Inhoudsopgave
DEEL1 : INLEIDING TOT HET RECHT................................................................................................................. 4
Hoofdstuk 1 : algemene inleiding.........................................................................................................................4
1. Verantwoording...........................................................................................................................................4
2. Het begrip recht...........................................................................................................................................4
Hoofdstuk 2 : indelingen van het recht................................................................................................................6
2. privaatrecht – publiekrecht.........................................................................................................................6
3. Supernationaal recht versus nationaalrecht................................................................................................8
4. objectief recht versus subjectief recht.........................................................................................................8
Hoofdstuk 3 : bronnen van het recht....................................................................................................................8
1.inleiding........................................................................................................................................................8
2. wetgeving sensu lato ( materiele wet )........................................................................................................9
3. Rechtspraak................................................................................................................................................11
4. Rechtsleer..................................................................................................................................................12
5. De gewoonte..............................................................................................................................................12
Hoofdstuk 4 : Structuren en instellingen............................................................................................................12
1. Algemene beginsels...................................................................................................................................12
2. Federale politieke instellingen...................................................................................................................14
3. regionale en politieke instellingen.............................................................................................................15
Hoofdstuk 5: rechtshandhaving.........................................................................................................................20
1. inleiding......................................................................................................................................................20
3. gewone gerechtelijke instellingen: rechtbanken en hoven.......................................................................22
4. Bijzondere instellingen: raad van State – Grondwettelijk hof...................................................................26
DEEL 2: PERSONEN, FAMILLIE EN GOEDERENRECHT......................................................................................26
Hoofdstuk 1: Personenrecht...............................................................................................................................26
1. Begrip en soorten personen......................................................................................................................26
2. Staat van persoon......................................................................................................................................27
2.4 Persoonlijke publiciteit............................................................................................................................30
2.5 personenbescherming: persoonlijkheidsrechten....................................................................................30
Hoofdstuk 2: Familierecht..................................................................................................................................31
1. Wie is familie? - graad van verwantschap en aanverwantschap...............................................................31
2. Huwelijk.....................................................................................................................................................31
3. feitelijke scheiding en echtscheiding.........................................................................................................33
4. Samenwoning buiten het huwelijk............................................................................................................34
5. Relatie tussen ouders en kinderen............................................................................................................35
6. onderhoudsverplichting en omgangsrecht................................................................................................35
Hoofdstuk 3: Relatievermogensrecht.................................................................................................................36
1. Huwelijksvermogensrecht.........................................................................................................................36
2. Het vermogensrecht van wettelijke samenwoners...................................................................................40
3. Het vermogensrecht feitelijke samenwoners............................................................................................40
DEEL 3: GOEDERENRECHT............................................................................................................................. 40
Hoofdstuk 1: goederen: soorten en belang........................................................................................................40
, 1. Begrip en soorten van goederen...............................................................................................................40
2. roerende en onroerende goederen...........................................................................................................41
3. gebruiks-en verbruiksgoederen.................................................................................................................41
4. lichamelijk en onlichamelijk goederen......................................................................................................42
5. publieke en private goederen....................................................................................................................42
Hoofdstuk 2: zakelijke rechten............................................................................................................................43
1. begrip, kenmerken en soorten..................................................................................................................43
3. Eigendomsrecht.........................................................................................................................................44
5. vruchtgebruik.............................................................................................................................................45
1. Normale beëindiging.................................................................................................................................48
DEEL 4: NALATENSCHAPPEN, SCHENKINGEN EN TESTAMENTEN....................................................................48
Hoofdstuk 1: De wettelijke erfopvolging............................................................................................................48
1. Enkele inleidende begrippen en voorwaarden om te erven.....................................................................49
2. Technieken.................................................................................................................................................49
3. Concrete uitwerking van de technieken....................................................................................................50
4. De situatie van de langstlevende echtgenoot en de langstlevende wettelijke samenwoner...................51
5. Aanvaarden of verwerpen van de nalatenschap.......................................................................................52
Hoofdstuk 2: schenkingen en testamenten........................................................................................................53
1. schenkingen...............................................................................................................................................53
2. Testamenten..............................................................................................................................................55
DEEL 5: VERBINTENISSEN............................................................................................................................. 57
Hoofdstuk 1: Definitie – natuurlijke verbintenis en aanvullend recht................................................................57
Hoofdstuk 2: Bronnen van verbintenissen..........................................................................................................57
1 Rechtshandelingen......................................................................................................................................57
Hoofdstuk 3: Algemeen regime van verbintenissen...........................................................................................62
2. verbintenissen met pluraliteit van voorwerpen en subjecten...................................................................62
4. Nakoming van de verbintenis....................................................................................................................63
5. Niet-nakoming van de verbintenis.............................................................................................................63
DEEL 6: BUITENCONTRACTUELE AANSPRAKELIJKHEID...................................................................................63
Hoofdstuk 2: Feiten die tot aansprakelijkheid leiden.........................................................................................63
1. Aansprakelijkheid voor eigen daad............................................................................................................63
2. Aansprakelijkheid voor andermans daad..................................................................................................64
3. Aansprakelijkheid voor dieren en zaken....................................................................................................65
Hoofdstuk 3:.......................................................................................................................................................65
1. Basisregels..................................................................................................................................................65
2. Pluraliteit van aansprakelijkheden.............................................................................................................66
3. Causale onzekerheid – proportionele aansprakelijkheid...........................................................................66
Hoofdstuk 4: schade...........................................................................................................................................66
Hoofdstuk 5: Gevolgen van aansprakelijkheid...................................................................................................67
Hoofdstuk 6: Bevel of verbod.............................................................................................................................68
Hoofdstuk 7: Productaansprakelijkheid.............................................................................................................68
2
,DEEL 7: BIJZONDERE OVEREENKOMSTEN...................................................................................................... 69
Hoofdstuk 1: koop – verkoop..............................................................................................................................69
1. Begrip.........................................................................................................................................................69
2. geldigheidsvoorwaarden...........................................................................................................................70
3. Vorm en bewijs..........................................................................................................................................70
4. Verplichtingen van de koper......................................................................................................................72
4.2 Vrijwaringsplicht......................................................................................................................................72
5. verplichtingen van de koper......................................................................................................................73
6. Beëindiging van de koopovereenkomst.....................................................................................................74
Hoofdstuk 2: Huur..............................................................................................................................................74
1. Definitie, kenmerken en soorten...............................................................................................................74
2. Gemeenrechtelijke huur............................................................................................................................74
3. woninghuur................................................................................................................................................76
DEEL 9: BEWIJS............................................................................................................................................ 77
Hoofdstuk 1: De bewijslast en bewijsstandaard................................................................................................77
Hoofdstuk 2: Toelaatbaarheid van bewijsmiddelen...........................................................................................78
Hoofdstuk 3: De verschillende bewijsmiddelen..................................................................................................78
1. Schriftelijk bewijs.......................................................................................................................................78
2. Getuigenbewijs..........................................................................................................................................79
3. Bewijs door vermoeden.............................................................................................................................79
4. bewijs voor betekenis................................................................................................................................79
5. De eed........................................................................................................................................................80
Hoofdstuk 4: casus.............................................................................................................................................80
DEEL 9: ZEKERHEDEN................................................................................................................................... 81
Hoofdstuk 1: Begrip en belang...........................................................................................................................81
Hoofdstuk 2: indeling.........................................................................................................................................81
Hoofdstuk 3: Kenmerken van de zakelijke zekerheden.......................................................................................81
Hoofdstuk 5: hypotheek.....................................................................................................................................82
1. Begrip.........................................................................................................................................................82
Hoofdstuk 6: Pand..............................................................................................................................................83
DEEL 10: VERJARING.................................................................................................................................... 84
Hoofdstuk 1: begrip en soorten verjaring..........................................................................................................84
Hoofdstuk 3: verjaringstermijnen.......................................................................................................................84
1. Schorsing van de verjaring:........................................................................................................................84
2. Stuiting van de verjaring:...........................................................................................................................84
3
, DEEL1 : INLEIDING TOT HET RECHT
Hoofdstuk 1 : algemene inleiding
1. Verantwoording
Recht speelt een belangrijke rol in het privé-als in het beroepsleven.
Recht is een zaak van alle burgers er wordt verondersteld de wet te kennen.
Iedereen zal wel ooit in de loop van zijn leven geconfronteerd worden met het recht.
Naast rechtsregels geleden in onze samenleving nog andere normenstelsels
o Moraal: het geestelijke of ons geweten, wat is goed of wat is slecht. Streeft
ook niet naar een ordening van het maatschappelijk leven.
Recht en moraal raken elkaar op sommige punten zo zijn sommige
normen juridisch en moreel niet doden, niet stelen.
BV: euthanasie proces van Tine Nys
o Godsdienstige regels: geloof treft innerlijke als uiterlijke gedragingen. Religie
beïnvloedt wel het recht.
Recht is wel neutraal t.o.v. geloofsaangelegenheden.
BV. betaalde feestdagen, zondag is de wekelijkse rustdag.
2. Het begrip recht
2.1 algemeen
Onderscheid tussen subjectief en objectief recht:
Subjectief recht :
= het geheel van aanspraken die een persoon tegenover een ander laat gelden en waaruit
voor die ander plichten ontstaan.
Bv. je hebt het recht om te trouwen, om eigenaar te zijn van een bromfiets…
Objectieve recht :
- Een geheel van algemeen geldende normatieve regels,
- opgelegd of ontvangen en bekrachtigd door de staat,
- waarvan de naleving afdwingbaar is,
- en die de ordening van het maatschappelijk leven beogen.
2.2 een geheel van algemeen geldende normatieve regels
Verbodsbepaling: het is verboden om … te doen straf als gevolg
Bv. Verboden om in te breken
Gebodsbepaling: geheel van regels en normen, je MOET iets doen
bv: je moet belastingen betalen.
Normen die toelating bevatten: ‘je MAG iets doen” hiervoor is er wel toelating nodig om
het te doe bv je hebt een toelating/vergunning nodig om je huis te verbouwen.
Bv. bouwvergunning
Organieke regels: regels die iets organiseren
4
,Bv. Wanner mag je met undercover agenten werken, hoe lang kan je beroep aantekenen
Aanvullend of dwingend recht :
Dwingende bepalingen = deze moeten worden nageleefd door elk individu, de wetgever laat
geen keuze.
Verdere opdeling :
openbare orde : regels van een sociaal moraal, maatschappelijk fatsoen.
Bv. openbaar dronkenschap, prostitutie of huurmoordenaar.
Ter bescherming van de zwakken: de zwakken moeten beschermd worden
minderjarige, geestenzieken.
Bv. je huurt een kot, de huurder is zwak die kan niet van de ene dag op de andere uit
zijn kot worden gezet
Aanvullend recht: regels waar je van kunt afwijken
Algemene of individuele normen
Algemene normen: geldt voor alle rechtssubjecten dus voor iedereen.
Individuele normen: geldt voor 1 specifiek iemand of voor 1 specifieke groep.
2.3 Door de staat opgelegde of ontvangen en bekrachtigde normen
Regel moet worden opgesteld door de overheid, anders voldoet het niet aan de
voorwaarden om als rechtsregel herkend te worden
Op verschillende niveaus binnen de overheid regels uitgevaardigd worden
o Door de federale overheid
o Door de gemeenschappen:
Vlaamse
Brusselse Hoofdstedelijke
Waalse
o Door de gewesten:
Vlaams
Franse
Duitstalige
o Door de provincies
Provincie Antwerpen
Provincie Henegouwen
Provincie Limburg
Provincie Luik
Provincie Luxemburg
Provincie Namen
Provincie Oost-Vlaanderen
Provincie Vlaams-Brabant
Provincie Waals-Brabant
Provincie West-Vlaanderen
o Door de gemeentes
5
, 2.5 afdwingbare normen
Afdwingbaar wil zeggen als je de regels die opgelegd worden niet naleeft kan je voor de
rechtbank komen, zullen er sancties volgen.
Hoofdstuk 2 : indelingen van het recht
2. privaatrecht – publiekrecht
1. Publiek recht: Regelt de algemene belangen en heeft betrekking op de inrichting, de
werking en de onderlinge verhoudingen van de overheidsorganen en op de verhouding
van de overheid tot de burgers
2. Privaat recht: Regelt de verhouding tussen de burgers onderling
3. Gemengde rechtstakken
2.1 Het publiekrecht
Publiek recht onderscheid in :
Internationaal
Nationaal onderverdeeld in 4
1. Grondwettelijk / constitutioneel recht: regelt de inrichting v/d staatsmachten, hun
onderlinge verhoudingen en alles wat in de grondwet (basiswetgeving) wordt
geregeld (de grondrechten die aan de burgers zijn toegekend)
2. Administratief recht: omvat regels van de uitvoerende macht
3. Strafrecht: welke handelingen strafbaar zijn en welke straffen
o Materiele strafrecht = beschrijft strafbare feiten en de eraan verbonden
straffen - Onderscheid tussen 3 soorten misdrijven :
1. Overtredingen worden beteugeld met een politiestraf
2. Wanbedrijven worden gesanctioneerd met een correctionele straf
3. Misdaden worden bestraft met criminele straffen.
! rechter kan bijkomende straffen opleggen
! rechter kan ook bevelen dat het vonnis of arrest bekendgemaakt moet
worden
o Formele strafrecht = de regels over de wijze hoe er onderzoek gedaan moet
worden naar misdrijven, hoe de procedure voor de rechtbank zal lopen, en
hoe de uitgesproken straffen dienen uitgevoerd te worden.
4. Fiscaal recht: het geheel van regels betreffende het heffen en innen van
belastingen
Directe belastingen: voortdurende toestand der personen
Indirecte belastingen: gebeurtenissen van toevallige of voorbijgaande aard
2.2 Het privaatrecht
Privaatrecht onderscheid in :
6
, Internationaal privaatrecht
o regelt voor grensoverschrijdende gevallen de bevoegdheid van de Belgische
rechters en de aanwijzing van het toepasselijk recht (organisatie,
samenstelling, bevoegdheid)
Nationaal privaatrecht
burgerlijk recht = gemeenschappelijk recht voor alle burgers zonder onderscheid.
Regelt de verhouding tussen mensen
1. Het personenrecht: betrekking tot de persoon als enkeling in de maatschappij
naamgeving, aktes van de burgerlijke stand, bekwaamheid van personen
2. Het goederenrecht: verhouding tussen rechtssubjecten en rechtsobjecten
eigendomsrecht, vruchtgebruik, mede-eigendom…
3. Het familierecht: regelt verhouding van personen die met elkaar verwant zijn(via
huwelijk, geboorte of wettelijk samenwonen) afstamming, ouderlijk gezag,
huwelijk, echtscheiding…
4. Het familiaal vermogensrecht: het erfrecht de schenkingen en testamenten.
Het huwelijksvermogensrecht regels die van toepassing zijn op vermogens,
goederen en wanneer iemand overlijdt.
5. Het verbintenissenrecht: wijze waarop vrijwillig aangegane verplichtingen staan
en tenietgaan + gevolgen ervan.
6. De benoemde contracten
2.3 enkele gemengde takken
Kenmerken of onderdelen van beide categorieën :
1. Ondernemings- en economisch recht: bevat normen over prijsbeleid, strijd tegen
economische machtsmisbruik en etc..
2. Vennootschapsrecht: regelt de oprichting, structuur, werking en
verantwoordelijkheden van een vennootschap en hun organen.
3. Burgerlijk procesrecht: regels over de organisatie van de rechterlijke machten, de
bevoegdheid van de rechtbanken en de rechtsplegingsprocedure.
4. Sociaal recht:
o Arbeidsrecht: de individuele en collectieve relaties tussen werknemers en
werkgevers regelen,
Individueel arbeidsrecht: omvat normen over arbeidsovereenkomst, zondagsrust,
vakantie…
Collectief arbeidsrecht: voorschriften over de syndicale vrijheid, vakorganisatie,
ondernemingsraden, de stakingen…
Socialezekerheidsrecht: de overheid voorziet sociale maatregelen voor de
burgers. regeling arbeidsongevallen, ziekte, werkloosheid, pensioen….
7
, 3. Supernationaal recht versus nationaalrecht
Supernationaal recht = regels die grenzen van een staat overschrijden
Internationaal publiek recht = verdagen overeenkomsten van meerder state, waarbij
iedere staat akkoord kan gaan met het verdrag. kan bilateraal of multilateraal zijn
Europees recht :
Regelt verhouding tussen Europese lidstaten en instellingen
lidstaten hebben een deel van hun bevoegdheden afgestaan aan de EU
EU kan zelf regels uitvaarden die invloed hebben op de verhouding tussen
onderdanen
Privaatrechtelijke verhoudingen regelen tussen onderdanen en instellingen
Regels hebben de vorm van :
o Verordeningen = worden uitgevaardigd en zijn van A-Z bindend voor alle
lidstaten, dus ze moeten zich er aan houden
o Richtlijnen = de inhoud is bindend, maar de lidstaten krijgen meer vrijheid binnen
deze richtlijnen zo moeten de lidstaten zelf hun beleid kiezen en hun begroting
opstellen.
o Besluiten = een wet die wordt opgelegd voor 1 lidstaat en enkel die lidstaat moet
zich er aan houden.
4. objectief recht versus subjectief recht
4.3 rechtsmisbruik
Het bezit van bepaalde subjectieve rechten betekent nog niet dat men deze onbeperkt mag
aanwenden.
>herstel van schade die het misbruik heeft betrokkend
Bv. Mensen aanklagen voor domme redenen, als je kiest voor een schadelijke manier
wanneer je buur iets bouwt op jouw grond
Bv. Watertoren plaatsen zonder functie om buren te pesten
Hoofdstuk 3 : bronnen van het recht
1.inleiding
Materiele bronnen: zoeken naar de inspiratiebron die de inhoud van de rechtsregels
bepaald
Formele bronnen: zoeken naar de reden waarom sommige regels als rechtsregels te
beschouwen zijn. De diverse manier hoe een rechtsregel ontstaat
de gewoonte
de wet
de rechtspraak
8
DEEL1 : INLEIDING TOT HET RECHT................................................................................................................. 4
Hoofdstuk 1 : algemene inleiding.........................................................................................................................4
1. Verantwoording...........................................................................................................................................4
2. Het begrip recht...........................................................................................................................................4
Hoofdstuk 2 : indelingen van het recht................................................................................................................6
2. privaatrecht – publiekrecht.........................................................................................................................6
3. Supernationaal recht versus nationaalrecht................................................................................................8
4. objectief recht versus subjectief recht.........................................................................................................8
Hoofdstuk 3 : bronnen van het recht....................................................................................................................8
1.inleiding........................................................................................................................................................8
2. wetgeving sensu lato ( materiele wet )........................................................................................................9
3. Rechtspraak................................................................................................................................................11
4. Rechtsleer..................................................................................................................................................12
5. De gewoonte..............................................................................................................................................12
Hoofdstuk 4 : Structuren en instellingen............................................................................................................12
1. Algemene beginsels...................................................................................................................................12
2. Federale politieke instellingen...................................................................................................................14
3. regionale en politieke instellingen.............................................................................................................15
Hoofdstuk 5: rechtshandhaving.........................................................................................................................20
1. inleiding......................................................................................................................................................20
3. gewone gerechtelijke instellingen: rechtbanken en hoven.......................................................................22
4. Bijzondere instellingen: raad van State – Grondwettelijk hof...................................................................26
DEEL 2: PERSONEN, FAMILLIE EN GOEDERENRECHT......................................................................................26
Hoofdstuk 1: Personenrecht...............................................................................................................................26
1. Begrip en soorten personen......................................................................................................................26
2. Staat van persoon......................................................................................................................................27
2.4 Persoonlijke publiciteit............................................................................................................................30
2.5 personenbescherming: persoonlijkheidsrechten....................................................................................30
Hoofdstuk 2: Familierecht..................................................................................................................................31
1. Wie is familie? - graad van verwantschap en aanverwantschap...............................................................31
2. Huwelijk.....................................................................................................................................................31
3. feitelijke scheiding en echtscheiding.........................................................................................................33
4. Samenwoning buiten het huwelijk............................................................................................................34
5. Relatie tussen ouders en kinderen............................................................................................................35
6. onderhoudsverplichting en omgangsrecht................................................................................................35
Hoofdstuk 3: Relatievermogensrecht.................................................................................................................36
1. Huwelijksvermogensrecht.........................................................................................................................36
2. Het vermogensrecht van wettelijke samenwoners...................................................................................40
3. Het vermogensrecht feitelijke samenwoners............................................................................................40
DEEL 3: GOEDERENRECHT............................................................................................................................. 40
Hoofdstuk 1: goederen: soorten en belang........................................................................................................40
, 1. Begrip en soorten van goederen...............................................................................................................40
2. roerende en onroerende goederen...........................................................................................................41
3. gebruiks-en verbruiksgoederen.................................................................................................................41
4. lichamelijk en onlichamelijk goederen......................................................................................................42
5. publieke en private goederen....................................................................................................................42
Hoofdstuk 2: zakelijke rechten............................................................................................................................43
1. begrip, kenmerken en soorten..................................................................................................................43
3. Eigendomsrecht.........................................................................................................................................44
5. vruchtgebruik.............................................................................................................................................45
1. Normale beëindiging.................................................................................................................................48
DEEL 4: NALATENSCHAPPEN, SCHENKINGEN EN TESTAMENTEN....................................................................48
Hoofdstuk 1: De wettelijke erfopvolging............................................................................................................48
1. Enkele inleidende begrippen en voorwaarden om te erven.....................................................................49
2. Technieken.................................................................................................................................................49
3. Concrete uitwerking van de technieken....................................................................................................50
4. De situatie van de langstlevende echtgenoot en de langstlevende wettelijke samenwoner...................51
5. Aanvaarden of verwerpen van de nalatenschap.......................................................................................52
Hoofdstuk 2: schenkingen en testamenten........................................................................................................53
1. schenkingen...............................................................................................................................................53
2. Testamenten..............................................................................................................................................55
DEEL 5: VERBINTENISSEN............................................................................................................................. 57
Hoofdstuk 1: Definitie – natuurlijke verbintenis en aanvullend recht................................................................57
Hoofdstuk 2: Bronnen van verbintenissen..........................................................................................................57
1 Rechtshandelingen......................................................................................................................................57
Hoofdstuk 3: Algemeen regime van verbintenissen...........................................................................................62
2. verbintenissen met pluraliteit van voorwerpen en subjecten...................................................................62
4. Nakoming van de verbintenis....................................................................................................................63
5. Niet-nakoming van de verbintenis.............................................................................................................63
DEEL 6: BUITENCONTRACTUELE AANSPRAKELIJKHEID...................................................................................63
Hoofdstuk 2: Feiten die tot aansprakelijkheid leiden.........................................................................................63
1. Aansprakelijkheid voor eigen daad............................................................................................................63
2. Aansprakelijkheid voor andermans daad..................................................................................................64
3. Aansprakelijkheid voor dieren en zaken....................................................................................................65
Hoofdstuk 3:.......................................................................................................................................................65
1. Basisregels..................................................................................................................................................65
2. Pluraliteit van aansprakelijkheden.............................................................................................................66
3. Causale onzekerheid – proportionele aansprakelijkheid...........................................................................66
Hoofdstuk 4: schade...........................................................................................................................................66
Hoofdstuk 5: Gevolgen van aansprakelijkheid...................................................................................................67
Hoofdstuk 6: Bevel of verbod.............................................................................................................................68
Hoofdstuk 7: Productaansprakelijkheid.............................................................................................................68
2
,DEEL 7: BIJZONDERE OVEREENKOMSTEN...................................................................................................... 69
Hoofdstuk 1: koop – verkoop..............................................................................................................................69
1. Begrip.........................................................................................................................................................69
2. geldigheidsvoorwaarden...........................................................................................................................70
3. Vorm en bewijs..........................................................................................................................................70
4. Verplichtingen van de koper......................................................................................................................72
4.2 Vrijwaringsplicht......................................................................................................................................72
5. verplichtingen van de koper......................................................................................................................73
6. Beëindiging van de koopovereenkomst.....................................................................................................74
Hoofdstuk 2: Huur..............................................................................................................................................74
1. Definitie, kenmerken en soorten...............................................................................................................74
2. Gemeenrechtelijke huur............................................................................................................................74
3. woninghuur................................................................................................................................................76
DEEL 9: BEWIJS............................................................................................................................................ 77
Hoofdstuk 1: De bewijslast en bewijsstandaard................................................................................................77
Hoofdstuk 2: Toelaatbaarheid van bewijsmiddelen...........................................................................................78
Hoofdstuk 3: De verschillende bewijsmiddelen..................................................................................................78
1. Schriftelijk bewijs.......................................................................................................................................78
2. Getuigenbewijs..........................................................................................................................................79
3. Bewijs door vermoeden.............................................................................................................................79
4. bewijs voor betekenis................................................................................................................................79
5. De eed........................................................................................................................................................80
Hoofdstuk 4: casus.............................................................................................................................................80
DEEL 9: ZEKERHEDEN................................................................................................................................... 81
Hoofdstuk 1: Begrip en belang...........................................................................................................................81
Hoofdstuk 2: indeling.........................................................................................................................................81
Hoofdstuk 3: Kenmerken van de zakelijke zekerheden.......................................................................................81
Hoofdstuk 5: hypotheek.....................................................................................................................................82
1. Begrip.........................................................................................................................................................82
Hoofdstuk 6: Pand..............................................................................................................................................83
DEEL 10: VERJARING.................................................................................................................................... 84
Hoofdstuk 1: begrip en soorten verjaring..........................................................................................................84
Hoofdstuk 3: verjaringstermijnen.......................................................................................................................84
1. Schorsing van de verjaring:........................................................................................................................84
2. Stuiting van de verjaring:...........................................................................................................................84
3
, DEEL1 : INLEIDING TOT HET RECHT
Hoofdstuk 1 : algemene inleiding
1. Verantwoording
Recht speelt een belangrijke rol in het privé-als in het beroepsleven.
Recht is een zaak van alle burgers er wordt verondersteld de wet te kennen.
Iedereen zal wel ooit in de loop van zijn leven geconfronteerd worden met het recht.
Naast rechtsregels geleden in onze samenleving nog andere normenstelsels
o Moraal: het geestelijke of ons geweten, wat is goed of wat is slecht. Streeft
ook niet naar een ordening van het maatschappelijk leven.
Recht en moraal raken elkaar op sommige punten zo zijn sommige
normen juridisch en moreel niet doden, niet stelen.
BV: euthanasie proces van Tine Nys
o Godsdienstige regels: geloof treft innerlijke als uiterlijke gedragingen. Religie
beïnvloedt wel het recht.
Recht is wel neutraal t.o.v. geloofsaangelegenheden.
BV. betaalde feestdagen, zondag is de wekelijkse rustdag.
2. Het begrip recht
2.1 algemeen
Onderscheid tussen subjectief en objectief recht:
Subjectief recht :
= het geheel van aanspraken die een persoon tegenover een ander laat gelden en waaruit
voor die ander plichten ontstaan.
Bv. je hebt het recht om te trouwen, om eigenaar te zijn van een bromfiets…
Objectieve recht :
- Een geheel van algemeen geldende normatieve regels,
- opgelegd of ontvangen en bekrachtigd door de staat,
- waarvan de naleving afdwingbaar is,
- en die de ordening van het maatschappelijk leven beogen.
2.2 een geheel van algemeen geldende normatieve regels
Verbodsbepaling: het is verboden om … te doen straf als gevolg
Bv. Verboden om in te breken
Gebodsbepaling: geheel van regels en normen, je MOET iets doen
bv: je moet belastingen betalen.
Normen die toelating bevatten: ‘je MAG iets doen” hiervoor is er wel toelating nodig om
het te doe bv je hebt een toelating/vergunning nodig om je huis te verbouwen.
Bv. bouwvergunning
Organieke regels: regels die iets organiseren
4
,Bv. Wanner mag je met undercover agenten werken, hoe lang kan je beroep aantekenen
Aanvullend of dwingend recht :
Dwingende bepalingen = deze moeten worden nageleefd door elk individu, de wetgever laat
geen keuze.
Verdere opdeling :
openbare orde : regels van een sociaal moraal, maatschappelijk fatsoen.
Bv. openbaar dronkenschap, prostitutie of huurmoordenaar.
Ter bescherming van de zwakken: de zwakken moeten beschermd worden
minderjarige, geestenzieken.
Bv. je huurt een kot, de huurder is zwak die kan niet van de ene dag op de andere uit
zijn kot worden gezet
Aanvullend recht: regels waar je van kunt afwijken
Algemene of individuele normen
Algemene normen: geldt voor alle rechtssubjecten dus voor iedereen.
Individuele normen: geldt voor 1 specifiek iemand of voor 1 specifieke groep.
2.3 Door de staat opgelegde of ontvangen en bekrachtigde normen
Regel moet worden opgesteld door de overheid, anders voldoet het niet aan de
voorwaarden om als rechtsregel herkend te worden
Op verschillende niveaus binnen de overheid regels uitgevaardigd worden
o Door de federale overheid
o Door de gemeenschappen:
Vlaamse
Brusselse Hoofdstedelijke
Waalse
o Door de gewesten:
Vlaams
Franse
Duitstalige
o Door de provincies
Provincie Antwerpen
Provincie Henegouwen
Provincie Limburg
Provincie Luik
Provincie Luxemburg
Provincie Namen
Provincie Oost-Vlaanderen
Provincie Vlaams-Brabant
Provincie Waals-Brabant
Provincie West-Vlaanderen
o Door de gemeentes
5
, 2.5 afdwingbare normen
Afdwingbaar wil zeggen als je de regels die opgelegd worden niet naleeft kan je voor de
rechtbank komen, zullen er sancties volgen.
Hoofdstuk 2 : indelingen van het recht
2. privaatrecht – publiekrecht
1. Publiek recht: Regelt de algemene belangen en heeft betrekking op de inrichting, de
werking en de onderlinge verhoudingen van de overheidsorganen en op de verhouding
van de overheid tot de burgers
2. Privaat recht: Regelt de verhouding tussen de burgers onderling
3. Gemengde rechtstakken
2.1 Het publiekrecht
Publiek recht onderscheid in :
Internationaal
Nationaal onderverdeeld in 4
1. Grondwettelijk / constitutioneel recht: regelt de inrichting v/d staatsmachten, hun
onderlinge verhoudingen en alles wat in de grondwet (basiswetgeving) wordt
geregeld (de grondrechten die aan de burgers zijn toegekend)
2. Administratief recht: omvat regels van de uitvoerende macht
3. Strafrecht: welke handelingen strafbaar zijn en welke straffen
o Materiele strafrecht = beschrijft strafbare feiten en de eraan verbonden
straffen - Onderscheid tussen 3 soorten misdrijven :
1. Overtredingen worden beteugeld met een politiestraf
2. Wanbedrijven worden gesanctioneerd met een correctionele straf
3. Misdaden worden bestraft met criminele straffen.
! rechter kan bijkomende straffen opleggen
! rechter kan ook bevelen dat het vonnis of arrest bekendgemaakt moet
worden
o Formele strafrecht = de regels over de wijze hoe er onderzoek gedaan moet
worden naar misdrijven, hoe de procedure voor de rechtbank zal lopen, en
hoe de uitgesproken straffen dienen uitgevoerd te worden.
4. Fiscaal recht: het geheel van regels betreffende het heffen en innen van
belastingen
Directe belastingen: voortdurende toestand der personen
Indirecte belastingen: gebeurtenissen van toevallige of voorbijgaande aard
2.2 Het privaatrecht
Privaatrecht onderscheid in :
6
, Internationaal privaatrecht
o regelt voor grensoverschrijdende gevallen de bevoegdheid van de Belgische
rechters en de aanwijzing van het toepasselijk recht (organisatie,
samenstelling, bevoegdheid)
Nationaal privaatrecht
burgerlijk recht = gemeenschappelijk recht voor alle burgers zonder onderscheid.
Regelt de verhouding tussen mensen
1. Het personenrecht: betrekking tot de persoon als enkeling in de maatschappij
naamgeving, aktes van de burgerlijke stand, bekwaamheid van personen
2. Het goederenrecht: verhouding tussen rechtssubjecten en rechtsobjecten
eigendomsrecht, vruchtgebruik, mede-eigendom…
3. Het familierecht: regelt verhouding van personen die met elkaar verwant zijn(via
huwelijk, geboorte of wettelijk samenwonen) afstamming, ouderlijk gezag,
huwelijk, echtscheiding…
4. Het familiaal vermogensrecht: het erfrecht de schenkingen en testamenten.
Het huwelijksvermogensrecht regels die van toepassing zijn op vermogens,
goederen en wanneer iemand overlijdt.
5. Het verbintenissenrecht: wijze waarop vrijwillig aangegane verplichtingen staan
en tenietgaan + gevolgen ervan.
6. De benoemde contracten
2.3 enkele gemengde takken
Kenmerken of onderdelen van beide categorieën :
1. Ondernemings- en economisch recht: bevat normen over prijsbeleid, strijd tegen
economische machtsmisbruik en etc..
2. Vennootschapsrecht: regelt de oprichting, structuur, werking en
verantwoordelijkheden van een vennootschap en hun organen.
3. Burgerlijk procesrecht: regels over de organisatie van de rechterlijke machten, de
bevoegdheid van de rechtbanken en de rechtsplegingsprocedure.
4. Sociaal recht:
o Arbeidsrecht: de individuele en collectieve relaties tussen werknemers en
werkgevers regelen,
Individueel arbeidsrecht: omvat normen over arbeidsovereenkomst, zondagsrust,
vakantie…
Collectief arbeidsrecht: voorschriften over de syndicale vrijheid, vakorganisatie,
ondernemingsraden, de stakingen…
Socialezekerheidsrecht: de overheid voorziet sociale maatregelen voor de
burgers. regeling arbeidsongevallen, ziekte, werkloosheid, pensioen….
7
, 3. Supernationaal recht versus nationaalrecht
Supernationaal recht = regels die grenzen van een staat overschrijden
Internationaal publiek recht = verdagen overeenkomsten van meerder state, waarbij
iedere staat akkoord kan gaan met het verdrag. kan bilateraal of multilateraal zijn
Europees recht :
Regelt verhouding tussen Europese lidstaten en instellingen
lidstaten hebben een deel van hun bevoegdheden afgestaan aan de EU
EU kan zelf regels uitvaarden die invloed hebben op de verhouding tussen
onderdanen
Privaatrechtelijke verhoudingen regelen tussen onderdanen en instellingen
Regels hebben de vorm van :
o Verordeningen = worden uitgevaardigd en zijn van A-Z bindend voor alle
lidstaten, dus ze moeten zich er aan houden
o Richtlijnen = de inhoud is bindend, maar de lidstaten krijgen meer vrijheid binnen
deze richtlijnen zo moeten de lidstaten zelf hun beleid kiezen en hun begroting
opstellen.
o Besluiten = een wet die wordt opgelegd voor 1 lidstaat en enkel die lidstaat moet
zich er aan houden.
4. objectief recht versus subjectief recht
4.3 rechtsmisbruik
Het bezit van bepaalde subjectieve rechten betekent nog niet dat men deze onbeperkt mag
aanwenden.
>herstel van schade die het misbruik heeft betrokkend
Bv. Mensen aanklagen voor domme redenen, als je kiest voor een schadelijke manier
wanneer je buur iets bouwt op jouw grond
Bv. Watertoren plaatsen zonder functie om buren te pesten
Hoofdstuk 3 : bronnen van het recht
1.inleiding
Materiele bronnen: zoeken naar de inspiratiebron die de inhoud van de rechtsregels
bepaald
Formele bronnen: zoeken naar de reden waarom sommige regels als rechtsregels te
beschouwen zijn. De diverse manier hoe een rechtsregel ontstaat
de gewoonte
de wet
de rechtspraak
8
