INLEIDING TOT GEZONDHEIDSECONOMIE
EN EPIDEMIOLOGIE: P11-49
VOORBEELD EXAMENVRAGEN MAKEN!!! – boek en slides zijn hetzelfde – bekijk de leerdoelen
Economie = de wetenschap die de mens bestudeert in zijn streven om zijn behoeften te
bevredigen met de schaarse middelen die er zijn
Bv. iemand op kot met weekbudget van 50 euro
2 vakgebieden:
- Macro-economie = de studie van de gehele economie
- Micro-economie = de leer rond de beslissingen die individuen maken over schaarse
middelen
Schaarse middelen: middelen waar je geen oneindige hoeveelheid van hebt vb. tijd, arbeid,
voedingsmiddelen
Gezondheidseconomie = inzichten uit de economie toepassen op gezondheidszorg
Het gebruik van schaarse middelen krijgt meer en meer aandacht => Schaarse middelen
doelmatig inzetten (de sector gebruikt een groot deel van de nationale budgetten die schaars
zijn)
- België (2017) 10,3% van het BBP (= bruto binnenlandsproduct = alles wat ons land
opbrengt) -> gezondheidszorg (schaarse)
- In 2021 bedroeg zijn BBP 507,2 miljard euro (schaarse)
- RIZIV (rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering) Het RIZIV organiseert,
beheert en controleert die “verplichte verzekering” in België. Het RIZIV staat onder het
toezicht van de minister van Sociale Zaken. Het instituut organiseert ook het overleg
tussen de verschillende actoren van de verzekering voor geneeskundige verzorging en
uitkeringen = (2021): actieplan handhaving in de gezondheidzorg 2021-2023
,Gezien de demografische en technologische ontwikkelingen zal de vraag naar
gezondheidszorg toenemen in de toekomst.
Om het op lange termijn betaalbaar te houden voor iedereen, is het van belang dat
beschikbare middelen zo doelmatig mogelijk worden ingezet
Gezondheidszorg organiseren is niet het doel!
Het doel is gezondheid bij de mensen, bij de bevolking → daarom werkt het land met
gezondheidzorgsysteem
Doel gezondheidseconomie: bestuderen van gezondheidszorgsystemen
Gezondheidseconomie → op macro-niveau : het gaat een ganse maatschappij aan
3 eisen die belangrijk zijn bij gezondheidszorgsystemen:
1. Betaalbaarheid
2. Kwaliteit (zo hoog mogelijk)
3. Solidariteit: mensen met eenzelfde gezondheidsprobleem moeten dezelfde zorg
krijgen ongeacht inkomen, sociale status, achtergrond of opleidingsniveau. Wij zijn
verplicht om ons aan te sluiten bij een ziekteverzekering
4. (innovatie): er komen altijd nieuwe toestellen/ behandelingen uit voor de zorg maar
die kosten veel en zetten de betaalbaarheid onder druk, maar kan de kwaliteit
verhogen
Waarom thema gezondheidseconomie binnen duurzame module?
Brede kijk krijgen over de maatschappij en hoe we onze gezondheidszorgsysteem duurzaam
kunnen houden.
Als we inzicht hebben in de redenen waarom ons gezondheidszorgsysteem op een bepaalde
manier functioneert, kan dit ook helpen om later keuzes te maken binnen zorgverlening bij de
patiënt.
Wanneer we de juiste keuzes willen maken, kan de gezondheidseconomie helpen om inzicht
te verschaffen en de keuzes te onderbouwen.
De gezondheidzorgmarkt
De gewone markt
• Marktwerking normale markt: vraag & aanbod
• Dit leidt tot een bepaalde prijs (die de consument bepaalt)
o Bv. hoe meer mensen naar concert bepaalde zanger willen → hoe hoger de
prijs, worden ze niet verkocht? Ticketprijs zal dalen
, Gezondheidszorgmarkt
• Niet zomaar vraag & aanbod
• Oorzaak: marktbeïnvloedende factoren: onzekerheid en asymmetrie,
prijsmechanisme, aanbieders van zorg, aanbodgeïnduceerde vraag, moral hazard
• Ook solidariteitsgevoelens & ethische vraagstukken (burgers kennen een waarde
toe aan het zorggebruik van anderen en daar voor willen betalen, bij een vrije
markt niet)
Free riders probleem = sommigen zouden misschien onterecht kunnen profiteren van het
systeem waarvoor ze zelf niet hebben bijgedragen
Beïnvloedende factoren gezondheidszorgmarkt:
Onzekerheid en asymmetrie
• Geneeskunde is geen exacte wetenschap
• Onzekerheid: consument weet niet op voorhand wanneer hij behoefte zal hebben
aan gezondheidszorg, ook aard v/d behoefte, omvang en kosten + de uitkomst
• Asymmetrie: ongelijkheid in kennis & info bij verschillende partijen (patiënt,
aanbieders zorg, mutualiteit, overheid) → patiënt in zwakke positie op markt
Het wegvallen van het prijsmechanisme
• Bv. slechte doorbloeding Fernands onderbeen: rookt, drinkt & eet veel, na aantal
jaar krijgt hij probleem met doorbloeding, hij krijgt medicatie maar = geen garantie
& mogelijkheid dat binnen aantal jaar been moet worden geamputeerd → er is
experimentele behandeling die nog niet is goedgekeurd en nog niet wordt
terugbetaald → hij moet 200 000 euro betalen en hij doet dit
• Niet oke, aangezien iedereen de kans moet krijgen voor de beste zorg
• Geen prijsmechanisme dat evenwicht brengt tussen vraag & aanbod →
financiering van gezondheidszorg is iedereen verplicht om bijdrage te leveren
Aanbieders van zorg
• Wie zijn de aanbieders? Bv. oogarts, verpleegkundige, logistieke assistent, tandarts,
psycholoog, ergotherapeut, kinesitherapeut, podoloog, audioloog
• De aanbieders hebben verschillende rollen en belangen → kan invloed hebben op
hun handelen op de markt van gezondheidszorg
• Enerzijds belangenbehartiger van patiënt, anderzijds verdienen inkomen aan
patiënt → kunnen tegenstrijdig zijn
• Informatie-asymmetrie kan patiënt in kwetsbare positie brengen => gwne
marktwerking niet van toepassing
• Wanneer artsen rollen vervullen met samenwerking van derden => makkelijk
spanningsveld ontstaan
• Bv. rugbehandeling van alain: scan van zijn rug ziet er niet goed uit → wordt
doorverwezen naar specialist. Specialist zegt dat scan niet goed was uitgevoerd en
EN EPIDEMIOLOGIE: P11-49
VOORBEELD EXAMENVRAGEN MAKEN!!! – boek en slides zijn hetzelfde – bekijk de leerdoelen
Economie = de wetenschap die de mens bestudeert in zijn streven om zijn behoeften te
bevredigen met de schaarse middelen die er zijn
Bv. iemand op kot met weekbudget van 50 euro
2 vakgebieden:
- Macro-economie = de studie van de gehele economie
- Micro-economie = de leer rond de beslissingen die individuen maken over schaarse
middelen
Schaarse middelen: middelen waar je geen oneindige hoeveelheid van hebt vb. tijd, arbeid,
voedingsmiddelen
Gezondheidseconomie = inzichten uit de economie toepassen op gezondheidszorg
Het gebruik van schaarse middelen krijgt meer en meer aandacht => Schaarse middelen
doelmatig inzetten (de sector gebruikt een groot deel van de nationale budgetten die schaars
zijn)
- België (2017) 10,3% van het BBP (= bruto binnenlandsproduct = alles wat ons land
opbrengt) -> gezondheidszorg (schaarse)
- In 2021 bedroeg zijn BBP 507,2 miljard euro (schaarse)
- RIZIV (rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering) Het RIZIV organiseert,
beheert en controleert die “verplichte verzekering” in België. Het RIZIV staat onder het
toezicht van de minister van Sociale Zaken. Het instituut organiseert ook het overleg
tussen de verschillende actoren van de verzekering voor geneeskundige verzorging en
uitkeringen = (2021): actieplan handhaving in de gezondheidzorg 2021-2023
,Gezien de demografische en technologische ontwikkelingen zal de vraag naar
gezondheidszorg toenemen in de toekomst.
Om het op lange termijn betaalbaar te houden voor iedereen, is het van belang dat
beschikbare middelen zo doelmatig mogelijk worden ingezet
Gezondheidszorg organiseren is niet het doel!
Het doel is gezondheid bij de mensen, bij de bevolking → daarom werkt het land met
gezondheidzorgsysteem
Doel gezondheidseconomie: bestuderen van gezondheidszorgsystemen
Gezondheidseconomie → op macro-niveau : het gaat een ganse maatschappij aan
3 eisen die belangrijk zijn bij gezondheidszorgsystemen:
1. Betaalbaarheid
2. Kwaliteit (zo hoog mogelijk)
3. Solidariteit: mensen met eenzelfde gezondheidsprobleem moeten dezelfde zorg
krijgen ongeacht inkomen, sociale status, achtergrond of opleidingsniveau. Wij zijn
verplicht om ons aan te sluiten bij een ziekteverzekering
4. (innovatie): er komen altijd nieuwe toestellen/ behandelingen uit voor de zorg maar
die kosten veel en zetten de betaalbaarheid onder druk, maar kan de kwaliteit
verhogen
Waarom thema gezondheidseconomie binnen duurzame module?
Brede kijk krijgen over de maatschappij en hoe we onze gezondheidszorgsysteem duurzaam
kunnen houden.
Als we inzicht hebben in de redenen waarom ons gezondheidszorgsysteem op een bepaalde
manier functioneert, kan dit ook helpen om later keuzes te maken binnen zorgverlening bij de
patiënt.
Wanneer we de juiste keuzes willen maken, kan de gezondheidseconomie helpen om inzicht
te verschaffen en de keuzes te onderbouwen.
De gezondheidzorgmarkt
De gewone markt
• Marktwerking normale markt: vraag & aanbod
• Dit leidt tot een bepaalde prijs (die de consument bepaalt)
o Bv. hoe meer mensen naar concert bepaalde zanger willen → hoe hoger de
prijs, worden ze niet verkocht? Ticketprijs zal dalen
, Gezondheidszorgmarkt
• Niet zomaar vraag & aanbod
• Oorzaak: marktbeïnvloedende factoren: onzekerheid en asymmetrie,
prijsmechanisme, aanbieders van zorg, aanbodgeïnduceerde vraag, moral hazard
• Ook solidariteitsgevoelens & ethische vraagstukken (burgers kennen een waarde
toe aan het zorggebruik van anderen en daar voor willen betalen, bij een vrije
markt niet)
Free riders probleem = sommigen zouden misschien onterecht kunnen profiteren van het
systeem waarvoor ze zelf niet hebben bijgedragen
Beïnvloedende factoren gezondheidszorgmarkt:
Onzekerheid en asymmetrie
• Geneeskunde is geen exacte wetenschap
• Onzekerheid: consument weet niet op voorhand wanneer hij behoefte zal hebben
aan gezondheidszorg, ook aard v/d behoefte, omvang en kosten + de uitkomst
• Asymmetrie: ongelijkheid in kennis & info bij verschillende partijen (patiënt,
aanbieders zorg, mutualiteit, overheid) → patiënt in zwakke positie op markt
Het wegvallen van het prijsmechanisme
• Bv. slechte doorbloeding Fernands onderbeen: rookt, drinkt & eet veel, na aantal
jaar krijgt hij probleem met doorbloeding, hij krijgt medicatie maar = geen garantie
& mogelijkheid dat binnen aantal jaar been moet worden geamputeerd → er is
experimentele behandeling die nog niet is goedgekeurd en nog niet wordt
terugbetaald → hij moet 200 000 euro betalen en hij doet dit
• Niet oke, aangezien iedereen de kans moet krijgen voor de beste zorg
• Geen prijsmechanisme dat evenwicht brengt tussen vraag & aanbod →
financiering van gezondheidszorg is iedereen verplicht om bijdrage te leveren
Aanbieders van zorg
• Wie zijn de aanbieders? Bv. oogarts, verpleegkundige, logistieke assistent, tandarts,
psycholoog, ergotherapeut, kinesitherapeut, podoloog, audioloog
• De aanbieders hebben verschillende rollen en belangen → kan invloed hebben op
hun handelen op de markt van gezondheidszorg
• Enerzijds belangenbehartiger van patiënt, anderzijds verdienen inkomen aan
patiënt → kunnen tegenstrijdig zijn
• Informatie-asymmetrie kan patiënt in kwetsbare positie brengen => gwne
marktwerking niet van toepassing
• Wanneer artsen rollen vervullen met samenwerking van derden => makkelijk
spanningsveld ontstaan
• Bv. rugbehandeling van alain: scan van zijn rug ziet er niet goed uit → wordt
doorverwezen naar specialist. Specialist zegt dat scan niet goed was uitgevoerd en
