Rechtspersonenrecht
3e bachelor Rechten
,
,ALGEMENE INFORMATIE
WETGEVING
Het Wetboek van vennootschappen en verenigingen, afgekort WVV
- Regelt ook de stichtingen
- Ingevoerd door wet van 23 maart 2019, B.S. 4 april 2019, inwerking 1 mei 2019
- Vervangt oude “W.venn.” en VZW-wet
WVV: Wet 23 maart 2019
- Inwerkingtreding 1 mei 2019: vennootschappen etc. opgericht op 1 mei 2019 of later aan WVV
onderworpen
- Voor bestaande vennootschappen, verenigingen, stichtingen: WVV toepasselijk op 1 januari 2020
o Moeten statuten volledig aanpassen bij eerste statutenwijziging en ten laatste op 1 januari
2024
o Vergis u niet: dwingende regels werden op 1.1.2020 van toepassing ook wanneer men
statuten nog niet heeft aangepast
K.B. en fiscale wet
- Het K.B. van 29 april 2019 (B.S. 30 april) regelt vooral openbaarmakingsverplichtingen en jaarrekening
o “het uitvoerings-KB”
- Fiscale Wet van 17 maart 2019
o Vooral nodig om fiscaal neutrale terugname van inbrengen die niet meer als kapitaal geboekt
worden, te verzekeren
BESEF BIJ STUDEREN DAT
Het examen voor minstens de helft uit casussen bestaat zoals we er in de les zullen bespreken
Er ook steeds een “waarom” vraag is
- Waarom doen vennootschappen soort transactie X?
- Waarom heeft de wetgever dit of dat verboden?
Ik het belangrijk vind, en ook test op het examen, dat u het waarom van rechtsregels kent, en van de praktijken
van vennootschappen
- Bv. waarom kopen vennootschappen vaak aandelen van hun aandeelhouders terug?
- En waarom legt de wet die praktijk aan banden?
Wij maar het tipje van de ijsberg behandelen
- en vennootschapsrecht vol voor de praktijk “levensbelangrijke” procedures zit
Ik wil dat u vragen die rond die procedures draaien op het examen kunt beantwoorden
- Maar met behulp van uw Wetboek
- U moet inzicht hebben in de grote principes die gans het vennootschapsrecht dooraderen, en u niet
primair bezig houden met het blokken van die procedure-en vormvoorschriftjes
o Maar vraag u wel af: waarom legt de wet dat verslag op, of een wachttermijn van 30 dagen, of
een advies van de raad van bestuur bij die verrichting?
CONTEXT ZEER BELANGRIJK IS
Het vennootschapsrecht is vermogensrecht en voor een groot stuk toegepast verbintenissenrecht met een
stevige snuif zakenrecht
1
, - Vermogen, vertegenwoordiging, rechtspersoon, als u die drie begrippen en hun regels juist kunt
combineren bent u al halfweg
Vennootschapsrecht in belangrijke mate gaat over economische organisaties die geldverdienmachines zijn=>
- Kennis van basisbegrippen boekhoudrecht onmisbaar
- De ideale vennootschapsjurist kan met bankiers, economen, managers, boekhouders praten omdat hij
hun taal begrijpt
Lees daarom de economische pagina’s van kranten als De Standaard of De Tijd, probeer eens The Economist of
de Financial Times
- Bv. twee jaar geleden, dag voor eerste les, sla ik een krant open:
o CEO van Proximus: verdacht van handel met voorkennis
o Bij een vennootschap X heeft men delen van de vennootschap voor een appel en een ei
verkocht aan andere vennootschap waarin gedeeltelijk dezelfde bestuurders zitten:
belangenconflict?
Als u de economische context niet kent, kunt u later geen degelijke ondernemingsjurist zijn; u zult niet met
klanten kunnen praten en ze gaan denken dat u van Mars komt
OPBOUW WETBOEK
2
,INLEIDING
H1: ONDERWERP
Vennootschappen verenigingen en stichtingen
- Geregeerd door WVV: Wetboek van vennootschappen en verenigingen, ingevoerd door wet 23 maart
2019, van kracht sinds 1 mei 2019
o en sinds 1 januari 2020 op vennootschappen die al voor 1.5.2019 rechtspersoonlijkheid
hadden
H2: VENNOOTSCHAP, VERENIGING & STICHTING
= juridische structuren voor privaatrechtelijke organisaties
Belangrijke organisatievormen:
Art. 1.1 WVV: een vennootschap is een organisatie die in het leven is geroepen door
een overeenkomst OF uitzonderlijk door een eenzijdige rechtshandeling.
- De oprichters die lid worden van die organisatie (vennoten/aandeelhouders)
moeten een inbreng doen
- Doelstelling: winst maken die kan verdeeld worden onder aandeelhouders
o Belet niet dat vennootschap nog andere doelstellingen kan hebben;
maar in elk geval winstuitkering
- Winstuitkering = dividend
Bv. Apple, Proximus, Volkswagen, AA Gent, bakker of slager op de hoek, de pralines-of
boekenwinkel die u later hoopt uit te baten, uw café, favoriete hotel en restaurant
Vennootschappen Definitie Art. 1.1 WVV
- Één of meer vennoten
- Doen een inbreng in ruil voor een aandeel Art. 1:8 WVV
o Zonder inbreng kan je geen vennoot worden
o 2 soorten: in geld of in natura
- Heeft vermogen
o Zelfs indien geen rechtspersoon: “doelvermogen”
- “Doel”: uitkering vermogensvoordeel (= winst)
o Principe: 1x per jaar o.b.v. jaarrekening beslissen of winstuitkering
zal plaatsvinden, MAAR moet op een gegeven moment wel de
dividenden uitkeren
- “Voorwerp”: nagestreefde activiteiten
Art. 1.2 WVV: ⬌ vennootschap: Non-profit
- Streven geen winst na, als je wel winst hebt mag je die niet verdelen onder
de leden. Die winst moet dan worden geherinvesteerd.
- VZW: vereniging zonder winstoogmerk
Bv. Fanfares en kaartclubs van opa en mémé, Amnesty International, Natuurpunt en
het VRG maar ook ziekenhuizen, politieke partijen en vakbonden
Definitie art. 1.2 WVV
Verenigingen
- Opgericht bij overeenkomst tussen minstens twee personen/leden
- Bepaalde activiteiten worden met een belangeloos doel nagestreefd
- Geen uitkeringen
o Tenzij voor verwezenlijking belangeloos doel bv. VZW maakt winst,
maar doel van VZW is studiebeurzen betalen voor topstudenten in
het buitenland. En dat laatste is het doel van de VZW, dan versluisd
de VZW geld naar de studenten, MAAR is toegelaten want het is
belangeloos doel (sanctie = nietigheid)
3
, Art. 1.3 WVV: eveneens non-profit
- Maar is gesticht door 1 stichter, die er een deel van zijn vermogen aan heeft
gegeven → je kan nooit meer aan dit vermogen komen
- Stichting heeft nooit leden (maar wel bestuur)
o Bestuurders: personen die juridisch bevoegd zijn om beslissingen te
nemen over de werking van de stichting
o Geen leden!!
- Is dus afgesplitst vermogen dat overeenkomstig wensen van stichter voor
belangeloos doel wordt ingezet.
Stichtingen o Bv. stichting voor malariabestrijding
- Universiteiten of ziekenhuizen die geld willen van die stichting moeten een
aanvraag doen om dit te krijgen.
Definitie art. 1.3 WVV
- Eenzijdige rechtshandeling
- Vermogen met rechtspersoonlijkheid
- Geen leden
- Vermogen bestemd voor belangeloos doel
- Geen uitkeringen
o Tenzij voor verwezenlijking belangeloos doel
Vennootschap en vereniging: meestal samenwerkingsverband tussen twee of meer personen die één of ander
doel willen bereiken Bv. smartphones ontwerpen, produceren en verkopen, samen muziek maken in de
fanfare
- LET OP: Sommige vennootschappen en meeste stichtingen zijn niet zozeer gericht op samenwerking of
het uitbaten van een onderneming, maar op vermogensbeheer.
o Bv. rijke X heeft 30 huizen die hij verhuurt: Zowel fiscaal als organisatorisch is het voordelig
voor hem om die goederen niet zelf, als natuurlijke persoon te verhuren, maar via een
vennootschap waar hij ze in gestopt heeft (= “inbreng”)
§1. MANIEREN OM RECHTSPERSONENRECHT TE BESTUDEREN
▪ stelt rechtspersoon voor
- AH1 stopt 1 miljoen cash in de vennootschap, de bank zelf geeft ook 1 miljoen euro cash aan de
vennootschap (= werkingsmiddelen)
o De bank stopt evenveel financiering in die vennootschap, op de dag van de oprichting, als AH1
o De positie van de bank is fundamenteel verschillend van de AH1
▪ Ze hebben beide vorderingen op de venn, MAAR deze vorderingen zijn verschillend
van aard
▪ Bank: SE
4
, • Bank heeft maar een claim voor ongeveer 1 miljoen, als de venn het
fantastisch doet en 10 miljoen maakt, betekent niet dat de bank ineens 2
miljoen kan terugvorderen, want de schuldvordering staat vast
• Het kan zijn dat je op dat moment als venn niet genoeg cash hebt om 1
miljoen terug te betalen, maar dit doet geen afbreuk dat de bank van jou 1
miljoen kan eisen
▪ Aandeelhouders
• Kunnen hun inbreng volledig verliezen, maar kunnen ook delen in de winst
• Vordering is contingent: hangt af van de vragen:
o 1/ wordt er winst gemaakt?
o 2/ of de AH’s samen op de AV beslissen om de winst uit te keren
• Maar als er geen winst is, dan zal de AH1 niets krijgen
- Een onderneming kan haar activiteiten financieren hetzij door zelf inkomsten te genereren (= eigen
vermogensfinanciering), hetzij door schuldfinanciering.
o Venn die een in belangrijke mate haar activiteiten financiert met schulden, bv. met
bankkredieten
▪ = een hoge leverage (= een hoge schuldfinancieringsgraad).
- Bij kleine vennootschappen zullen de aandeelhouders zelf de vennootschap dagelijks leiden
Bv. slagerij in de vorm van een bv, deze heeft 2 aandeelhouders, nl. Jan en Mieke, ze zullen zichzelf tot
bestuurder/ zaakvoerder van de bv, de slagerij, noemen. Ze baten zelf de slagerij uit. Ze kunnen wel nog 2 of 3
personeelsleden hebben. In elk geval, de aandeelhouders zullen zelf bestuurder worden en de onderneming
leiden die door de vennootschap wordt uitgebaat.
o ⬌ Bestuurders zullen bij grotere vennootschappen, een manager aanduiden, die als
zelfstandige kunnen werken, maar ook als werknemer.
- Stippellijn stelt de idee van de beperkte aansprakelijkheid voor
o De meeste vennootschapsvormen genieten van beperkte aansprakelijkheid
o Ongeveer 6 vennootschapsvormen in België, in 3 vormen hier van geldt de onbeperkte
aansprakelijkheid
▪ VOF: venn met onbeperkte aansprakelijkheid, wat betekent dit?
• Ook de aandeelhouders kunnen aangesproken worden, voor wat? Voor
schulden van de venn
• Als de VOF een lening krijgt van de bank, maar die VOF kan de lening niet
terugbetalen, de inkomsten van de VOF blijven veel te laag om deze lening
terug te betalen. De bank kan dan ook de aandeelhouders aanspreken, dit
door de onbeperkte aansprakelijkheid. De bank kan dan het privévermogen
van de aandeelhouders aanspreken.
o De beperkte aansprakelijkheid wijst naar de beperkte aansprakelijkheid van de
aandeelhouders
Het fenomeen vennootschap en vereniging als maatschappelijk-economisch fenomeen
- Dus als “instelling” in een kapitalistisch systeem
- Ahw sociologisch/ antropologisch
- Maar ook normatief: wat zou doel van bv. vennootschap moeten zijn? Aandeelhouders verrijken?
- Werknemers zinvol bestaan bieden? “Sustainable development”?
o Cf recent losgebarsten “corporate purpose” discussie
5
,Economisch
- Men stopt een aantal “inputs” in de doos, bv. geld, werknemers, intellectuele eigendom en gebouwen,
en wat komt er uit, wie heeft aanspraak op wat en vooral: hoe kan men het meest efficiënt (kosten-
baten analyse) output genereren?
Juridisch-technisch
- Hoe richt je zoiets op, wat zijn de werkingsregels, hoe maak je er een einde aan (ontbinding)?
Corporate governance-perspectief (zie later)
- Onderneming als samenspel van “stakeholders” zoals aandeelhouders, schuldeisers, werknemers,
managers, … die allen, vrijwillig, in dezelfde boot zitten maar toch gedeeltelijk tegengestelde belangen
hebben
- Hoe leidt men die belangentegenstellingen (“agency conflicts”) in goede banen?
o Stakeholders hebben hetzelfde belang: succes van de onderneming
o MAAR hebben ook tegengestelde belangen: als men dit bestudeerd, noemt men dit corporate
governance-perspectief
▪ Men zal de bepaalde belangen, die tegengesteld zijn van elkaar, van de onderneming
bestuderen, hoe ze de belangentegenstellingen in goede banen kunnen leiden.
o Agency conflicts: Één van deze conflicten die men hier bestuurd is het agency conflict tussen
aandeelhouders en bestuurders.
▪ Hoewel de aandeelhouders de bestuurders benoemen, en de bestuurder geacht
worden de venn te leiden, zijn bestuurder ook maar mensen die geneigd kunnen zijn
hun eigen belang na te streven, hoe kan dit? Bv. Door te proberen hun eigen
vergoeding te bepalen als bestuurder.
H3: VOORNAAMSTE KENMERKEN VAN VENNOOTSCHAP
§1. VOORNAAMSTE FUNCTIES
1. Onderneming structureren bv. NV perrigo wil geneesmiddelen produceren
2. Vermogen beheren bv. NV Immo Janssens beheert het onroerend patrimonium van familie
Janssens, teneinde aan-en verkopen en verhuur vlot te laten verlopen, fiscale toestand te
optimaliseren inclusief besparing op belastingen bij overdracht naar volgende generatie
§2. ONDERNEMING
Geen uniform juridisch begrip, wel algemeen begrip in WER
- Maar voor toepassing van verschillende boeken in WER geldt licht verschillende definitie
Woordenboekdefinitie: geheel van mensen en middelen dat ingezet wordt om goederen of diensten te
produceren voor een markt
- Impliceert: minstens tegen kostprijs, om going concern te zijn
- Impliceert: afnemers buiten de onderneming
ONDERNEMING IN WER
Art. I.1, 1° WER: alle privaatrechtelijke rechtspersonen
- OOK entiteiten zonder rechtspersoonlijkheid
o TENZIJ ze niet op winstuitkering gericht zijn
o DUS maatschap wel (enige vennootschapsvorm zonder RP is ook een onderneming volgens
het WER) want is op winst gericht
▪ feitelijke verenigingen niet (bv. vakbonden, politieke partijen)
6
, - Natuurlijke personen met een zelfstandige beroepsactiviteit
o Functie van bestuurder vervult men altijd als zelfstandige
o Voor onze cursus niet direct van toepassing
Waarom belangrijk? Registratie KBO + faillissement verklaring geldt enkel voor ondernemingen in de
zin van het WER.
Besef dat er specifieke definities gelden buiten WER:
- Milieuwetgeving
- Sociale wetgeving, bv. Wet organisatie Bedrijfsleven: ondernemingsraad
En specifieke definities binnen WER, bv. aparte definitie voor mededingingsrecht
Onthoud:
Alle vennootschappen = ondernemingen in betekenis van WER (ongeacht activiteit)
NIET alle WER-ondernemingen zijn vennootschappen
- niet alle vennootschappen produceren diensten of goederen voor een markt, sommige doen eerder
aan vermogensbeheer-geen contact met de markt
ONDERNEMING VS. VENNOOTSCHAP
Vennootschap is meestal rechtspersoon en daardoor rechtsubject
- Ook de maatschap die geen rechtspersoonlijkheid heeft is tot op zekere hoogte een rechtssubject
(wordt nog uitgelegd)
- Titularis van rechten en plichten; heeft dus “eigen” vermogen;
- Kan gedwongen worden tot uitvoering verbintenissen; kan publiekrechtelijke sancties (bv. boete
opgelegd worden; kan aansprakelijk zijn voor onrechtmatige daad
Onderneming is geen rechtssubject
- Niet aanspreekbaar/sanctioneerbaar
o Je kan ze niet dagvaarden
BELANG VAN ONDERSCHEID ONDERNEMING EN VENNOOTSCHAP
Vennootschap & onderneming vallen feitelijk gezien vaak samen, maar juridisch gezien niet
- Vennootschap is jurdische structuur en rechtssubject, onderneming is feitelijke/economische realiteit
- In Nederland nuttige uitdrukking: “ de vennootschap en de met haar verbonden onderneming”
- Ondanks dat alleen vennootschap rechtssubject is, is onderneming wel vaak normadressaat
- In veel situaties is 1 onderneming opgesplitst in meerdere vennootschappen
Bv. supermarkt Carrefour: je kan in de carrefour van Oostakker binnenstappen 1 fysiek gebouw dat een
onderneming is in de woordenboekbetekenis van het woord, die carrefour bestaat uit meerdere
vennootschappen: vennootschap dat eigenaar is van het gebouw, vennootschap dat koelwagens regelt,
vennootschap dat werknemers aanneemt. → organisatie via 3 vennootschappen
Moedervennootschap: holding → heeft 100% van de aandelen in de BV carrefour
immo die alle gebouwen van carrefour in BE beheert. → die heeft 60% van de aandelen
Dan heb je ook nog de NV carrefour human resources die de werkgever is van de werknemers → die heeft 40%
Alles tezamen vormen ze 1 onderneming!
DUS: 1 onderneming is vaak verspreid over meerdere vennootschappen
7
3e bachelor Rechten
,
,ALGEMENE INFORMATIE
WETGEVING
Het Wetboek van vennootschappen en verenigingen, afgekort WVV
- Regelt ook de stichtingen
- Ingevoerd door wet van 23 maart 2019, B.S. 4 april 2019, inwerking 1 mei 2019
- Vervangt oude “W.venn.” en VZW-wet
WVV: Wet 23 maart 2019
- Inwerkingtreding 1 mei 2019: vennootschappen etc. opgericht op 1 mei 2019 of later aan WVV
onderworpen
- Voor bestaande vennootschappen, verenigingen, stichtingen: WVV toepasselijk op 1 januari 2020
o Moeten statuten volledig aanpassen bij eerste statutenwijziging en ten laatste op 1 januari
2024
o Vergis u niet: dwingende regels werden op 1.1.2020 van toepassing ook wanneer men
statuten nog niet heeft aangepast
K.B. en fiscale wet
- Het K.B. van 29 april 2019 (B.S. 30 april) regelt vooral openbaarmakingsverplichtingen en jaarrekening
o “het uitvoerings-KB”
- Fiscale Wet van 17 maart 2019
o Vooral nodig om fiscaal neutrale terugname van inbrengen die niet meer als kapitaal geboekt
worden, te verzekeren
BESEF BIJ STUDEREN DAT
Het examen voor minstens de helft uit casussen bestaat zoals we er in de les zullen bespreken
Er ook steeds een “waarom” vraag is
- Waarom doen vennootschappen soort transactie X?
- Waarom heeft de wetgever dit of dat verboden?
Ik het belangrijk vind, en ook test op het examen, dat u het waarom van rechtsregels kent, en van de praktijken
van vennootschappen
- Bv. waarom kopen vennootschappen vaak aandelen van hun aandeelhouders terug?
- En waarom legt de wet die praktijk aan banden?
Wij maar het tipje van de ijsberg behandelen
- en vennootschapsrecht vol voor de praktijk “levensbelangrijke” procedures zit
Ik wil dat u vragen die rond die procedures draaien op het examen kunt beantwoorden
- Maar met behulp van uw Wetboek
- U moet inzicht hebben in de grote principes die gans het vennootschapsrecht dooraderen, en u niet
primair bezig houden met het blokken van die procedure-en vormvoorschriftjes
o Maar vraag u wel af: waarom legt de wet dat verslag op, of een wachttermijn van 30 dagen, of
een advies van de raad van bestuur bij die verrichting?
CONTEXT ZEER BELANGRIJK IS
Het vennootschapsrecht is vermogensrecht en voor een groot stuk toegepast verbintenissenrecht met een
stevige snuif zakenrecht
1
, - Vermogen, vertegenwoordiging, rechtspersoon, als u die drie begrippen en hun regels juist kunt
combineren bent u al halfweg
Vennootschapsrecht in belangrijke mate gaat over economische organisaties die geldverdienmachines zijn=>
- Kennis van basisbegrippen boekhoudrecht onmisbaar
- De ideale vennootschapsjurist kan met bankiers, economen, managers, boekhouders praten omdat hij
hun taal begrijpt
Lees daarom de economische pagina’s van kranten als De Standaard of De Tijd, probeer eens The Economist of
de Financial Times
- Bv. twee jaar geleden, dag voor eerste les, sla ik een krant open:
o CEO van Proximus: verdacht van handel met voorkennis
o Bij een vennootschap X heeft men delen van de vennootschap voor een appel en een ei
verkocht aan andere vennootschap waarin gedeeltelijk dezelfde bestuurders zitten:
belangenconflict?
Als u de economische context niet kent, kunt u later geen degelijke ondernemingsjurist zijn; u zult niet met
klanten kunnen praten en ze gaan denken dat u van Mars komt
OPBOUW WETBOEK
2
,INLEIDING
H1: ONDERWERP
Vennootschappen verenigingen en stichtingen
- Geregeerd door WVV: Wetboek van vennootschappen en verenigingen, ingevoerd door wet 23 maart
2019, van kracht sinds 1 mei 2019
o en sinds 1 januari 2020 op vennootschappen die al voor 1.5.2019 rechtspersoonlijkheid
hadden
H2: VENNOOTSCHAP, VERENIGING & STICHTING
= juridische structuren voor privaatrechtelijke organisaties
Belangrijke organisatievormen:
Art. 1.1 WVV: een vennootschap is een organisatie die in het leven is geroepen door
een overeenkomst OF uitzonderlijk door een eenzijdige rechtshandeling.
- De oprichters die lid worden van die organisatie (vennoten/aandeelhouders)
moeten een inbreng doen
- Doelstelling: winst maken die kan verdeeld worden onder aandeelhouders
o Belet niet dat vennootschap nog andere doelstellingen kan hebben;
maar in elk geval winstuitkering
- Winstuitkering = dividend
Bv. Apple, Proximus, Volkswagen, AA Gent, bakker of slager op de hoek, de pralines-of
boekenwinkel die u later hoopt uit te baten, uw café, favoriete hotel en restaurant
Vennootschappen Definitie Art. 1.1 WVV
- Één of meer vennoten
- Doen een inbreng in ruil voor een aandeel Art. 1:8 WVV
o Zonder inbreng kan je geen vennoot worden
o 2 soorten: in geld of in natura
- Heeft vermogen
o Zelfs indien geen rechtspersoon: “doelvermogen”
- “Doel”: uitkering vermogensvoordeel (= winst)
o Principe: 1x per jaar o.b.v. jaarrekening beslissen of winstuitkering
zal plaatsvinden, MAAR moet op een gegeven moment wel de
dividenden uitkeren
- “Voorwerp”: nagestreefde activiteiten
Art. 1.2 WVV: ⬌ vennootschap: Non-profit
- Streven geen winst na, als je wel winst hebt mag je die niet verdelen onder
de leden. Die winst moet dan worden geherinvesteerd.
- VZW: vereniging zonder winstoogmerk
Bv. Fanfares en kaartclubs van opa en mémé, Amnesty International, Natuurpunt en
het VRG maar ook ziekenhuizen, politieke partijen en vakbonden
Definitie art. 1.2 WVV
Verenigingen
- Opgericht bij overeenkomst tussen minstens twee personen/leden
- Bepaalde activiteiten worden met een belangeloos doel nagestreefd
- Geen uitkeringen
o Tenzij voor verwezenlijking belangeloos doel bv. VZW maakt winst,
maar doel van VZW is studiebeurzen betalen voor topstudenten in
het buitenland. En dat laatste is het doel van de VZW, dan versluisd
de VZW geld naar de studenten, MAAR is toegelaten want het is
belangeloos doel (sanctie = nietigheid)
3
, Art. 1.3 WVV: eveneens non-profit
- Maar is gesticht door 1 stichter, die er een deel van zijn vermogen aan heeft
gegeven → je kan nooit meer aan dit vermogen komen
- Stichting heeft nooit leden (maar wel bestuur)
o Bestuurders: personen die juridisch bevoegd zijn om beslissingen te
nemen over de werking van de stichting
o Geen leden!!
- Is dus afgesplitst vermogen dat overeenkomstig wensen van stichter voor
belangeloos doel wordt ingezet.
Stichtingen o Bv. stichting voor malariabestrijding
- Universiteiten of ziekenhuizen die geld willen van die stichting moeten een
aanvraag doen om dit te krijgen.
Definitie art. 1.3 WVV
- Eenzijdige rechtshandeling
- Vermogen met rechtspersoonlijkheid
- Geen leden
- Vermogen bestemd voor belangeloos doel
- Geen uitkeringen
o Tenzij voor verwezenlijking belangeloos doel
Vennootschap en vereniging: meestal samenwerkingsverband tussen twee of meer personen die één of ander
doel willen bereiken Bv. smartphones ontwerpen, produceren en verkopen, samen muziek maken in de
fanfare
- LET OP: Sommige vennootschappen en meeste stichtingen zijn niet zozeer gericht op samenwerking of
het uitbaten van een onderneming, maar op vermogensbeheer.
o Bv. rijke X heeft 30 huizen die hij verhuurt: Zowel fiscaal als organisatorisch is het voordelig
voor hem om die goederen niet zelf, als natuurlijke persoon te verhuren, maar via een
vennootschap waar hij ze in gestopt heeft (= “inbreng”)
§1. MANIEREN OM RECHTSPERSONENRECHT TE BESTUDEREN
▪ stelt rechtspersoon voor
- AH1 stopt 1 miljoen cash in de vennootschap, de bank zelf geeft ook 1 miljoen euro cash aan de
vennootschap (= werkingsmiddelen)
o De bank stopt evenveel financiering in die vennootschap, op de dag van de oprichting, als AH1
o De positie van de bank is fundamenteel verschillend van de AH1
▪ Ze hebben beide vorderingen op de venn, MAAR deze vorderingen zijn verschillend
van aard
▪ Bank: SE
4
, • Bank heeft maar een claim voor ongeveer 1 miljoen, als de venn het
fantastisch doet en 10 miljoen maakt, betekent niet dat de bank ineens 2
miljoen kan terugvorderen, want de schuldvordering staat vast
• Het kan zijn dat je op dat moment als venn niet genoeg cash hebt om 1
miljoen terug te betalen, maar dit doet geen afbreuk dat de bank van jou 1
miljoen kan eisen
▪ Aandeelhouders
• Kunnen hun inbreng volledig verliezen, maar kunnen ook delen in de winst
• Vordering is contingent: hangt af van de vragen:
o 1/ wordt er winst gemaakt?
o 2/ of de AH’s samen op de AV beslissen om de winst uit te keren
• Maar als er geen winst is, dan zal de AH1 niets krijgen
- Een onderneming kan haar activiteiten financieren hetzij door zelf inkomsten te genereren (= eigen
vermogensfinanciering), hetzij door schuldfinanciering.
o Venn die een in belangrijke mate haar activiteiten financiert met schulden, bv. met
bankkredieten
▪ = een hoge leverage (= een hoge schuldfinancieringsgraad).
- Bij kleine vennootschappen zullen de aandeelhouders zelf de vennootschap dagelijks leiden
Bv. slagerij in de vorm van een bv, deze heeft 2 aandeelhouders, nl. Jan en Mieke, ze zullen zichzelf tot
bestuurder/ zaakvoerder van de bv, de slagerij, noemen. Ze baten zelf de slagerij uit. Ze kunnen wel nog 2 of 3
personeelsleden hebben. In elk geval, de aandeelhouders zullen zelf bestuurder worden en de onderneming
leiden die door de vennootschap wordt uitgebaat.
o ⬌ Bestuurders zullen bij grotere vennootschappen, een manager aanduiden, die als
zelfstandige kunnen werken, maar ook als werknemer.
- Stippellijn stelt de idee van de beperkte aansprakelijkheid voor
o De meeste vennootschapsvormen genieten van beperkte aansprakelijkheid
o Ongeveer 6 vennootschapsvormen in België, in 3 vormen hier van geldt de onbeperkte
aansprakelijkheid
▪ VOF: venn met onbeperkte aansprakelijkheid, wat betekent dit?
• Ook de aandeelhouders kunnen aangesproken worden, voor wat? Voor
schulden van de venn
• Als de VOF een lening krijgt van de bank, maar die VOF kan de lening niet
terugbetalen, de inkomsten van de VOF blijven veel te laag om deze lening
terug te betalen. De bank kan dan ook de aandeelhouders aanspreken, dit
door de onbeperkte aansprakelijkheid. De bank kan dan het privévermogen
van de aandeelhouders aanspreken.
o De beperkte aansprakelijkheid wijst naar de beperkte aansprakelijkheid van de
aandeelhouders
Het fenomeen vennootschap en vereniging als maatschappelijk-economisch fenomeen
- Dus als “instelling” in een kapitalistisch systeem
- Ahw sociologisch/ antropologisch
- Maar ook normatief: wat zou doel van bv. vennootschap moeten zijn? Aandeelhouders verrijken?
- Werknemers zinvol bestaan bieden? “Sustainable development”?
o Cf recent losgebarsten “corporate purpose” discussie
5
,Economisch
- Men stopt een aantal “inputs” in de doos, bv. geld, werknemers, intellectuele eigendom en gebouwen,
en wat komt er uit, wie heeft aanspraak op wat en vooral: hoe kan men het meest efficiënt (kosten-
baten analyse) output genereren?
Juridisch-technisch
- Hoe richt je zoiets op, wat zijn de werkingsregels, hoe maak je er een einde aan (ontbinding)?
Corporate governance-perspectief (zie later)
- Onderneming als samenspel van “stakeholders” zoals aandeelhouders, schuldeisers, werknemers,
managers, … die allen, vrijwillig, in dezelfde boot zitten maar toch gedeeltelijk tegengestelde belangen
hebben
- Hoe leidt men die belangentegenstellingen (“agency conflicts”) in goede banen?
o Stakeholders hebben hetzelfde belang: succes van de onderneming
o MAAR hebben ook tegengestelde belangen: als men dit bestudeerd, noemt men dit corporate
governance-perspectief
▪ Men zal de bepaalde belangen, die tegengesteld zijn van elkaar, van de onderneming
bestuderen, hoe ze de belangentegenstellingen in goede banen kunnen leiden.
o Agency conflicts: Één van deze conflicten die men hier bestuurd is het agency conflict tussen
aandeelhouders en bestuurders.
▪ Hoewel de aandeelhouders de bestuurders benoemen, en de bestuurder geacht
worden de venn te leiden, zijn bestuurder ook maar mensen die geneigd kunnen zijn
hun eigen belang na te streven, hoe kan dit? Bv. Door te proberen hun eigen
vergoeding te bepalen als bestuurder.
H3: VOORNAAMSTE KENMERKEN VAN VENNOOTSCHAP
§1. VOORNAAMSTE FUNCTIES
1. Onderneming structureren bv. NV perrigo wil geneesmiddelen produceren
2. Vermogen beheren bv. NV Immo Janssens beheert het onroerend patrimonium van familie
Janssens, teneinde aan-en verkopen en verhuur vlot te laten verlopen, fiscale toestand te
optimaliseren inclusief besparing op belastingen bij overdracht naar volgende generatie
§2. ONDERNEMING
Geen uniform juridisch begrip, wel algemeen begrip in WER
- Maar voor toepassing van verschillende boeken in WER geldt licht verschillende definitie
Woordenboekdefinitie: geheel van mensen en middelen dat ingezet wordt om goederen of diensten te
produceren voor een markt
- Impliceert: minstens tegen kostprijs, om going concern te zijn
- Impliceert: afnemers buiten de onderneming
ONDERNEMING IN WER
Art. I.1, 1° WER: alle privaatrechtelijke rechtspersonen
- OOK entiteiten zonder rechtspersoonlijkheid
o TENZIJ ze niet op winstuitkering gericht zijn
o DUS maatschap wel (enige vennootschapsvorm zonder RP is ook een onderneming volgens
het WER) want is op winst gericht
▪ feitelijke verenigingen niet (bv. vakbonden, politieke partijen)
6
, - Natuurlijke personen met een zelfstandige beroepsactiviteit
o Functie van bestuurder vervult men altijd als zelfstandige
o Voor onze cursus niet direct van toepassing
Waarom belangrijk? Registratie KBO + faillissement verklaring geldt enkel voor ondernemingen in de
zin van het WER.
Besef dat er specifieke definities gelden buiten WER:
- Milieuwetgeving
- Sociale wetgeving, bv. Wet organisatie Bedrijfsleven: ondernemingsraad
En specifieke definities binnen WER, bv. aparte definitie voor mededingingsrecht
Onthoud:
Alle vennootschappen = ondernemingen in betekenis van WER (ongeacht activiteit)
NIET alle WER-ondernemingen zijn vennootschappen
- niet alle vennootschappen produceren diensten of goederen voor een markt, sommige doen eerder
aan vermogensbeheer-geen contact met de markt
ONDERNEMING VS. VENNOOTSCHAP
Vennootschap is meestal rechtspersoon en daardoor rechtsubject
- Ook de maatschap die geen rechtspersoonlijkheid heeft is tot op zekere hoogte een rechtssubject
(wordt nog uitgelegd)
- Titularis van rechten en plichten; heeft dus “eigen” vermogen;
- Kan gedwongen worden tot uitvoering verbintenissen; kan publiekrechtelijke sancties (bv. boete
opgelegd worden; kan aansprakelijk zijn voor onrechtmatige daad
Onderneming is geen rechtssubject
- Niet aanspreekbaar/sanctioneerbaar
o Je kan ze niet dagvaarden
BELANG VAN ONDERSCHEID ONDERNEMING EN VENNOOTSCHAP
Vennootschap & onderneming vallen feitelijk gezien vaak samen, maar juridisch gezien niet
- Vennootschap is jurdische structuur en rechtssubject, onderneming is feitelijke/economische realiteit
- In Nederland nuttige uitdrukking: “ de vennootschap en de met haar verbonden onderneming”
- Ondanks dat alleen vennootschap rechtssubject is, is onderneming wel vaak normadressaat
- In veel situaties is 1 onderneming opgesplitst in meerdere vennootschappen
Bv. supermarkt Carrefour: je kan in de carrefour van Oostakker binnenstappen 1 fysiek gebouw dat een
onderneming is in de woordenboekbetekenis van het woord, die carrefour bestaat uit meerdere
vennootschappen: vennootschap dat eigenaar is van het gebouw, vennootschap dat koelwagens regelt,
vennootschap dat werknemers aanneemt. → organisatie via 3 vennootschappen
Moedervennootschap: holding → heeft 100% van de aandelen in de BV carrefour
immo die alle gebouwen van carrefour in BE beheert. → die heeft 60% van de aandelen
Dan heb je ook nog de NV carrefour human resources die de werkgever is van de werknemers → die heeft 40%
Alles tezamen vormen ze 1 onderneming!
DUS: 1 onderneming is vaak verspreid over meerdere vennootschappen
7
