INFECTIEZIEKTEN 1
1. TOELICHTING EN INTRODUCTIE
GESCHIEDENIS
Eind 20e eeuw tot 2019: griepje, ziekenhuisinfecties, …
Gevoel = infectieziekten zijn controleerbaar MAAR na corona toch idee dat IZ ons ook
kunnen controleren
- Bij ons niet meer gewend om samen te leven met infectieziekten maar in zuiden wel
(vb. malaria)
- Controle van infectieziektes is recente ontwikkeling van laatste decennia
• vaccins, antibiotica, antifungica, antivirale middelen
Eerste helft 20e eeuw:
- jaren ’50 polio uitbraak
• ijzeren long = hulpmiddel om te ademen
(onderdruk zodat long openging)
- buiktyfus = door type salmonella bacterie die soms naar
bloedbaan gaat, bloed hoort steriel te zijn dus erg ziek
- malaria = overgedragen door malariamug
- mazelen = kinderziekte waartegen gevaccineerd wordt, komt terug meer voor omdat
mensen niet willen vaccineren
- toen ook in België/ West-Europa nu voornamelijk in ontwikkelingslanden
2023: globale pandemie van COVID-19
- meer dan 6,5 miljoen gerapporteerde doden
- meer dan 650 miljoen bevestigde gevallen
- lockdown, quarantaine, …
MICRO-ORGANISMEN
Virussen zijn heel klein -> tussen 10 en 100 nanometer
Fungi groter -> ongeveer 10 micrometer
Bacteriën -> ongeveer 1 micrometer
1
, - 70 S slaat op een grootte, de verschillende ribosomengrootte maakt dat antibiotica
op specifieke bacterie ribosomen zullen kunnen binden en dus niet alle goede
gastheren doodt
- Replicatie
• Gastheercel nodig bij virussen
• Bacteriën hebben niet altijd gastheer nodig
EN DE TOEKOMST?
- Nieuwe infectieziekten: verandert constant
- Toenemende resistentie (vooral antibioticaresistentie)
- Beperkte beschikbaarheid nieuwe antibiotica
- Nieuwe diagnostische tools (positief)
- Nieuwe vaccins (positief)
NIEUWE INFECTIEZIEKTEN
- Uit 2004: laatste jaren 30-tal nieuwe infectieziekten
• Soms al gekend maar nieuwe types, meer resistent, …
2
,Belangrijkste doodsoorzaken (wereldwijd)
- Goed vaccinatieprogramma in Vlaanderen: Kind & Gezin
Epidemieën gelinkt aan menselijk reizen
- Exponentiële groei: meer mensen leven in stad, meer export van goederen, meer
reizen met vliegtuig
- Impact urbanisatie steeds belangrijker
• Negatieve en positieve effecten
3
, Latente periode = hoelang je besmettelijk bent
Incubatie periode = hoelang tot je symptomen hebt
‘Nieuwe’ infectieziekten:
- Nieuwe pathogenen (COVID-19, Zika, HIV)
- Identificatie van oorzakelijke pathogenen bij gekende infectieziekten
• Legionella pneumophila en pneumonie
• Bartonella henselae en kattenkrabziekte
- “oude” ziektes erkend als infectieziekte: vb. Helicobacter pylori (ulcus)
- “oude” pathogenen in nieuwe gebieden, vb. West Nile-like virus in USA
TOENEMENDE RESISTENTIE
Voorspelling in 2014: als we niks doen zal in 2050 antibiotica de belangrijkste doodsoorzaak
zijn
- Acties omdat tegen te gaan
Oude pathogenen, nieuwe resistentie
- MRSA = Methicilline-resistente Staphylococcus aureus (ziekenhuisbacterie)
- VRSA = Vancomycine-resistente S. Aureus (ziekenhuisbacterie)
- VRE = Vancomycine-resistente enterokokken
- PRSP = Penicilline-resistente S. pneumoniae
- ESBL = extended-spectrum Beta-Lactamases
- CPE = Carbapenamase Producerende Enterobacteriaceae
• Carbapenemase = enzyme dat carbapenem kunnen afbreken (laatste optie)
- Voor antibiotica zoveel mogelijk bacterie specifieke eigenschappen zoeken zodat we
lichaam zo min mogelijk beschadigen
- Sommige mutaties zorgen voor meer resistentie
Snelle emergence van beta-lactamases onder gram-negatieve bacteriën:
- Verhoging ESBL infecties -> meer carbapenem gebruik -> verhoogde carbapenem
resistentie
Gram-negatieve bacteriën zijn zeer seksueel promiscue
organismen
- Pilus gevormd tussen 2 bacteriën en zo kunnen ze
plasmide DNA op elkaar overdragen
4
1. TOELICHTING EN INTRODUCTIE
GESCHIEDENIS
Eind 20e eeuw tot 2019: griepje, ziekenhuisinfecties, …
Gevoel = infectieziekten zijn controleerbaar MAAR na corona toch idee dat IZ ons ook
kunnen controleren
- Bij ons niet meer gewend om samen te leven met infectieziekten maar in zuiden wel
(vb. malaria)
- Controle van infectieziektes is recente ontwikkeling van laatste decennia
• vaccins, antibiotica, antifungica, antivirale middelen
Eerste helft 20e eeuw:
- jaren ’50 polio uitbraak
• ijzeren long = hulpmiddel om te ademen
(onderdruk zodat long openging)
- buiktyfus = door type salmonella bacterie die soms naar
bloedbaan gaat, bloed hoort steriel te zijn dus erg ziek
- malaria = overgedragen door malariamug
- mazelen = kinderziekte waartegen gevaccineerd wordt, komt terug meer voor omdat
mensen niet willen vaccineren
- toen ook in België/ West-Europa nu voornamelijk in ontwikkelingslanden
2023: globale pandemie van COVID-19
- meer dan 6,5 miljoen gerapporteerde doden
- meer dan 650 miljoen bevestigde gevallen
- lockdown, quarantaine, …
MICRO-ORGANISMEN
Virussen zijn heel klein -> tussen 10 en 100 nanometer
Fungi groter -> ongeveer 10 micrometer
Bacteriën -> ongeveer 1 micrometer
1
, - 70 S slaat op een grootte, de verschillende ribosomengrootte maakt dat antibiotica
op specifieke bacterie ribosomen zullen kunnen binden en dus niet alle goede
gastheren doodt
- Replicatie
• Gastheercel nodig bij virussen
• Bacteriën hebben niet altijd gastheer nodig
EN DE TOEKOMST?
- Nieuwe infectieziekten: verandert constant
- Toenemende resistentie (vooral antibioticaresistentie)
- Beperkte beschikbaarheid nieuwe antibiotica
- Nieuwe diagnostische tools (positief)
- Nieuwe vaccins (positief)
NIEUWE INFECTIEZIEKTEN
- Uit 2004: laatste jaren 30-tal nieuwe infectieziekten
• Soms al gekend maar nieuwe types, meer resistent, …
2
,Belangrijkste doodsoorzaken (wereldwijd)
- Goed vaccinatieprogramma in Vlaanderen: Kind & Gezin
Epidemieën gelinkt aan menselijk reizen
- Exponentiële groei: meer mensen leven in stad, meer export van goederen, meer
reizen met vliegtuig
- Impact urbanisatie steeds belangrijker
• Negatieve en positieve effecten
3
, Latente periode = hoelang je besmettelijk bent
Incubatie periode = hoelang tot je symptomen hebt
‘Nieuwe’ infectieziekten:
- Nieuwe pathogenen (COVID-19, Zika, HIV)
- Identificatie van oorzakelijke pathogenen bij gekende infectieziekten
• Legionella pneumophila en pneumonie
• Bartonella henselae en kattenkrabziekte
- “oude” ziektes erkend als infectieziekte: vb. Helicobacter pylori (ulcus)
- “oude” pathogenen in nieuwe gebieden, vb. West Nile-like virus in USA
TOENEMENDE RESISTENTIE
Voorspelling in 2014: als we niks doen zal in 2050 antibiotica de belangrijkste doodsoorzaak
zijn
- Acties omdat tegen te gaan
Oude pathogenen, nieuwe resistentie
- MRSA = Methicilline-resistente Staphylococcus aureus (ziekenhuisbacterie)
- VRSA = Vancomycine-resistente S. Aureus (ziekenhuisbacterie)
- VRE = Vancomycine-resistente enterokokken
- PRSP = Penicilline-resistente S. pneumoniae
- ESBL = extended-spectrum Beta-Lactamases
- CPE = Carbapenamase Producerende Enterobacteriaceae
• Carbapenemase = enzyme dat carbapenem kunnen afbreken (laatste optie)
- Voor antibiotica zoveel mogelijk bacterie specifieke eigenschappen zoeken zodat we
lichaam zo min mogelijk beschadigen
- Sommige mutaties zorgen voor meer resistentie
Snelle emergence van beta-lactamases onder gram-negatieve bacteriën:
- Verhoging ESBL infecties -> meer carbapenem gebruik -> verhoogde carbapenem
resistentie
Gram-negatieve bacteriën zijn zeer seksueel promiscue
organismen
- Pilus gevormd tussen 2 bacteriën en zo kunnen ze
plasmide DNA op elkaar overdragen
4
