Samenvatting Rechtspersonenrecht
Inhoud
Hoofdstuk 1. Voornaamste kenmerken vennootschap (en verband met
ondernemingsconcept, en verschil met non-profit-sector).......................................................5
Afdeling 1. Voornaamste kenmerken vennootschap............................................................5
Afdeling 2. Verband met ondernemingsconcept..................................................................6
Afdeling 3. Verschil met non-profit-sector............................................................................6
Hoofdstuk 2. Nadere analyse v/h vennootschapsbegrip..........................................................6
Afdeling 1. Inbreng............................................................................................................... 6
Afdeling 2. Nut vennootschappen........................................................................................7
Afdeling 3. De functies van het vennootschapsrecht...........................................................7
Afdeling 4. Meerlagige regulering........................................................................................7
Hoofdstuk 3. Categorieën van vennootschappen....................................................................8
Afdeling 1. Rechtspersoon of niet........................................................................................8
Afdeling 2. Gradaties vermogensafscheiding.......................................................................9
Afdeling 3. Beperkte of onbeperkte aansprakelijkheid (BA of OA).....................................10
1. Onbeperkte aansprakelijkheid....................................................................................10
2. Beperkte aansprakelijkheid........................................................................................10
Hoofdstuk 4. Vennootschappen............................................................................................11
Afdeling 1. Maatschap.......................................................................................................11
Afdeling 2. VOF................................................................................................................. 12
Afdeling 3. Commanditaire vennootschap.........................................................................12
Afdeling 4. BV....................................................................................................................13
Afdeling 5. NV....................................................................................................................13
Afdeling 6. CV....................................................................................................................13
Afdeling 7. Erkende landbouwonderneming......................................................................14
Afdeling 8. Europese vennootschap (SE) – evt. examenvraag..........................................15
Afdeling 9. Europees economisch samenwerkingsverband...............................................15
Afdeling 10. Vorm- en typedwang......................................................................................15
Afdeling 11. Taalgebruik in de praktijk...............................................................................15
Afdeling 12. Genoteerde vennootschap (art. 1:11 WVV)...................................................16
Afdeling 13. Openbaar aanbod..........................................................................................16
Afdeling 14. Kapitaalmarktrecht.........................................................................................16
Afdeling 15. Organisatie van openbaar belang (art. 1:12 WVV – OOB).............................16
Hoofdstuk 5. Verenigingen en stichtingen.............................................................................17
1
, Afdeling 1. Verenigingen (art. 1:2 WVV)............................................................................17
§ 1. Onderscheid met vennootschap..............................................................................17
§ 2. Vrijheid van vereniging (art. 27 Gw. en art. 11 EVRM)............................................17
§ 3. Feitelijke vereniging.................................................................................................17
§ 4. Verenigingen met rechtspersoonlijkheid..................................................................18
§ 5. Wettelijke specialiteit VZW......................................................................................18
Afdeling 2. Stichting (art. 1:3 WVV)....................................................................................18
Hoofdstuk 6. Geldigheidsvereisten voor alle vennootschappen............................................19
Afdeling 1. Voldoende geldig verbonden oprichters...........................................................20
1. Bijzonder geval: minderjarigen...................................................................................20
2. Bijzonder geval: echtgenoten.....................................................................................20
3. Wilsgebreken............................................................................................................. 21
Afdeling 2. Inbreng (art. 1:8 WVV) zie supra......................................................................21
Afdeling 3. Geldig voorwerp...............................................................................................25
Afdeling 4. Winstverdelingsoogmerk..................................................................................25
Hoofdstuk 7. Oprichting en rechtspersoonlijkheid..................................................................25
Afdeling 1. Fasen in de oprichting......................................................................................25
Afdeling 2. Geschriftvereiste..............................................................................................26
Afdeling 3. Inhoud oprichtingsakte.....................................................................................26
Afdeling 4. Openbaarmaking oprichtingsakte.....................................................................26
Afdeling 5. Inschrijving in KBO (art. I.2 e.v. WER, art. III.16 e.v. WER en art. III.49 e.v.
WER)................................................................................................................................. 27
Afdeling 6. VZW: bekendmaking........................................................................................27
Afdeling 7. Preconstitutief handelen (art. 2:2 WVV)...........................................................27
Afdeling 8. Nietigheid vennootschap (art. 2:34 e.v. WVV)..................................................28
Afdeling 9. Nietigheid VZW (art. 2:40 WVV)......................................................................28
Hoofdstuk 8. Identificatie van rechtspersonen: naam, zetel en nationaliteit...........................29
Afdeling 1. De vennootschapsnaam..................................................................................29
Afdeling 2. De zetel............................................................................................................29
Hoofdstuk 9. Aanvangsvermogen BV, NV en CV..................................................................30
Afdeling 1. BV, NV en CV algemeen..................................................................................30
Afdeling 2. Aanvangsvermogen: kapitaal (NV) en ingebracht eigen vermogen (BV en CV)
.......................................................................................................................................... 30
Afdeling 3. Omvang aanvangsvermogen...........................................................................31
Afdeling 4. Financieel plan (art. 5:4 voor de BV, 6:5 voor de CV en 7:3 voor de NV).........31
Afdeling 5. Vorming v/h kapitaal of het ingebracht eigen vermogen...................................31
2
, Afdeling 6. Oprichtersaansprakelijkheid (art. 5:15 e.v. WVV, art. 6:16 e.v. WVV en art. 7:17
e.v. WVV – zeker de bepalingen lezen!)............................................................................32
Hoofdstuk 10. Financiering: de effecten................................................................................34
Afdeling 1. Bronnen...........................................................................................................34
Afdeling 2. Categorieën van effecten.................................................................................35
§ 1. Aandelen (o.a. art. 5:40 e.v. WVV)..........................................................................35
§ 2. Obligaties (o.a. art. 7:62 WVV)................................................................................35
§ 3. Converteerbare obligatie (art. 5:53 e.v. en 7:65 e.v. WVV – enkel bij de BV en de
NV)................................................................................................................................. 35
§ 4. Inschrijvingsrecht (art. 5:55 e.v. en 7:67 e.v. WVV – enkel bij de BV en de NV).....35
§ 5. Certificaten (art. 5:49 en 7:61 WVV – enkel bij de BV en de NV)............................36
Afdeling 3. Categorieën naar vorm (art. 5:23 e.v.; art. 6:23 e.v. en art. 7:27 e.v. WVV).....36
Afdeling 4. Rechten verbonden aan aandelen...................................................................38
§ 1. Rechten in de BV....................................................................................................38
§ 2. Rechten in de CV....................................................................................................38
§ 3. Rechten in de NV....................................................................................................38
Afdeling 5. Soorten van aandelen......................................................................................40
Afdeling 6. Overdracht van aandelen (art. 5:61 e.v.; art. 6:50 e.v. en art. 7:73 e.v. WVV). 40
§ 1. Overdrachtsbeperking in de NV..............................................................................42
§ 2. Overdrachtsbeperkingen in de BV...........................................................................43
§ 3. Overdrachtsbeperkingen in de NV en de BV...........................................................44
§ 4. Overdracht bij de CV...............................................................................................44
Afdeling 7. Uittrede en uitsluiting lastens het vennootschapsvermogen bij de CV en de BV
(op het examen: kunnen vergelijken).................................................................................44
§ 1. Uittrede lastens het vennootschapsvermogen bij de CV en de BV..........................44
§ 2. Uitsluiting CV en BV................................................................................................44
Afdeling 8. Geschillenregeling (belangrijk voor het examen)!............................................45
Afdeling 9. Squeeze-out: het “uitkoopbod” (art. 5:69 en 7:82 WVV)...................................46
Hoofdstuk 11. Het bestuur.....................................................................................................46
Afdeling 1. Inleiding...........................................................................................................46
Afdeling 2. Orgaantheorie..................................................................................................48
Afdeling 3. Bevoegdheid bestuur.......................................................................................49
Afdeling 4. Bestuursmodellen............................................................................................49
§ 1. Bestuursmodellen in de NV.....................................................................................49
§ 2. Bestuursmodel BV en CV........................................................................................50
Afdeling 5. Het statuut van bestuurders.............................................................................50
Afdeling 6. Vertegenwoordiging.........................................................................................52
3
, Afdeling 7. Facultatieve bestuursorganen (belangrijk).......................................................53
1. Gedelegeerd bestuurder (art. 7:93, § 2 WVV)............................................................53
2. Dagelijks bestuurder (art. 7:121 WVV).......................................................................54
3. Bijzondere volmachten...............................................................................................54
Afdeling 8. Belangenconflicten (bv. artt. 5:76, 6:64 7:96 WVV – voor de
personenvennootschappen bestaat dit niet)......................................................................55
Hoofdstuk 12. Bestuurdersaansprakelijkheid (art. 2:56 e.v. WVV)........................................56
Afdeling 1. Inleiding...........................................................................................................56
Afdeling 2. Aansprakelijkheidsgronden..............................................................................56
1. Soorten fouten (voornaamste)....................................................................................57
2. Feitelijke bestuurders.................................................................................................57
3. Hoofdelijkheid.............................................................................................................57
5. Gewone bestuursfout (art. 2:56, lid 1, zin 1 WVV)......................................................57
§ 6. Bestuursfout die tegelijk een fout is t.o.v. derden....................................................58
§ 7. Schending v/h WVV of v/d statuten (art. 2:56, lid 3 WVV).......................................58
§ 8. Kennelijk grove fout die heeft bijgedragen tot het faillissement v/d vennootschap
(art. XX.225 WER).........................................................................................................59
§ 9. Wrongful trading (art. XX.227 WER).......................................................................59
§ 10. Fiscale aansprakelijkheid......................................................................................59
§ 11. RSZ bij faillissement (art. XX.226 WER)...............................................................59
Afdeling 3. Kwijting, verjaring, cap.....................................................................................59
§ 1. Kwijting (art. 5:98, lid 2; art. 6:83, lid 2; art. 7:149, lid 2 WVV).................................60
§ 2. Verjaring.................................................................................................................. 60
§ 3. Aansprakelijkheidscap (art. 2:57 WVV)...................................................................60
Hoofdstuk 13. De algemene vergadering van aandeelhouders (examen: casus)..................61
Afdeling 1. Bevoegdheden v/d AVA (art. 5:81; 6:69 en 7:124 WVV)..................................61
Afdeling 3. Gewone, buitengewone en bijzondere AVA.....................................................61
Afdeling 4. Bijwonen AVA..................................................................................................62
Afdeling 5. Communicatie vennootschap – aandeelhouder...............................................62
Afdeling 6. Communicatie op initiatief v/d vennootschap...................................................62
Afdeling 7. Bijeenroeping van de algemene vergadering (art. 5:83 e.v.; 6:70 en 7:126 e.v.
WVV)................................................................................................................................. 62
Afdeling 8. Agenda............................................................................................................ 63
Afdeling 9. Mededeling verslagen (art 5:84, 6:70, § 2 en 7:132 WVV)...............................63
Afdeling 10. Toelatingsformaliteiten (art. 5:87; 6:74 en 7:134 WVV)..................................64
Afdeling 11. Deelname op afstand (art. 5:89, 6:75 en 7:137 WVV)....................................64
Afdeling 12. Vraagrecht (art. 5:91; 6:77 en 7:139 WVV)....................................................64
4
, Afdeling 13. Notulen.......................................................................................................... 64
Afdeling 14. Schriftelijke AVA (art. 5:85; 6:71 en 7:133 WVV)...........................................64
Afdeling 15. Volmacht (art. 5:95; 6:80 en 7:142 WVV).......................................................65
Afdeling 16. Aandelen in onverdeeldheid (art. 5:20; 6:21 en 7:24 WVV)...........................65
Afdeling 17. Stemming en meerderheden..........................................................................65
Afdeling 18. Schorsing stemrecht......................................................................................65
Afdeling 19. Basisregel beslissingen..................................................................................65
Afdeling 20. Statutenwijziging (art. 5:100; 6:85 en 7:153 WVV) (zéér belangrijke regel!)...66
Afdeling 21. Wijziging voorwerp (art. 5:101; 6:86 en 7:154 WVV)......................................67
Afdeling 22. Omzetting van rechtsvorm (bv. een BV omzetten in een NV)........................67
Afdeling 23. Stemmen op afstand (art. 7:146 WVV) (details NK).......................................67
Afdeling 24. Stemafspraken (art. 5:46; 6:45 en 7:56 WVV)................................................67
Afdeling 25. Aard van het stemrecht..................................................................................67
Afdeling 26. Nietigverklaring AVA-beslissingen.................................................................68
Hoofdstuk 14. Vermogensbescherming in de vennootschappen met beperkte
aansprakelijkheid..................................................................................................................69
Afdeling 1. Aandeelhouders vs. schuldeisers.....................................................................69
Afdeling 2. Resultaatsbestemming....................................................................................69
§ 1. Winstbestemming....................................................................................................69
§2. Verliesbestemming...................................................................................................72
Afdeling 3. Kapitaalvermindering (enkel relevant bij de NV: art. 7:208-7:210 WVV)..........73
§ 1. Algemeen................................................................................................................ 73
§ 2. Kapitaalvermindering met verliesverwerking (art. 7:210 WVV)................................74
Afdeling 4. Inkoop eigen aandelen (art. 5:145 e.v.; 7:215 e.v. WVV).................................74
Afdeling 5. Financial assistance (financiële steun) (art 5:152; 7:227 WVV).......................76
Hoofdstuk 15. Uitgifte van nieuwe aandelen.........................................................................77
Afdeling 1. Algemeen.........................................................................................................77
Afdeling 2. Voorkeurrecht (art. 5:128 e.v.; 7:188 e.v. WVV)...............................................79
Afdeling 3. De kapitaalverhoging in het kader van het toegestaan kapitaal.......................80
Afdeling 4. Nieuwe aandelen/toetreding CV......................................................................81
Hoofdstuk 1. Voornaamste kenmerken vennootschap (en verband met
ondernemingsconcept, en verschil met non-profit-sector)
Afdeling 1. Voornaamste kenmerken vennootschap
Het vennootschapsbegrip wordt gedefinieerd in art. 1:1 WVV.
Het verenigingsbegrip wordt gedefinieerd in art. 1:2 WVV. Een voorbeeld v/e situatie waarin
wél een vermogensvoordeel mag worden uitgekeerd of bezorgd voor het in de statuten
5
,bepaald belangeloos doel is de situatie waarin een vzw, wiens doel eruit bestaat
studiebeurzen uit te betalen aan studenten, een studiebeurs uitbetaalt. Een
vermogensvoordeel kan verschillende vormen aannemen. Zo is het bv. verboden voor een
vzw, die rusthuizen uitbaat en waarvan één v/d bestuurders een wellnesscentrum uitbaat,
om dat centrum te huren voor een huurprijs die ver boven de prijs op de markt ligt.
Het stichtingsbegrip wordt gedefinieerd in art. 1:3 WVV.
Afdeling 2. Verband met ondernemingsconcept
Alle vennootschappen, stichtingen en verenigingen (behalve die zonder RP) zijn juridisch
gezien ondernemingen in de zin v/h WER.
Een vennootschap is meestal een RP en daardoor een rechtssubject. Een onderneming is
echter geen rechtssubject. Zij kunnen dus niet als dusdanig aangesproken of gesanctioneerd
worden. Desondanks worden sancties vaak opgelegd aan ondernemingen. In dat geval
kunnen die afgedwongen worden t.a.v. alle vennootschappen die deel zijn v/d onderneming.
In het vennootschapsrecht bestaan er zgn. ‘groepen van vennootschappen’. Die bestaan
uit een moedervennootschap en haar dochtervennootschappen. Die laatsten zijn
vennootschappen die worden gecontroleerd door de eerste. Controle wordt gedefinieerd in
art. 1:14 WVV. Een groep van vennootschappen vormt één onderneming in de zin v/h WER.
Wanneer de EC vaststelt dat een vennootschap binnen die groep het EMR schendt, dan
wordt dat beschouwd als een schending door de groep van vennootschappen (de
onderneming). Bovendien heeft het HvJ geoordeeld dat in dat geval alle vennootschappen
v/d groep enerzijds hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de boetes en anderzijds burgerrechtelijk
aansprakelijk zijn voor de vorderingen v/d slachtoffers v/d inbreuk. Zo kunnen Spaanse
slachtoffers dus bv. vorderen tegen de Mercedes Benz België.
Afdeling 3. Verschil met non-profit-sector
Een vennootschap is gericht op winst en winstverdeling, terwijl verenigingen een
belangeloos doel hebben en geen winst mogen uitkeren. Dat wil niet zeggen dat ze geen
winst mogen maken.
Hoofdstuk 2. Nadere analyse v/h vennootschapsbegrip
Juridisch essentiële bestanddelen v/e vennootschap:
1. Inbreng
2. Doel: winstuitkering
3. Men streeft activiteiten na: voorwerp
Afdeling 1. Inbreng
Het begrip ‘inbreng’ wordt gedefinieerd in art. 1:8 WVV. Zonder inbreng kan men dus geen
vennoot zijn. Omgekeerd brengt een inbreng met zich mee dat de persoon in kwestie een
vennoot wordt.
Wie een inbreng doet krijgt in ruil een aandeel (een deel in de winst v/d vennootschap). D.i.
echter een louter eventueel recht. Het is nl. enkel uitoefenbaar wanneer er winst wordt
6
,gemaakt. Die winstuitkering neemt meestal de vorm aan v/e dividend. Die worden quasi altijd
in geld uitgekeerd, maar het is toegelaten dat dividenden in natura worden uitbetaald, bv.
een OG overdragen a/d aandeelhouders of een zgn. stock dividend (= een dividend in de
vorm van bijkomende aandelen). Winstuitkering gebeurt meestal jaarlijks. Zo niet, gebeurt de
verdeling bij de ontbinding v/d vennootschap.
Daarnaast zijn er ook andere georganiseerde manieren om geld uit de vennootschap te
halen, zoals: de inkoop van aandelen (de V beslist dat ze de aandelen die verkocht zijn
d.m.v. inbreng door aandeelhouders terug te kopen); kapitaalvermindering (de V betaalt
inbreng terug aan de aandeelhouders);…
Daarnaast is er ook de onrechtstreekse uitkering (art. 1:4 WVV), cf. rusthuizen.
Afdeling 2. Nut vennootschappen
Samenwerking organiseren tussen talentvolle mensen en mensen met geld. Ze hebben
rechtspersoonlijkheid (en kunnen dus optreden i/h rechtsverkeer). Bij de
kapitaalvennootschappen is er de aansprakelijkheidsbeperking. Ze genieten een gunstig
fiscaal regime.
Afdeling 3. De functies van het vennootschapsrecht
1. Faciliterende functie
Dit slaat op het feit dat het vennootschapsrecht een modelsjabloon voor samenwerking biedt.
Het bevat nl. heel wat regels van aanvullend recht die de samenwerking tussen
aandeelhouders regelen, voor zover ze dat zelf niet hebben gedaan.
2. Paternalistische functie
Dit slaat op het feit dat het vennootschapsrecht ook regels van dwingend recht bevat. Dit
dient enerzijds om de stakeholders tegen elkaar te beschermen en anderzijds om negatieve
externaliteiten te bestrijden.
Examenvraag: waarom vond de wetgever het nodig een verplichte waarderingscontrole op te
leggen bij een inbreng in natura.
Antwoord: de 2 redenen voor de regels van dwingend recht:
o Ter bescherming van stakeholders tegen elkaar
o Ter bescherming van negatieve externaliteiten
Afdeling 4. Meerlagige regulering
Het vennootschapsrecht kent een meerlagige regulering:
Wet
Statuten (bevatten de basisregels omtrent de werking en oprichting v/d organisatie –
de statuten mogen enkel afwijken v/d regels van suppletief recht)
Intern reglement (= een document met aanvullende werkingsregels tegenover de
statuten voor de V, dat wordt aangenomen door het bestuur – i.t.t. de statuten niet
bindend) (art. 2:59 WVV). Het IR moet meegedeeld worden aan de aandeelhouders.
Er zijn 2 redenen voor een IR:
7
, o Flexibiliteit: het staat de V toe om snel & flexibel in te spelen op bepaalde
evoluties binnen de organisatie v/d V, zonder dat daarvoor een
statutenwijziging voor nodig is.
o Discretie: de IR moet niet openbaar gemaakt worden. De V kan dus
rechtszekerheid creëren rond bepaalde gevoelige informatie.
Aandeelhoudersovereenkomsten (bevatten afspraken over de overdraagbaarheid
van aandelen (bv. dat aandeelhouder Y een voorkooprecht heeft op de aandelen van
aandeelhouder X) en/of stemafspraken tussen de aandeelhouders (m.a.w. hoe de
contractpartijen zullen stemmen op de algemene vergadering van aandeelhouders
(AVA))
Corporate governance codes
Noteringsvoorwaarden (toetredingsctt dat wordt opgelegd aan vennootschappen die
hun aandelen op een beurs willen laten verhandelen)
Contracten met stakeholders, inzonderheid kredietverstrekkers
Hoofdstuk 3. Categorieën van vennootschappen
De Belgische RL onderscheidt twee categorieën van vennootschappen:
Personenvennootschappen (vennootschappen met onbeperkte aansprakelijkheid
voor de vennoten – ze staan dus met eigen middelen in voor de schulden v/d V)
o Maatschap (enige zonder RP)
o VOF
o Commanditaire vennootschap
Kapitaalvennootschappen (beperkte aansprakelijkheid voor de vennoten):
o BV
o CV
o NV
Afdeling 1. Rechtspersoon of niet
Er is sprake v/e RP wanneer een organisatie of vermogen wordt erkend als rechtssubject. In
België kan enkel de wet RP verlenen. Het voordeel van RP is dat een organisatie vervolgens
zelfstandige drager is van rechten en plichten en dus kan optreden i/h rechtsverkeer.
Een RP heeft ook actieve (kan procedures starten voor de rechtscolleges) en passieve (kan
zelf ook gedagvaard worden) procesbekwaamheid
Om rechtspersoonlijkheid te verwerven is een geschreven oprichtingsakte verplicht (die dan
wordt verworven door de neerlegging ervan op de griffie v/d Orb.). D.i. dus een
bestaansvoorwaarde voor rechtspersonen i/h Belgische privaatrecht. De maatschap, die
geen rechtspersoonlijkheid heeft, is dus de enige die louter mondeling tot stand kan komen.
De bekendmaking v/h uittreksel v/d oprichtingsakte i/h BS maakt de inhoud tegenwerpelijk.
Stel dus bv. dat een bestuurder v/e VOF een lening aangaat bij een bank, terwijl hij daar niet
voor bevoegd is. In dat geval kan het ctt nietig verklaard worden.
In dit verband is het scheidingsprincipe relevant. Dit principe houdt in dat de
rechtspersoonlijkheid een scheiding aanbrengt tussen de aandeelhouders v/e organisatie en
8
Inhoud
Hoofdstuk 1. Voornaamste kenmerken vennootschap (en verband met
ondernemingsconcept, en verschil met non-profit-sector).......................................................5
Afdeling 1. Voornaamste kenmerken vennootschap............................................................5
Afdeling 2. Verband met ondernemingsconcept..................................................................6
Afdeling 3. Verschil met non-profit-sector............................................................................6
Hoofdstuk 2. Nadere analyse v/h vennootschapsbegrip..........................................................6
Afdeling 1. Inbreng............................................................................................................... 6
Afdeling 2. Nut vennootschappen........................................................................................7
Afdeling 3. De functies van het vennootschapsrecht...........................................................7
Afdeling 4. Meerlagige regulering........................................................................................7
Hoofdstuk 3. Categorieën van vennootschappen....................................................................8
Afdeling 1. Rechtspersoon of niet........................................................................................8
Afdeling 2. Gradaties vermogensafscheiding.......................................................................9
Afdeling 3. Beperkte of onbeperkte aansprakelijkheid (BA of OA).....................................10
1. Onbeperkte aansprakelijkheid....................................................................................10
2. Beperkte aansprakelijkheid........................................................................................10
Hoofdstuk 4. Vennootschappen............................................................................................11
Afdeling 1. Maatschap.......................................................................................................11
Afdeling 2. VOF................................................................................................................. 12
Afdeling 3. Commanditaire vennootschap.........................................................................12
Afdeling 4. BV....................................................................................................................13
Afdeling 5. NV....................................................................................................................13
Afdeling 6. CV....................................................................................................................13
Afdeling 7. Erkende landbouwonderneming......................................................................14
Afdeling 8. Europese vennootschap (SE) – evt. examenvraag..........................................15
Afdeling 9. Europees economisch samenwerkingsverband...............................................15
Afdeling 10. Vorm- en typedwang......................................................................................15
Afdeling 11. Taalgebruik in de praktijk...............................................................................15
Afdeling 12. Genoteerde vennootschap (art. 1:11 WVV)...................................................16
Afdeling 13. Openbaar aanbod..........................................................................................16
Afdeling 14. Kapitaalmarktrecht.........................................................................................16
Afdeling 15. Organisatie van openbaar belang (art. 1:12 WVV – OOB).............................16
Hoofdstuk 5. Verenigingen en stichtingen.............................................................................17
1
, Afdeling 1. Verenigingen (art. 1:2 WVV)............................................................................17
§ 1. Onderscheid met vennootschap..............................................................................17
§ 2. Vrijheid van vereniging (art. 27 Gw. en art. 11 EVRM)............................................17
§ 3. Feitelijke vereniging.................................................................................................17
§ 4. Verenigingen met rechtspersoonlijkheid..................................................................18
§ 5. Wettelijke specialiteit VZW......................................................................................18
Afdeling 2. Stichting (art. 1:3 WVV)....................................................................................18
Hoofdstuk 6. Geldigheidsvereisten voor alle vennootschappen............................................19
Afdeling 1. Voldoende geldig verbonden oprichters...........................................................20
1. Bijzonder geval: minderjarigen...................................................................................20
2. Bijzonder geval: echtgenoten.....................................................................................20
3. Wilsgebreken............................................................................................................. 21
Afdeling 2. Inbreng (art. 1:8 WVV) zie supra......................................................................21
Afdeling 3. Geldig voorwerp...............................................................................................25
Afdeling 4. Winstverdelingsoogmerk..................................................................................25
Hoofdstuk 7. Oprichting en rechtspersoonlijkheid..................................................................25
Afdeling 1. Fasen in de oprichting......................................................................................25
Afdeling 2. Geschriftvereiste..............................................................................................26
Afdeling 3. Inhoud oprichtingsakte.....................................................................................26
Afdeling 4. Openbaarmaking oprichtingsakte.....................................................................26
Afdeling 5. Inschrijving in KBO (art. I.2 e.v. WER, art. III.16 e.v. WER en art. III.49 e.v.
WER)................................................................................................................................. 27
Afdeling 6. VZW: bekendmaking........................................................................................27
Afdeling 7. Preconstitutief handelen (art. 2:2 WVV)...........................................................27
Afdeling 8. Nietigheid vennootschap (art. 2:34 e.v. WVV)..................................................28
Afdeling 9. Nietigheid VZW (art. 2:40 WVV)......................................................................28
Hoofdstuk 8. Identificatie van rechtspersonen: naam, zetel en nationaliteit...........................29
Afdeling 1. De vennootschapsnaam..................................................................................29
Afdeling 2. De zetel............................................................................................................29
Hoofdstuk 9. Aanvangsvermogen BV, NV en CV..................................................................30
Afdeling 1. BV, NV en CV algemeen..................................................................................30
Afdeling 2. Aanvangsvermogen: kapitaal (NV) en ingebracht eigen vermogen (BV en CV)
.......................................................................................................................................... 30
Afdeling 3. Omvang aanvangsvermogen...........................................................................31
Afdeling 4. Financieel plan (art. 5:4 voor de BV, 6:5 voor de CV en 7:3 voor de NV).........31
Afdeling 5. Vorming v/h kapitaal of het ingebracht eigen vermogen...................................31
2
, Afdeling 6. Oprichtersaansprakelijkheid (art. 5:15 e.v. WVV, art. 6:16 e.v. WVV en art. 7:17
e.v. WVV – zeker de bepalingen lezen!)............................................................................32
Hoofdstuk 10. Financiering: de effecten................................................................................34
Afdeling 1. Bronnen...........................................................................................................34
Afdeling 2. Categorieën van effecten.................................................................................35
§ 1. Aandelen (o.a. art. 5:40 e.v. WVV)..........................................................................35
§ 2. Obligaties (o.a. art. 7:62 WVV)................................................................................35
§ 3. Converteerbare obligatie (art. 5:53 e.v. en 7:65 e.v. WVV – enkel bij de BV en de
NV)................................................................................................................................. 35
§ 4. Inschrijvingsrecht (art. 5:55 e.v. en 7:67 e.v. WVV – enkel bij de BV en de NV).....35
§ 5. Certificaten (art. 5:49 en 7:61 WVV – enkel bij de BV en de NV)............................36
Afdeling 3. Categorieën naar vorm (art. 5:23 e.v.; art. 6:23 e.v. en art. 7:27 e.v. WVV).....36
Afdeling 4. Rechten verbonden aan aandelen...................................................................38
§ 1. Rechten in de BV....................................................................................................38
§ 2. Rechten in de CV....................................................................................................38
§ 3. Rechten in de NV....................................................................................................38
Afdeling 5. Soorten van aandelen......................................................................................40
Afdeling 6. Overdracht van aandelen (art. 5:61 e.v.; art. 6:50 e.v. en art. 7:73 e.v. WVV). 40
§ 1. Overdrachtsbeperking in de NV..............................................................................42
§ 2. Overdrachtsbeperkingen in de BV...........................................................................43
§ 3. Overdrachtsbeperkingen in de NV en de BV...........................................................44
§ 4. Overdracht bij de CV...............................................................................................44
Afdeling 7. Uittrede en uitsluiting lastens het vennootschapsvermogen bij de CV en de BV
(op het examen: kunnen vergelijken).................................................................................44
§ 1. Uittrede lastens het vennootschapsvermogen bij de CV en de BV..........................44
§ 2. Uitsluiting CV en BV................................................................................................44
Afdeling 8. Geschillenregeling (belangrijk voor het examen)!............................................45
Afdeling 9. Squeeze-out: het “uitkoopbod” (art. 5:69 en 7:82 WVV)...................................46
Hoofdstuk 11. Het bestuur.....................................................................................................46
Afdeling 1. Inleiding...........................................................................................................46
Afdeling 2. Orgaantheorie..................................................................................................48
Afdeling 3. Bevoegdheid bestuur.......................................................................................49
Afdeling 4. Bestuursmodellen............................................................................................49
§ 1. Bestuursmodellen in de NV.....................................................................................49
§ 2. Bestuursmodel BV en CV........................................................................................50
Afdeling 5. Het statuut van bestuurders.............................................................................50
Afdeling 6. Vertegenwoordiging.........................................................................................52
3
, Afdeling 7. Facultatieve bestuursorganen (belangrijk).......................................................53
1. Gedelegeerd bestuurder (art. 7:93, § 2 WVV)............................................................53
2. Dagelijks bestuurder (art. 7:121 WVV).......................................................................54
3. Bijzondere volmachten...............................................................................................54
Afdeling 8. Belangenconflicten (bv. artt. 5:76, 6:64 7:96 WVV – voor de
personenvennootschappen bestaat dit niet)......................................................................55
Hoofdstuk 12. Bestuurdersaansprakelijkheid (art. 2:56 e.v. WVV)........................................56
Afdeling 1. Inleiding...........................................................................................................56
Afdeling 2. Aansprakelijkheidsgronden..............................................................................56
1. Soorten fouten (voornaamste)....................................................................................57
2. Feitelijke bestuurders.................................................................................................57
3. Hoofdelijkheid.............................................................................................................57
5. Gewone bestuursfout (art. 2:56, lid 1, zin 1 WVV)......................................................57
§ 6. Bestuursfout die tegelijk een fout is t.o.v. derden....................................................58
§ 7. Schending v/h WVV of v/d statuten (art. 2:56, lid 3 WVV).......................................58
§ 8. Kennelijk grove fout die heeft bijgedragen tot het faillissement v/d vennootschap
(art. XX.225 WER).........................................................................................................59
§ 9. Wrongful trading (art. XX.227 WER).......................................................................59
§ 10. Fiscale aansprakelijkheid......................................................................................59
§ 11. RSZ bij faillissement (art. XX.226 WER)...............................................................59
Afdeling 3. Kwijting, verjaring, cap.....................................................................................59
§ 1. Kwijting (art. 5:98, lid 2; art. 6:83, lid 2; art. 7:149, lid 2 WVV).................................60
§ 2. Verjaring.................................................................................................................. 60
§ 3. Aansprakelijkheidscap (art. 2:57 WVV)...................................................................60
Hoofdstuk 13. De algemene vergadering van aandeelhouders (examen: casus)..................61
Afdeling 1. Bevoegdheden v/d AVA (art. 5:81; 6:69 en 7:124 WVV)..................................61
Afdeling 3. Gewone, buitengewone en bijzondere AVA.....................................................61
Afdeling 4. Bijwonen AVA..................................................................................................62
Afdeling 5. Communicatie vennootschap – aandeelhouder...............................................62
Afdeling 6. Communicatie op initiatief v/d vennootschap...................................................62
Afdeling 7. Bijeenroeping van de algemene vergadering (art. 5:83 e.v.; 6:70 en 7:126 e.v.
WVV)................................................................................................................................. 62
Afdeling 8. Agenda............................................................................................................ 63
Afdeling 9. Mededeling verslagen (art 5:84, 6:70, § 2 en 7:132 WVV)...............................63
Afdeling 10. Toelatingsformaliteiten (art. 5:87; 6:74 en 7:134 WVV)..................................64
Afdeling 11. Deelname op afstand (art. 5:89, 6:75 en 7:137 WVV)....................................64
Afdeling 12. Vraagrecht (art. 5:91; 6:77 en 7:139 WVV)....................................................64
4
, Afdeling 13. Notulen.......................................................................................................... 64
Afdeling 14. Schriftelijke AVA (art. 5:85; 6:71 en 7:133 WVV)...........................................64
Afdeling 15. Volmacht (art. 5:95; 6:80 en 7:142 WVV).......................................................65
Afdeling 16. Aandelen in onverdeeldheid (art. 5:20; 6:21 en 7:24 WVV)...........................65
Afdeling 17. Stemming en meerderheden..........................................................................65
Afdeling 18. Schorsing stemrecht......................................................................................65
Afdeling 19. Basisregel beslissingen..................................................................................65
Afdeling 20. Statutenwijziging (art. 5:100; 6:85 en 7:153 WVV) (zéér belangrijke regel!)...66
Afdeling 21. Wijziging voorwerp (art. 5:101; 6:86 en 7:154 WVV)......................................67
Afdeling 22. Omzetting van rechtsvorm (bv. een BV omzetten in een NV)........................67
Afdeling 23. Stemmen op afstand (art. 7:146 WVV) (details NK).......................................67
Afdeling 24. Stemafspraken (art. 5:46; 6:45 en 7:56 WVV)................................................67
Afdeling 25. Aard van het stemrecht..................................................................................67
Afdeling 26. Nietigverklaring AVA-beslissingen.................................................................68
Hoofdstuk 14. Vermogensbescherming in de vennootschappen met beperkte
aansprakelijkheid..................................................................................................................69
Afdeling 1. Aandeelhouders vs. schuldeisers.....................................................................69
Afdeling 2. Resultaatsbestemming....................................................................................69
§ 1. Winstbestemming....................................................................................................69
§2. Verliesbestemming...................................................................................................72
Afdeling 3. Kapitaalvermindering (enkel relevant bij de NV: art. 7:208-7:210 WVV)..........73
§ 1. Algemeen................................................................................................................ 73
§ 2. Kapitaalvermindering met verliesverwerking (art. 7:210 WVV)................................74
Afdeling 4. Inkoop eigen aandelen (art. 5:145 e.v.; 7:215 e.v. WVV).................................74
Afdeling 5. Financial assistance (financiële steun) (art 5:152; 7:227 WVV).......................76
Hoofdstuk 15. Uitgifte van nieuwe aandelen.........................................................................77
Afdeling 1. Algemeen.........................................................................................................77
Afdeling 2. Voorkeurrecht (art. 5:128 e.v.; 7:188 e.v. WVV)...............................................79
Afdeling 3. De kapitaalverhoging in het kader van het toegestaan kapitaal.......................80
Afdeling 4. Nieuwe aandelen/toetreding CV......................................................................81
Hoofdstuk 1. Voornaamste kenmerken vennootschap (en verband met
ondernemingsconcept, en verschil met non-profit-sector)
Afdeling 1. Voornaamste kenmerken vennootschap
Het vennootschapsbegrip wordt gedefinieerd in art. 1:1 WVV.
Het verenigingsbegrip wordt gedefinieerd in art. 1:2 WVV. Een voorbeeld v/e situatie waarin
wél een vermogensvoordeel mag worden uitgekeerd of bezorgd voor het in de statuten
5
,bepaald belangeloos doel is de situatie waarin een vzw, wiens doel eruit bestaat
studiebeurzen uit te betalen aan studenten, een studiebeurs uitbetaalt. Een
vermogensvoordeel kan verschillende vormen aannemen. Zo is het bv. verboden voor een
vzw, die rusthuizen uitbaat en waarvan één v/d bestuurders een wellnesscentrum uitbaat,
om dat centrum te huren voor een huurprijs die ver boven de prijs op de markt ligt.
Het stichtingsbegrip wordt gedefinieerd in art. 1:3 WVV.
Afdeling 2. Verband met ondernemingsconcept
Alle vennootschappen, stichtingen en verenigingen (behalve die zonder RP) zijn juridisch
gezien ondernemingen in de zin v/h WER.
Een vennootschap is meestal een RP en daardoor een rechtssubject. Een onderneming is
echter geen rechtssubject. Zij kunnen dus niet als dusdanig aangesproken of gesanctioneerd
worden. Desondanks worden sancties vaak opgelegd aan ondernemingen. In dat geval
kunnen die afgedwongen worden t.a.v. alle vennootschappen die deel zijn v/d onderneming.
In het vennootschapsrecht bestaan er zgn. ‘groepen van vennootschappen’. Die bestaan
uit een moedervennootschap en haar dochtervennootschappen. Die laatsten zijn
vennootschappen die worden gecontroleerd door de eerste. Controle wordt gedefinieerd in
art. 1:14 WVV. Een groep van vennootschappen vormt één onderneming in de zin v/h WER.
Wanneer de EC vaststelt dat een vennootschap binnen die groep het EMR schendt, dan
wordt dat beschouwd als een schending door de groep van vennootschappen (de
onderneming). Bovendien heeft het HvJ geoordeeld dat in dat geval alle vennootschappen
v/d groep enerzijds hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de boetes en anderzijds burgerrechtelijk
aansprakelijk zijn voor de vorderingen v/d slachtoffers v/d inbreuk. Zo kunnen Spaanse
slachtoffers dus bv. vorderen tegen de Mercedes Benz België.
Afdeling 3. Verschil met non-profit-sector
Een vennootschap is gericht op winst en winstverdeling, terwijl verenigingen een
belangeloos doel hebben en geen winst mogen uitkeren. Dat wil niet zeggen dat ze geen
winst mogen maken.
Hoofdstuk 2. Nadere analyse v/h vennootschapsbegrip
Juridisch essentiële bestanddelen v/e vennootschap:
1. Inbreng
2. Doel: winstuitkering
3. Men streeft activiteiten na: voorwerp
Afdeling 1. Inbreng
Het begrip ‘inbreng’ wordt gedefinieerd in art. 1:8 WVV. Zonder inbreng kan men dus geen
vennoot zijn. Omgekeerd brengt een inbreng met zich mee dat de persoon in kwestie een
vennoot wordt.
Wie een inbreng doet krijgt in ruil een aandeel (een deel in de winst v/d vennootschap). D.i.
echter een louter eventueel recht. Het is nl. enkel uitoefenbaar wanneer er winst wordt
6
,gemaakt. Die winstuitkering neemt meestal de vorm aan v/e dividend. Die worden quasi altijd
in geld uitgekeerd, maar het is toegelaten dat dividenden in natura worden uitbetaald, bv.
een OG overdragen a/d aandeelhouders of een zgn. stock dividend (= een dividend in de
vorm van bijkomende aandelen). Winstuitkering gebeurt meestal jaarlijks. Zo niet, gebeurt de
verdeling bij de ontbinding v/d vennootschap.
Daarnaast zijn er ook andere georganiseerde manieren om geld uit de vennootschap te
halen, zoals: de inkoop van aandelen (de V beslist dat ze de aandelen die verkocht zijn
d.m.v. inbreng door aandeelhouders terug te kopen); kapitaalvermindering (de V betaalt
inbreng terug aan de aandeelhouders);…
Daarnaast is er ook de onrechtstreekse uitkering (art. 1:4 WVV), cf. rusthuizen.
Afdeling 2. Nut vennootschappen
Samenwerking organiseren tussen talentvolle mensen en mensen met geld. Ze hebben
rechtspersoonlijkheid (en kunnen dus optreden i/h rechtsverkeer). Bij de
kapitaalvennootschappen is er de aansprakelijkheidsbeperking. Ze genieten een gunstig
fiscaal regime.
Afdeling 3. De functies van het vennootschapsrecht
1. Faciliterende functie
Dit slaat op het feit dat het vennootschapsrecht een modelsjabloon voor samenwerking biedt.
Het bevat nl. heel wat regels van aanvullend recht die de samenwerking tussen
aandeelhouders regelen, voor zover ze dat zelf niet hebben gedaan.
2. Paternalistische functie
Dit slaat op het feit dat het vennootschapsrecht ook regels van dwingend recht bevat. Dit
dient enerzijds om de stakeholders tegen elkaar te beschermen en anderzijds om negatieve
externaliteiten te bestrijden.
Examenvraag: waarom vond de wetgever het nodig een verplichte waarderingscontrole op te
leggen bij een inbreng in natura.
Antwoord: de 2 redenen voor de regels van dwingend recht:
o Ter bescherming van stakeholders tegen elkaar
o Ter bescherming van negatieve externaliteiten
Afdeling 4. Meerlagige regulering
Het vennootschapsrecht kent een meerlagige regulering:
Wet
Statuten (bevatten de basisregels omtrent de werking en oprichting v/d organisatie –
de statuten mogen enkel afwijken v/d regels van suppletief recht)
Intern reglement (= een document met aanvullende werkingsregels tegenover de
statuten voor de V, dat wordt aangenomen door het bestuur – i.t.t. de statuten niet
bindend) (art. 2:59 WVV). Het IR moet meegedeeld worden aan de aandeelhouders.
Er zijn 2 redenen voor een IR:
7
, o Flexibiliteit: het staat de V toe om snel & flexibel in te spelen op bepaalde
evoluties binnen de organisatie v/d V, zonder dat daarvoor een
statutenwijziging voor nodig is.
o Discretie: de IR moet niet openbaar gemaakt worden. De V kan dus
rechtszekerheid creëren rond bepaalde gevoelige informatie.
Aandeelhoudersovereenkomsten (bevatten afspraken over de overdraagbaarheid
van aandelen (bv. dat aandeelhouder Y een voorkooprecht heeft op de aandelen van
aandeelhouder X) en/of stemafspraken tussen de aandeelhouders (m.a.w. hoe de
contractpartijen zullen stemmen op de algemene vergadering van aandeelhouders
(AVA))
Corporate governance codes
Noteringsvoorwaarden (toetredingsctt dat wordt opgelegd aan vennootschappen die
hun aandelen op een beurs willen laten verhandelen)
Contracten met stakeholders, inzonderheid kredietverstrekkers
Hoofdstuk 3. Categorieën van vennootschappen
De Belgische RL onderscheidt twee categorieën van vennootschappen:
Personenvennootschappen (vennootschappen met onbeperkte aansprakelijkheid
voor de vennoten – ze staan dus met eigen middelen in voor de schulden v/d V)
o Maatschap (enige zonder RP)
o VOF
o Commanditaire vennootschap
Kapitaalvennootschappen (beperkte aansprakelijkheid voor de vennoten):
o BV
o CV
o NV
Afdeling 1. Rechtspersoon of niet
Er is sprake v/e RP wanneer een organisatie of vermogen wordt erkend als rechtssubject. In
België kan enkel de wet RP verlenen. Het voordeel van RP is dat een organisatie vervolgens
zelfstandige drager is van rechten en plichten en dus kan optreden i/h rechtsverkeer.
Een RP heeft ook actieve (kan procedures starten voor de rechtscolleges) en passieve (kan
zelf ook gedagvaard worden) procesbekwaamheid
Om rechtspersoonlijkheid te verwerven is een geschreven oprichtingsakte verplicht (die dan
wordt verworven door de neerlegging ervan op de griffie v/d Orb.). D.i. dus een
bestaansvoorwaarde voor rechtspersonen i/h Belgische privaatrecht. De maatschap, die
geen rechtspersoonlijkheid heeft, is dus de enige die louter mondeling tot stand kan komen.
De bekendmaking v/h uittreksel v/d oprichtingsakte i/h BS maakt de inhoud tegenwerpelijk.
Stel dus bv. dat een bestuurder v/e VOF een lening aangaat bij een bank, terwijl hij daar niet
voor bevoegd is. In dat geval kan het ctt nietig verklaard worden.
In dit verband is het scheidingsprincipe relevant. Dit principe houdt in dat de
rechtspersoonlijkheid een scheiding aanbrengt tussen de aandeelhouders v/e organisatie en
8
