Bank- en effectenrecht
We are still groping for the truth about the financial crisis
Filmpje over slechten omstandigheden en protesten in Wallstreet -> als we geen bank- en
effectenrecht hebben dan krijgen we dit
- Financiële crisis van 2007-2008 was een kantelpunt -> veel nieuwe financiële wetgeving
- Toen was men echt bank dat dit het einde zou zijn van de banken -> veel moeite om de
banken niet te verliezen
Krantenkop: it has been eight years…
- Wat is Lehman, waarom is dit zo belangrijk? Een van de grootste Amerikaanse banken, die
heel plots failliet gaat
o It was too big to fail: waarom wordt dit gezegd? Dit betekent niet dat een groot
bedrijf niet failliet kan gaan, maar dat de overheid vindt dat dit bedrijf te groot is om
failliet te laten gaan
o Wanneer een bank zo groot is, wil de overheid die niet laten failliet gaan, omdat
anders andere instellingen ook zouden failliet gaan
- Bij Lehman heeft de overheid toch de bank failliet laten gaan, omdat ze al andere banken
hadden geholpen
o Maar dit is de trigger geweest van de financiële crisis
- Wat is het probleem?
o Grote bedrijven die too big to fail zijn gaan veel te veel risico nemen omdat de
overheid hen toch gaat redden => self fulfilling proficy
o Geen marktdiscipline want er is toch geen sanctie als er iets fout gaat
Such an outcome… the events of…
- 8 jaar na de crisis is heel de regelgeving veranderd
- Maar is die post-crisis regulation has been inadequate -> we weten nog altijd niet wat de
juiste regulering is op dat moment
Just over 10 years ago (volledige dia)
Steve Eisman…
- Steve had als een van de enige voorspeld dat er een crisis gaat komen. Hij maakt een fonds
(met beleggingen die erop rekenen dat er een crisis zal komen), maar in het begin gelooft
niemand at hij juist is dus zijn fonds maakt grote verliezen, maar op het moment van de crisis
maakt hij grote winsten.
- Hij zegt nu dat het systeem safe is
Voor de banken zit het coronavenijn in de staart
- Waarom hebben banken last van de coronacrisis: Banken geven veel leningen aan bedrijven,
maar als die failliet gaan door de coronacrisis, krijgen de banken hun geld niet terug.
- De coronacrisis heeft de banken zwaarder getroffen dan de crisis van 2007-2008 -> prof zegt
dat je dit moet relativeren -> toen corona er was waren er al goede regels die waren
gekomen uit de crisis van 2007
Nevenschade dreigt voor Europese banken
- Gaat over de inval van Rusland in Oekraïne -> banden doorgeknipt met Russische banken
- Risico: als de Russische banken in moeilijkheden geraken, geraken ook hun dochters in
moeilijkheden en door de links die ze hebben met andere banken, geraken ook andere
banken in moeilijkheden
The financial system…
- Waarom zijn banken zo anders dan gewone ondernemingen? Wat doet de financiële sector?
Dit gaan we proberen te beantwoorden deze lessen.
FT 25 september 2022
1
, - Beeldgeving over de regelgeving van 2008 die nu weg is, en dat er nu nieuwe regelgeving is
gekomen in de plaats, maar er komen daar weeral barsten in omdat we blijven en blijven
financiële crisissen hebben
Ook na overname Crédit
- Tweede grootste bank van Zwitserland stond aan de rand van het faillissement. De Zwitserse
overheid moest ingrijpen en heeft vooral als bemiddelaar opgetreden
- De overheid heeft de grootste bank van Zwitserland gedwongen om de tweede grootste
bank over te nemen, dus daar is een merger gekomen, dus nu is daar één grote super bank.
Deposit insurance is key tot he confidence trick of banking
- We hebben een EU richtlijn die zegt dat elke lidstaat een deposito fonds moet hebben. Dat
fonds garandeert dat wanneer de bank failliet gaat, of uw geld niet meer kan terugbetalen,
dat dit fonds u terugbetaald met maximaal 100.000 euro
- Waarom is dat ‘key tot the confidence trick of banking’ ->
o Als je uw geld op de spaarrekening zet bij een bank, wat is de aard van het recht van
geld dat je op de bank zet. Ben je dan eigenaar van het geld? Neen, je hebt gewoon
een schuldvordering op uw bank
o Welke eis heb je dan als de bank failliet gaat? Chirografaire schuldeiser
o In Europa zag men de crisis in Amerika en begonnen hun geld van de rekeningen te
halen
o Door de deposit insurance van 100.000 laten mensen het geld op hun rekening
staan, zodat zo het vertrouwen blijft in de financiële sector. ‘Je moet geen schrik
hebben dat uw bank failliet gaat, want je krijgt sowieso binnen de 7 dagen uw geld
ten belope van 100.000 terug.
- Dat fonds investeert het geld ook nog, maar in zeer veilige beleggingen
Prof zegt: Met deze regelgeving hebben we geprobeerd de gaten te dichten die gebleken zijn uit
crisissituaties. Maar de meningen verschillen of deze regels voldoende zijn. Wees kritisch tegenover
de regels. In de les gaan we ook kritiek geven op de regels, en zeggen wat de goede en zwakke
punten zijn.
Praktische informatie
Studiemateriaal
- Uitgebreide powerpointpresentatie + eigen notities
- Wetboek financieel recht 2024 knops -> koop het op de cursusdienst
- Achtergrondliteratuur: niet kennen, extra informatie gewoon
- Er is geen handboek!!
o Je hebt wel -> Draft handboek ‘Fundementals of EU Financial Regulation’
o Gaat over Europees recht, wel in het Engels, en besef wel dat het een draft is
o Je moet daar niet uit leren of gebruiken want het is Europees recht, maar het leun
wel sterk aan tegen wat wij zien
Assingment
- Gaat ze af en toe geven (krantenartikel of een stukje uit een film)
- Puur om een nieuw thema te introduceren
- Kan aanzetten tot kritische reflectie
Examen
- Schriftelijk examen – 3u
- Wetboek van knops mag je gebruiken, codexen mag je gebruiken, als er andere wetgeving al
is mag je die samenbundelen en meenemen
- Vooral openvragen
2
, o 4tal essayvragen: het aantal lijnen geeft de verwachte antwoordlengte aan en geeft
ook aan op hoeveel punten het staat
- Wat kan er op het examen komen?
o Altijd een vraag om een concept of een regel uit te leggen
o Verbanden geven tussen verschillende delen van de cursus -> kritisch reflecteren
o Opinie over een bepaalde regel te geven -> kritisch zijn over regels (voordelen of
nadelen)
o Krantenartikel geven (niet erg als je het niet hebt gehoord op het nieuws): uitleggen
adhv wat er werd gegeven in de cursus
o Casus
o 5 concepten die je in twee regeltjes moet uitleggen
Wat komt er in ons op als we denken aan BER (bank- bank en effectenrecht)
- Aandelen, obligaties, certificaten en andere financiële producten /Regulators / Beurs /
Leningen /
- Spelers Banken / Fondsen / ECB (Europese Centrale Bank) / Beleggers /
Beleggingsondernemingen
Geld wordt gekanaliseerd van vraag naar aanbod
Hoe kunnen we geld laten opbrengen?
- Lening vragen aan de bank.
o Waar haalt de bank het geld om uit te lenen: deposito’s.
o De financiële sector zorgt voor een efficiënte allocatie van middelen: spaargeld
verzamelen om een lening te kunnen geven
- De beurs:
o Hoe zoekt een bedrijf financiering?
o 1. Aandeelhouderskapitaal: aandeelhouders doen een inbreng en je krijgt een eigen
vermogen
o 2. Lenen bij de bank. De bank zal kijken hoeveel vermogen heeft het bedrijf, de bank
kan niet alles in een lening geven
o 3. Als je dan nog geld nodig hebt, dan moeten bedrijven bronnen moeten
aanspreken om zichzelf te financieren. Dan kunnen ze naar de beurs gaan. Het
bedrijf vraagt dan aan het brede publiek geld, door aandelen aan te bieden op de
beurs. Dan gaan beleggers die aandelen kopen, niet rechtstreeks op de beurs, maar
naar via een financiële tussenpersoon (beleggingsonderneming, fonds, bank). Die
tussenpersoon koopt dan voor de belegger aandelen op de beurs.
▪ Het kunnen ook obligaties zijn.
▪ De overheid kan ook obligaties uitgeven
Wat is een fonds?
- Dit is bedoeld om ervoor te zorgen dat kleine beleggers in een heel gediversifieerd pakket
van aandelen, obligaties… kunnen beleggen
- Basisregel: als je wil beleggen en uw risico verminderen: leg niet alle eieren in één mandje ->
steek dus niet al uw geld in één bedrijf, want als dat bedrijf failliet gaat, dan ben je alles kwijt
- Maar stel dat je maar 200 euro hebt en sommige aandelen zijn al 150 euro, dan is het handig
om te beleggen in een fonds.
- Een fonds zoekt beleggers die allemaal een beetje geld in een fonds steken en het fonds gaat
dat geld beleggen in andere fondsen, heel diverse portfolio
- De belegger heeft met één aandeel in het fonds een heel diverse belegging, een heel diverse
portfolio. Je verliest niet al uw geld als één van de bedrijven in de portfolio failliet gaat.
3
, AANBOD: wie heeft er VRAAG: wie heeft er
geld over geld nodig
Privépersonen, Banken Leningen Privépersonen,
bedrijven, financiële bedrijven, overheid
instellingen Beurs Aandelen/obligaties
Nu hebben we de functie van de financiële sector gezien. Het zijn tussenpersonen om van vraag naar
aanbod te gaan.
Op de slides staat een groot schema, dat we meer gaan begrijpen naargelang de lessen vorderen.
- Kredietinstellingen = banken, in het Europees recht (en ook het Belgisch recht, want wij
implementeren het Europees recht) gebruiken we niet het woord bank, maar
kredietinstellingen
- financiële tussenpersonen
- handelsplatformen
o hier zie je de ‘beurs’ niet staan, omdat het woord beurs niet wordt gebruikt in de
wetgeving, maar ‘de gereglementeerde markt’
o dit betekent niet dat de andere markten niet gereglementeerde zijn (vroeger wel).
Alle markten zijn vandaag gereglementeerd, maar de niet-beurs is nog altijd een
beetje minder gereglementeerd dan de beurs
- Waardering van bedrijven en financiële instrumenten
o Wie doet dat? Credit rating agencies = kredietwaarderingsagentschappen
o Wat doen die? Zij gaan de kredietwaardigheid beoordelen van bedrijven, producten
en overheden -> hoe groot is de kans dat een bedrijf een lening gaan terugbetalen,
dat een bedrijf failliet zal gaan
o Vb. tripple A is de beste waardering -> vb. de Duitse overheid is een tripple A
o Vb. een startup die nog niets heeft bewezen en die veel risico neemt, zal een lagere
rating geven
o Zij hebben een vieze rol gekregen in de crisis (zie verder) en zijn daarna ook goed
gereguleerd
Overzicht
- Inleiding: nu mee bezig
- Deel 1: architectuur van het financieel recht
- Deel 2: duurzame financiering
o Vandaag is men nog steeds bezig met de post-crisis (na 2007) recht aan te passen,
maar in 2018 hebben we opnieuw een hele herschrijving van het financieel recht
vanuit de idee dat financieel recht ook kan bijdragen aan duurzaamheid.
- Deel 3: bankenrecht
o Hoe kunnen we ervoor zorgen dat die niet failliet gaan, en dat het financiële systeem
stabiel blijft
- Deel 4: effectenrecht
o Beurzen, hoe wordt je als belegger beschermd door misbruik van de banken
o dat mensen beleggen en dan alles kwijt zijn
▪ Zou nu niet meer mogen, want banken moeten u ervoor behoeden om
domme dingen te doen
▪ In heel wat producten mag je niet meer beleggen als kleine belegger ook al
wil je wel (is goed om mensen te helpen, maar gaat soms wat te ver)
4
We are still groping for the truth about the financial crisis
Filmpje over slechten omstandigheden en protesten in Wallstreet -> als we geen bank- en
effectenrecht hebben dan krijgen we dit
- Financiële crisis van 2007-2008 was een kantelpunt -> veel nieuwe financiële wetgeving
- Toen was men echt bank dat dit het einde zou zijn van de banken -> veel moeite om de
banken niet te verliezen
Krantenkop: it has been eight years…
- Wat is Lehman, waarom is dit zo belangrijk? Een van de grootste Amerikaanse banken, die
heel plots failliet gaat
o It was too big to fail: waarom wordt dit gezegd? Dit betekent niet dat een groot
bedrijf niet failliet kan gaan, maar dat de overheid vindt dat dit bedrijf te groot is om
failliet te laten gaan
o Wanneer een bank zo groot is, wil de overheid die niet laten failliet gaan, omdat
anders andere instellingen ook zouden failliet gaan
- Bij Lehman heeft de overheid toch de bank failliet laten gaan, omdat ze al andere banken
hadden geholpen
o Maar dit is de trigger geweest van de financiële crisis
- Wat is het probleem?
o Grote bedrijven die too big to fail zijn gaan veel te veel risico nemen omdat de
overheid hen toch gaat redden => self fulfilling proficy
o Geen marktdiscipline want er is toch geen sanctie als er iets fout gaat
Such an outcome… the events of…
- 8 jaar na de crisis is heel de regelgeving veranderd
- Maar is die post-crisis regulation has been inadequate -> we weten nog altijd niet wat de
juiste regulering is op dat moment
Just over 10 years ago (volledige dia)
Steve Eisman…
- Steve had als een van de enige voorspeld dat er een crisis gaat komen. Hij maakt een fonds
(met beleggingen die erop rekenen dat er een crisis zal komen), maar in het begin gelooft
niemand at hij juist is dus zijn fonds maakt grote verliezen, maar op het moment van de crisis
maakt hij grote winsten.
- Hij zegt nu dat het systeem safe is
Voor de banken zit het coronavenijn in de staart
- Waarom hebben banken last van de coronacrisis: Banken geven veel leningen aan bedrijven,
maar als die failliet gaan door de coronacrisis, krijgen de banken hun geld niet terug.
- De coronacrisis heeft de banken zwaarder getroffen dan de crisis van 2007-2008 -> prof zegt
dat je dit moet relativeren -> toen corona er was waren er al goede regels die waren
gekomen uit de crisis van 2007
Nevenschade dreigt voor Europese banken
- Gaat over de inval van Rusland in Oekraïne -> banden doorgeknipt met Russische banken
- Risico: als de Russische banken in moeilijkheden geraken, geraken ook hun dochters in
moeilijkheden en door de links die ze hebben met andere banken, geraken ook andere
banken in moeilijkheden
The financial system…
- Waarom zijn banken zo anders dan gewone ondernemingen? Wat doet de financiële sector?
Dit gaan we proberen te beantwoorden deze lessen.
FT 25 september 2022
1
, - Beeldgeving over de regelgeving van 2008 die nu weg is, en dat er nu nieuwe regelgeving is
gekomen in de plaats, maar er komen daar weeral barsten in omdat we blijven en blijven
financiële crisissen hebben
Ook na overname Crédit
- Tweede grootste bank van Zwitserland stond aan de rand van het faillissement. De Zwitserse
overheid moest ingrijpen en heeft vooral als bemiddelaar opgetreden
- De overheid heeft de grootste bank van Zwitserland gedwongen om de tweede grootste
bank over te nemen, dus daar is een merger gekomen, dus nu is daar één grote super bank.
Deposit insurance is key tot he confidence trick of banking
- We hebben een EU richtlijn die zegt dat elke lidstaat een deposito fonds moet hebben. Dat
fonds garandeert dat wanneer de bank failliet gaat, of uw geld niet meer kan terugbetalen,
dat dit fonds u terugbetaald met maximaal 100.000 euro
- Waarom is dat ‘key tot the confidence trick of banking’ ->
o Als je uw geld op de spaarrekening zet bij een bank, wat is de aard van het recht van
geld dat je op de bank zet. Ben je dan eigenaar van het geld? Neen, je hebt gewoon
een schuldvordering op uw bank
o Welke eis heb je dan als de bank failliet gaat? Chirografaire schuldeiser
o In Europa zag men de crisis in Amerika en begonnen hun geld van de rekeningen te
halen
o Door de deposit insurance van 100.000 laten mensen het geld op hun rekening
staan, zodat zo het vertrouwen blijft in de financiële sector. ‘Je moet geen schrik
hebben dat uw bank failliet gaat, want je krijgt sowieso binnen de 7 dagen uw geld
ten belope van 100.000 terug.
- Dat fonds investeert het geld ook nog, maar in zeer veilige beleggingen
Prof zegt: Met deze regelgeving hebben we geprobeerd de gaten te dichten die gebleken zijn uit
crisissituaties. Maar de meningen verschillen of deze regels voldoende zijn. Wees kritisch tegenover
de regels. In de les gaan we ook kritiek geven op de regels, en zeggen wat de goede en zwakke
punten zijn.
Praktische informatie
Studiemateriaal
- Uitgebreide powerpointpresentatie + eigen notities
- Wetboek financieel recht 2024 knops -> koop het op de cursusdienst
- Achtergrondliteratuur: niet kennen, extra informatie gewoon
- Er is geen handboek!!
o Je hebt wel -> Draft handboek ‘Fundementals of EU Financial Regulation’
o Gaat over Europees recht, wel in het Engels, en besef wel dat het een draft is
o Je moet daar niet uit leren of gebruiken want het is Europees recht, maar het leun
wel sterk aan tegen wat wij zien
Assingment
- Gaat ze af en toe geven (krantenartikel of een stukje uit een film)
- Puur om een nieuw thema te introduceren
- Kan aanzetten tot kritische reflectie
Examen
- Schriftelijk examen – 3u
- Wetboek van knops mag je gebruiken, codexen mag je gebruiken, als er andere wetgeving al
is mag je die samenbundelen en meenemen
- Vooral openvragen
2
, o 4tal essayvragen: het aantal lijnen geeft de verwachte antwoordlengte aan en geeft
ook aan op hoeveel punten het staat
- Wat kan er op het examen komen?
o Altijd een vraag om een concept of een regel uit te leggen
o Verbanden geven tussen verschillende delen van de cursus -> kritisch reflecteren
o Opinie over een bepaalde regel te geven -> kritisch zijn over regels (voordelen of
nadelen)
o Krantenartikel geven (niet erg als je het niet hebt gehoord op het nieuws): uitleggen
adhv wat er werd gegeven in de cursus
o Casus
o 5 concepten die je in twee regeltjes moet uitleggen
Wat komt er in ons op als we denken aan BER (bank- bank en effectenrecht)
- Aandelen, obligaties, certificaten en andere financiële producten /Regulators / Beurs /
Leningen /
- Spelers Banken / Fondsen / ECB (Europese Centrale Bank) / Beleggers /
Beleggingsondernemingen
Geld wordt gekanaliseerd van vraag naar aanbod
Hoe kunnen we geld laten opbrengen?
- Lening vragen aan de bank.
o Waar haalt de bank het geld om uit te lenen: deposito’s.
o De financiële sector zorgt voor een efficiënte allocatie van middelen: spaargeld
verzamelen om een lening te kunnen geven
- De beurs:
o Hoe zoekt een bedrijf financiering?
o 1. Aandeelhouderskapitaal: aandeelhouders doen een inbreng en je krijgt een eigen
vermogen
o 2. Lenen bij de bank. De bank zal kijken hoeveel vermogen heeft het bedrijf, de bank
kan niet alles in een lening geven
o 3. Als je dan nog geld nodig hebt, dan moeten bedrijven bronnen moeten
aanspreken om zichzelf te financieren. Dan kunnen ze naar de beurs gaan. Het
bedrijf vraagt dan aan het brede publiek geld, door aandelen aan te bieden op de
beurs. Dan gaan beleggers die aandelen kopen, niet rechtstreeks op de beurs, maar
naar via een financiële tussenpersoon (beleggingsonderneming, fonds, bank). Die
tussenpersoon koopt dan voor de belegger aandelen op de beurs.
▪ Het kunnen ook obligaties zijn.
▪ De overheid kan ook obligaties uitgeven
Wat is een fonds?
- Dit is bedoeld om ervoor te zorgen dat kleine beleggers in een heel gediversifieerd pakket
van aandelen, obligaties… kunnen beleggen
- Basisregel: als je wil beleggen en uw risico verminderen: leg niet alle eieren in één mandje ->
steek dus niet al uw geld in één bedrijf, want als dat bedrijf failliet gaat, dan ben je alles kwijt
- Maar stel dat je maar 200 euro hebt en sommige aandelen zijn al 150 euro, dan is het handig
om te beleggen in een fonds.
- Een fonds zoekt beleggers die allemaal een beetje geld in een fonds steken en het fonds gaat
dat geld beleggen in andere fondsen, heel diverse portfolio
- De belegger heeft met één aandeel in het fonds een heel diverse belegging, een heel diverse
portfolio. Je verliest niet al uw geld als één van de bedrijven in de portfolio failliet gaat.
3
, AANBOD: wie heeft er VRAAG: wie heeft er
geld over geld nodig
Privépersonen, Banken Leningen Privépersonen,
bedrijven, financiële bedrijven, overheid
instellingen Beurs Aandelen/obligaties
Nu hebben we de functie van de financiële sector gezien. Het zijn tussenpersonen om van vraag naar
aanbod te gaan.
Op de slides staat een groot schema, dat we meer gaan begrijpen naargelang de lessen vorderen.
- Kredietinstellingen = banken, in het Europees recht (en ook het Belgisch recht, want wij
implementeren het Europees recht) gebruiken we niet het woord bank, maar
kredietinstellingen
- financiële tussenpersonen
- handelsplatformen
o hier zie je de ‘beurs’ niet staan, omdat het woord beurs niet wordt gebruikt in de
wetgeving, maar ‘de gereglementeerde markt’
o dit betekent niet dat de andere markten niet gereglementeerde zijn (vroeger wel).
Alle markten zijn vandaag gereglementeerd, maar de niet-beurs is nog altijd een
beetje minder gereglementeerd dan de beurs
- Waardering van bedrijven en financiële instrumenten
o Wie doet dat? Credit rating agencies = kredietwaarderingsagentschappen
o Wat doen die? Zij gaan de kredietwaardigheid beoordelen van bedrijven, producten
en overheden -> hoe groot is de kans dat een bedrijf een lening gaan terugbetalen,
dat een bedrijf failliet zal gaan
o Vb. tripple A is de beste waardering -> vb. de Duitse overheid is een tripple A
o Vb. een startup die nog niets heeft bewezen en die veel risico neemt, zal een lagere
rating geven
o Zij hebben een vieze rol gekregen in de crisis (zie verder) en zijn daarna ook goed
gereguleerd
Overzicht
- Inleiding: nu mee bezig
- Deel 1: architectuur van het financieel recht
- Deel 2: duurzame financiering
o Vandaag is men nog steeds bezig met de post-crisis (na 2007) recht aan te passen,
maar in 2018 hebben we opnieuw een hele herschrijving van het financieel recht
vanuit de idee dat financieel recht ook kan bijdragen aan duurzaamheid.
- Deel 3: bankenrecht
o Hoe kunnen we ervoor zorgen dat die niet failliet gaan, en dat het financiële systeem
stabiel blijft
- Deel 4: effectenrecht
o Beurzen, hoe wordt je als belegger beschermd door misbruik van de banken
o dat mensen beleggen en dan alles kwijt zijn
▪ Zou nu niet meer mogen, want banken moeten u ervoor behoeden om
domme dingen te doen
▪ In heel wat producten mag je niet meer beleggen als kleine belegger ook al
wil je wel (is goed om mensen te helpen, maar gaat soms wat te ver)
4
