Voorbereiding kennistoets “Inleiding Organisatiekunde”
25-11-2025
Opleiding: Integrale Veiligheidskunde
Geschreven door: Dean Wijtmans
Gebruikte literatuur:
Inleiding Organisatiekunde - (ten Berge, 2021) -
(Oteman, 2021) - (Winckels, 2021) – Coutinho – 7e Druk
1
,H1
1.1 – Wat is een organisatiesssssssssssssssssssssssssss
Organisaties hebben drie dingen met elkaar gemeen -> Doelstellingen, Mensen en
Middelen
Mensen werken samen om doelstellingen te bereiken, waarbij ze middelen
gebruiken
(Machines, computers etc.)
Organisaties - > Doelgerichte samenwerkingsverbanden (situaties waarin groepen
of organisaties samenwerken met een duidelijk, gezamenlijk doel)
Het begrip organisaties valt onder 2 termen:
• Bedrijven (ondernemingen en non-profit organisaties)
• Overige organisaties
Er is sprake van een onderneming als een bedrijf gericht is om producten/diensten
op een markt te verkopen, om hierdoor winst te maken
Non-profit organisaties zijn bedrijven die hun diensten aan bieden voor weinig tot
geen kosten, met geen bedoeling om winst te maken (hulpdiensten,
sportvereniging, hulporganisaties)
Je hebt ook bedrijven die in “criteria” worden ingedeeld, bijvoorbeeld juridische
criteria (oftewel rechtsvormen):
• De organisatie zonder rechtspersoonlijkheid (de eenmanszaak, de
maatschap, de vennootschap onder firma en de commanditaire
vennootschap)
• De organisatie met rechtspersoonlijkheid (de besloten vennootschap, de
naamloze vennootschap, de vereniging, de coöperatie, de onderlinge
waarborgmaatschappij en de stichting)
“In dit kader kan niet onvermeld blijven dat er steeds meer
samenwerkingsverbanden ontstaan tussen organisaties, zowel op nationaal als op
internationaal niveau”
Binnen het algemene maatschappelijke verkeer speelt het economisch verkeer een
belangrijke rol, omdat veel transacties in geld worden uitgedrukt.
2
, 1.2 – Globale ontwikkelingen in de organisatietheorie
De eerste organisaties werden ontwikkeld tijdens de Eerste Industriële Revolutie.
Ontwikkeling van organisatietheorie zijn vanaf het einde van de negentiende eeuw
drie perioden te onderscheiden:2
• Eind negentiende eeuw tot ongeveer 1935
• Periode van 1935 tot ongeveer 1955
• Periode van ongeveer 1955 tot heden.
Scientific Management: Het verhogen van de efficiëntie van de organisatie door
werkprocessen wetenschappelijk te analyseren en optimaliseren -> Frederick
Taylor
• Streven naar efficiency door taakverdeling
• Prestatiebeloningen
• Werkers werden getraind om taken efficiënt uit te voeren
General Management Theory: Vaardigheden om een organisatie als geheel te leiden
-> Henri Fayol
• Plannen, Organiseren, Commanderen, Coördineren, Controleren.
Bureaucratische Organisatie: Een organisatie met strikte hiërarchie en duidelijke
regels -> Max Weber
• Strikte hiërarchie
• Onpersoonlijke werkrelaties (functie is belangrijker dan persoon)
• Werkuitvoering op basis van regels en procedures
• Eenheid-van-bevelprincipe
Humanrelationsbenaderingen: Nadruk op het sociale en menselijke aspect binnen
organisaties (persoonlijke aandacht, motivatie etc)
Mens is niet meer een verlengstuk van de machine
Productiviteit wordt beïnvloed door sociale factoren
Hawthorne experimenten: Onderzoek waarbij productiviteit werd onderzocht
(andere lichtniveaus), uiteindelijk is er gesteld dat productiviteit omhoog ging
doordat werknemers wisten dat ze geobserveerd werden.
3
25-11-2025
Opleiding: Integrale Veiligheidskunde
Geschreven door: Dean Wijtmans
Gebruikte literatuur:
Inleiding Organisatiekunde - (ten Berge, 2021) -
(Oteman, 2021) - (Winckels, 2021) – Coutinho – 7e Druk
1
,H1
1.1 – Wat is een organisatiesssssssssssssssssssssssssss
Organisaties hebben drie dingen met elkaar gemeen -> Doelstellingen, Mensen en
Middelen
Mensen werken samen om doelstellingen te bereiken, waarbij ze middelen
gebruiken
(Machines, computers etc.)
Organisaties - > Doelgerichte samenwerkingsverbanden (situaties waarin groepen
of organisaties samenwerken met een duidelijk, gezamenlijk doel)
Het begrip organisaties valt onder 2 termen:
• Bedrijven (ondernemingen en non-profit organisaties)
• Overige organisaties
Er is sprake van een onderneming als een bedrijf gericht is om producten/diensten
op een markt te verkopen, om hierdoor winst te maken
Non-profit organisaties zijn bedrijven die hun diensten aan bieden voor weinig tot
geen kosten, met geen bedoeling om winst te maken (hulpdiensten,
sportvereniging, hulporganisaties)
Je hebt ook bedrijven die in “criteria” worden ingedeeld, bijvoorbeeld juridische
criteria (oftewel rechtsvormen):
• De organisatie zonder rechtspersoonlijkheid (de eenmanszaak, de
maatschap, de vennootschap onder firma en de commanditaire
vennootschap)
• De organisatie met rechtspersoonlijkheid (de besloten vennootschap, de
naamloze vennootschap, de vereniging, de coöperatie, de onderlinge
waarborgmaatschappij en de stichting)
“In dit kader kan niet onvermeld blijven dat er steeds meer
samenwerkingsverbanden ontstaan tussen organisaties, zowel op nationaal als op
internationaal niveau”
Binnen het algemene maatschappelijke verkeer speelt het economisch verkeer een
belangrijke rol, omdat veel transacties in geld worden uitgedrukt.
2
, 1.2 – Globale ontwikkelingen in de organisatietheorie
De eerste organisaties werden ontwikkeld tijdens de Eerste Industriële Revolutie.
Ontwikkeling van organisatietheorie zijn vanaf het einde van de negentiende eeuw
drie perioden te onderscheiden:2
• Eind negentiende eeuw tot ongeveer 1935
• Periode van 1935 tot ongeveer 1955
• Periode van ongeveer 1955 tot heden.
Scientific Management: Het verhogen van de efficiëntie van de organisatie door
werkprocessen wetenschappelijk te analyseren en optimaliseren -> Frederick
Taylor
• Streven naar efficiency door taakverdeling
• Prestatiebeloningen
• Werkers werden getraind om taken efficiënt uit te voeren
General Management Theory: Vaardigheden om een organisatie als geheel te leiden
-> Henri Fayol
• Plannen, Organiseren, Commanderen, Coördineren, Controleren.
Bureaucratische Organisatie: Een organisatie met strikte hiërarchie en duidelijke
regels -> Max Weber
• Strikte hiërarchie
• Onpersoonlijke werkrelaties (functie is belangrijker dan persoon)
• Werkuitvoering op basis van regels en procedures
• Eenheid-van-bevelprincipe
Humanrelationsbenaderingen: Nadruk op het sociale en menselijke aspect binnen
organisaties (persoonlijke aandacht, motivatie etc)
Mens is niet meer een verlengstuk van de machine
Productiviteit wordt beïnvloed door sociale factoren
Hawthorne experimenten: Onderzoek waarbij productiviteit werd onderzocht
(andere lichtniveaus), uiteindelijk is er gesteld dat productiviteit omhoog ging
doordat werknemers wisten dat ze geobserveerd werden.
3
