Week 4 – Europese en nationale bescherming van privacy
Het recht op privacy is een fundamenteel recht. Het is ook een kwetsbaar recht waardoor de
bescherming ervan zeer belangrijk is. Het is dan ook niet vreemd dat dit onderwerp continu aandacht
geniet van de Raad van Europa, de Europese Unie en de lidstaten. Wat is privacy precies, door wie
wordt het beschermt, wat gebeurt er wanneer het niet wordt beschermt, welke internationale, Europese
en nationale regelingen bestaan er met betrekking tot het onderwerp privacy? Deze en nog meer
vragen zullen tijdens deze bijeenkomst worden behandeld en beantwoord.
Taak 1 – Bescherming van persoonsgegevens
Maak een analyse van de Algemene Verordening Gegevensbescherming en verwerk daarin minimaal
de volgende punten en benoem de relevante wetsartikelen.
Wat is (de inhoud van) het recht op bescherming persoonsgegevens
Zie art. 4(1) AVG: alle informatie over een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon
(„de betrokkene”); als identificeerbaar wordt beschouwd een natuurlijke persoon die direct of indirect
kan worden geïdentificeerd, met name aan de hand van een identificator zoals een naam, een
identificatienummer, locatiegegevens, een online identificator of van een of meer elementen die
kenmerkend zijn voor de fysieke, fysiologische, genetische, psychische, economische, culturele of
sociale identiteit van die natuurlijke persoon;
Dit betekent dat de informatie (het persoonsgegeven) ofwel direct over iemand gaat, ofwel
naar deze persoon te herleiden is.
Gegevens van overleden personen of van organisaties zijn geen persoonsgegevens 1
Bescherming van de persoonlijke levenssfeer is een grondrecht. Dit recht is geregeld in:
- artikel 10 lid 1 van de Grondwet;
- artikel 8 van het Europees Verdrag inzake de rechten van de mens en de fundamentele
vrijheden (EVRM);
- artikel 7 van het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie;
- artikel 17 van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (IVBPR).
- Daarnaast is in artikel 8 van het Handvest een expliciet recht op bescherming van de
persoonsgegevens opgenomen.
Deze artikelen geven aan dat er een wet moet zijn voor de bescherming van persoonsgegevens. Zodat
ieders recht op privacy is gewaarborgd. Op een aantal punten laat de AVG ruimte voor nationale
keuzes. Deze zijn uitgewerkt in de Uitvoeringswet Algemene verordening gegevensbescherming
(UAVG).
NB: privacy is een negatieve verplichting, bescherming persoonsgegevens is een positieve
verplichting.
Wat wordt verstaan onder ‘verwerken’?
Zie art. 4(2): een bewerking of een geheel van bewerkingen met betrekking tot persoonsgegevens of
een geheel van persoonsgegevens, al dan niet uitgevoerd via geautomatiseerde procedés, zoals het
verzamelen, vastleggen, ordenen, structureren, opslaan, bijwerken of wijzigen, opvragen, raadplegen,
gebruiken, verstrekken door middel van doorzending, verspreiden of op andere wijze ter beschikking
stellen, aligneren of combineren, afschermen, wissen of vernietigen van gegevens;
1
Zie art. 1(1): Bij deze verordening worden regels vastgesteld betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de
verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van persoonsgegevens.
, Let ook op de definitie voor de verwerker in lid 8: een natuurlijke persoon of rechtspersoon, een
overheidsinstantie, een dienst of een ander orgaan die/ dat ten behoeve van de
verwerkingsverantwoordelijke persoonsgegevens verwerkt.
Wanneer mogen persoonsgegevens worden verwerkt?
De verwerking van persoonsgegevens mag slechts plaatsvinden wanneer er sprake is van één van de
gronden genoemd in art. 6 AVG. Waarvan toestemming van de betrokkene de ultieme grond vormt.
De genoemde gronden zijn alternatief.
Artikel 6 – Rechtmatigheid van de verwerking
1) De verwerking is alleen rechtmatig indien en voor zover aan ten minste één van de
onderstaande voorwaarden is voldaan:
a. de betrokkene heeft toestemming (zie art. 7 en 8 AVG)2 gegeven voor de
verwerking van zijn persoonsgegevens voor een of meer specifieke doeleinden (zie
art. 5 AVG)
b. de verwerking is noodzakelijk voor de uitvoering van een overeenkomst waarbij de
betrokkene partij is, of om op verzoek van de betrokkene vóór de sluiting van een
overeenkomst maatregelen te nemen;
c. de verwerking is noodzakelijk om te voldoen aan een wettelijke verplichting die op
de verwerkingsverantwoordelijke rust;
d. de verwerking is noodzakelijk om de vitale belangen van de betrokkene of van een
andere natuurlijke persoon te beschermen;
e. de verwerking is noodzakelijk voor de vervulling van een taak van algemeen belang
of van een taak in het kader van de uitoefening van het openbaar gezag dat aan de
verwerkingsverantwoordelijke is opgedragen;
f. de verwerking is noodzakelijk voor de behartiging van de gerechtvaardigde
belangen van de verwerkingsverantwoordelijke of van een derde, behalve wanneer
de belangen of de grondrechten en de fundamentele vrijheden van de betrokkene die
tot bescherming van persoonsgegevens nopen, zwaarder wegen dan die belangen,
met name wanneer de betrokkene een kind is.
De eerste alinea, punt f), geldt niet voor de verwerking door overheidsinstanties in het kader
van de uitoefening van hun taken.
2) De lidstaten kunnen specifiekere bepalingen3 handhaven of invoeren ter aanpassing
van de manier waarop de regels van deze verordening met betrekking tot de
verwerking met het oog op de naleving van lid 1, punten c) en e), worden toegepast;
hiertoe kunnen zij een nadere omschrijving geven van specifieke voorschriften voor
de verwerking en andere maatregelen om een rechtmatige en behoorlijke verwerking
te waarborgen, ook voor andere specifieke verwerkingssituaties als bedoeld in
hoofdstuk IX.
3) De rechtsgrond voor de in lid 1, punten c) en e), bedoelde verwerking moet worden
vastgesteld bij:
a. Unierecht; of
b. lidstatelijk recht dat op de verwerkingsverantwoordelijke van toepassing is.
Het doel van de verwerking wordt in die rechtsgrond vastgesteld of is met betrekking tot de
in lid 1, punt e), bedoelde verwerking noodzakelijk voor de vervulling van een taak van
algemeen belang of voor de uitoefening van het openbaar gezag dat aan de
verwerkingsverantwoordelijke is verleend. Die rechtsgrond kan specifieke bepalingen
bevatten om de toepassing van de regels van deze verordening aan te passen, met inbegrip
van de algemene voorwaarden inzake de rechtmatigheid van verwerking door de
verwerkingsverantwoordelijke; de types verwerkte gegevens; de betrokkenen; de entiteiten
2
Toestemming moet: 1) aantoonbaar zijn, 2) expliciet, duidelijk en begrijpelijk zijn, 3) in te trekken zijn, 4) vrijwillig gegeven zijn, en 5) in
sommige gevallen gegeven zijn door een wettelijk vertegenwoordiger. Zie art. 5 UAVG omtrent toestemming van wettelijk
vertegenwoordiger.
3
Dus: UAVG
Het recht op privacy is een fundamenteel recht. Het is ook een kwetsbaar recht waardoor de
bescherming ervan zeer belangrijk is. Het is dan ook niet vreemd dat dit onderwerp continu aandacht
geniet van de Raad van Europa, de Europese Unie en de lidstaten. Wat is privacy precies, door wie
wordt het beschermt, wat gebeurt er wanneer het niet wordt beschermt, welke internationale, Europese
en nationale regelingen bestaan er met betrekking tot het onderwerp privacy? Deze en nog meer
vragen zullen tijdens deze bijeenkomst worden behandeld en beantwoord.
Taak 1 – Bescherming van persoonsgegevens
Maak een analyse van de Algemene Verordening Gegevensbescherming en verwerk daarin minimaal
de volgende punten en benoem de relevante wetsartikelen.
Wat is (de inhoud van) het recht op bescherming persoonsgegevens
Zie art. 4(1) AVG: alle informatie over een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon
(„de betrokkene”); als identificeerbaar wordt beschouwd een natuurlijke persoon die direct of indirect
kan worden geïdentificeerd, met name aan de hand van een identificator zoals een naam, een
identificatienummer, locatiegegevens, een online identificator of van een of meer elementen die
kenmerkend zijn voor de fysieke, fysiologische, genetische, psychische, economische, culturele of
sociale identiteit van die natuurlijke persoon;
Dit betekent dat de informatie (het persoonsgegeven) ofwel direct over iemand gaat, ofwel
naar deze persoon te herleiden is.
Gegevens van overleden personen of van organisaties zijn geen persoonsgegevens 1
Bescherming van de persoonlijke levenssfeer is een grondrecht. Dit recht is geregeld in:
- artikel 10 lid 1 van de Grondwet;
- artikel 8 van het Europees Verdrag inzake de rechten van de mens en de fundamentele
vrijheden (EVRM);
- artikel 7 van het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie;
- artikel 17 van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (IVBPR).
- Daarnaast is in artikel 8 van het Handvest een expliciet recht op bescherming van de
persoonsgegevens opgenomen.
Deze artikelen geven aan dat er een wet moet zijn voor de bescherming van persoonsgegevens. Zodat
ieders recht op privacy is gewaarborgd. Op een aantal punten laat de AVG ruimte voor nationale
keuzes. Deze zijn uitgewerkt in de Uitvoeringswet Algemene verordening gegevensbescherming
(UAVG).
NB: privacy is een negatieve verplichting, bescherming persoonsgegevens is een positieve
verplichting.
Wat wordt verstaan onder ‘verwerken’?
Zie art. 4(2): een bewerking of een geheel van bewerkingen met betrekking tot persoonsgegevens of
een geheel van persoonsgegevens, al dan niet uitgevoerd via geautomatiseerde procedés, zoals het
verzamelen, vastleggen, ordenen, structureren, opslaan, bijwerken of wijzigen, opvragen, raadplegen,
gebruiken, verstrekken door middel van doorzending, verspreiden of op andere wijze ter beschikking
stellen, aligneren of combineren, afschermen, wissen of vernietigen van gegevens;
1
Zie art. 1(1): Bij deze verordening worden regels vastgesteld betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de
verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van persoonsgegevens.
, Let ook op de definitie voor de verwerker in lid 8: een natuurlijke persoon of rechtspersoon, een
overheidsinstantie, een dienst of een ander orgaan die/ dat ten behoeve van de
verwerkingsverantwoordelijke persoonsgegevens verwerkt.
Wanneer mogen persoonsgegevens worden verwerkt?
De verwerking van persoonsgegevens mag slechts plaatsvinden wanneer er sprake is van één van de
gronden genoemd in art. 6 AVG. Waarvan toestemming van de betrokkene de ultieme grond vormt.
De genoemde gronden zijn alternatief.
Artikel 6 – Rechtmatigheid van de verwerking
1) De verwerking is alleen rechtmatig indien en voor zover aan ten minste één van de
onderstaande voorwaarden is voldaan:
a. de betrokkene heeft toestemming (zie art. 7 en 8 AVG)2 gegeven voor de
verwerking van zijn persoonsgegevens voor een of meer specifieke doeleinden (zie
art. 5 AVG)
b. de verwerking is noodzakelijk voor de uitvoering van een overeenkomst waarbij de
betrokkene partij is, of om op verzoek van de betrokkene vóór de sluiting van een
overeenkomst maatregelen te nemen;
c. de verwerking is noodzakelijk om te voldoen aan een wettelijke verplichting die op
de verwerkingsverantwoordelijke rust;
d. de verwerking is noodzakelijk om de vitale belangen van de betrokkene of van een
andere natuurlijke persoon te beschermen;
e. de verwerking is noodzakelijk voor de vervulling van een taak van algemeen belang
of van een taak in het kader van de uitoefening van het openbaar gezag dat aan de
verwerkingsverantwoordelijke is opgedragen;
f. de verwerking is noodzakelijk voor de behartiging van de gerechtvaardigde
belangen van de verwerkingsverantwoordelijke of van een derde, behalve wanneer
de belangen of de grondrechten en de fundamentele vrijheden van de betrokkene die
tot bescherming van persoonsgegevens nopen, zwaarder wegen dan die belangen,
met name wanneer de betrokkene een kind is.
De eerste alinea, punt f), geldt niet voor de verwerking door overheidsinstanties in het kader
van de uitoefening van hun taken.
2) De lidstaten kunnen specifiekere bepalingen3 handhaven of invoeren ter aanpassing
van de manier waarop de regels van deze verordening met betrekking tot de
verwerking met het oog op de naleving van lid 1, punten c) en e), worden toegepast;
hiertoe kunnen zij een nadere omschrijving geven van specifieke voorschriften voor
de verwerking en andere maatregelen om een rechtmatige en behoorlijke verwerking
te waarborgen, ook voor andere specifieke verwerkingssituaties als bedoeld in
hoofdstuk IX.
3) De rechtsgrond voor de in lid 1, punten c) en e), bedoelde verwerking moet worden
vastgesteld bij:
a. Unierecht; of
b. lidstatelijk recht dat op de verwerkingsverantwoordelijke van toepassing is.
Het doel van de verwerking wordt in die rechtsgrond vastgesteld of is met betrekking tot de
in lid 1, punt e), bedoelde verwerking noodzakelijk voor de vervulling van een taak van
algemeen belang of voor de uitoefening van het openbaar gezag dat aan de
verwerkingsverantwoordelijke is verleend. Die rechtsgrond kan specifieke bepalingen
bevatten om de toepassing van de regels van deze verordening aan te passen, met inbegrip
van de algemene voorwaarden inzake de rechtmatigheid van verwerking door de
verwerkingsverantwoordelijke; de types verwerkte gegevens; de betrokkenen; de entiteiten
2
Toestemming moet: 1) aantoonbaar zijn, 2) expliciet, duidelijk en begrijpelijk zijn, 3) in te trekken zijn, 4) vrijwillig gegeven zijn, en 5) in
sommige gevallen gegeven zijn door een wettelijk vertegenwoordiger. Zie art. 5 UAVG omtrent toestemming van wettelijk
vertegenwoordiger.
3
Dus: UAVG
