Natuurwetenschappen
Thema 1: structuur en eigenschappen van de materie
Hoofdstuk 1: organische stofklassen
Organische stoffen en reacties
• Ongeveer 20 miljoen verbindingen
• Oorsprong: afkomstig uit levende natuur
• De stoffen worden gekenmerkt door structuur
Organische stoffen in het dagelijks leven:
• Methaan -> brandstof
• Azijn -> poetsmiddel
• Ethanol -> alcohol
Organische reacties:
Lichaam:
• via verteringsprocessen, celademhaling worden voedingstoffen omgezet naar
stoffen en energie.
Industrie:
• Oppompen van aardolie in de petrochemie die dan verder verwerkt wordt voor
andere industrietakken bv. productie van kunststoffen.
• Productie van geneesmiddelen in de farmacie.
• Stoffen toevoegen aan voeding om smaak te verhogen of de proteïne te
verbeteren (bakken van vlees).
• Verzorgingsproducten en parfums in de cosmetica.
• Waterdicht maken van kledij of het gebruik van kleurstoffen in de
textielindustrie.
,Kenmerken van organische structuren
• Verbindingen die bijna altijd opgebouwd zijn uit koolstof (C) en waterstof (H).
• Ze bevatten ook vaak heteroatomen: fosfor (P), stikstof (N), zwavel (S), Zuurstof (O),
halogenen-> fluor (F), chloor (Cl), broom (Br), jood (I).
• Covalente bindingen: twee atomen elektronen delen om samen een stabiel
molecuul te vormen.
Naamgeving voor stoffen:
Triviale naamgeving: wanneer structuren complex zijn of in het dagelijks leven.
Systematische naamgeving: in de wetenschap zodat er geen verwarring ontstaat,
gebaseerd op de structuur van de stof.
Voorstelling:
• Koolstofbindingen worden op 2 manieren weergegeven.
,Formules:
Vereenvoudigde structuurformule:
CH3-CH2-CH2-O-H
Indeling:
• Organische stoffen worden ingedeeld op basis van structuurkenmerken.
Cyclische en acyclische verbindingen:
• Cyclische: gesloten keten -> 2 soorten
• Carbocyclische verbinding: in de ringstructuur alleen koolstofatomen
• Heterocyclische: in de ringstructuur heteroatomen
• Acyclische: koolstofverbindingen hebben een op koolstofketen die eventueel
onderbroken is door heteroatomen.
, Verzadigde en onverzadigde verbindingen:
Aromatische en alifatische verbindingen:
• Aromatische: cyclische verbindingen waarin een geconjugeerd systeem
voorkomt. Een geconjugeerd systeem wordt gekenmerkt door een afwisselingen
van dubbele en enkelvoudige bindingen in de koolstofketen.
-> benzeen
Koolwaterstoffen
Alkanen:
• verzadigde koolwaterstoffen, bevatten enkel C en H-atomen.
• Hoe langer koolstofketen hoe hoger het kookpunt.
Thema 1: structuur en eigenschappen van de materie
Hoofdstuk 1: organische stofklassen
Organische stoffen en reacties
• Ongeveer 20 miljoen verbindingen
• Oorsprong: afkomstig uit levende natuur
• De stoffen worden gekenmerkt door structuur
Organische stoffen in het dagelijks leven:
• Methaan -> brandstof
• Azijn -> poetsmiddel
• Ethanol -> alcohol
Organische reacties:
Lichaam:
• via verteringsprocessen, celademhaling worden voedingstoffen omgezet naar
stoffen en energie.
Industrie:
• Oppompen van aardolie in de petrochemie die dan verder verwerkt wordt voor
andere industrietakken bv. productie van kunststoffen.
• Productie van geneesmiddelen in de farmacie.
• Stoffen toevoegen aan voeding om smaak te verhogen of de proteïne te
verbeteren (bakken van vlees).
• Verzorgingsproducten en parfums in de cosmetica.
• Waterdicht maken van kledij of het gebruik van kleurstoffen in de
textielindustrie.
,Kenmerken van organische structuren
• Verbindingen die bijna altijd opgebouwd zijn uit koolstof (C) en waterstof (H).
• Ze bevatten ook vaak heteroatomen: fosfor (P), stikstof (N), zwavel (S), Zuurstof (O),
halogenen-> fluor (F), chloor (Cl), broom (Br), jood (I).
• Covalente bindingen: twee atomen elektronen delen om samen een stabiel
molecuul te vormen.
Naamgeving voor stoffen:
Triviale naamgeving: wanneer structuren complex zijn of in het dagelijks leven.
Systematische naamgeving: in de wetenschap zodat er geen verwarring ontstaat,
gebaseerd op de structuur van de stof.
Voorstelling:
• Koolstofbindingen worden op 2 manieren weergegeven.
,Formules:
Vereenvoudigde structuurformule:
CH3-CH2-CH2-O-H
Indeling:
• Organische stoffen worden ingedeeld op basis van structuurkenmerken.
Cyclische en acyclische verbindingen:
• Cyclische: gesloten keten -> 2 soorten
• Carbocyclische verbinding: in de ringstructuur alleen koolstofatomen
• Heterocyclische: in de ringstructuur heteroatomen
• Acyclische: koolstofverbindingen hebben een op koolstofketen die eventueel
onderbroken is door heteroatomen.
, Verzadigde en onverzadigde verbindingen:
Aromatische en alifatische verbindingen:
• Aromatische: cyclische verbindingen waarin een geconjugeerd systeem
voorkomt. Een geconjugeerd systeem wordt gekenmerkt door een afwisselingen
van dubbele en enkelvoudige bindingen in de koolstofketen.
-> benzeen
Koolwaterstoffen
Alkanen:
• verzadigde koolwaterstoffen, bevatten enkel C en H-atomen.
• Hoe langer koolstofketen hoe hoger het kookpunt.
