hoofdstuk 4: personenrecht
de 4 elementen van de staat van een persoon
1. Naam (waaronder voornaam en achternaam)
heeft als doel bepaalde personen te onderscheiden van andere, binnen de naam van de
persoon, moet een onderscheid worden gemaakt tussen de voornaam en de familienaam.
2. Geslacht
Het geslacht van de persoon is het behoren tot hetzij de mannelijke of de vrouwelijke sekte.
3. Woonplaats
heeft in sommige domeinen van het recht een belangrijke betekenis, zo bijvoorbeeld voor
proceshandelingen om fiscale redenen, …
4. Nationaliteit
de band die hij heeft met een bepaald land, waardoor hij onderdaan wordt van dat land en
bepaalde rechten en plichten krijgt.
onder welke voorwaarden worden deze elementen vastgesteld?
voornaam
deze word vrij gekozen, er gelden wel 3 voorwaarden (Art. 370/2. Oud BW):
mag geen aanleiding geven tot verwarring
hij mag het kind niet schaden
hij mag geen schade toebrengen aan derden
De vader of de meemoeder, en de moeder, of één van hen, doen de geboorteaangifte bij de
ambtenaar van de burgerlijke stand van de geboorteplaats, binnen 15 dagen na de geboorte.
(Art. 43.§ 1 Oud BW)
familienaam
De keuze: ogenblik aangifte van de geboorte
= niet automatisch de familienaam van de vader. ouders kunnen kiezen voor de familienaam
van de vader, van de moeder of van beiden in de volgorde die zij wensen.
Als ouders niet tot een akkoord komen geldt voor kinderen geboren op of na 1 januari 2017 dat
het kind de naam draagt van de vader en moeder naast elkaar in alfabetische volgorde met niet
meer dan 1 naam van elk van hen.
dubbele naam= bij de vader en/of de moeder. Kiest de betrokkene het deel van de naam dat
aan het kind wordt doorgegeven. Bij afwezigheid van keuze wordt het deel van de dubbele naam
,dat wordt doorgegeven bepaald op basis van de alfabetische volgorde.
Het huwelijk= wijzigt niets aan de naam, Wel wordt het recht van elk van de echtgenoten om de
familienaam van de ander te gebruiken aanvaard. (art. 216 par. 2 Oud BW)
geslacht
= word vermeld bij geboorteakte
behoren tot het mannelijke of de vrouwelijke sekse. In de meerderheid = geen probleem te
bepalen tot welk geslacht een persoon behoord; de vaststelling = aan de hand van fysieke
criteria, een sociaal en een psychologisch criterium.
problemen voor interseksuele en transseksuelen. Interseksuele zijn personen bij wie er in hun
fysieke geslachtskenmerken een tegenstrijdigheid van sekse bestaat. Bij transseksuelen
daarentegen wijzen de fysieke kenmerken in dezelfde richting, maar zij behoren psychologische
tot een ander geslacht. (Art. 44 Oud BW) (43, § 2, en artikel 45)
woonplaats
= in sommige domeinen van het recht een belangrijke betekenis, zo bijvoorbeeld voor
procesbehandeling om fiscale redenen, …
er worden soms onderscheiden betekenissen gegeven aan het begrip woonplaats. Zo betekent
het in het burgerlijk recht de plaats waar iemand het centrum van zijn belangen op de betrokken
plaats heeft. Het is niet noodzakelijk de plaats waar men is ingeschreven in de
bevolkingsregisters. (art. 102 Oud BW)
In het ‘gerechtelijk recht’ is de woonplaats daarentegen de plaats waar de betrokkene is
ingeschreven in de bevolkingsregisters als hebbende daar zijn hoofdverblijfplaats. (art. 32
Ger.W)
nationaliteit
= de band die hij heeft met een bepaald land, waardoor hij onderdaan wordt van dat land en
bepaalde rechten en plichten krijgt.
De nationaliteit wordt op basis van 2 verschillende systemen verleend;
1. - Lus soli: op basis van de geboorte in een bepaald land, wordt ook de nationaliteit van dat
land verkregen.
2. - Lus sanguinis: op basis van de nationaliteit van de ouders, wordt de nationaliteit verkregen
, op welke manier/ onder welke voorwaarden kunnen deze elementen gewijzigd worden?
voornaam
- Wijzigen kan (je moet geen wettig belang aantonen): sedert 1 augustus 2018 zijn de steden en
gemeenten hiervoor bevoegd (Burgerlijke stand) (370/3 Oud BW)
familienaam
is vereist dat de verzoeker een ernstige reden heeft. Bovendien mag de gevraagde naam geen
aanleiding geven tot verwarring, en mag deze de verzoeker, noch derden schaden.
In dit geval wordt het verzoek gericht tot de minister van Justitie, die bij KB de wijziging kan
toestaan. Concreet moet de aanvraag gericht worden aan Federale Overheidsdienst Justitie.
Diens naamverandering, …
Wie familienaam wil veranderen, betaalt een registratierecht van 140 euro. ook betalen wij
weigering. weigering = een beroep worden ingesteld door een verzoekschrift neer te leggen bij
de familierechtbank.
→ Verschil tussen naam verbetering en naamsverandering
▪ Naam staat foutief in een akte
▪ Vb. Jansen i.p.v. Janssen
Procedure voor de familierechtbank tegen ambtenaar van burgerlijke stand (art. 33 Oud BW)
(art. 370/4 Oud BW)
▪ KB dat de naamsverandering toekent moet in het Belgisch Staatsblad bekend worden
gemaakt om het publiek te informeren (art. 370/6 Oud BW)
geslacht
In België bestaat er een transgenderwet. Mensen die overtuigd zijn dat hun genderidentiteit niet
overeenstemt met het geslacht dat hen bij hun geboorte werd toegeschreven, kunnen hun
geslachtsregistratie in hun geboorteakte laten aanpassen. Hiervoor gelden geen medische
vereisten. De eigen overtuiging volstaat. Het is dus niet nodig om eerst een geslachtsoperatie te
ondergaan om van geslacht te kunnen veranderen. Sinds 1 oktober 2023 kunnen
transgenderspersonen meerdere keren hun geslachtregistratie en voornaam aanpassen.
Wat indien geslacht niet eenduidig is? (art. 48 Oud BW)
nieuw artikel in BW(art. 135/1 en 135/2 + Oud BW en 370/3 par.4 Oud BW)
woonplaats
Persoonlijke vrijheid: veranderbaar (art. 12 GW: vrijheid is gewaarborgd)
nationaliteit
de 4 elementen van de staat van een persoon
1. Naam (waaronder voornaam en achternaam)
heeft als doel bepaalde personen te onderscheiden van andere, binnen de naam van de
persoon, moet een onderscheid worden gemaakt tussen de voornaam en de familienaam.
2. Geslacht
Het geslacht van de persoon is het behoren tot hetzij de mannelijke of de vrouwelijke sekte.
3. Woonplaats
heeft in sommige domeinen van het recht een belangrijke betekenis, zo bijvoorbeeld voor
proceshandelingen om fiscale redenen, …
4. Nationaliteit
de band die hij heeft met een bepaald land, waardoor hij onderdaan wordt van dat land en
bepaalde rechten en plichten krijgt.
onder welke voorwaarden worden deze elementen vastgesteld?
voornaam
deze word vrij gekozen, er gelden wel 3 voorwaarden (Art. 370/2. Oud BW):
mag geen aanleiding geven tot verwarring
hij mag het kind niet schaden
hij mag geen schade toebrengen aan derden
De vader of de meemoeder, en de moeder, of één van hen, doen de geboorteaangifte bij de
ambtenaar van de burgerlijke stand van de geboorteplaats, binnen 15 dagen na de geboorte.
(Art. 43.§ 1 Oud BW)
familienaam
De keuze: ogenblik aangifte van de geboorte
= niet automatisch de familienaam van de vader. ouders kunnen kiezen voor de familienaam
van de vader, van de moeder of van beiden in de volgorde die zij wensen.
Als ouders niet tot een akkoord komen geldt voor kinderen geboren op of na 1 januari 2017 dat
het kind de naam draagt van de vader en moeder naast elkaar in alfabetische volgorde met niet
meer dan 1 naam van elk van hen.
dubbele naam= bij de vader en/of de moeder. Kiest de betrokkene het deel van de naam dat
aan het kind wordt doorgegeven. Bij afwezigheid van keuze wordt het deel van de dubbele naam
,dat wordt doorgegeven bepaald op basis van de alfabetische volgorde.
Het huwelijk= wijzigt niets aan de naam, Wel wordt het recht van elk van de echtgenoten om de
familienaam van de ander te gebruiken aanvaard. (art. 216 par. 2 Oud BW)
geslacht
= word vermeld bij geboorteakte
behoren tot het mannelijke of de vrouwelijke sekse. In de meerderheid = geen probleem te
bepalen tot welk geslacht een persoon behoord; de vaststelling = aan de hand van fysieke
criteria, een sociaal en een psychologisch criterium.
problemen voor interseksuele en transseksuelen. Interseksuele zijn personen bij wie er in hun
fysieke geslachtskenmerken een tegenstrijdigheid van sekse bestaat. Bij transseksuelen
daarentegen wijzen de fysieke kenmerken in dezelfde richting, maar zij behoren psychologische
tot een ander geslacht. (Art. 44 Oud BW) (43, § 2, en artikel 45)
woonplaats
= in sommige domeinen van het recht een belangrijke betekenis, zo bijvoorbeeld voor
procesbehandeling om fiscale redenen, …
er worden soms onderscheiden betekenissen gegeven aan het begrip woonplaats. Zo betekent
het in het burgerlijk recht de plaats waar iemand het centrum van zijn belangen op de betrokken
plaats heeft. Het is niet noodzakelijk de plaats waar men is ingeschreven in de
bevolkingsregisters. (art. 102 Oud BW)
In het ‘gerechtelijk recht’ is de woonplaats daarentegen de plaats waar de betrokkene is
ingeschreven in de bevolkingsregisters als hebbende daar zijn hoofdverblijfplaats. (art. 32
Ger.W)
nationaliteit
= de band die hij heeft met een bepaald land, waardoor hij onderdaan wordt van dat land en
bepaalde rechten en plichten krijgt.
De nationaliteit wordt op basis van 2 verschillende systemen verleend;
1. - Lus soli: op basis van de geboorte in een bepaald land, wordt ook de nationaliteit van dat
land verkregen.
2. - Lus sanguinis: op basis van de nationaliteit van de ouders, wordt de nationaliteit verkregen
, op welke manier/ onder welke voorwaarden kunnen deze elementen gewijzigd worden?
voornaam
- Wijzigen kan (je moet geen wettig belang aantonen): sedert 1 augustus 2018 zijn de steden en
gemeenten hiervoor bevoegd (Burgerlijke stand) (370/3 Oud BW)
familienaam
is vereist dat de verzoeker een ernstige reden heeft. Bovendien mag de gevraagde naam geen
aanleiding geven tot verwarring, en mag deze de verzoeker, noch derden schaden.
In dit geval wordt het verzoek gericht tot de minister van Justitie, die bij KB de wijziging kan
toestaan. Concreet moet de aanvraag gericht worden aan Federale Overheidsdienst Justitie.
Diens naamverandering, …
Wie familienaam wil veranderen, betaalt een registratierecht van 140 euro. ook betalen wij
weigering. weigering = een beroep worden ingesteld door een verzoekschrift neer te leggen bij
de familierechtbank.
→ Verschil tussen naam verbetering en naamsverandering
▪ Naam staat foutief in een akte
▪ Vb. Jansen i.p.v. Janssen
Procedure voor de familierechtbank tegen ambtenaar van burgerlijke stand (art. 33 Oud BW)
(art. 370/4 Oud BW)
▪ KB dat de naamsverandering toekent moet in het Belgisch Staatsblad bekend worden
gemaakt om het publiek te informeren (art. 370/6 Oud BW)
geslacht
In België bestaat er een transgenderwet. Mensen die overtuigd zijn dat hun genderidentiteit niet
overeenstemt met het geslacht dat hen bij hun geboorte werd toegeschreven, kunnen hun
geslachtsregistratie in hun geboorteakte laten aanpassen. Hiervoor gelden geen medische
vereisten. De eigen overtuiging volstaat. Het is dus niet nodig om eerst een geslachtsoperatie te
ondergaan om van geslacht te kunnen veranderen. Sinds 1 oktober 2023 kunnen
transgenderspersonen meerdere keren hun geslachtregistratie en voornaam aanpassen.
Wat indien geslacht niet eenduidig is? (art. 48 Oud BW)
nieuw artikel in BW(art. 135/1 en 135/2 + Oud BW en 370/3 par.4 Oud BW)
woonplaats
Persoonlijke vrijheid: veranderbaar (art. 12 GW: vrijheid is gewaarborgd)
nationaliteit
