Samenvatting voor examen sociologie

Sociologie en rechtssociologie


LES 1

Hoofdstuk 1: op ontdekkingstocht door een bekend
gebied? Over de eigen aard van de samenleving

Begrip sociologie: is de wetenschap die het menselijk samenleven, maatschappelijke
verhoudingen, sociale relaties, interactie, cultuur en gedrag bestudeert

: opgedoken in het werk van E.J Sieyès 1780-1785

Verwijzing naar het Latijns: Socius (metgezel), societas (samenleving), logos (kennis, leer,
kunde)

Er is een combinatie van Grieks en Latijns

1e socioloog (wetenschappelijke context)= Auguste Comte 1830



Samenleving kan vergeleken worden met een voetbalspel

In het spel:

- Sociale regels
- Formeel/informele regels

Op de tribune:

- Politiekers
- Sociologen als wetenschappers (neutrale waarnemer)



Bij wetenschappers is er sprake van positionaliteit (identiteit heeft invloed op hoe we naar
de werkelijkheid kijken en hoe anderen tegelijkertijd naar ons kijken)

= verwijst naar onze sociale identiteit

Kenmerken zijn: religie, gender, afkomst,...

Jouw sociale positie vormt JOUW identiteit (INDIVIDUEEL)

Dimensies van positionaliteit

1. Onderzoekstopic
2. Epistemologie

, 3. Ontologie
4. Methodologie
5. Ondezerzoeker-als-instrument
6. Communicatie



Intersectionaliteit (=kruispunt denken)

Hoe verschillende sociale identiteitskenmerken in de samenleving invloed hebben op hoe
mensen privileges ervaren of juist worden onderdrukt

: dit leidt tot unieke ervaring die voor iedereen op een andere manier ervaren worden,
privileges of onderdrukking...



Kimberlé Crenshaw 1976

Proces rond de general motors

Zwarte vrouwen hadden hier een zaak tegen de general motors aangespannen omdat ze
vonden dat ze werden gediscrimineerd. Na verder onderzoek bleek dat er zwarte mannen en
blanke vrouwen in het bedrijf werkten dus er was juridisch gezien geen sprake van seksisme
en racisme. Er was dus juridisch niets aan te doen...

= Voorbeeld van een vorm van ONDERDRUKKING

Combinatie van de som van de (discriminerende) kenmerken van jouw identiteit



Ben je een witte, hoog opgeleide man, kom je vaker in aanmerking met geprivilegeerde
mogelijkheden

= Voorbeeld van een vorm van PRIVILEGES

-----------

Sociologische lens

Praktische werkinstrumenten: surveys, observaties, enquêtes

Dat gaat niet zomaar WANT een socioloog beschikt over kennis en vaardigheden om door de
lens heen te kijken naar de samenleving.



Sociologische verbeelding = manier van kijken naar de samenleving

Ontstaan door Charles Wright Mills

, Er hangt een sociale structuur waarbij verder wordt gekeken om verdere verklaringen te
zoeken, is er bijvoorbeeld in de geschiedenis iets veranderd?,...

Biografie: waarneembaar aspect

Bv. Iemand gaat rechten studeren, iemand drinkt water,...

BIOGRAFIE -> SOCIALE STRUCTUUR -> GESCHIEDENIS

-------------

Voorwaarden voor de sociologische verbeelding

- Selectief: hoe ieder mens naar de samenleving kijkt
- Routines
- Redeneren uit ‘common sense’

Deze kenmerken zorgen ervoor dat de doorsnee mens niet meer goed in staat is om deze
vaste routines los te laten en anders te gaan redeneren dan we daarvoor deden.

Sociologen kunnen deze klik wel maken en werken en leven hier continu mee...

----------

Referentiekader (onze sociale bril)



 Selectief
 Gekleurd door wat we hebben meegemaakt, welke voorkeuren we hebben
 Kenmerken
- Redelijk stabiel maar NIET onveranderlijk
- Één geheel
- Veel referentiekaders als personen
- Gedeelde referentiekaders bij anderen in sociale omgeving

Conclusie= iedereen kijkt op een selectieve manier naar de samenleving



Zakelijke werkelijkheid = hoe de werkelijkheid ECHT is

Beleefde werkelijkheid= hoe IK de werkelijkheid zie

Thomas theorema:

‘Wat mensen denken dat echt zou gebeuren, gebeurt ook echt achteraf.’

Self-fulfilling = je verwacht iets en dat gebeurt ook

Self-destroying= je verwacht iets en het tegenovergestelde gebeurt uiteindelijk