Hoorcollege 1
‘Wetenschap in tijden van ‘alternatieve feiten’ en politieke correctheid’.
Leidraad van wetenschap: verschil tussen feiten en mythes
Alternatieve feiten of leugens?
- Vergelijking integratie trump en obama zouden meer bij obama zijn dan bij trump.
- Het voor iemand voelen als de werkelijkheid (denken dat deze feiten waar zijn).
- Alternatieve feiten hebben we altijd al gehad, maar deze discussie daarover heeft het
meer verduidelijkt.
Het probleem met feiten:
- We lijken niet meer te weten wat de feiten zijn.
Waarom is dat een probleem?:
- Wij als samenleving hebben het belang dat er ethisch en namens feiten gehandeld
wordt.
Waarom is het belangrijk om de feiten te weten?:
- Om keuzes te maken.
- Om beslissingen te nemen.
- Om beleid te maken.
Waar kijken we meestal naar voor de feiten:
- Wetenschap: Natuur- en Sociale wetenschappen (N VB: zwaartekracht,
homoseksualiteit is natuurlijke variatie) (S VB: we worden rijker, we leven langer)
- Wetenschap als het kroonjuweel van het menselijk denkvermogen.
Feiten worden bestreden door andere mensen.
Technologische feiten: klonen, zelfrijdende auto’s, media en robot technologie.
HPV vaccinatie: verschillende opvattingen zorgen voor onzekerheid onder jongeren die de
prik willen halen en of juist niet willen halen gaan erover filosoferen nadenken.
Twee filosofische posities over wetenschap (HPV vaccinatie):
- Sciëntisme: wetenschap is verreweg superieur aan alle andere pogingen om kennis te
borgen: Wetenschappelijke wetten bieden zekerheid.
- Scepticisme: wetenschap geeft geen zekerheid, het is gelijk aan andere vormen van
kennis, wetenschap is een geloof.
Sciëntisme wordt geassocieerd met:
- Tijdperk van de zekerheid
- Kernbegrippen: feiten, wetenschap is de waarheid, rationaliteit.
- Modernisme: modern denken: denk zelf na, gebruik alleen de rede.
- Kennis en waarheid worden alleen door wetenschap gevonden
, - Slogan: de wetenschappelijke methode is de enige methode om feiten en waarheid
te verkrijgen.
Scepticisme wordt geassocieerd met:
- Kritisch denken over wetenschap
- Kernbegrippen: meer waarheiden, waarheid is ervaring, wetenschap is een ideologie.
- Postmodernisme: denken (cultuur) na modernisme: ook seculier maar verschillende
individuele en emotionele uitingen staan centraal.
- Kennis en waarheid zijn sociale constructies die deconstructie nodig hebben.
(Relativisme).
- Slogan: alles kan
Anyting goes – Lady gaga en Tony Bennet De waarheid verandert door de tijd heen
(scepticisme)
Sciëntisme versus scepticisme in de filosofie:
- Als familieruzie tussen filosofen.
- Filosofisch scepticisme is kritisch denken over wetenschap binnen de grenzen van de
filosofie VS sciëntisme die denkt dat de wetenschap de waarheid is en superieur is.
Achtergrond van het issue/maatschappelijke debat over:
- Alternatieve feiten.
- Feiten vrije politiek
- Nep nieuws
- Post-truth tijdperk
- Politieke correctheid identiteitspolitiek, vrijheid en conformisme. (Oftewel
misinformatie of desinformatie)
Zijn er ook andere maatschappelijke debatten over issues waar wetenschap (of sciëntisme)
in botsing komt met scepticisme:
- Geloof
- Klimaat
Iets wat in onze cultuur is gekomen: Zoiets als waarheid is er niet, iedereen heeft zijn eigen
waarheid.
Filosofie:
- Filo: liefde
- Sofia: wijsheid
- liefde voor de wijsheid
Wetenschapsfilosofie: heeft als voornaamste taak om de onderzoeksmethoden van de
wetenschappen te analyseren denken achter methodes en achter statistiek.
Metatheorie: theorie over theorie.
Bijbehorende vragen:
, - Wat is rationeel? Wat is rationaliteit? etc.
Het verhaal van de verlichting:
- Een van de beste intellectuele projecten in de geschiedenis van de mensheid.
- ‘Toen het licht aan ging’ (Mensen denken zelf na bevrijding).
Verlichting benadrukt de rede en individualisme in plaats van tradities:
- Wetenschappelijke revolutie in 16e eeuw
o Nieuwe onderzoeksmethoden
o Nieuwe filosofie over kennis en de wereld.
- De politieke verlichting (eind 17e en 18e eeuw) Tijdperk van de rede.
- Industriële revolutie (19e eeuw).
- Grote versnelling (Great acceleration) (20 e eeuw): globalisering, communicatie,
media en specialisatie van kennis.
Een moderne ontstaansgeschiedenis op basis van wetenschap over het heelal, de aarde, de
biosfeer, mensen en samenlevingen kon geschreven worden.
Verlichting heeft
- Een zeer krachtige strategie voor collectief leren voor de mensheid
- Enorme vooruitgang en ontwikkeling, materieel en moreel (brengt
verantwoordelijkheid met zich mee)
- Antropoceen (antropo = mens, ceen = nieuw)
- Volgens sommigen is dit het nieuwe huidige geologische tijdsperk
- Menselijke (in plaats van natuurlijke) activiteit is nu de dominante invloed op het
klimaat en milieu
Centrale rol van de rede, wetenschap en technologie drijvende kracht achter vooruitgang.
- Ook risico’s, uitdagingen, nadelen en verantwoordelijkheden.
- Wat is en is de rol van kennis en wetenschap geweest?
- Lopen deze rol na tot aan de wortels van het filosofische denken over kennis en
wetenschap.
De tekst zijn aard en bruikbaarheid van wetenschappelijke theorie:
- De wereld om ons heen verkennen (explore)
- Als mens zijn wij wezens die willen onderzoeken nieuwsgierigheid en informatie
verwerken.
Verkennende mensen:
- Mensen zijn onderzoekende wezens: nieuwsgierigheid definieert het menselijk
bewustzijn.
- Observaties geven ons bewijzen voor onze verklaringen.
- Wat voor soort onderzoekstijlen hebben we als mensen?
Twee manieren van onderzoek doen (basale onderzoekstijlen):
- Naïef onderzoek: niet-geformaliseerde, niet systematische en niet gecontroleerde
vorm van het verzamelen en samenvatten van informatie tot naïeve theorieën.
‘Wetenschap in tijden van ‘alternatieve feiten’ en politieke correctheid’.
Leidraad van wetenschap: verschil tussen feiten en mythes
Alternatieve feiten of leugens?
- Vergelijking integratie trump en obama zouden meer bij obama zijn dan bij trump.
- Het voor iemand voelen als de werkelijkheid (denken dat deze feiten waar zijn).
- Alternatieve feiten hebben we altijd al gehad, maar deze discussie daarover heeft het
meer verduidelijkt.
Het probleem met feiten:
- We lijken niet meer te weten wat de feiten zijn.
Waarom is dat een probleem?:
- Wij als samenleving hebben het belang dat er ethisch en namens feiten gehandeld
wordt.
Waarom is het belangrijk om de feiten te weten?:
- Om keuzes te maken.
- Om beslissingen te nemen.
- Om beleid te maken.
Waar kijken we meestal naar voor de feiten:
- Wetenschap: Natuur- en Sociale wetenschappen (N VB: zwaartekracht,
homoseksualiteit is natuurlijke variatie) (S VB: we worden rijker, we leven langer)
- Wetenschap als het kroonjuweel van het menselijk denkvermogen.
Feiten worden bestreden door andere mensen.
Technologische feiten: klonen, zelfrijdende auto’s, media en robot technologie.
HPV vaccinatie: verschillende opvattingen zorgen voor onzekerheid onder jongeren die de
prik willen halen en of juist niet willen halen gaan erover filosoferen nadenken.
Twee filosofische posities over wetenschap (HPV vaccinatie):
- Sciëntisme: wetenschap is verreweg superieur aan alle andere pogingen om kennis te
borgen: Wetenschappelijke wetten bieden zekerheid.
- Scepticisme: wetenschap geeft geen zekerheid, het is gelijk aan andere vormen van
kennis, wetenschap is een geloof.
Sciëntisme wordt geassocieerd met:
- Tijdperk van de zekerheid
- Kernbegrippen: feiten, wetenschap is de waarheid, rationaliteit.
- Modernisme: modern denken: denk zelf na, gebruik alleen de rede.
- Kennis en waarheid worden alleen door wetenschap gevonden
, - Slogan: de wetenschappelijke methode is de enige methode om feiten en waarheid
te verkrijgen.
Scepticisme wordt geassocieerd met:
- Kritisch denken over wetenschap
- Kernbegrippen: meer waarheiden, waarheid is ervaring, wetenschap is een ideologie.
- Postmodernisme: denken (cultuur) na modernisme: ook seculier maar verschillende
individuele en emotionele uitingen staan centraal.
- Kennis en waarheid zijn sociale constructies die deconstructie nodig hebben.
(Relativisme).
- Slogan: alles kan
Anyting goes – Lady gaga en Tony Bennet De waarheid verandert door de tijd heen
(scepticisme)
Sciëntisme versus scepticisme in de filosofie:
- Als familieruzie tussen filosofen.
- Filosofisch scepticisme is kritisch denken over wetenschap binnen de grenzen van de
filosofie VS sciëntisme die denkt dat de wetenschap de waarheid is en superieur is.
Achtergrond van het issue/maatschappelijke debat over:
- Alternatieve feiten.
- Feiten vrije politiek
- Nep nieuws
- Post-truth tijdperk
- Politieke correctheid identiteitspolitiek, vrijheid en conformisme. (Oftewel
misinformatie of desinformatie)
Zijn er ook andere maatschappelijke debatten over issues waar wetenschap (of sciëntisme)
in botsing komt met scepticisme:
- Geloof
- Klimaat
Iets wat in onze cultuur is gekomen: Zoiets als waarheid is er niet, iedereen heeft zijn eigen
waarheid.
Filosofie:
- Filo: liefde
- Sofia: wijsheid
- liefde voor de wijsheid
Wetenschapsfilosofie: heeft als voornaamste taak om de onderzoeksmethoden van de
wetenschappen te analyseren denken achter methodes en achter statistiek.
Metatheorie: theorie over theorie.
Bijbehorende vragen:
, - Wat is rationeel? Wat is rationaliteit? etc.
Het verhaal van de verlichting:
- Een van de beste intellectuele projecten in de geschiedenis van de mensheid.
- ‘Toen het licht aan ging’ (Mensen denken zelf na bevrijding).
Verlichting benadrukt de rede en individualisme in plaats van tradities:
- Wetenschappelijke revolutie in 16e eeuw
o Nieuwe onderzoeksmethoden
o Nieuwe filosofie over kennis en de wereld.
- De politieke verlichting (eind 17e en 18e eeuw) Tijdperk van de rede.
- Industriële revolutie (19e eeuw).
- Grote versnelling (Great acceleration) (20 e eeuw): globalisering, communicatie,
media en specialisatie van kennis.
Een moderne ontstaansgeschiedenis op basis van wetenschap over het heelal, de aarde, de
biosfeer, mensen en samenlevingen kon geschreven worden.
Verlichting heeft
- Een zeer krachtige strategie voor collectief leren voor de mensheid
- Enorme vooruitgang en ontwikkeling, materieel en moreel (brengt
verantwoordelijkheid met zich mee)
- Antropoceen (antropo = mens, ceen = nieuw)
- Volgens sommigen is dit het nieuwe huidige geologische tijdsperk
- Menselijke (in plaats van natuurlijke) activiteit is nu de dominante invloed op het
klimaat en milieu
Centrale rol van de rede, wetenschap en technologie drijvende kracht achter vooruitgang.
- Ook risico’s, uitdagingen, nadelen en verantwoordelijkheden.
- Wat is en is de rol van kennis en wetenschap geweest?
- Lopen deze rol na tot aan de wortels van het filosofische denken over kennis en
wetenschap.
De tekst zijn aard en bruikbaarheid van wetenschappelijke theorie:
- De wereld om ons heen verkennen (explore)
- Als mens zijn wij wezens die willen onderzoeken nieuwsgierigheid en informatie
verwerken.
Verkennende mensen:
- Mensen zijn onderzoekende wezens: nieuwsgierigheid definieert het menselijk
bewustzijn.
- Observaties geven ons bewijzen voor onze verklaringen.
- Wat voor soort onderzoekstijlen hebben we als mensen?
Twee manieren van onderzoek doen (basale onderzoekstijlen):
- Naïef onderzoek: niet-geformaliseerde, niet systematische en niet gecontroleerde
vorm van het verzamelen en samenvatten van informatie tot naïeve theorieën.
