Zorgtraject verworven spraak en taal: medisch deel
HOOFDSTUK 1: CVA
SPRAAK EN TAAL NEUROLOGIE
- Focale corticale letsels
o Potentieel reversibele uitval
§ Cerebrovasculair à overgroot deel v afasie
§ Inflammatoir (Herpes-encephalitis) à k ook leiden tot afasie
§ Tumoren à k ook leiden tot afasie
o Onomkeerbare uitval
§ Focale neurodegeneratieve aandoeningen
o Subcorticale aandoeningen
§ Basale ganglia: Ziekte van Parkinson en andere extrapyramidale aandoeningen
§ Witte stof: mutliple sclerose – vasculaire wittestofaantasting à k leiden tot dysfagie en dysarthrie
o Lager motorneuronen lijden, neuromusculaire transmissie, spieraandoeningen
deel hersenen krijgt onvoldoende bloed
85% ischemisch Stenose atheromatose
Occlusie cardiaal embool
dissectie
CVA
15% hemoragisch hypertensieve bloeding
Amyloïd angiopathie
Suparagnoïdale bloeding
Bloed treedt uit de bloedvaten
Bloedvatwand bestaat uit 3 lagen
- I = intima
- M = media
- A = adventitia
Aneurysma:
- Bloedlagen
- lumen
C
1
, CVA
Meest typisch klinisch symptoom: begint heel plots: acute begin
Twee grote vormen
- 85% ischemisch
o Bep deel hersenen krijgt onvoldoende zuurstoftoevoer: Tekort aan zuurstoftoevoer in bep deel hersenen
o Bv. bloedvat + klonter: weefsel dat stroomafwaarts bevloeid w door dat bloedvat, onvoldoende zuurstof heeft
o Als bloedvat vernauwd is en bloedtoevoer stroomafwaarts vermindert = stenose
o Stenose = vernauwing bloedvat
Bloedvat in halsstreek (a. carotis interna of a. vertebralis) of intracranieel (bv. a cerebri media)
o Occlusie = bloedvat volledig dicht
o Oorzaak stenose of occlusie:
Risicofactoren: § Atheromatose: bloedvatwand verdikt
- Leeftijd • Kan locaal verstopping of vernauwing geven
- Hypertensie • Als er klonter w afgeschoten uit atroomplakke = embool
- Suikerziekte • Embool = klonter die loskomt en + bloedflow meegaat en dan ergens blijft vastzitten als diameter
- Hypercholesterolomie lumen overeenkomt met diameter klonter
• Dus kan lokaal of met een embool een vernauwing of verstopping
• Meest frequente oorzaak: 85% (Eerder verwacht bij oudere mensen)
§ Cardiaal embool: in hart door turbulente bloedflow is klonter gevormd en die vanuit hart via bloedvaten
afgeschoten en komt in bloedvat hersenen vast te zitten dat overeenkomt met diameter klonter
Risicofactoren: • 15% oorzaak
- Voorkamer fibrillatie
• Embool wil zeggen dat er klonter in hart ontstaat die dan in bloedvat komt vast te zitten
- Hartritmestoornissen
waarbij hart • Meest frequente oorzaak hiervan is voorkamerfibrillatie
onregelmatig klopt • Linkervoorkamer/atrium vh hart onregelmatig samentrekt
• Door die onregelmatige samentrekking è °turbulentie
• Daardoor gemakkelijker klonters gevormd
• Behandeling vaak bloedverdunning om emboolvorming te voorkomen
• Eerder verwacht bij oudere mensen
§ Dissectie bloedvatwand: onder 55jr = frequente oorzaak
• Bloedvatwand bestaat uit 3 lagen: intima, media adventitia
• Treedt scheur op in intima è bloed terecht tss intima en media en daar ophoopt è door bloed in
bloedvatwand lumen dichtgeduwt
• Dissectie = scheur deel bloedvatwand è bloed tss lagen bloedvatwand è lumen (binnenste bloedvat) dichtduwt
• Arteriële dissectie: meestal in grote arterie (grote halsslagaders) (arteria carotis interna L of R
vooraan of arteria vertebralis L of R achteraan in nek)
• Dissectie k ook bij vrij jonge mensen optreden
- 15% hemoragisch
o Er is een bloeding
o Bv. dat er bloed uit bloedvat sijpelt en doorheen bloedvatwand gaat
o Bloed uit bloedvatwand en komt terecht in hersenweefsel
o Verschillende oorzaken:
§ Hypertensieve bloeding:
• Langere tijd hoge bloeddruk è bloedvatwand beschadigd
• Verhoogde kans dat bloedvatwand breekt en bloed in hersenen
• Ligging bloeding geeft aanwijzing of het hypertensieve bloeding bedreft
• Typisch in klein hersnenen of basale ganglia
§ Amyloïd angiopathie:
• Bep eiwit, amyloïd, zet zich af in bloedvatwand: daardoor verhoogde kans op bloeding
• = cerebrale amyloïd angiopathie = CAA Verband CAA en Alzheimer:
• Allebei eerder op oudere leeftijd Alzh vglbaar beta amyloïdeiwit zet zich af in hersenparynchym
§ Suparagnoïdale bloeding:
• Bloed niet in hersenparangym maar in suparagnoïdale ruimte (ruimte + hersenvliezen hersenen omgeven)
Risicofactoren:
-
• Bloeding waarbij bloed zich initieel rond hersenen bevindt
Familiale voorgeschiedenis
aneurysma’s • Typische oorzaak: aneurysma
- hypertensie o Aantasting bloedvatwand
o Aneurysma = uitstulping bloedvatwand door verzwakking en soort blaas komt op bloedvat
o Kan scheuren = supraragnoïdale bloeding
o Kan ook op jongere leeftijd optreden
o Bloed in hersenweefsel
o Soms massaeffect = volume bloeding zo groot dat bv middellijn hersenen verplaatst w
o Kan soms overdruk geven en fataal zijn
2
,Inleiding CVA
- Rol van logopedist in het multidisciplinair CVA team
- Definitie van termen
- Oorzaken van CVA
- Pathofysiologie van ischemisch CVA
- Vasculaire territoria
DOELSTELLING VAN CVA BEHANDELING
- Ischemisch letsel reduceren
o Zuurstoftekort beperken
o 1e uren zijn heel belangrijk!!!
o Als CVA door stenose of occlusie optreedt en in 1e uren behandelt, dan k die stenose of occlusie
soms opheffen è terug voldoende bloed doorkomt è ischemisch letsel beperkt
o 2 mogelijke behandelingen: proberen bloedvaten weer open te krijgen door medicatie of operatie
§ Trombolyse: stof toegediend die helpt om klonter op te lossen (medicatie via baxter)
§ Trombectomie: radioloog via katheter in bloedvat naar klonter en daar trombus losmaakt en verwijdert
§ = 2 voornaamste behandelingen in de acute fase
o Hoe langer zuurstoftekort, hoe grotere kans dat weefsel afsterft
- Verwikkelingen voorkomen: na acute fase à herstellingsfase:
o Aspiratiepneumonie: door slikproblemen: omdat voedsel in luchtpijp en longen terecht k komen
à niet door letsel veroorzaakt, maar een verwikkeling
o Diepe veneuze thrombose
o Urinaire infecties: CVA patiënten vaak bedlegerig à gevoelig voor infecties
o Decubitus (doorligwonden): doordat patiënt immobiel is
o Depressie
- Functioneel herstel bevorderen
Paramedisch team speelt belangrijke rol bij voorkomen verwikkeling (2 & 3)
MULTIDISCIPLINAIR TEAM VAN DE STROKE UNIT
ROL VAN LOGOPEDIST BIJ CVA BELEID
Taken:
- Evaluatie slikfunctie ter preventie aspiratiepneumonie
- Bevorderen functioneel herstel bij afasie/dysarthrie
- Tevens psychologisch belang van spraakrevalidatie
3
,ACUUT CVA
- Kan aanleiding geven tot
o vss types afasie
o dysarthrie
o slikstoornissen, ongeacht localisatie
o vss types apraxie
CVA: DEFINITIE VAN TERMEN
Hemorrhagisch CVA CVA veroorzaakt door scheur bloedvatwand
Obstructief CVA CVA veroorzaakt door occlusie bloedvat
Ischemie Onderbreking bloedtoevoer naar deel lichaam
Thrombus Bloedklonter die zich vormt in bloedvat en die bloedvat kan occluderen
Embool Stuk (zoals bloedklonter, vet of bacteriële resten) dat loskomt v z oorsprong en arterie
occludeert; in hersenen kan embool CVA veroorzaken
Ischemisch CVA:
- Plaque in bloedvatwand k vernauwing veroorzaken door
thrombus die steeds groter w
- Uiteindelijk k thrombus afbreken (= embool) en verder
obstructie veroorzaken
Hemorrhagisch CVA:
- Bloed komt vrij in hersenen
- K veroorzaakt w door hypertensie
è kleine bloedvaten aangetast
è °diepe bloeding in subcorticale kernen
Hemorrhagisch CVA door ruptuur van bloedvatwand
TRANSIËNTE ISCHEMISCHE AANVAL (TIA)
- Uitvalverschijnselen door ischemie waarbij symptomen oplossen binnen 24u
- In 1e 3 maanden volgend op TIA risico op
Een TIA is een waarschuwing
o CVA 10%
o Recidief TIA 12%
o Cardiaal event 2 2,6%
o Dood 1,4%
- Risico op CVA na TIA hoger bij
o Leeftijd >60j
o D.M.
o Duur TIA > 10 min
o Motorisch deficit of fatische stoornis
4
,ISCHEMISCH CVA:
OORZAKEN:
1. Atherosclerose
- Meest voorkomende oorzaak ischemisch CVA
- Alles rond de blauwe cirkel = vss oorzaken
- Hypertensie = 1 vd meest belangrijke risicofactoren
- Roken = ook belangrijke risicofactor
- Diabetes = suikerziekte: geeft ook vernauwing bloedvaten
- LDL cholesterol
- Voor alles van rond te cirkel kan men iets doen qua medicatie, maar ook door lichaamsbeweging
Aantasting vss systemen: cerebraal, cardiaal, perifeer-arterieel
- Dwarsdoorsnede door bloedvat
- Geel = atheroomplakken
o Door aanwezigheid vet
- Arteriografie: contrast toegevoegd zodat bloedvat zichtbaar is
- Arteria carotis communis: vertrekt vanuit aorta of arteria subclavia
dan in hals loopt
o Splitst in arteria carotis interna en externa
o Ongeveer op niveau mandibulahoek
o Bifurcatie = plaats waar splitsing gebeurt
o Ostium = arteria carotis interna
o Stenose: vernauwing want geen contrastvloeistof aanwezig
§ Atroomplakke aanwezig
§ Bloedvatlumen vernauwt
2. Cardiale oorzaak
- Voorkamerfibrillatie,
- vnl in aanwezigheid bijkomende risicofactoren zoals leeftijd, diabetes, hypertensie, Lventrikelhypertrofie
- Embool
3. Arteriële dissectie
- Scheur intima è bloed sijpelt tss intima en media è bloedvatwand dikker è bloedvatlumen vernauwt
- Relatief frequente oorzaak CVA op jonge leeftijd
5
, PATHOFYSIOLOGIE ISCHEMISCH CVA
- Balk bep hoeveelheid bloed die gebied in hersenen krijgt
- Bv. uitdrukken in hoeveelheid mL bloed per gram per minuut
- Een debiet, hoeveelheid flow die bep deel hersenen krijgt
- Stel normale waarde van 50, dat de flow 50 mL/g/min
- Eigen aan hersenen; nauw gereguleerd: Bloedtoevoer hersenen w op constant niveau gehouden
à want belang aanvoer zuurstof
- Veronderstel stenose en dat bloedtoevoer vermindert
o Dan ipv op dit niveau zit je op dit niveau
- Er is bep niveau waarbij bloedtoevoer vermindert
o Waarbij dat deel hersenen beslist, niet meer onze functie vervullen, gaan gewoon overleven
o Hersenen in soort van overlevingsmodus
o Alle E gebruikt om te overleven: mitochondriën laten werken, membranen in standhouden
o Maar echte functie vervullen doen ze niet meer
o = penumbra = zone waarbij functie is uitgeschakeld en waarbij alle E gebruikt om te overleven
- Bv bij ernsitge stenose of occlusie dat niveau zo laag is dat zelfs overleven niet meer lukt = necrose
- Necrose = afsterven zenuwweefsel
mL/g/min 50
penumbra
necrose
- Tijd is een belangrijke dimensie die hier niet werd getekend
- Hoelang zuurstoftekort blijft bestaan: grote impact op of hersengebied in penumbra blijft of necrotis w
- Dus niet enkel niveau, maar ook hoelang niveau bloedtoevoer verlaagt is dat bep of hersengebied in
penumbra zit of necrotis w
- Eens hersencellen/weefsel afgestorven z, is er geen weg terug
- Terwijl penumbra: als hersenbevloeiing herstelt: penumbra herstelt: functie w hernomen
HEMORRHAGISCH CVA
OORZAKEN
- Hypertensieve bloeding
- Cerebrale amyloïdangiopathie
o Amyloïd = stof zet zich af tegen bloedvatwand
- Aneurysmatische bloeding
o Bv. a. communicans anterior
- Hemorrhagische omvorming ischemisch CVA
6
HOOFDSTUK 1: CVA
SPRAAK EN TAAL NEUROLOGIE
- Focale corticale letsels
o Potentieel reversibele uitval
§ Cerebrovasculair à overgroot deel v afasie
§ Inflammatoir (Herpes-encephalitis) à k ook leiden tot afasie
§ Tumoren à k ook leiden tot afasie
o Onomkeerbare uitval
§ Focale neurodegeneratieve aandoeningen
o Subcorticale aandoeningen
§ Basale ganglia: Ziekte van Parkinson en andere extrapyramidale aandoeningen
§ Witte stof: mutliple sclerose – vasculaire wittestofaantasting à k leiden tot dysfagie en dysarthrie
o Lager motorneuronen lijden, neuromusculaire transmissie, spieraandoeningen
deel hersenen krijgt onvoldoende bloed
85% ischemisch Stenose atheromatose
Occlusie cardiaal embool
dissectie
CVA
15% hemoragisch hypertensieve bloeding
Amyloïd angiopathie
Suparagnoïdale bloeding
Bloed treedt uit de bloedvaten
Bloedvatwand bestaat uit 3 lagen
- I = intima
- M = media
- A = adventitia
Aneurysma:
- Bloedlagen
- lumen
C
1
, CVA
Meest typisch klinisch symptoom: begint heel plots: acute begin
Twee grote vormen
- 85% ischemisch
o Bep deel hersenen krijgt onvoldoende zuurstoftoevoer: Tekort aan zuurstoftoevoer in bep deel hersenen
o Bv. bloedvat + klonter: weefsel dat stroomafwaarts bevloeid w door dat bloedvat, onvoldoende zuurstof heeft
o Als bloedvat vernauwd is en bloedtoevoer stroomafwaarts vermindert = stenose
o Stenose = vernauwing bloedvat
Bloedvat in halsstreek (a. carotis interna of a. vertebralis) of intracranieel (bv. a cerebri media)
o Occlusie = bloedvat volledig dicht
o Oorzaak stenose of occlusie:
Risicofactoren: § Atheromatose: bloedvatwand verdikt
- Leeftijd • Kan locaal verstopping of vernauwing geven
- Hypertensie • Als er klonter w afgeschoten uit atroomplakke = embool
- Suikerziekte • Embool = klonter die loskomt en + bloedflow meegaat en dan ergens blijft vastzitten als diameter
- Hypercholesterolomie lumen overeenkomt met diameter klonter
• Dus kan lokaal of met een embool een vernauwing of verstopping
• Meest frequente oorzaak: 85% (Eerder verwacht bij oudere mensen)
§ Cardiaal embool: in hart door turbulente bloedflow is klonter gevormd en die vanuit hart via bloedvaten
afgeschoten en komt in bloedvat hersenen vast te zitten dat overeenkomt met diameter klonter
Risicofactoren: • 15% oorzaak
- Voorkamer fibrillatie
• Embool wil zeggen dat er klonter in hart ontstaat die dan in bloedvat komt vast te zitten
- Hartritmestoornissen
waarbij hart • Meest frequente oorzaak hiervan is voorkamerfibrillatie
onregelmatig klopt • Linkervoorkamer/atrium vh hart onregelmatig samentrekt
• Door die onregelmatige samentrekking è °turbulentie
• Daardoor gemakkelijker klonters gevormd
• Behandeling vaak bloedverdunning om emboolvorming te voorkomen
• Eerder verwacht bij oudere mensen
§ Dissectie bloedvatwand: onder 55jr = frequente oorzaak
• Bloedvatwand bestaat uit 3 lagen: intima, media adventitia
• Treedt scheur op in intima è bloed terecht tss intima en media en daar ophoopt è door bloed in
bloedvatwand lumen dichtgeduwt
• Dissectie = scheur deel bloedvatwand è bloed tss lagen bloedvatwand è lumen (binnenste bloedvat) dichtduwt
• Arteriële dissectie: meestal in grote arterie (grote halsslagaders) (arteria carotis interna L of R
vooraan of arteria vertebralis L of R achteraan in nek)
• Dissectie k ook bij vrij jonge mensen optreden
- 15% hemoragisch
o Er is een bloeding
o Bv. dat er bloed uit bloedvat sijpelt en doorheen bloedvatwand gaat
o Bloed uit bloedvatwand en komt terecht in hersenweefsel
o Verschillende oorzaken:
§ Hypertensieve bloeding:
• Langere tijd hoge bloeddruk è bloedvatwand beschadigd
• Verhoogde kans dat bloedvatwand breekt en bloed in hersenen
• Ligging bloeding geeft aanwijzing of het hypertensieve bloeding bedreft
• Typisch in klein hersnenen of basale ganglia
§ Amyloïd angiopathie:
• Bep eiwit, amyloïd, zet zich af in bloedvatwand: daardoor verhoogde kans op bloeding
• = cerebrale amyloïd angiopathie = CAA Verband CAA en Alzheimer:
• Allebei eerder op oudere leeftijd Alzh vglbaar beta amyloïdeiwit zet zich af in hersenparynchym
§ Suparagnoïdale bloeding:
• Bloed niet in hersenparangym maar in suparagnoïdale ruimte (ruimte + hersenvliezen hersenen omgeven)
Risicofactoren:
-
• Bloeding waarbij bloed zich initieel rond hersenen bevindt
Familiale voorgeschiedenis
aneurysma’s • Typische oorzaak: aneurysma
- hypertensie o Aantasting bloedvatwand
o Aneurysma = uitstulping bloedvatwand door verzwakking en soort blaas komt op bloedvat
o Kan scheuren = supraragnoïdale bloeding
o Kan ook op jongere leeftijd optreden
o Bloed in hersenweefsel
o Soms massaeffect = volume bloeding zo groot dat bv middellijn hersenen verplaatst w
o Kan soms overdruk geven en fataal zijn
2
,Inleiding CVA
- Rol van logopedist in het multidisciplinair CVA team
- Definitie van termen
- Oorzaken van CVA
- Pathofysiologie van ischemisch CVA
- Vasculaire territoria
DOELSTELLING VAN CVA BEHANDELING
- Ischemisch letsel reduceren
o Zuurstoftekort beperken
o 1e uren zijn heel belangrijk!!!
o Als CVA door stenose of occlusie optreedt en in 1e uren behandelt, dan k die stenose of occlusie
soms opheffen è terug voldoende bloed doorkomt è ischemisch letsel beperkt
o 2 mogelijke behandelingen: proberen bloedvaten weer open te krijgen door medicatie of operatie
§ Trombolyse: stof toegediend die helpt om klonter op te lossen (medicatie via baxter)
§ Trombectomie: radioloog via katheter in bloedvat naar klonter en daar trombus losmaakt en verwijdert
§ = 2 voornaamste behandelingen in de acute fase
o Hoe langer zuurstoftekort, hoe grotere kans dat weefsel afsterft
- Verwikkelingen voorkomen: na acute fase à herstellingsfase:
o Aspiratiepneumonie: door slikproblemen: omdat voedsel in luchtpijp en longen terecht k komen
à niet door letsel veroorzaakt, maar een verwikkeling
o Diepe veneuze thrombose
o Urinaire infecties: CVA patiënten vaak bedlegerig à gevoelig voor infecties
o Decubitus (doorligwonden): doordat patiënt immobiel is
o Depressie
- Functioneel herstel bevorderen
Paramedisch team speelt belangrijke rol bij voorkomen verwikkeling (2 & 3)
MULTIDISCIPLINAIR TEAM VAN DE STROKE UNIT
ROL VAN LOGOPEDIST BIJ CVA BELEID
Taken:
- Evaluatie slikfunctie ter preventie aspiratiepneumonie
- Bevorderen functioneel herstel bij afasie/dysarthrie
- Tevens psychologisch belang van spraakrevalidatie
3
,ACUUT CVA
- Kan aanleiding geven tot
o vss types afasie
o dysarthrie
o slikstoornissen, ongeacht localisatie
o vss types apraxie
CVA: DEFINITIE VAN TERMEN
Hemorrhagisch CVA CVA veroorzaakt door scheur bloedvatwand
Obstructief CVA CVA veroorzaakt door occlusie bloedvat
Ischemie Onderbreking bloedtoevoer naar deel lichaam
Thrombus Bloedklonter die zich vormt in bloedvat en die bloedvat kan occluderen
Embool Stuk (zoals bloedklonter, vet of bacteriële resten) dat loskomt v z oorsprong en arterie
occludeert; in hersenen kan embool CVA veroorzaken
Ischemisch CVA:
- Plaque in bloedvatwand k vernauwing veroorzaken door
thrombus die steeds groter w
- Uiteindelijk k thrombus afbreken (= embool) en verder
obstructie veroorzaken
Hemorrhagisch CVA:
- Bloed komt vrij in hersenen
- K veroorzaakt w door hypertensie
è kleine bloedvaten aangetast
è °diepe bloeding in subcorticale kernen
Hemorrhagisch CVA door ruptuur van bloedvatwand
TRANSIËNTE ISCHEMISCHE AANVAL (TIA)
- Uitvalverschijnselen door ischemie waarbij symptomen oplossen binnen 24u
- In 1e 3 maanden volgend op TIA risico op
Een TIA is een waarschuwing
o CVA 10%
o Recidief TIA 12%
o Cardiaal event 2 2,6%
o Dood 1,4%
- Risico op CVA na TIA hoger bij
o Leeftijd >60j
o D.M.
o Duur TIA > 10 min
o Motorisch deficit of fatische stoornis
4
,ISCHEMISCH CVA:
OORZAKEN:
1. Atherosclerose
- Meest voorkomende oorzaak ischemisch CVA
- Alles rond de blauwe cirkel = vss oorzaken
- Hypertensie = 1 vd meest belangrijke risicofactoren
- Roken = ook belangrijke risicofactor
- Diabetes = suikerziekte: geeft ook vernauwing bloedvaten
- LDL cholesterol
- Voor alles van rond te cirkel kan men iets doen qua medicatie, maar ook door lichaamsbeweging
Aantasting vss systemen: cerebraal, cardiaal, perifeer-arterieel
- Dwarsdoorsnede door bloedvat
- Geel = atheroomplakken
o Door aanwezigheid vet
- Arteriografie: contrast toegevoegd zodat bloedvat zichtbaar is
- Arteria carotis communis: vertrekt vanuit aorta of arteria subclavia
dan in hals loopt
o Splitst in arteria carotis interna en externa
o Ongeveer op niveau mandibulahoek
o Bifurcatie = plaats waar splitsing gebeurt
o Ostium = arteria carotis interna
o Stenose: vernauwing want geen contrastvloeistof aanwezig
§ Atroomplakke aanwezig
§ Bloedvatlumen vernauwt
2. Cardiale oorzaak
- Voorkamerfibrillatie,
- vnl in aanwezigheid bijkomende risicofactoren zoals leeftijd, diabetes, hypertensie, Lventrikelhypertrofie
- Embool
3. Arteriële dissectie
- Scheur intima è bloed sijpelt tss intima en media è bloedvatwand dikker è bloedvatlumen vernauwt
- Relatief frequente oorzaak CVA op jonge leeftijd
5
, PATHOFYSIOLOGIE ISCHEMISCH CVA
- Balk bep hoeveelheid bloed die gebied in hersenen krijgt
- Bv. uitdrukken in hoeveelheid mL bloed per gram per minuut
- Een debiet, hoeveelheid flow die bep deel hersenen krijgt
- Stel normale waarde van 50, dat de flow 50 mL/g/min
- Eigen aan hersenen; nauw gereguleerd: Bloedtoevoer hersenen w op constant niveau gehouden
à want belang aanvoer zuurstof
- Veronderstel stenose en dat bloedtoevoer vermindert
o Dan ipv op dit niveau zit je op dit niveau
- Er is bep niveau waarbij bloedtoevoer vermindert
o Waarbij dat deel hersenen beslist, niet meer onze functie vervullen, gaan gewoon overleven
o Hersenen in soort van overlevingsmodus
o Alle E gebruikt om te overleven: mitochondriën laten werken, membranen in standhouden
o Maar echte functie vervullen doen ze niet meer
o = penumbra = zone waarbij functie is uitgeschakeld en waarbij alle E gebruikt om te overleven
- Bv bij ernsitge stenose of occlusie dat niveau zo laag is dat zelfs overleven niet meer lukt = necrose
- Necrose = afsterven zenuwweefsel
mL/g/min 50
penumbra
necrose
- Tijd is een belangrijke dimensie die hier niet werd getekend
- Hoelang zuurstoftekort blijft bestaan: grote impact op of hersengebied in penumbra blijft of necrotis w
- Dus niet enkel niveau, maar ook hoelang niveau bloedtoevoer verlaagt is dat bep of hersengebied in
penumbra zit of necrotis w
- Eens hersencellen/weefsel afgestorven z, is er geen weg terug
- Terwijl penumbra: als hersenbevloeiing herstelt: penumbra herstelt: functie w hernomen
HEMORRHAGISCH CVA
OORZAKEN
- Hypertensieve bloeding
- Cerebrale amyloïdangiopathie
o Amyloïd = stof zet zich af tegen bloedvatwand
- Aneurysmatische bloeding
o Bv. a. communicans anterior
- Hemorrhagische omvorming ischemisch CVA
6
