Samenvatting Private Veiligheid ’25-‘26
LES 1: GASTCOLLEGE PRIVATE OPSPORING (Jonas Maas)
Overzicht
• Situering private opsporing in private veiligheidsstudies
• Juridisch kader
• Wetenschappelijke kennis
• Private opsporing anno 2025
Private opsporing binnen de private veiligheidsstudies
Definiëring private veiligheidszorg
= Een geheel van activiteiten bestaande uit: preventie, ordehandhaving, opsporing,
informatie-inwinning en adviesverlening inzake criminaliteit, overlast en
onveiligheidsgevoelens en die op een vrije markt complementair en concurrentieel door
private (rechts)personen tegen betaling worden aangeboden aan private en publieke
(rechts)personen (Cools, 2000, p. 205)
• Preventie en ordehandhaving à dan gaat het om private bewaking (bv. Securitas)
• Opsporing, informatie-inwinning en (sinds dit jaar) adviesverlening à dan gaat het om
private opsporing
• (maakt deel uit van) Integrale veiligheidszorg:
o Federaal Veiligheids- en Detentieplan 1999
o Burgers, bedrijfsleven en private veiligheidssector bijdrage aan veiligheid
Definitie private opsporing
= “Het binnen een wettelijk en gecontroleerd kader uitoefenen van activiteiten van private
opsporing, waarbij voor het gerechtvaardigd belang van een opdrachtgever inlichtingen
verzameld worden op basis van wettelijk geregelde methoden die de fundamentele
grondrechten van de burger niet aantasten,”
(Maas, 2025 (niet-gepubliceerd))
Juridisch kader: Wet van 19 juli 1991 tot Regeling van het Beroep van
de Privédetective
Wettelijke omschrijving
• Eerste wetgeving kwam er in 1991
o M: geschiedenis: eerst privédetectives in BE al actief eind 19e E
o Dus: van 1880-1991 kon iedereen zich privédetective noemen, er was ook geen
controle à heel wat wantoestanden die de persoonsgegevens van de burger
ernstig aantastten; schandalen, privédetectives waren vaak gewapend en deden
wat ze wilden…
• 1991: Wet tot regeling van het beroep van privédetective (art. 1, §1): Elke natuurlijke
persoon die:
o Gewoonlijk,
o Tegen betaling,
o Voor een opdrachtgever,
1
, o Opsporingsactiviteiten uitvoert
• Wet 1991 eigenlijk ene ontmoedigingswet om privédetective te worden – omschreef wie
zichzelf PD kan noemen
Activiteiten
• Opsporingsactiviteiten
o Verdwenen personen en verloren of gestolen goederen
o Informatie over personen
o In het kader van conflicten
o Bedrijfsspionage
• Verboden activiteiten
o Grondwettelijk beschermd
o Privacy
à Eigenlijk waren er meer verboden activiteiten; heel restrictieve wet
Achtergrond en doel Wet 1991
• Loden jaren ’80 (zorgen voor…)
o Negatief stigma
o Restrictief en strikt wettelijk kader
• Sanering en regulering
• Verhoogde kwaliteit en professionalisering
Evolutie na 1991
• 1996, 2004 en 2010: detaillistische aanpassingen
• 2013: Joëlle Milquet: Voorontwerp van wet tot wijziging van de wet van 10 april 1990
tot regeling van de private en bijzondere veiligheid en tot ophecing van de wet van 19
juli 1991 tot regeling van het beroep van privé-detective
• 2017: wet van 2 oktober 2017 tot regeling van het beroep van de private en bijzondere
veiligheid
• 2021: opnieuw politieke aandacht
• Wetgeving is achterhaald en niet meer up-to-date met samenleving en sector11
Juridisch kader: Wet van 18 mei 2024 tot Regeling van de Private
Opsporing
Wettelijke omschrijving private opsporing
Deze wet voorziet een wettelijke omschrijving van (1) wat een private onderzoeker is en (2)
verduidelijkt de activiteiten van private opsporing
• Privaatonderzoeker (art. 2, 5°): ‘De natuurlijke persoon die activiteiten van private
opsporing uitoefent’.
• Activiteiten van private opsporing (art. 3): ‘De activiteiten die voldoen aan volgende
cumulatieve voorwaarden:
o door een natuurlijk persoon
o in opdracht van een opdrachtgever
o het verzamelen van inlichtingen verkregen door de verwerking van informatie
over natuurlijke of rechtspersonen of aangaande de toedracht van door hen
begane feiten
2
, o als doelstelling de verzamelde inlichtingen te verschacen aan de opdrachtgever
om diens belangen in het kader van een ecectief conflict of een mogelijk conflict
te vrijwaren of om verdwenen personen of verloren of gestolen goederen op te
sporen.’
Achtergrond
• Wet van 1991 is verouderd en niet aangepast aan de huidige sector en samenleving
• Doelstellingen 1991 niet bereikt, maar blijven grondslag
• Herziening noodzakelijk
• Vijf fundamentele krachtlijnen
Vijf krachtlijnen
1) Beschermen privacy en grondrechten
2) Evenwicht publieke en private opsporing
- Laatste 30j is zijn de politie en OM aan meer en strengere regels gebonden dan
privédetectives à PD hadden enkel de wet van ’91 (die dan ook nog eens achterhaald
was) dus hebben meer mogelijkheden dan de politie die aan een strenger kader
gebonden is
- Evenwicht is dus verstoord (zorgt er o.m. voor dat burgers sneller naar PD stappen dan
politie, omdat deze meer vrijheden hebben)
3) Profiel-neutrale wetgeving
- Vandaag zijn er 4 categorieën privédetectives
• M: ondanks de verschillende categorieën, expertises en werkomgevingen, heeft de
wetgever gekozen voor een meer profiel-neutrale omschrijving van wat een
privédetective is
4) Betrouwbaarheid en kwailteit
5) Controle en toezicht
• Wet van 2 oktober 2017 tot regeling van de private en bijzondere veiligheid
Belangrijke veranderingen
• Uitbreiding uitzonderingen (art. 4)
o = beroepen die eigenlijk ook activiteiten van private opsporing beoefenen, maar
met een heel ander doel
• Uitbreiding verboden onderzoeksdomeinen (art. 57)
o Bv. verboden onderzoek te doen naar seksuele voorkeuren van een persoon,
politieke meningen…
• Interne dienst voor private opsporing (art. 2, 17°)
• Personeelsdienst
• Art. 65
Wetenschappelijke kennis (of het gebrek eraan…)
Kennistekort!
• Rond implementatie wet enkele publicaties
• Eeuwwisseling: daling en stilstand
• Geen fundamenteel onderzoek
3
, Private opsporingssector anno 2025: Een gediversifieerde en
gemoderniseerde sector
Vier categorieën private onderzoekers
• Allround privédetectivess
o Doen een beetje vanalles; dikwijls eenmanszaken (categorie die vandaag de dag
nog actief is in de familiale, relationele sfeer)
o Vb.: onderzoeken of partner vreemdgaat i.k.v. echtscheidingsprocedure
• Verzekeringsinspecteurs
o Gaan onderzoeken of er sprake is van verzekeringsfraude
o Vb.: onderzoek of een verzekerde opzettelijk een ongeval in scène heeft gezet om
een schadevergoeding te krijgen
• Interne diensten voor private opsporing
o = alles wat te maken heeft met interne opsporing van diefstal, fraude,
ondernemingscriminaliteit…
o Vb.: onderzoek naar interne diefstal of fraude door werknemers
• Forensische audit
o = grote consultancy bedrijven die een opsporingsafdeling hebben
o Vb.: diepgaand onderzoek naar grootschalige financiële fraude binnen een
multinational
Ontwikkelingen in de private opsporingssector
Van toepassing op alle vier van de categorieën
• Digitalisering en technologische evolutie
o Open source intelligence (OSINT)/Social media intelligence (SOCMINT) à heel
belangrijke onderzoeksmethode voor PD
§ Daarom steeds minder achtervolging, observatie…
o Fraudedetectie
• Professionnalisering
o Eerste belangrijke actor: het ontstaan van beroepsverenigingen (elk van die vier
categorieën heeft een eigen beroesvereniging die opleidingen geeft, lezingen,
vertegenwoordiging van de belangen etc.)
o Twee factor: inhoudelijke en organisatorische specialisatie
§ Organisatorisch: ontstaan van zelfstandige en voltijdse afdelingen binnen
ondernemingen
• Verschuiving in cultuur (vnl. in bedrijfsleven)
o Transparantie
o Awareness, preventie en advies
Meerwaarde van private opsporing
• Georganiseerde criminaliteit
• Strafrechtelijke vs. burgerrechtelijke aard van het onderzoek
• Capaciteit: junior partner of noodzakelijke partner?
• Quid publiek-private samenwerking?
Besluit
• Juridisch
o Voor 8 mei 2024: Achterstand en stilstand
4
LES 1: GASTCOLLEGE PRIVATE OPSPORING (Jonas Maas)
Overzicht
• Situering private opsporing in private veiligheidsstudies
• Juridisch kader
• Wetenschappelijke kennis
• Private opsporing anno 2025
Private opsporing binnen de private veiligheidsstudies
Definiëring private veiligheidszorg
= Een geheel van activiteiten bestaande uit: preventie, ordehandhaving, opsporing,
informatie-inwinning en adviesverlening inzake criminaliteit, overlast en
onveiligheidsgevoelens en die op een vrije markt complementair en concurrentieel door
private (rechts)personen tegen betaling worden aangeboden aan private en publieke
(rechts)personen (Cools, 2000, p. 205)
• Preventie en ordehandhaving à dan gaat het om private bewaking (bv. Securitas)
• Opsporing, informatie-inwinning en (sinds dit jaar) adviesverlening à dan gaat het om
private opsporing
• (maakt deel uit van) Integrale veiligheidszorg:
o Federaal Veiligheids- en Detentieplan 1999
o Burgers, bedrijfsleven en private veiligheidssector bijdrage aan veiligheid
Definitie private opsporing
= “Het binnen een wettelijk en gecontroleerd kader uitoefenen van activiteiten van private
opsporing, waarbij voor het gerechtvaardigd belang van een opdrachtgever inlichtingen
verzameld worden op basis van wettelijk geregelde methoden die de fundamentele
grondrechten van de burger niet aantasten,”
(Maas, 2025 (niet-gepubliceerd))
Juridisch kader: Wet van 19 juli 1991 tot Regeling van het Beroep van
de Privédetective
Wettelijke omschrijving
• Eerste wetgeving kwam er in 1991
o M: geschiedenis: eerst privédetectives in BE al actief eind 19e E
o Dus: van 1880-1991 kon iedereen zich privédetective noemen, er was ook geen
controle à heel wat wantoestanden die de persoonsgegevens van de burger
ernstig aantastten; schandalen, privédetectives waren vaak gewapend en deden
wat ze wilden…
• 1991: Wet tot regeling van het beroep van privédetective (art. 1, §1): Elke natuurlijke
persoon die:
o Gewoonlijk,
o Tegen betaling,
o Voor een opdrachtgever,
1
, o Opsporingsactiviteiten uitvoert
• Wet 1991 eigenlijk ene ontmoedigingswet om privédetective te worden – omschreef wie
zichzelf PD kan noemen
Activiteiten
• Opsporingsactiviteiten
o Verdwenen personen en verloren of gestolen goederen
o Informatie over personen
o In het kader van conflicten
o Bedrijfsspionage
• Verboden activiteiten
o Grondwettelijk beschermd
o Privacy
à Eigenlijk waren er meer verboden activiteiten; heel restrictieve wet
Achtergrond en doel Wet 1991
• Loden jaren ’80 (zorgen voor…)
o Negatief stigma
o Restrictief en strikt wettelijk kader
• Sanering en regulering
• Verhoogde kwaliteit en professionalisering
Evolutie na 1991
• 1996, 2004 en 2010: detaillistische aanpassingen
• 2013: Joëlle Milquet: Voorontwerp van wet tot wijziging van de wet van 10 april 1990
tot regeling van de private en bijzondere veiligheid en tot ophecing van de wet van 19
juli 1991 tot regeling van het beroep van privé-detective
• 2017: wet van 2 oktober 2017 tot regeling van het beroep van de private en bijzondere
veiligheid
• 2021: opnieuw politieke aandacht
• Wetgeving is achterhaald en niet meer up-to-date met samenleving en sector11
Juridisch kader: Wet van 18 mei 2024 tot Regeling van de Private
Opsporing
Wettelijke omschrijving private opsporing
Deze wet voorziet een wettelijke omschrijving van (1) wat een private onderzoeker is en (2)
verduidelijkt de activiteiten van private opsporing
• Privaatonderzoeker (art. 2, 5°): ‘De natuurlijke persoon die activiteiten van private
opsporing uitoefent’.
• Activiteiten van private opsporing (art. 3): ‘De activiteiten die voldoen aan volgende
cumulatieve voorwaarden:
o door een natuurlijk persoon
o in opdracht van een opdrachtgever
o het verzamelen van inlichtingen verkregen door de verwerking van informatie
over natuurlijke of rechtspersonen of aangaande de toedracht van door hen
begane feiten
2
, o als doelstelling de verzamelde inlichtingen te verschacen aan de opdrachtgever
om diens belangen in het kader van een ecectief conflict of een mogelijk conflict
te vrijwaren of om verdwenen personen of verloren of gestolen goederen op te
sporen.’
Achtergrond
• Wet van 1991 is verouderd en niet aangepast aan de huidige sector en samenleving
• Doelstellingen 1991 niet bereikt, maar blijven grondslag
• Herziening noodzakelijk
• Vijf fundamentele krachtlijnen
Vijf krachtlijnen
1) Beschermen privacy en grondrechten
2) Evenwicht publieke en private opsporing
- Laatste 30j is zijn de politie en OM aan meer en strengere regels gebonden dan
privédetectives à PD hadden enkel de wet van ’91 (die dan ook nog eens achterhaald
was) dus hebben meer mogelijkheden dan de politie die aan een strenger kader
gebonden is
- Evenwicht is dus verstoord (zorgt er o.m. voor dat burgers sneller naar PD stappen dan
politie, omdat deze meer vrijheden hebben)
3) Profiel-neutrale wetgeving
- Vandaag zijn er 4 categorieën privédetectives
• M: ondanks de verschillende categorieën, expertises en werkomgevingen, heeft de
wetgever gekozen voor een meer profiel-neutrale omschrijving van wat een
privédetective is
4) Betrouwbaarheid en kwailteit
5) Controle en toezicht
• Wet van 2 oktober 2017 tot regeling van de private en bijzondere veiligheid
Belangrijke veranderingen
• Uitbreiding uitzonderingen (art. 4)
o = beroepen die eigenlijk ook activiteiten van private opsporing beoefenen, maar
met een heel ander doel
• Uitbreiding verboden onderzoeksdomeinen (art. 57)
o Bv. verboden onderzoek te doen naar seksuele voorkeuren van een persoon,
politieke meningen…
• Interne dienst voor private opsporing (art. 2, 17°)
• Personeelsdienst
• Art. 65
Wetenschappelijke kennis (of het gebrek eraan…)
Kennistekort!
• Rond implementatie wet enkele publicaties
• Eeuwwisseling: daling en stilstand
• Geen fundamenteel onderzoek
3
, Private opsporingssector anno 2025: Een gediversifieerde en
gemoderniseerde sector
Vier categorieën private onderzoekers
• Allround privédetectivess
o Doen een beetje vanalles; dikwijls eenmanszaken (categorie die vandaag de dag
nog actief is in de familiale, relationele sfeer)
o Vb.: onderzoeken of partner vreemdgaat i.k.v. echtscheidingsprocedure
• Verzekeringsinspecteurs
o Gaan onderzoeken of er sprake is van verzekeringsfraude
o Vb.: onderzoek of een verzekerde opzettelijk een ongeval in scène heeft gezet om
een schadevergoeding te krijgen
• Interne diensten voor private opsporing
o = alles wat te maken heeft met interne opsporing van diefstal, fraude,
ondernemingscriminaliteit…
o Vb.: onderzoek naar interne diefstal of fraude door werknemers
• Forensische audit
o = grote consultancy bedrijven die een opsporingsafdeling hebben
o Vb.: diepgaand onderzoek naar grootschalige financiële fraude binnen een
multinational
Ontwikkelingen in de private opsporingssector
Van toepassing op alle vier van de categorieën
• Digitalisering en technologische evolutie
o Open source intelligence (OSINT)/Social media intelligence (SOCMINT) à heel
belangrijke onderzoeksmethode voor PD
§ Daarom steeds minder achtervolging, observatie…
o Fraudedetectie
• Professionnalisering
o Eerste belangrijke actor: het ontstaan van beroepsverenigingen (elk van die vier
categorieën heeft een eigen beroesvereniging die opleidingen geeft, lezingen,
vertegenwoordiging van de belangen etc.)
o Twee factor: inhoudelijke en organisatorische specialisatie
§ Organisatorisch: ontstaan van zelfstandige en voltijdse afdelingen binnen
ondernemingen
• Verschuiving in cultuur (vnl. in bedrijfsleven)
o Transparantie
o Awareness, preventie en advies
Meerwaarde van private opsporing
• Georganiseerde criminaliteit
• Strafrechtelijke vs. burgerrechtelijke aard van het onderzoek
• Capaciteit: junior partner of noodzakelijke partner?
• Quid publiek-private samenwerking?
Besluit
• Juridisch
o Voor 8 mei 2024: Achterstand en stilstand
4
