuurlijk persoon of rechtspersoon een objectief recht krijgt,
wordt het een subjectief recht van die persoon
Het recht geeft je eigen bevoegdheden om te handelen, bepaalde
goederen te kopen, arbeidsovereenkomsten te tekenen…
Rechtssubject en rechtsobject
Rechtssubject
, Recht voor sociaal werk
4
= een persoon of groep van personen die subjectieve rechten en plichten
heeft
Natuurlijk persoon of rechtspersoon
Rechtsobject
= een zaak waarop rechtsregels betrekking hebben of het recht dat
beoogd wordt door het rechtssubject
Voorbeeld:
Verhuurder van een huis = rechtsobject
Huurder van een huis = rechtssubject
Genotsbekwaamheid en handelingsbekwaamheid
Genotsbekwaamheid
= wie geschikt is om drager te zijn van rechten, om van rechten te
genieten
Elk rechtssubject is genotsbekwaam (iedereen dus)
Handelingsbekwaam
= de meeste rechtssubjecten zijn handelingsbekwaam. Ze zijn geschikt
om zelf via het stellen van handelingen hun rechten uit te voeren
Personen onder bewind of minderjarige zijn NIET
handelingsbekwaam!!
Rechtshandelingen en rechtsfeiten
Rechtshandelingen
= elke handeling die bewust wordt verricht om rechtsgevolgen te
verkrijgen
Naam geven aan je baby
Rechtsfeit
1
1. Hoofdstuk 1: Recht en sociaal werk
1. Inleiding
1.1 SW op snijvlak
De SW zit op het snijpunt tussen de burger en de samenleving
SW heeft zowel een relatie met het sociale systeem als met de
hulpvrager
Recht kennen is:
- Mensen informeren
- Mensen adviseren
- Mensen bijstaan
- Mensen ondersteunen
DOEL: mensen tot aan hun recht laten komen
1 aspect van de samenleving is de juridische structuur
= een manier om het leven van mensen in een samenleving te ordenen
De plaats van het recht vanuit 3 perspectieven bekijken:
1. Kennis => rechten uit strafrecht, jeugdrecht
2. Moreel/ethisch => beroepsgeheim
3. Grondrechten en rechtvaardigheid
1.2 Wat is recht
Definitie van het begrip recht
Een geheel van regels, opgesteld en opgelegd door de samenleving,
waardoor de belangen van enkelingen die in de gemeenschap leven
geordend worden, door middel van sociale dwang
, Recht voor sociaal werk
2
Een geheel van regels
- Geschreven en ongeschreven
- Nationaal en internationaal
Gebodsregels en verbodsregels: zeggen wat je wel of niet MOET doen
Toelatingsregels en organieke regels: zeggen wat je wel of niet MAG
Deze rechten komen op verschillende manieren tot stand en hebben
een bepaalde hiërarchische volgorde
Opgesteld en opgelegd door de samenleving
Samenleving verandert constant => regels veranderen dus ook constant
Regels veranderen door:
- De opdracht van organen zoals de parlementen in België
- De weerspiegeling van de maatschappij
Regels zijn gebonden aan culturen, ideologieën, religieus beïnvloed,
regimes…
Recht is dus wijzigbaar!!
Belangen van de maatschappij worden geordend
Elk lid van de maatschappij moet weten welke zijn rechten en plichten zijn
en op welke manier hij die kan uitoefenen
Niet iedereen is akkoord met het gedrag van anderen/groepen
GEVOLG: conflicten
Doel ordening: rechtszekerheid en objectiviteit te bereiken
Afdwingbaarheid van het recht
Essentieel element: regels moeten nageleefd en afgedwongen worden
Door iets te doen, betalen, verbod op iets, via straffen of rechtbank…
Afdwingbaarheid geeft in de praktijk problemen:
, Recht voor sociaal werk
3
- Het is niet omdat je gelijk hebt, dat je ook gelijk krijgt
- Procedures duren lang en zijn duur
GEVOLG: maatschappelijk kwetsbare mensen vinden hier niet
makkelijk hun weg
Als SW deze mensen ondersteunen en signaleren wanneer ze
rechten kunnen opnemen
Verschillende soorten rechtsregels
- Regels die het gedrag ordenen: subjectieve rechten
- Regels en structuren die bijdragen tot handhaving
- Regels en structuren die bepalen hoe regels en structuren gewijzigd
kunnen worden
SW in het recht: justitie assistent, maatschappelijk werker in OCMW
Recht in het SW: het recht concreet toepassen
Sociaalwerkrecht: recht dat benaderd wordt uit 3 perspectieven (kennis,
waarden & normen en grondrechten & rechtvaardigheid
1.3 Enkele belangrijke begrippen van het recht
Objectief en subjectief recht
Objectief recht
= het geheel van rechtsregels en normen
Algemene regels in wetboeken
Subjectief recht
= zodra een natuurlijk persoon of rechtspersoon een objectief recht krijgt,
wordt het een subjectief recht van die persoon
Het recht geeft je eigen bevoegdheden om te handelen, bepaalde
goederen te kopen, arbeidsovereenkomsten te tekenen…
Rechtssubject en rechtsobject
Rechtssubject
, Recht voor sociaal werk
4
= een persoon of groep van personen die subjectieve rechten en plichten
heeft
Natuurlijk persoon of rechtspersoon
Rechtsobject
= een zaak waarop rechtsregels betrekking hebben of het recht dat
beoogd wordt door het rechtssubject
Voorbeeld:
Verhuurder van een huis = rechtsobject
Huurder van een huis = rechtssubject
Genotsbekwaamheid en handelingsbekwaamheid
Genotsbekwaamheid
= wie geschikt is om drager te zijn van rechten, om van rechten te
genieten
Elk rechtssubject is genotsbekwaam (iedereen dus)
Handelingsbekwaam
= de meeste rechtssubjecten zijn handelingsbekwaam. Ze zijn geschikt
om zelf via het stellen van handelingen hun rechten uit te voeren
Personen onder bewind of minderjarige zijn NIET
handelingsbekwaam!!
Rechtshandelingen en rechtsfeiten
Rechtshandelingen
= elke handeling die bewust wordt verricht om rechtsgevolgen te
verkrijgen
Naam geven aan je baby
Rechtsfeit
