Het beleid van de Europese Unie (2025-2026)
INLEIDING zoals Beleidsdomeinen die oa aan bod zullen komen :
Deze cursus kijkt specifiek naar EUR’ - Interne markt (als zijnde de essentie vd EU, over regulatie etc) ;
beleidsdomeinen: - Landbouw (als zijnde een van het oudste en grootste deel vh budget)
- De geschiedenis ervan - Milieubeleid (als zijnde enorm sterk europees aangestuurd) ;
- De conflicten en voornaamste breuklijnen - Klimaatbeleid (jonger en meer dan milieu) ;
- Hoe men vooruit moet gaan, de uitdagingen, etc. - Externe beleid (als zijnde het traditionele moeilijk(ste) domein, zie EU
leger debat, waaronder ook handel (eu zeer aanwezig en gevraagd)
—> Ook uitbreidingsbeleid is daar een vorm van: landen gaan grote
EXAMEN: (Week 1 vd examens, hij denkt woensdag) aanpassingen doen richting EU-normen omdat ze bij de club
- Schriftelijk willen horen: we zijn een oase van rust en welvaart.
- Sommige vragen over beleidsdomeinen heen (grotere - Ontwikkelingsbeleid (als zijnde het feit dat eu de grootste donor ter
lijnen), maar ook linken met theoretische scholen wereld is (zowel vanuit eu als LS zelf)
- Beperkte antwoordruimte tot kern en essentie gaan, - Humanitaire hulp (hulp zonder voorwaarden) ;
maar goede verbanden leggen = goede punten. - Cultuur en media (spillover van andere, o.a. reclame, product
placement, erfgoeddagen, etc.) ;
Theoretische kaders die we hiervoor als hulpmiddel - Ook in mindere mate : sportbeleid, onderwijs, etc..
kunnen gebruiken:
1. Neofunctionalisme 2. Intergouvernementalisme
= Werkt verder op het functionalisme: voor sommige zaken is = Spreken ipv Europese ‘integratie’ over Europese
het functioneel om sw, maar voegt eraan toe dat vnf die sw ‘samenwerking’, waarbij LS altijd het laatste woord hebben (id
begint, er ook een dynamiek ontstaat, waarbij steeds meer vorm van een Veto). Enkel de acties die door iedereen w
zaken samen geregeld w. goedgekeurd krijgen een kans.
Spillovers van low politics naar high politics: —> Gelooft sterk ih uitgangspunt dat de LS altijd bepalen of
Integratie begint bij een onbelangrijk politiek domein (de low politics). verdere integratie voordelig is voor hen/ niet.
- Er is een hogere autoriteit nodig (een supraN instelling) (≠ automatische inteG of onophoudbare dynamiek)
- Er ontstaat een verstrengeling van het ene domein met andere
domeinen (bv als je kolen en staal samen doet, moet je mss ook
samen infrastructuur zoals spoorwegen aanleggen) (spillover)
Kritieken: Kritieken:
- Klopt niet altijd, in de jaren ‘70 gebeurde er bv heel weinig. - Klopt ook niet altijd: bv Orban keurde steun OEK goed, tegen eigen
- Er zijn veel domeinen waar verdere integratie logisch lijkt, maar belang in; bv BE stemt in met strengere begrotingsregels, …
waarin het toch niet gebeurt (bv migratie en defensie, ih licht van - BVH’en die ooit naar de EU zijn gegaan, zin in werkelijkheid nooit
een migratiecrisis en een oorlogssituatie). meer teruggegaan naar de LS (dus er is toch ergens een
dynamiek)
Deze zijn de 2 grote theorieën, echter iets te algemeen om specifieke beleidsdomeinen te verklaren; daarom gebruiken we iets meer
gesofisticeerdere modellen;
3. Liberaal interG
= Stelt dat de belangen van lidstaten verschuiven, want…
- Landen zelf verschuiven op het politiek links-rechts spectrum, naargelang de uitslag van nieuwe verkiezingen (er is geen HET
nationaal belang, maar de belangen vd huidige regering).
- Op lange termijn moeten (zeker kleinere) landen bepaalde toegevingen doen om hun core values veilig te stellen.
4. Principal-agent model
= stelt dat lidstaten (principals) instellingen (agents) oprichten om taken efficiënter uit te voeren in hun naam.
—> Instellingen krijgen BVH’en, maar blijven onder controle van de lidstaten, zodat ze niet hun eigen belangen najagen.
—> Controle gebeurt via regels, budgetten en toezichtorganen.
Gevolg is een spanningsrelatie: delegatie verhoogt efficiëntie, maar voortdurende controle beperkt de autonomie van instellingen.
5. Nieuw-institutionalisme (bouwt voort op PA model)
= hoe instellingen omgaan met beslissingen, welke vrijheden ze hebben, etc. is wel degelijk belangrijk.
—> zowel formeel (stemprocedures : unanimiteit vs gekwalificeerde meerderheid, strategischer denken met qmv is meer nodig
dan bij unanimiteit) ) als informeel (cultuur en sfeer van instellingen).
Bv. de commissie doet voorstel en geeft hieraan vorm via verscheidene soort van ambtenaren bv. dg industrie zal andere
regels treffen ivm vergroening auto’s dan dg klimaat
Er zijn verschillende soorten n-i en we bespreken er 3:
1) Rational choice n-i (dichts bij lib linst) 2) Sociologisch n-i 3) Historisch n-i
= basis blijft de belangen vd LS, maar = belangen van de LS zn minder belangrijk; = belangen, klimaat en machine is niet
gaandeweg is er wel een machinerie van uitkomst kan voorspeld w door het belangrijk; maar alleen wat er vroeger
instellingen uitgebouwd. ‘algemene klimaat’. beslist werd.
—> Landen gaan hun strat aanpassen ad -> bepaalde dominante sfeer die rond de - Op een moment moet je een keuze maken
manier waarop die machine in elkaar zit. machine hangt. (critical juncture); eens je gekozen hebt kan
(bv LS gaan meer toegevingen doen bij mdh -bv. Gevoel van demoC deficit > LS geven EP meer je niet meer terug want te hoge kost (PAfh)
of kunnen bv meer blokkeren als er met macht ondanks nadelig vr belangen. (bv verhaal Cheeta/antilope in achtervolging)
-bv. Sancties tav RL vaak nadelig vr LS belangen
unanimiteit beslist moet w). (sommige LS zoals HON qua relatie, maar ook
- Bv. EP avant la lettre begon in Straatsburg te vergaderen
omdat men daar goedkope zaal kon gebruiken + symbolische
breder eco), maar toch gdn omwille van plek, maar gaandeweg werd de verhuis van EP minder logisch,
verontwaardiging/ angst rond inval in OEK. maar toen zat het al in de verdragen verankerd
Int: geef me belangen van de LS en ik voorspel uitkomst —> bij inval Krim waren sancties ng zwak, maar sfeer - Bv. Tijdens eurocrisis werd gezegd dat GRE uit eurozone
RC n-i: geef me de belangen van de LS EN welke procedures er doorlopen veranderde toen MH17 werd neergehaald. moest gaan; maar was te laat want ze zaten er al in.
moeten w en ik voorspel de uitkomst. Dus wil je iets veranderen: soft-power is belangrijk om ideeën/ het
- Bv. Sanctiepakketten RL w verlengd omdat stoppen
algemene klimaat te beïnvloeden (nauw bij constructivisme)
,De inzichten van deze 3 zijn ook wel combineerbaar: 6. Netwerktheorieën
Bv. De EU-uitbreiding van 2004 naar Oost-Europa was niet = rond bep beleidsdomeinen hangen ook heel wat netwerken die
voor alle lidstaten voordelig. belangen verdedigen.
• DUI zag economisch voordeel (nieuwe handelspartners) —> Hoe hun verhoudingen liggen is ook belangrijk voor de
en nam het voortouw uit eigenbelang (rationeel n-i.). uitkomst (zeg me in welk netwerk iets voorbereid w en ik
• Andere landen, zoals SPA en GRE, vreesden verlies aan zeg je wat de uitkomst is).
subsidies en minder voordelen.
Hierin spelen enkele wetmatigheden:
Om steun te winnen sprak men over historische verzoening 1. Wie meer middelen heeft/ groter is staat sterker (bv big
(want we hadden ze laten zitten tijdens bv Praagse lente) en pharma, auto-industrie,…)
één Europese familie (sociologisch n-i.), wat het algemene - EU probeert dit wel te compenseren door kleinere organisaties
klimaat werd —> Soort retorische val waar men is ingetrapt. te subsidiëren zodat ze meer aanwezig kunnen zn (bv
vrouwenbeweging, globale zuiden, …)
De Oost-Europese landen hervormden dan sterk aan om te 2. Wie pleit voor specifieke en KTbelangen staat sterker.
mogen toetreden, wat vr hen ook voor instabiliteit zou zorgen, Maakt het bv heel moeilijk voor klimaatactivisten die vaak voor
maar terugkomen op die hervormingen was onmogelijk diffuse LTbelangen pleiten
(historisch n-i.) —> Auto-industrie kan heel snel de kosten berekenen vd klimaat
—> En EU kon de uitbreiding ook niet meer afblazen, want maatregelen en ze snel counteren.
de belofte was al gemaakt. —> Klimaateffecten spelen op de lange termijn.
(dit kantelde pas toen die effecten duidelijker werden - en dus KTbelangen werden).
3. Hoe onmisbaarder je bent, hoe sterker je staat.
4. Wie meer onderhandelingstalent/ ervaring heeft staat sterker
bv in een zeer technisch beleidsdomein zullen organisaties
bv goedkope CHI zonnepanelen komen op onze markt.
die over die tech kennis beschikken meer impact hebben.
- sommige bedrijven vinden dat goed, andere niet: de sector is
- bv na eurocrisis wou men banken meer reguleren, maar
verdeeld & andere groepen kunnen met
enige die gng weten vd bankenwereld zijn de banken
onderhandelingsinzicht hen tegen elkaar uitspelen.
zelf —> konden sterk hun stempel drukken op die
5. Wie de publieke opinie achter zich heeft, staat sterker
deregulering.
= Finaal w beslissingen genomen w door politici (die verkozen
moeten w).
Id EUR pol spelen deze netwerken een heel grote rol (veel
—> daarom raakte klimaat op een bep moment hoger op de pol
meer dan N):
agenda (‘An inconvenient truth’ film bracht gevolgen
- EUR ggb is groot waardoor impact v beslissingen heel
klimaatverandering spectaculair in beeld waardoor pol opinie
belangrijk is —> om dat te weten heb je expertise nodig
hier sterk mee bezig was) (klimaatmarsen in 2019, …)
die vanuit deze netwerken komt.
bv Tijdens onderhandelingen met Canada voor handelsakkoor was WWF campagne ah
+ En nog meer omdat EUR administratie eig niet zo groot is. voeren tegen import v Canadese zeehondenbont. Moest EU daarin meegaan zou dit
—> ook niet hiërarchisch gestructureerd. Er is niet 1 ons veel geld kosten (was ook niet rationeel want zeehonden an sich niet met
machtscentrum die de beslissingen neemt, dit maakt uitsterven bedreigd). Maar campagne WWF was heel goed (zeehondenknuffeltjes,
sterke camagnefilmpjes, …) en had de publieke opinie volledig overgenomen.
het de moeite waard voor die netwerken om mee te
proberen.
+ Er is een heel grote transparantie id besluitvorming
waardoor de netwerken ook alles weten.
-> In BXL zijn er zelfs gespecialiseerde consultancy firms die
grote invloed kunnen hebben op de dossiers.
,DE INTERNE MARKT 1) De IM is mss nog niet volledig gerealiseerd, maar heeft wel
een grote impact:
= vormt de kern van de Europese eenmaking.
1) Impact op het beleid van de lidstaten
- Na de EGKS was het doel om van Europa één gebied zonder
Het goed functioneren vd IM vergt intense samenwerking:
slagbomen te maken: een ruimte met vrij verkeer van
- Veel EU-wetgeving gaat hierover, tot in de kleinste
goederen, diensten, kapitaal en personen.
technische details (bv. lengte van het koordje aan een
—> De interne markt steunt dus op vier vrijheden, waarvan
teddybeer).
de realisatie ver gevorderd maar nog niet volledig is.
=> Het doel is een gelijk speelveld en eerlijke concurrentie
2) De EU-regels beïnvloeden vaak ook buitenlandse markten. binnen de EU.
Bv. Apple werd verplicht om USB-C te gebruiken binnen de EU Want: Zonder gem regels kunnen LS met soepele
en besloot dit wereldwijd toe te passen. milieunormen of arbeidsregels oneerlijke voordelen
Bv. Ook milieunormen (zoals het verbod op loodhoudende verf in behalen.
speelgoed) hebben wereldwijd effect: Chinese producenten —> Daarom stelt de EU gemeenschappelijke normen vast
pasten zich aan om toegang te behouden tot de Europese om ‘race to the bottom’ te vermijden.
markt, waarna China het zelf verbood.
2) Een IM krijg je in verschillende stappen:
Dit fenomeen heet het Brussels Effect: Stap 1) De vrijhandelszone
= de EUR markt is zo groot (+ 450m consumenten) dat haar In de jaren 60 schafte Europa quota en douanetarieven af.
regels door andere landen worden overgenomen, zelfs zonder - Het Verdrag van Rome legde dit vast, maar duurde 10 jaar
directe druk. om de grenzen effectief te verwijderen.
= Er ontstond een vrijhandelszone, zonder nationale
+ Ook landen die willen toetreden tot de EU moeten alle regels handelsbeperkingen.
van de interne markt overnemen.
Toch bleven er niet-tarifaire barrières, zoals productnormen en
3) De jaren 60/70: vrijhandelszone, maar nog steeds barrières
technische voorschriften (bv. Belgische wet dat margarine enkel
Hoewel tarifaire belemmeringen verdwenen, bleven nationale
in kubusvorm verkocht mocht worden: een verborgen
wetten de handel hinderen.
bescherming van Belgische producenten).
- De EC wilde meer EU-wetgeving om deze te harmoniseren,
maar beslissingen vergden unanimiteit, waardoor er weinig
Stap 2) De douane-unie
vooruitgang was.
Vervolgens werden ook gem tarieven tegenover niet-EU-landen
- Protectionistische nationale wetten overheersten.
ingevoerd.
- Grote bedrijven (vnl Philips) pleitten voor 1 Europese markt
• LS konden niet langer eigen tarieven hanteren (bv. 5 %
en richtten normalisatieagentschappen op (CEN,
invoerrecht in Duitsland en 10 % in België zou interne
CENELEC) om vrijwillige standaarden te ontwikkelen.
handel ondermijnen).
—> De EU verankerde deze later in wetgeving (bv CE-label)
• Sinds eind jaren 60 bestaat een Europese douane-unie: één
extern handelsbeleid, geen interne grenscontroles.
Doorbraak: arrest Cassis de Dijon (1979)
Het HvJ speelde een cruciale (en integratiebevorderende) rol.
Stap 3) Naar een interne markt
In de zaak Cassis de Dijon klaagde een FR producent dat DUI haar
bessenlikeur (15% alc) niet toeliet omdat het alcoholgehalte niet De IM gaat verder dan een vrijhandelszone of douane-unie:
voldeed aan Duitse normen (ofwel heel laag ofwel hoog alc%, want • Ook niet-tarifaire barrières verdwijnen.
zou anders verslavender zijn). • Het VK na Brexit heeft enkel een vrijhandelsakkoord met de
—> Het Hof oordeelde dat dit een verborgen handelsbelemmering EU, maar geen interne markt: daarom blijven er controles.
was en in strijd met EU-regels. 1. Britse producten moeten nog voldoen aan EU-normen
om te worden ingevoerd.
Hieruit ontstond het principe van wederzijdse erkenning: 2. Door het verlaten van de douane-unie hanteert het VK
= als een product in één lidstaat legaal en veilig is, moet het in eigen handelsakkoorden, dus zijn controles nodig.
alle lidstaten toegelaten worden.
Hoewel het VK formeel buiten de interne markt staat, blijft
Maar toch bleef de praktijk traag: elk geval moest juridisch het de meeste EU-normen volgen om economische
worden uitgevochten. schade te beperken.
Nieuwe economische context (jaren 80) Volgende stappen: monetaire en economische unie
De opkomst van Aziatische industrielanden (Zuid-Korea, Japan, Na de interne markt volgden nieuwe integratiestappen:
Singapore) legde de zwaktes van de gefragmenteerde Europese • Monetaire unie: één munt (de euro).
markt bloot (die bovendien ook in crisis verkeerde: hoge • Economische unie: coördinatie van belastingen,
werkloosheid, inflatie). begrotingen, lonen, schulden, enz.
—> Grote bedrijven verenigden zich in de ERT (European Round
Table of Industrialists) (oa gestimuleerd door Stevie). Volgens economen had eerst de eco en pas daarna de
= Hier ontstond een consensus om protectionistische wetten af monetaire unie moeten komen. De eurocrisis toonde aan dat
te bouwen. uiteenlopende nationale economieën de monetaire unie kunnen
+ In deze tijd werd neoliberalisme dominant: vrijhandel en minder verzwakken.
regels.
Dit werd de New Approach genoemd:combineerde 2 principes:
Echte ommekeer: J. Delors werd ECvz 1) Deregulering (negatieve integratie)
In 85 werd Delors ECVz en wou hij tegen 92 de IM realiseren. = landen moeten nationale regels loslaten –> wederzijdse
=> Hiervoor moesten zowel deregulering als regulering erkenning wordt basisprincipe.
plaatsvinden. 2) Europese minimumstandaarden (positieve integratie):
=> Cockfield (Britse Commissaris vd IM) stelde ook een lijst op = gezamenlijke regels om consumenten te beschermen.
van 300 nodige wetten om de IM te voltooien. → Combinatie van vrijmaking en harmonisering.
Hiervoor was een verdragswijziging nodig: men kon dit nooit met Dit werd de EUROPESE AKTE
unanimiteit doen. - IM-beslissingen bij mdh ipv unanimiteit
- Nieuwe BVHen zoals milieu en sociale pol ifv de IM.
INLEIDING zoals Beleidsdomeinen die oa aan bod zullen komen :
Deze cursus kijkt specifiek naar EUR’ - Interne markt (als zijnde de essentie vd EU, over regulatie etc) ;
beleidsdomeinen: - Landbouw (als zijnde een van het oudste en grootste deel vh budget)
- De geschiedenis ervan - Milieubeleid (als zijnde enorm sterk europees aangestuurd) ;
- De conflicten en voornaamste breuklijnen - Klimaatbeleid (jonger en meer dan milieu) ;
- Hoe men vooruit moet gaan, de uitdagingen, etc. - Externe beleid (als zijnde het traditionele moeilijk(ste) domein, zie EU
leger debat, waaronder ook handel (eu zeer aanwezig en gevraagd)
—> Ook uitbreidingsbeleid is daar een vorm van: landen gaan grote
EXAMEN: (Week 1 vd examens, hij denkt woensdag) aanpassingen doen richting EU-normen omdat ze bij de club
- Schriftelijk willen horen: we zijn een oase van rust en welvaart.
- Sommige vragen over beleidsdomeinen heen (grotere - Ontwikkelingsbeleid (als zijnde het feit dat eu de grootste donor ter
lijnen), maar ook linken met theoretische scholen wereld is (zowel vanuit eu als LS zelf)
- Beperkte antwoordruimte tot kern en essentie gaan, - Humanitaire hulp (hulp zonder voorwaarden) ;
maar goede verbanden leggen = goede punten. - Cultuur en media (spillover van andere, o.a. reclame, product
placement, erfgoeddagen, etc.) ;
Theoretische kaders die we hiervoor als hulpmiddel - Ook in mindere mate : sportbeleid, onderwijs, etc..
kunnen gebruiken:
1. Neofunctionalisme 2. Intergouvernementalisme
= Werkt verder op het functionalisme: voor sommige zaken is = Spreken ipv Europese ‘integratie’ over Europese
het functioneel om sw, maar voegt eraan toe dat vnf die sw ‘samenwerking’, waarbij LS altijd het laatste woord hebben (id
begint, er ook een dynamiek ontstaat, waarbij steeds meer vorm van een Veto). Enkel de acties die door iedereen w
zaken samen geregeld w. goedgekeurd krijgen een kans.
Spillovers van low politics naar high politics: —> Gelooft sterk ih uitgangspunt dat de LS altijd bepalen of
Integratie begint bij een onbelangrijk politiek domein (de low politics). verdere integratie voordelig is voor hen/ niet.
- Er is een hogere autoriteit nodig (een supraN instelling) (≠ automatische inteG of onophoudbare dynamiek)
- Er ontstaat een verstrengeling van het ene domein met andere
domeinen (bv als je kolen en staal samen doet, moet je mss ook
samen infrastructuur zoals spoorwegen aanleggen) (spillover)
Kritieken: Kritieken:
- Klopt niet altijd, in de jaren ‘70 gebeurde er bv heel weinig. - Klopt ook niet altijd: bv Orban keurde steun OEK goed, tegen eigen
- Er zijn veel domeinen waar verdere integratie logisch lijkt, maar belang in; bv BE stemt in met strengere begrotingsregels, …
waarin het toch niet gebeurt (bv migratie en defensie, ih licht van - BVH’en die ooit naar de EU zijn gegaan, zin in werkelijkheid nooit
een migratiecrisis en een oorlogssituatie). meer teruggegaan naar de LS (dus er is toch ergens een
dynamiek)
Deze zijn de 2 grote theorieën, echter iets te algemeen om specifieke beleidsdomeinen te verklaren; daarom gebruiken we iets meer
gesofisticeerdere modellen;
3. Liberaal interG
= Stelt dat de belangen van lidstaten verschuiven, want…
- Landen zelf verschuiven op het politiek links-rechts spectrum, naargelang de uitslag van nieuwe verkiezingen (er is geen HET
nationaal belang, maar de belangen vd huidige regering).
- Op lange termijn moeten (zeker kleinere) landen bepaalde toegevingen doen om hun core values veilig te stellen.
4. Principal-agent model
= stelt dat lidstaten (principals) instellingen (agents) oprichten om taken efficiënter uit te voeren in hun naam.
—> Instellingen krijgen BVH’en, maar blijven onder controle van de lidstaten, zodat ze niet hun eigen belangen najagen.
—> Controle gebeurt via regels, budgetten en toezichtorganen.
Gevolg is een spanningsrelatie: delegatie verhoogt efficiëntie, maar voortdurende controle beperkt de autonomie van instellingen.
5. Nieuw-institutionalisme (bouwt voort op PA model)
= hoe instellingen omgaan met beslissingen, welke vrijheden ze hebben, etc. is wel degelijk belangrijk.
—> zowel formeel (stemprocedures : unanimiteit vs gekwalificeerde meerderheid, strategischer denken met qmv is meer nodig
dan bij unanimiteit) ) als informeel (cultuur en sfeer van instellingen).
Bv. de commissie doet voorstel en geeft hieraan vorm via verscheidene soort van ambtenaren bv. dg industrie zal andere
regels treffen ivm vergroening auto’s dan dg klimaat
Er zijn verschillende soorten n-i en we bespreken er 3:
1) Rational choice n-i (dichts bij lib linst) 2) Sociologisch n-i 3) Historisch n-i
= basis blijft de belangen vd LS, maar = belangen van de LS zn minder belangrijk; = belangen, klimaat en machine is niet
gaandeweg is er wel een machinerie van uitkomst kan voorspeld w door het belangrijk; maar alleen wat er vroeger
instellingen uitgebouwd. ‘algemene klimaat’. beslist werd.
—> Landen gaan hun strat aanpassen ad -> bepaalde dominante sfeer die rond de - Op een moment moet je een keuze maken
manier waarop die machine in elkaar zit. machine hangt. (critical juncture); eens je gekozen hebt kan
(bv LS gaan meer toegevingen doen bij mdh -bv. Gevoel van demoC deficit > LS geven EP meer je niet meer terug want te hoge kost (PAfh)
of kunnen bv meer blokkeren als er met macht ondanks nadelig vr belangen. (bv verhaal Cheeta/antilope in achtervolging)
-bv. Sancties tav RL vaak nadelig vr LS belangen
unanimiteit beslist moet w). (sommige LS zoals HON qua relatie, maar ook
- Bv. EP avant la lettre begon in Straatsburg te vergaderen
omdat men daar goedkope zaal kon gebruiken + symbolische
breder eco), maar toch gdn omwille van plek, maar gaandeweg werd de verhuis van EP minder logisch,
verontwaardiging/ angst rond inval in OEK. maar toen zat het al in de verdragen verankerd
Int: geef me belangen van de LS en ik voorspel uitkomst —> bij inval Krim waren sancties ng zwak, maar sfeer - Bv. Tijdens eurocrisis werd gezegd dat GRE uit eurozone
RC n-i: geef me de belangen van de LS EN welke procedures er doorlopen veranderde toen MH17 werd neergehaald. moest gaan; maar was te laat want ze zaten er al in.
moeten w en ik voorspel de uitkomst. Dus wil je iets veranderen: soft-power is belangrijk om ideeën/ het
- Bv. Sanctiepakketten RL w verlengd omdat stoppen
algemene klimaat te beïnvloeden (nauw bij constructivisme)
,De inzichten van deze 3 zijn ook wel combineerbaar: 6. Netwerktheorieën
Bv. De EU-uitbreiding van 2004 naar Oost-Europa was niet = rond bep beleidsdomeinen hangen ook heel wat netwerken die
voor alle lidstaten voordelig. belangen verdedigen.
• DUI zag economisch voordeel (nieuwe handelspartners) —> Hoe hun verhoudingen liggen is ook belangrijk voor de
en nam het voortouw uit eigenbelang (rationeel n-i.). uitkomst (zeg me in welk netwerk iets voorbereid w en ik
• Andere landen, zoals SPA en GRE, vreesden verlies aan zeg je wat de uitkomst is).
subsidies en minder voordelen.
Hierin spelen enkele wetmatigheden:
Om steun te winnen sprak men over historische verzoening 1. Wie meer middelen heeft/ groter is staat sterker (bv big
(want we hadden ze laten zitten tijdens bv Praagse lente) en pharma, auto-industrie,…)
één Europese familie (sociologisch n-i.), wat het algemene - EU probeert dit wel te compenseren door kleinere organisaties
klimaat werd —> Soort retorische val waar men is ingetrapt. te subsidiëren zodat ze meer aanwezig kunnen zn (bv
vrouwenbeweging, globale zuiden, …)
De Oost-Europese landen hervormden dan sterk aan om te 2. Wie pleit voor specifieke en KTbelangen staat sterker.
mogen toetreden, wat vr hen ook voor instabiliteit zou zorgen, Maakt het bv heel moeilijk voor klimaatactivisten die vaak voor
maar terugkomen op die hervormingen was onmogelijk diffuse LTbelangen pleiten
(historisch n-i.) —> Auto-industrie kan heel snel de kosten berekenen vd klimaat
—> En EU kon de uitbreiding ook niet meer afblazen, want maatregelen en ze snel counteren.
de belofte was al gemaakt. —> Klimaateffecten spelen op de lange termijn.
(dit kantelde pas toen die effecten duidelijker werden - en dus KTbelangen werden).
3. Hoe onmisbaarder je bent, hoe sterker je staat.
4. Wie meer onderhandelingstalent/ ervaring heeft staat sterker
bv in een zeer technisch beleidsdomein zullen organisaties
bv goedkope CHI zonnepanelen komen op onze markt.
die over die tech kennis beschikken meer impact hebben.
- sommige bedrijven vinden dat goed, andere niet: de sector is
- bv na eurocrisis wou men banken meer reguleren, maar
verdeeld & andere groepen kunnen met
enige die gng weten vd bankenwereld zijn de banken
onderhandelingsinzicht hen tegen elkaar uitspelen.
zelf —> konden sterk hun stempel drukken op die
5. Wie de publieke opinie achter zich heeft, staat sterker
deregulering.
= Finaal w beslissingen genomen w door politici (die verkozen
moeten w).
Id EUR pol spelen deze netwerken een heel grote rol (veel
—> daarom raakte klimaat op een bep moment hoger op de pol
meer dan N):
agenda (‘An inconvenient truth’ film bracht gevolgen
- EUR ggb is groot waardoor impact v beslissingen heel
klimaatverandering spectaculair in beeld waardoor pol opinie
belangrijk is —> om dat te weten heb je expertise nodig
hier sterk mee bezig was) (klimaatmarsen in 2019, …)
die vanuit deze netwerken komt.
bv Tijdens onderhandelingen met Canada voor handelsakkoor was WWF campagne ah
+ En nog meer omdat EUR administratie eig niet zo groot is. voeren tegen import v Canadese zeehondenbont. Moest EU daarin meegaan zou dit
—> ook niet hiërarchisch gestructureerd. Er is niet 1 ons veel geld kosten (was ook niet rationeel want zeehonden an sich niet met
machtscentrum die de beslissingen neemt, dit maakt uitsterven bedreigd). Maar campagne WWF was heel goed (zeehondenknuffeltjes,
sterke camagnefilmpjes, …) en had de publieke opinie volledig overgenomen.
het de moeite waard voor die netwerken om mee te
proberen.
+ Er is een heel grote transparantie id besluitvorming
waardoor de netwerken ook alles weten.
-> In BXL zijn er zelfs gespecialiseerde consultancy firms die
grote invloed kunnen hebben op de dossiers.
,DE INTERNE MARKT 1) De IM is mss nog niet volledig gerealiseerd, maar heeft wel
een grote impact:
= vormt de kern van de Europese eenmaking.
1) Impact op het beleid van de lidstaten
- Na de EGKS was het doel om van Europa één gebied zonder
Het goed functioneren vd IM vergt intense samenwerking:
slagbomen te maken: een ruimte met vrij verkeer van
- Veel EU-wetgeving gaat hierover, tot in de kleinste
goederen, diensten, kapitaal en personen.
technische details (bv. lengte van het koordje aan een
—> De interne markt steunt dus op vier vrijheden, waarvan
teddybeer).
de realisatie ver gevorderd maar nog niet volledig is.
=> Het doel is een gelijk speelveld en eerlijke concurrentie
2) De EU-regels beïnvloeden vaak ook buitenlandse markten. binnen de EU.
Bv. Apple werd verplicht om USB-C te gebruiken binnen de EU Want: Zonder gem regels kunnen LS met soepele
en besloot dit wereldwijd toe te passen. milieunormen of arbeidsregels oneerlijke voordelen
Bv. Ook milieunormen (zoals het verbod op loodhoudende verf in behalen.
speelgoed) hebben wereldwijd effect: Chinese producenten —> Daarom stelt de EU gemeenschappelijke normen vast
pasten zich aan om toegang te behouden tot de Europese om ‘race to the bottom’ te vermijden.
markt, waarna China het zelf verbood.
2) Een IM krijg je in verschillende stappen:
Dit fenomeen heet het Brussels Effect: Stap 1) De vrijhandelszone
= de EUR markt is zo groot (+ 450m consumenten) dat haar In de jaren 60 schafte Europa quota en douanetarieven af.
regels door andere landen worden overgenomen, zelfs zonder - Het Verdrag van Rome legde dit vast, maar duurde 10 jaar
directe druk. om de grenzen effectief te verwijderen.
= Er ontstond een vrijhandelszone, zonder nationale
+ Ook landen die willen toetreden tot de EU moeten alle regels handelsbeperkingen.
van de interne markt overnemen.
Toch bleven er niet-tarifaire barrières, zoals productnormen en
3) De jaren 60/70: vrijhandelszone, maar nog steeds barrières
technische voorschriften (bv. Belgische wet dat margarine enkel
Hoewel tarifaire belemmeringen verdwenen, bleven nationale
in kubusvorm verkocht mocht worden: een verborgen
wetten de handel hinderen.
bescherming van Belgische producenten).
- De EC wilde meer EU-wetgeving om deze te harmoniseren,
maar beslissingen vergden unanimiteit, waardoor er weinig
Stap 2) De douane-unie
vooruitgang was.
Vervolgens werden ook gem tarieven tegenover niet-EU-landen
- Protectionistische nationale wetten overheersten.
ingevoerd.
- Grote bedrijven (vnl Philips) pleitten voor 1 Europese markt
• LS konden niet langer eigen tarieven hanteren (bv. 5 %
en richtten normalisatieagentschappen op (CEN,
invoerrecht in Duitsland en 10 % in België zou interne
CENELEC) om vrijwillige standaarden te ontwikkelen.
handel ondermijnen).
—> De EU verankerde deze later in wetgeving (bv CE-label)
• Sinds eind jaren 60 bestaat een Europese douane-unie: één
extern handelsbeleid, geen interne grenscontroles.
Doorbraak: arrest Cassis de Dijon (1979)
Het HvJ speelde een cruciale (en integratiebevorderende) rol.
Stap 3) Naar een interne markt
In de zaak Cassis de Dijon klaagde een FR producent dat DUI haar
bessenlikeur (15% alc) niet toeliet omdat het alcoholgehalte niet De IM gaat verder dan een vrijhandelszone of douane-unie:
voldeed aan Duitse normen (ofwel heel laag ofwel hoog alc%, want • Ook niet-tarifaire barrières verdwijnen.
zou anders verslavender zijn). • Het VK na Brexit heeft enkel een vrijhandelsakkoord met de
—> Het Hof oordeelde dat dit een verborgen handelsbelemmering EU, maar geen interne markt: daarom blijven er controles.
was en in strijd met EU-regels. 1. Britse producten moeten nog voldoen aan EU-normen
om te worden ingevoerd.
Hieruit ontstond het principe van wederzijdse erkenning: 2. Door het verlaten van de douane-unie hanteert het VK
= als een product in één lidstaat legaal en veilig is, moet het in eigen handelsakkoorden, dus zijn controles nodig.
alle lidstaten toegelaten worden.
Hoewel het VK formeel buiten de interne markt staat, blijft
Maar toch bleef de praktijk traag: elk geval moest juridisch het de meeste EU-normen volgen om economische
worden uitgevochten. schade te beperken.
Nieuwe economische context (jaren 80) Volgende stappen: monetaire en economische unie
De opkomst van Aziatische industrielanden (Zuid-Korea, Japan, Na de interne markt volgden nieuwe integratiestappen:
Singapore) legde de zwaktes van de gefragmenteerde Europese • Monetaire unie: één munt (de euro).
markt bloot (die bovendien ook in crisis verkeerde: hoge • Economische unie: coördinatie van belastingen,
werkloosheid, inflatie). begrotingen, lonen, schulden, enz.
—> Grote bedrijven verenigden zich in de ERT (European Round
Table of Industrialists) (oa gestimuleerd door Stevie). Volgens economen had eerst de eco en pas daarna de
= Hier ontstond een consensus om protectionistische wetten af monetaire unie moeten komen. De eurocrisis toonde aan dat
te bouwen. uiteenlopende nationale economieën de monetaire unie kunnen
+ In deze tijd werd neoliberalisme dominant: vrijhandel en minder verzwakken.
regels.
Dit werd de New Approach genoemd:combineerde 2 principes:
Echte ommekeer: J. Delors werd ECvz 1) Deregulering (negatieve integratie)
In 85 werd Delors ECVz en wou hij tegen 92 de IM realiseren. = landen moeten nationale regels loslaten –> wederzijdse
=> Hiervoor moesten zowel deregulering als regulering erkenning wordt basisprincipe.
plaatsvinden. 2) Europese minimumstandaarden (positieve integratie):
=> Cockfield (Britse Commissaris vd IM) stelde ook een lijst op = gezamenlijke regels om consumenten te beschermen.
van 300 nodige wetten om de IM te voltooien. → Combinatie van vrijmaking en harmonisering.
Hiervoor was een verdragswijziging nodig: men kon dit nooit met Dit werd de EUROPESE AKTE
unanimiteit doen. - IM-beslissingen bij mdh ipv unanimiteit
- Nieuwe BVHen zoals milieu en sociale pol ifv de IM.
