Samenvatting Psychologie
Hoofdstuk 1: geest, gedrag, wetenschap
1 Wat is psychologie?
Psychologie = de wetenschap van gedrag, cognitie en emotie
(letterlijk: studie van de geest).
Domainen in psychologie:
- A&O psychologie: werk en organisatie
- Klinische psychologie: kinderen, volwassenen, ouderen
- Gerontopsychologen: kennis over en de behandeling van psychische
storenissen
- Klinische neuropsychologen: verband tussen hersenen en gedrag
- Spotpsychologen: mentale begeleiding van sporters
- Schoolpsychologen= leerlingen en leerproblemen
Psychologie is GEEN psychiatrie:
Psychologie
Niet medisch, geen onderdeel van geneeskunde
Focus op gedrag, gedachten en emoties
Vaak lichtere of brede psychische problemen
Geen geneesmiddelen voorschrijven
Psychiatrie
1
, Medisch specialisme binnen de geneeskunde
Focus op ziekten en medische invalshoek
Richt zich op complexe en zware stoornissen
Mag geneesmiddelen voorschrijven
Verschil psycholoog en psychotherapeut:
- Psychotherapeut sinds 2016 beschermd
- Psychotherapeut: hulpverlener/ begeleiding van mensen op
emotioneel of geestelijk vlak
- Niet elke psycholoog is therapeut
- Niet elke therapeut is psycholoog (kan ook : arts of orthopedagoog)
Coach:
- Niet beschermde titel!
- Wildgroei
- Bevoegdheden en beperkingen
- Bv: levens, voedings, stress, welzijns coach (sport coach -> voetbal
(anders))
2 Wat onderzoekt psychologie? En hoe?
Psychologie onderzoekt menselijk gedrag wetenschappelijk.
Voorbeeld van onderzoeken:
- Elke dag yoga maakt een mens gelukkiger
- Wie van thuis uitwerkt, is productiever
- Loonsverhoging doet iemand harder werken
De vraag die je je zelf moet stellen: is dit nu wetenschappelijk
of niet?
Valkuilen:
- Bais: je hebt al vooroordelen
- Denkfouten: “de zon scheen en de resultanten van de test waren
hoog dus als het examen op een zonnige dag zal zijn is het resultaat
hoger”
2
, Op examen: Herkennen als er 1 fout is
Opletten voor pseudopsychologie:
- Pseudo: doen alsof het wetenschappelijk is
- bv sterrenbeeld, handschriftanalyse
Op examen: Voorbeelden van pseudopsychologie herkennen
3 Verschillende invalshoeken/ stromingen in de psychologie
Psychologie= een wetenschap -> die onderzoekt en probeert relaties te
leggen, waarheden bloot te leggen, …
Toxischleiderschap = dat een leidinggevende regelmatig gedrag vertoon
t dat ten koste gaat van de medewerkers. (negatief)
Verklaren: zelf onzeker, onmacht, karakter
1. Biologisch perspectief 1:
- de geest als product van de hersenen
- ‘persh, voorkeuren, gedragspatronen, …. komen voort uit
lichamelijke eigenschappen
- start bij Descartes : lichaam/geest
- onderzoek : zenuwstelsel, hormoonstelsel, genen,
- neurowetenschappen !
Bv: Biologie: effect van te weinig slaap -> mensen worden
emotioneel, effect op hoofd
Welk effect hebben hormonen op je lichaam?
3
, Stress op de werkplek
- Biologisch perspectief: stress activeert het sympathisch zenuwstelsel
( hartslag versnelt, cortisol stijgt)
- Hrm link: hr-manager ziet dat langdurige stress leidt tot burn-out,
begrijpt dat stress niet enkel tussen de oren zit maar ook meetbaar
in het lichaam is.
Erfelijke factoren bij talent:
- Biologisch perspectief: sommige eigenschappen (bv temperament,
introversie/extraversie) hebben een genetische basis
- Hrm link: bij selectie en rekruten is het belangrijk te beseffen dat
niet alle verschillen in gedrag louter door opleiding of ervaring te
verklaren zijn
2. Biologisch perspectief 2:
- Evolutionair
- Darwin
- ons gedrag komt voort uit overgeërfde neigingen
bv. Fight/flight (vluchten of vechten is de eerste reactie van
mensen);
bv. Bittere smaak (moeten we als mens wanttrouwen want is
giftig -> was vroeger de denkwijze dus vinden mensen dit
vies),
bv. Coöperatief gedrag
Waarom zou iemand toxisch leiderschap vertonen?:
Te weinig slaap, te veel stress, genetisch
Genetisch gedrag wilt niet zeggen dat je het ook echt vertoont
3. Cognitieve invalshoek:
- Wundt – introspectie (zefobservatie)
- Structuralisme: geest opdelen in elementaire delen.
- Gestaltpsychologie: het geheel is meer dan de som van de
delen.
- Moderne cognitieve psychologie: informatieverwerking,
gedachten, geheugen, perceptie.
- ! Actueel : cognitieve psychologie : nadruk op cognitieve –
mentale activiteit – infoverwerking, gedachten, …
Bv oefening met draaiende bollen, ze zijn in je hoofd aan het
draaien maar in het echt niet
4
Hoofdstuk 1: geest, gedrag, wetenschap
1 Wat is psychologie?
Psychologie = de wetenschap van gedrag, cognitie en emotie
(letterlijk: studie van de geest).
Domainen in psychologie:
- A&O psychologie: werk en organisatie
- Klinische psychologie: kinderen, volwassenen, ouderen
- Gerontopsychologen: kennis over en de behandeling van psychische
storenissen
- Klinische neuropsychologen: verband tussen hersenen en gedrag
- Spotpsychologen: mentale begeleiding van sporters
- Schoolpsychologen= leerlingen en leerproblemen
Psychologie is GEEN psychiatrie:
Psychologie
Niet medisch, geen onderdeel van geneeskunde
Focus op gedrag, gedachten en emoties
Vaak lichtere of brede psychische problemen
Geen geneesmiddelen voorschrijven
Psychiatrie
1
, Medisch specialisme binnen de geneeskunde
Focus op ziekten en medische invalshoek
Richt zich op complexe en zware stoornissen
Mag geneesmiddelen voorschrijven
Verschil psycholoog en psychotherapeut:
- Psychotherapeut sinds 2016 beschermd
- Psychotherapeut: hulpverlener/ begeleiding van mensen op
emotioneel of geestelijk vlak
- Niet elke psycholoog is therapeut
- Niet elke therapeut is psycholoog (kan ook : arts of orthopedagoog)
Coach:
- Niet beschermde titel!
- Wildgroei
- Bevoegdheden en beperkingen
- Bv: levens, voedings, stress, welzijns coach (sport coach -> voetbal
(anders))
2 Wat onderzoekt psychologie? En hoe?
Psychologie onderzoekt menselijk gedrag wetenschappelijk.
Voorbeeld van onderzoeken:
- Elke dag yoga maakt een mens gelukkiger
- Wie van thuis uitwerkt, is productiever
- Loonsverhoging doet iemand harder werken
De vraag die je je zelf moet stellen: is dit nu wetenschappelijk
of niet?
Valkuilen:
- Bais: je hebt al vooroordelen
- Denkfouten: “de zon scheen en de resultanten van de test waren
hoog dus als het examen op een zonnige dag zal zijn is het resultaat
hoger”
2
, Op examen: Herkennen als er 1 fout is
Opletten voor pseudopsychologie:
- Pseudo: doen alsof het wetenschappelijk is
- bv sterrenbeeld, handschriftanalyse
Op examen: Voorbeelden van pseudopsychologie herkennen
3 Verschillende invalshoeken/ stromingen in de psychologie
Psychologie= een wetenschap -> die onderzoekt en probeert relaties te
leggen, waarheden bloot te leggen, …
Toxischleiderschap = dat een leidinggevende regelmatig gedrag vertoon
t dat ten koste gaat van de medewerkers. (negatief)
Verklaren: zelf onzeker, onmacht, karakter
1. Biologisch perspectief 1:
- de geest als product van de hersenen
- ‘persh, voorkeuren, gedragspatronen, …. komen voort uit
lichamelijke eigenschappen
- start bij Descartes : lichaam/geest
- onderzoek : zenuwstelsel, hormoonstelsel, genen,
- neurowetenschappen !
Bv: Biologie: effect van te weinig slaap -> mensen worden
emotioneel, effect op hoofd
Welk effect hebben hormonen op je lichaam?
3
, Stress op de werkplek
- Biologisch perspectief: stress activeert het sympathisch zenuwstelsel
( hartslag versnelt, cortisol stijgt)
- Hrm link: hr-manager ziet dat langdurige stress leidt tot burn-out,
begrijpt dat stress niet enkel tussen de oren zit maar ook meetbaar
in het lichaam is.
Erfelijke factoren bij talent:
- Biologisch perspectief: sommige eigenschappen (bv temperament,
introversie/extraversie) hebben een genetische basis
- Hrm link: bij selectie en rekruten is het belangrijk te beseffen dat
niet alle verschillen in gedrag louter door opleiding of ervaring te
verklaren zijn
2. Biologisch perspectief 2:
- Evolutionair
- Darwin
- ons gedrag komt voort uit overgeërfde neigingen
bv. Fight/flight (vluchten of vechten is de eerste reactie van
mensen);
bv. Bittere smaak (moeten we als mens wanttrouwen want is
giftig -> was vroeger de denkwijze dus vinden mensen dit
vies),
bv. Coöperatief gedrag
Waarom zou iemand toxisch leiderschap vertonen?:
Te weinig slaap, te veel stress, genetisch
Genetisch gedrag wilt niet zeggen dat je het ook echt vertoont
3. Cognitieve invalshoek:
- Wundt – introspectie (zefobservatie)
- Structuralisme: geest opdelen in elementaire delen.
- Gestaltpsychologie: het geheel is meer dan de som van de
delen.
- Moderne cognitieve psychologie: informatieverwerking,
gedachten, geheugen, perceptie.
- ! Actueel : cognitieve psychologie : nadruk op cognitieve –
mentale activiteit – infoverwerking, gedachten, …
Bv oefening met draaiende bollen, ze zijn in je hoofd aan het
draaien maar in het echt niet
4
