Inhoudsopgave
1 lichamelijk onderzoek vaatpathologie ...................................................................... 8
1.1 chronische arteriele insufficientie onderste ledematen.............................................. 8
1.2 acute ischemie .............................................................................................. 11
1.3 chronische arteriele insufficientie van de viscera .................................................... 12
1.4 arteriele insufficientie van de extracraniele vaten .................................................. 12
1.5 aneurysmatisch lijden ..................................................................................... 13
2. niet invasieve vaatdiagnostiek .............................................................................. 14
1. Anamnese in de cardiologie ................................................................................. 17
1.1 Thoracale pijn .............................................................................................. 17
1.2 Kortademigheid............................................................................................. 20
1.3 Hartkloppingen ............................................................................................. 21
1.4 Flauwvallen – syncope ..................................................................................... 23
2. semeiologie ..................................................................................................... 24
2.1 inspectie ..................................................................................................... 24
2.2 palpatie / percussie ....................................................................................... 28
2.3 auscultatie .................................................................................................. 29
1. prevalentie en ziektelast van CV aandoeningen ........................................................ 34
2. Hart en vaatlijden volgt gekend en voorspelbaar verloop ............................................ 34
3. cardiovasculaire risicofactoren ............................................................................. 35
4. Paradox preventie? ........................................................................................... 36
5. preventie – algemene principes ............................................................................ 36
6. Risico inschatten/berekenen ................................................................................ 37
7. preventie : levensstijl ........................................................................................ 38
8. risico behandelen ............................................................................................. 38
Bloedsomloop 7SP 1
,1. stolling en antistolling ........................................................................................ 40
1.1 trombose vs hemostase.................................................................................... 40
1.2 hoe werkt stolling .......................................................................................... 40
1.3 hoe ingrijpen op stolling .................................................................................. 43
2. veneuze trombo-embolie .................................................................................... 45
2.1 Ontstaansmechanisme ..................................................................................... 47
2.2 Klinische presentatie DVT ................................................................................ 47
2.3 Diagnose DVT ................................................................................................ 48
2.4 behandeling DVT ........................................................................................... 49
2.5 etiologie longembool ...................................................................................... 49
2.6 kliniek longembool ......................................................................................... 49
2.7 diagnose longembool ...................................................................................... 50
2.8 behandeling VTE ............................................................................................ 51
3. bloedingsziekten .............................................................................................. 53
3.1 bloedingsanamnese ........................................................................................ 55
3.2 bloedingsziektes ............................................................................................ 56
4. stolling kliniek ................................................................................................. 59
1. beeldvorming ................................................................................................... 63
1.1 Catheter-angiografie ...................................................................................... 63
1.2 Computer tomografie ..................................................................................... 64
1.3 kernspintomografie ........................................................................................ 64
2. echocardiografie ............................................................................................... 64
3.labotesten ....................................................................................................... 64
3.1 bepaling cholesterol voor CV risico ..................................................................... 66
3.2 high sensitivity troponine vanuit labo perspectief ................................................... 66
3.3 B-type natriuretic peptide vanuit labo perspectief .................................................. 67
3.4 casussen ...................................................................................................... 68
1. inleiding ......................................................................................................... 70
1.1 van actiepotentiaal tot ECG .............................................................................. 70
1.2 terminologie ................................................................................................ 72
1.3 registratie ................................................................................................... 73
1.4 indicaties .................................................................................................... 74
1.5 ECG protocol ................................................................................................ 74
Bloedsomloop 7SP 2
,2. het normale ECG ............................................................................................... 74
2.1 ritme ......................................................................................................... 74
2.2 frequentie ................................................................................................... 75
2.3 QRS-as ........................................................................................................ 75
2.4 morfologie QRS complex .................................................................................. 76
2.5 morfologie ST segment .................................................................................... 77
2.6 morfologie T golf ........................................................................................... 77
3. hypertrofie...................................................................................................... 78
3.1 linker voorkamerhypertrofie ............................................................................. 78
3.2 rechter voorkamer hypertrofie .......................................................................... 78
3.3 linker ventrikel hypertrofie .............................................................................. 79
3.4 rechter ventrikel hypertrofie ............................................................................ 80
3.5 biventriculaire hypertrofie ............................................................................... 80
4. bradycardie en geleidingsstoornissen ..................................................................... 81
4.1 geleidingsstoornissen ...................................................................................... 81
4.2 bradycardie.................................................................................................. 82
5. ischemie ......................................................................................................... 86
5.1 pathofysiologie van elektrocardiografische manifestatie ........................................... 86
5.2 lokalisatie van infarct ..................................................................................... 90
5.3 differentieel diagnose ..................................................................................... 90
5.4 hoog risico patronen ....................................................................................... 92
6. ritmestoornissen ............................................................................................... 93
6.1 pathofysiologische mechanismen van ritmestoornissen ............................................. 93
6.2 anti-aritmica ................................................................................................ 95
6.3 indeling van ritmestoornissen ........................................................................... 100
6.4 anamnese bij ritmestoornissen ......................................................................... 101
6.5 specifieke ritmestoornissen ............................................................................. 103
6.6 artificial intelligence en het ECG ...................................................................... 115
7. besluit ......................................................................................................... 115
1. hypertensie (Vanassche) ................................................................................... 117
1.1 definitie, epidemiologie en belang..................................................................... 117
1.2 pathofysiologie en orgaanschade ....................................................................... 118
1.3 meting bloeddruk ......................................................................................... 120
Bloedsomloop 7SP 3
, 1.4 risicostratificatie .......................................................................................... 121
1.5 diagnostiek en evaluatie ................................................................................. 121
1.6 niet farmacologische therapie .......................................................................... 121
1.7 farmacologische therapie ................................................................................ 121
1.8 samenvatting ............................................................................................... 122
2. coronair lijden (Adriaenssens) ............................................................................ 122
2.1 inleiding .................................................................................................... 122
2.2 coronair lijden ............................................................................................. 123
2.3 klinische manifestaties ................................................................................... 124
2.4 acuut coronair syndroom ................................................................................. 125
2.5 chronisch coronair syndroom ............................................................................ 129
2.6 klinisch college ............................................................................................ 131
3. Hartfalen (Van Aelst) ....................................................................................... 133
3.1 definitie .................................................................................................... 133
3.2 terminologie ............................................................................................... 134
3.3 epidemiologie .............................................................................................. 134
3.4 etiologie .................................................................................................... 135
3.5 pathofysiologie ............................................................................................ 135
3.6 hemodynamiek ............................................................................................. 137
3.7 klinische manifestaties ................................................................................... 138
3.8 behandeling ................................................................................................ 139
4. kleplijden (dubois) .......................................................................................... 140
4.1 mitralisklepstenose ....................................................................................... 141
4.2 mitralisklepinsufficientie ................................................................................ 142
4.3 aortaklepstenose .......................................................................................... 144
4.4 aortaklepinsufficientie ................................................................................... 145
4.5 Tricuspiedklep-insufficientie ............................................................................ 146
4.6 Tricuspiedklep-stenose ................................................................................... 147
5. Endocarditis (Dubois) ....................................................................................... 148
6. congenitale hartafwijkingen (Budts) .................................................................... 151
6.1 het normale hart .......................................................................................... 151
6.2 malpositie en malconnectie ............................................................................. 151
6.3 gecorrigeerde transpositie van grote arteries (L-TGA) ............................................. 152
6.4 niet-cyanogene hartvitia met links rechts shunt..................................................... 153
Bloedsomloop 7SP 4
, 6.5 niet-cyanogene hartvitia met linker hartobstructie ................................................ 156
6.6 niet-cyanogene hartvitia met rechter hartafwijkingen ............................................. 160
6.7 cyanogene hartvitia ....................................................................................... 161
7. pericard en myocardaandoeningen (Robyns) .......................................................... 165
7.0 Inleiding .................................................................................................... 165
7.1 inflammatoire myopericardiale syndromen........................................................... 166
7.2 primaire myocardaandoeningen ........................................................................ 170
8. Cardiochirurgie (Meuris) ................................................................................... 173
8.1 coronair lijden ............................................................................................. 173
8.2 hartfalen.................................................................................................... 176
8.3 het kunsthart .............................................................................................. 178
8.4 toegangswegen ............................................................................................ 179
8.5 klepchirurgie ............................................................................................... 179
8.6 aortapathologie ........................................................................................... 183
8.7 pericardpathologie ........................................................................................ 184
8.8 cardiale tumoren .......................................................................................... 185
1. chronische arteriele insufficentie onderste ledematen ............................................. 187
1.1 etiologie en epidemiologie .............................................................................. 187
1.2 pathogenese ................................................................................................ 187
1.3 natuurlijke evolutie ...................................................................................... 187
1.4 symptomatologie .......................................................................................... 188
1.5 diagnose .................................................................................................... 189
1.6 DD bij pijn in benen bij stappen ........................................................................ 190
1.7 prognose .................................................................................................... 191
1.8 Medische behandeling .................................................................................... 192
1.9 chirurgische behandeling ................................................................................ 193
2. acute ischemie van de ledematen ....................................................................... 199
2.1 pathogenese ................................................................................................ 199
2.2 oorzaken .................................................................................................... 200
2.3 diagnose .................................................................................................... 202
2.4 prognose .................................................................................................... 203
2.5 behandeling ................................................................................................ 203
2.6 preventie van recidief .................................................................................... 205
3. arteriele insufficientie van supra-aortische vaten ................................................... 205
Bloedsomloop 7SP 5
, 3.1 carotis lijden ............................................................................................... 205
3.2 atherosclerose van A subclavia ......................................................................... 209
4. arteriele insufficientie van de viscerale vaten ........................................................ 210
4.1 acute mesenteriale ischemie = acute darmischemie (AD) .......................................... 210
4.2 chronische mesenteriale ischemie...................................................................... 211
4.3 nierarteriestenose ........................................................................................ 212
5. aneurysmatisch lijden ...................................................................................... 213
5.1 definitie .................................................................................................... 213
5.2 etiologie .................................................................................................... 214
5.3 aneurysma van aorta abdominalis (AAA) .............................................................. 215
5.4 thoracale en thoraco-abdominale aneurysmata...................................................... 219
5.5 aneurysma’s van andere slagaders ..................................................................... 222
6. dissectie van de aorta ...................................................................................... 225
6.1 inleiding .................................................................................................... 225
6.2 incidentie ................................................................................................... 226
6.3 oorzaken .................................................................................................... 226
6.4 pathologie .................................................................................................. 226
6.5 symptomen ................................................................................................. 227
6.6 klinisch onderzoek ........................................................................................ 228
6.7 diagnose .................................................................................................... 228
6.8 behandeling ................................................................................................ 229
7. exoten – niet ahteromateuze vaatpathologie .......................................................... 230
7.1 adventitionele cyste van A poplitea ................................................................... 230
7.2 thoracic outlet syndroom (TOS)......................................................................... 231
7.3 popliteaal entrapment ................................................................................... 233
7.4 endofibrose van A iliaca.................................................................................. 233
7.5 fibromusculaire dysplasie ................................................................................ 234
7.6 inflammatoire aandoeningen (artritis) ................................................................ 234
8. congenitale vasculaire malformaties en hemangiomen ............................................. 239
8.1 hemangiomen .............................................................................................. 239
8.2 congenitale malformaties................................................................................ 239
9. veneuze pathologie ......................................................................................... 240
9.1 oppervlakkige veneuze insufficientie (varices) ...................................................... 240
Bloedsomloop 7SP 6
, 9.2 diepe veneuze insufficientie ............................................................................ 243
9.3 oppervlakkige tromboflebitis ........................................................................... 244
9.4 diepe veneuze trombose ................................................................................. 245
9.5 vena cava superior syndroom............................................................................ 245
9.6 vena cava inferior syndroom ............................................................................ 246
10. lymfoedeem ................................................................................................. 246
11. vasospastische aandoeningen en arteriele embolie ................................................ 248
11.1 arteriele tromboembolie ............................................................................... 248
11.2 vasculaire acrosyndromen – vasospastische aandoeningen ........................................ 250
Bloedsomloop 7SP 7
, Deel 1 : semeiologie Vaat
1 lichamelijk onderzoek vaatpathologie
Semeiologie = studie van de klinische tekens
à symptomatologie
à klinische tekenen
à technische onderzoeken
3 delen : arterieel – veneus – lymfe
arteriele vaatpathologie
- Occlusief lijden
o Atheromateus VS niet atheromateus
à vooral dit à zelden
o Perifeer VS visceraal VS extra cranieel
à vooral benen à darmen/nieren à halsvaten!!
o Acuut VS chronisch
- Aneurysmatisch lijden
- Dissectie
veneuze vaatpathologie
- Trombose
o Soort occlusief lijden
- Klepinsufficientie
o Arteries hebben geen kleppen!
Lymfe vaatpathologie
- Primair lymfoedeem
- Secundair lymfeoedeem
1.1 chronische arteriele insufficientie onderste ledematen
Symptomen via stadia van Fontaine
Bloedsomloop 7SP 8
, - Stadium I : asymptomatisch
o hoe vaststellen? à pulsaties en bloeddrukken in onderste ledemaat
- Stadium II : claudicatio intermittens
o IIA : > 250m
o IIB : < 250m
o Typisch uit anamnese te halen
§ In 1 spiergroep! Niet de ene keer in de een en andere keer in de ander
§ Na vaste hoeveelheid arbeid
§ Dwingt tot stoppen
§ Rust doet klacht verdwijnen
• Hoeft niet perse te zitten <-> artrose
§ Localisatie pijn <-> localisatie letsel
• Hoge claudicatio = bil, dij
• Lage claudicatio = kuit
• Voetclaudicatio
o Rose questionnaire
§ Hebt u pijn in 1 of beide kuiten?
§ Wordt de pijn uitgelokt door inspanning? (ja)
§ Hebt u gelijkaardige klachten in rust? (nee)
§ Dwingt de pijn u om de inspanning te stoppen? (ja)
§ Verdwijnt de pijn binnen 10sec rust? (ja)
§ Verergert de pijn met doorzetten inspanning? (ja)
- Stadium III : ischemische rustpijn
o Paresthesieen en stekende pijnen in acrale delen
§ nachtpijn à enkel liggende houding
§ Rustpijn à ook zittend
§ Acraal!!! à tenen, laag been
o Geisoleerde kuitkramp = GEEN ischemische rustpijn à begint altijd in teen
o Voet buiten bed laten hangen à zwaartekracht helpt bloedsomloop
o DD polyneuropathie
§ Paresthesien
• koudeGEVOEL à huid niet koud
• branderig gevoel
§ zeer hardnekkig
§ dag en nacht
§ geen invloed door houdingsverandering zoals hierboven
§ !! post ischemische neuritis : na behandeling chronische arteriele insuff,
kan pt hier nog lang last van hebben
- Stadium IV : niet helende wonden of gangreen
o Spontaan, na banaal trauma of kleine ingrepen
Bloedsomloop 7SP 9
, § Banaal vb door schoenen
o Traag of niet helend à door tekort O2
o Scherpe pijn
§ ó diabetische neuropathie
o Beteren bij afhangen been
o Evolutie naar necrose/gangreen
- Kritische ischemie = chronsiche lidmaatbedreigende ischemie
o 1 : ischemische rustpijn met dagelijks nood aan analgetica > 2 weken
o 2 : aanwezigheid wonden of gangreen MET
§ Enkeldruk < 50mmHg voor niet diabetici
§ Teendruk < 30mmHg voor diabetici
o Grote kans amputatie
o Dunne glanzende huid
o Kleine wondjes
o Roodheid
Klinisch onderzoek
- Je verwacht bleke voet
o Soms knalrood à lichaam wilt zich aanpassen, bloed zoekt weg uit via capillairen
die in huid zitten
- Inspectie
o Droge huid
o xanthomata
o Doffe, gele, dikke, traag en onregelmatig groeiende nagels
o Verminderde beharing
o Traag helende wonden
- Hoogstandsproef
o Lidmaat 3 minuten omhoog
o Daarna neerhangen been
o Cijfers niet kennen
- Palpatie
o Verminderde huidtemperatuur
§ = meestal onbetrouwbaar
o Hot knee! à A poplitea met veel collateralen
o Arteriele pulsaties
§ Zowel aanwezigheid als kwaliteit beoordelen
§ Vergelijk
§ Start bij aorta
Bloedsomloop 7SP 10