Kleur en licht: theorie
Leen de Wilde & Susanna Antico
DE BETEKENIS VAN KLEUR
1. ZWART
➔ Eigenschappen
- Absolute kleur van het niets, totale afwezigheid van licht, omvat alles wat potentieel
kan maar nog niet gemanifesteerd is (onbewust)
- Strengheid, stijfheid, orthodoxie
- Duisternis, schaduw, dood
- Het kwade en zijn personificaties
- Absolutisme, totalitarisme
- Tegenstelling, asociale vernietiging, hopeloosheid (in de adolescentie en de jeugd)
- Traditie, hechting aan het verleden, conservatief onbetwiste waarden, moralisme
- Schaduw van het licht
- Zwart is niet alleen een kleur maar een kracht: geeft kracht aan beeld (met mate
gebruiken)
- Verleent gezag, macht, grootsheid
2. WIT
➔ Eigenschappen
- Absolute kleur: omvat alle kleuren
- Lichtkleur: fysische en psychische verlichting
- Een constante in de industriële beschaving, wordt constant in de reclame gebruikt
waar symbool staat voor hygiëne en gezondheid
- Kleur symbool van evolutie; vooruitgang, beschaving: wetenschap en techniek (witte
jassen): de reder
- Diamant, perfectie, zuiverheid, doorzichtigheid (niets wordt verbergt), duidelijkheid,
kennis
- Bevrijding en absolute vrijheid
- Nieuw begin
3. GRIJS
➔ Eigenschappen
- Zilvergrijs: geladen met beweging, actie en opwinding
- Kan levenloos, statisch, deprimerend, levensvreugde en uitzichtloos worden
aangenomen
- Wie deze kleur gebruikt: sluit zich op, wil geen verantwoordelijkheden en wilt zich
beschermen van externe invloeden en omgevingsfactoren
4. ROOD
➔ Eigenschappen
- Levensenergie
- Dynamische beweging
- Actief en reactief
- Levendig, onrustig, vraagt om actie
- Dringt zich op, springt in het oog, duwt andere kleuren naar de achtergrond
- Energie, passie, generositeit, overvloed, kracht, dynamisme, stoutmoedigheid,
overwinning, roept moed op
- Emotieve opwinding: liefde, eros, vruchtbaarheid, vuur, opflakkering, warmte, primaire
en instinctieve behoeftes en wensen
- Verbonden aan de fysische wens om te bestaan: verhoogt de menselijke
stofwisseling, de bloeddruk en de ademhaling
- Macht, pracht, rebelsheid, vijandigheid
- Wordt vaak gebruikt om gevaar aan te duiden
- Gebruikt om erotische gevoeligheid op te roepen: opwinding, begeerte, vervoering
- Wordt gebruikt om mensen aan te zetten om sneller beslissingen te nemen (bv.
McDonald’s reclamebord)
, 5. ORANJE
➔ Eigenschappen:
Hoofdthema’s: Onafhankelijkheid, onderlinge afhankelijkheid, verrijking, wijsheid,
verandering, beweging, stroom
- Ook actief maar minder dan rood: geeft een aangenaam gevoel
- Optimistisch: vervat de “sterke” aspecten van geel en de “warmte” van rood
- Drukt de dynamiek en speelsheid van het leven
6. GEEL
➔ Eigenschappen
Hoofdthema’s: Licht, kennis, helderheid, opening, disinhibitie, spettert
- Staat voor warmte en opgewektheid, verwant aan het zonlicht
- Inwendige mobiliteit, intuïtie en centrifugale beweging
- Warme en lichtgevende kleur
- Vreugde, geluk, glimlach
- Kleur van straling en vastberadenheid
- Streven naar heerschappij, wilskracht, macht ‘het IK’
- Lichtheid, zorgeloosheid
- Symbool van zelfkennis, herkenning
- Hedendaagse grafiek en moderne reclame
- Dynamische effect
- Neigend naar de natuurlijke producten
7. GROEN
➔ Eigenschappen
Hoofdthema’s: ontspannende kleur, evenwichtig, vastberaden
- Grote levendigheid: symbool van natuur en haar cycli
- Continuïteit met verleden en vernieuwing
- Voelen: de ruimte van het hart
- Rustigste van alle kleuren: oog wordt nooit geïrriteerd en kan in vrijwel onbeperkte
hoeveelheid gebruikt worden
- Richtinggevende en evenwichtige kleur: leven die zich vereeuwigt door het genereren,
maakt ruimte om goed beschreven boodschappen te communiceren
- Weinig geschikt voor communicatie: wekt geen reactie op en vangt niet de aandacht
- Duidt harmonie en liefde voor de natuur aan: groei, openheid, duurzaamheid
- Ruimte voor voelen en leven met het hart
- Vastberadenheid, zoektocht, richting, liefde voor waarheid en eerlijkheid
- Faciliteert om te beoordelen en beslissen, evenwicht, vrijheid, generositeit,
wisselwerking, rust, beheersing
- Verkozen door wie standvastig is, met grote wilskracht, opzoek naar mededogen en
persoonlijke vervulling
8. BLAUW
➔ Eigenschappen
Hoofdthema’s: vrede, communicatie
- Middelpuntzoekige beweging, verenigend, synthetisch
- Passief, ademt rust, kalmte en koelheid (volstrekte tegenstelling van rood)
- Eerste van de drie primaire kleuren
- Kleur van de hemel, de eerste manifestatie van licht in onze planeet
- Suggereert vrede, kalmte, sereniteit, ontspanning, voldoening, vervulling en spanning
naar het oneindig en ervaring van harmonie
- Kleur van stilte en meditatie
- Blauw omvat en breidt uit dubbele beweging, eerst centripetaal 1, bepalend, dan
centrifugaal 2, in interne dilatatie3
1 middelpuntvliedend
2 middelpuntzoekend
3
, 9. PAARS
➔ Eigenschappen
Hoofdthema’s: transformatie, permutatie, eenheid van het tegenovergesteld
- Koude kleur met opstijgende beweging naar het overschrijden van grenzen naar
warm
- Tussenweg van blauw en rood
• ROOD-PAARS: meer warmte, levendige eigenschappen
• BLAUW-PAARS: meer koele, passieve eigenschappen
- Schemerig geladen met catastrofale voortekenen die verbonden zijn met het begrip
van transmutatie4 en de moeilijke overgang: uiteenvallen en wederopstanding die
elkaar ontmoeten
- Macht om grote energie (rood) in te blazen in de communicatie (blauw)
- Kleur van verschillende en vernieuwende werelden, van artistieke intuïtie en uitvinding
- Laat toe dubbelzinnige situaties op te lossen, bereid zijn om te veranderen van visie,
niet gevangen zijn in 1 manier van denken, een derde weg zoeken
- Heeft de neiging zich van de toeschouwer te verwijderen,
- Ziek, gedoofd, treurig
- Instabiele kleur, verliest gemakkelijk zijn evenwicht, neiging om te sublimeren
- Lijkt koud naast een warme kleur en warm naast een koude kleur
DE KRACHT VAN KLEUR
1. DE INVLOED VAN KLEUR
2. DE BETEKENIS VAN KLEUR
Waarneming van de omgeving
➔ Persoonlijke invloeden
- Verschil in waarnemingscapaciteiten
- Geslacht
- Leeftijd
- Vooropleiding/voorgeschiedenis
- Vertrouwdheid met de omgeving
➔ Fysieke invloeden
- Algemene context (licht, vorm, materiaal…)
- Lawaai
- Orde
- Illusies in omgevingen (VB: rechthoekige kamers worden groter ingeschat dan
vierkantige, rechthoekig voelt ruimer)
- Kleurperceptie: invloed op betekenis van kleur (VB: kleuren tonen anders in een
modern gebouw dan oud gebouw)
➔ Culturele invloeden
- Associatie met emotie ontstaan vanuit taal, folklore, traditie…
• VB: Associatie met emotie vanuit taal, folklore, traditie… = rood brengt geluk
• VB: associatie met emotie is ontstaan
vanuit evolutionair belangrijke situatie
= rood is bloed dus niet goed
Als een kleur een emotie vaak
genoeg tegelijk voorkomen
ontstaat er associatie
- Godsdienst
4Transmutatie is het omzetten van iets in iets anders, meer in het bijzonder het omzetten van het ene chemische element in het
andere
Leen de Wilde & Susanna Antico
DE BETEKENIS VAN KLEUR
1. ZWART
➔ Eigenschappen
- Absolute kleur van het niets, totale afwezigheid van licht, omvat alles wat potentieel
kan maar nog niet gemanifesteerd is (onbewust)
- Strengheid, stijfheid, orthodoxie
- Duisternis, schaduw, dood
- Het kwade en zijn personificaties
- Absolutisme, totalitarisme
- Tegenstelling, asociale vernietiging, hopeloosheid (in de adolescentie en de jeugd)
- Traditie, hechting aan het verleden, conservatief onbetwiste waarden, moralisme
- Schaduw van het licht
- Zwart is niet alleen een kleur maar een kracht: geeft kracht aan beeld (met mate
gebruiken)
- Verleent gezag, macht, grootsheid
2. WIT
➔ Eigenschappen
- Absolute kleur: omvat alle kleuren
- Lichtkleur: fysische en psychische verlichting
- Een constante in de industriële beschaving, wordt constant in de reclame gebruikt
waar symbool staat voor hygiëne en gezondheid
- Kleur symbool van evolutie; vooruitgang, beschaving: wetenschap en techniek (witte
jassen): de reder
- Diamant, perfectie, zuiverheid, doorzichtigheid (niets wordt verbergt), duidelijkheid,
kennis
- Bevrijding en absolute vrijheid
- Nieuw begin
3. GRIJS
➔ Eigenschappen
- Zilvergrijs: geladen met beweging, actie en opwinding
- Kan levenloos, statisch, deprimerend, levensvreugde en uitzichtloos worden
aangenomen
- Wie deze kleur gebruikt: sluit zich op, wil geen verantwoordelijkheden en wilt zich
beschermen van externe invloeden en omgevingsfactoren
4. ROOD
➔ Eigenschappen
- Levensenergie
- Dynamische beweging
- Actief en reactief
- Levendig, onrustig, vraagt om actie
- Dringt zich op, springt in het oog, duwt andere kleuren naar de achtergrond
- Energie, passie, generositeit, overvloed, kracht, dynamisme, stoutmoedigheid,
overwinning, roept moed op
- Emotieve opwinding: liefde, eros, vruchtbaarheid, vuur, opflakkering, warmte, primaire
en instinctieve behoeftes en wensen
- Verbonden aan de fysische wens om te bestaan: verhoogt de menselijke
stofwisseling, de bloeddruk en de ademhaling
- Macht, pracht, rebelsheid, vijandigheid
- Wordt vaak gebruikt om gevaar aan te duiden
- Gebruikt om erotische gevoeligheid op te roepen: opwinding, begeerte, vervoering
- Wordt gebruikt om mensen aan te zetten om sneller beslissingen te nemen (bv.
McDonald’s reclamebord)
, 5. ORANJE
➔ Eigenschappen:
Hoofdthema’s: Onafhankelijkheid, onderlinge afhankelijkheid, verrijking, wijsheid,
verandering, beweging, stroom
- Ook actief maar minder dan rood: geeft een aangenaam gevoel
- Optimistisch: vervat de “sterke” aspecten van geel en de “warmte” van rood
- Drukt de dynamiek en speelsheid van het leven
6. GEEL
➔ Eigenschappen
Hoofdthema’s: Licht, kennis, helderheid, opening, disinhibitie, spettert
- Staat voor warmte en opgewektheid, verwant aan het zonlicht
- Inwendige mobiliteit, intuïtie en centrifugale beweging
- Warme en lichtgevende kleur
- Vreugde, geluk, glimlach
- Kleur van straling en vastberadenheid
- Streven naar heerschappij, wilskracht, macht ‘het IK’
- Lichtheid, zorgeloosheid
- Symbool van zelfkennis, herkenning
- Hedendaagse grafiek en moderne reclame
- Dynamische effect
- Neigend naar de natuurlijke producten
7. GROEN
➔ Eigenschappen
Hoofdthema’s: ontspannende kleur, evenwichtig, vastberaden
- Grote levendigheid: symbool van natuur en haar cycli
- Continuïteit met verleden en vernieuwing
- Voelen: de ruimte van het hart
- Rustigste van alle kleuren: oog wordt nooit geïrriteerd en kan in vrijwel onbeperkte
hoeveelheid gebruikt worden
- Richtinggevende en evenwichtige kleur: leven die zich vereeuwigt door het genereren,
maakt ruimte om goed beschreven boodschappen te communiceren
- Weinig geschikt voor communicatie: wekt geen reactie op en vangt niet de aandacht
- Duidt harmonie en liefde voor de natuur aan: groei, openheid, duurzaamheid
- Ruimte voor voelen en leven met het hart
- Vastberadenheid, zoektocht, richting, liefde voor waarheid en eerlijkheid
- Faciliteert om te beoordelen en beslissen, evenwicht, vrijheid, generositeit,
wisselwerking, rust, beheersing
- Verkozen door wie standvastig is, met grote wilskracht, opzoek naar mededogen en
persoonlijke vervulling
8. BLAUW
➔ Eigenschappen
Hoofdthema’s: vrede, communicatie
- Middelpuntzoekige beweging, verenigend, synthetisch
- Passief, ademt rust, kalmte en koelheid (volstrekte tegenstelling van rood)
- Eerste van de drie primaire kleuren
- Kleur van de hemel, de eerste manifestatie van licht in onze planeet
- Suggereert vrede, kalmte, sereniteit, ontspanning, voldoening, vervulling en spanning
naar het oneindig en ervaring van harmonie
- Kleur van stilte en meditatie
- Blauw omvat en breidt uit dubbele beweging, eerst centripetaal 1, bepalend, dan
centrifugaal 2, in interne dilatatie3
1 middelpuntvliedend
2 middelpuntzoekend
3
, 9. PAARS
➔ Eigenschappen
Hoofdthema’s: transformatie, permutatie, eenheid van het tegenovergesteld
- Koude kleur met opstijgende beweging naar het overschrijden van grenzen naar
warm
- Tussenweg van blauw en rood
• ROOD-PAARS: meer warmte, levendige eigenschappen
• BLAUW-PAARS: meer koele, passieve eigenschappen
- Schemerig geladen met catastrofale voortekenen die verbonden zijn met het begrip
van transmutatie4 en de moeilijke overgang: uiteenvallen en wederopstanding die
elkaar ontmoeten
- Macht om grote energie (rood) in te blazen in de communicatie (blauw)
- Kleur van verschillende en vernieuwende werelden, van artistieke intuïtie en uitvinding
- Laat toe dubbelzinnige situaties op te lossen, bereid zijn om te veranderen van visie,
niet gevangen zijn in 1 manier van denken, een derde weg zoeken
- Heeft de neiging zich van de toeschouwer te verwijderen,
- Ziek, gedoofd, treurig
- Instabiele kleur, verliest gemakkelijk zijn evenwicht, neiging om te sublimeren
- Lijkt koud naast een warme kleur en warm naast een koude kleur
DE KRACHT VAN KLEUR
1. DE INVLOED VAN KLEUR
2. DE BETEKENIS VAN KLEUR
Waarneming van de omgeving
➔ Persoonlijke invloeden
- Verschil in waarnemingscapaciteiten
- Geslacht
- Leeftijd
- Vooropleiding/voorgeschiedenis
- Vertrouwdheid met de omgeving
➔ Fysieke invloeden
- Algemene context (licht, vorm, materiaal…)
- Lawaai
- Orde
- Illusies in omgevingen (VB: rechthoekige kamers worden groter ingeschat dan
vierkantige, rechthoekig voelt ruimer)
- Kleurperceptie: invloed op betekenis van kleur (VB: kleuren tonen anders in een
modern gebouw dan oud gebouw)
➔ Culturele invloeden
- Associatie met emotie ontstaan vanuit taal, folklore, traditie…
• VB: Associatie met emotie vanuit taal, folklore, traditie… = rood brengt geluk
• VB: associatie met emotie is ontstaan
vanuit evolutionair belangrijke situatie
= rood is bloed dus niet goed
Als een kleur een emotie vaak
genoeg tegelijk voorkomen
ontstaat er associatie
- Godsdienst
4Transmutatie is het omzetten van iets in iets anders, meer in het bijzonder het omzetten van het ene chemische element in het
andere
