Samenvatting Onderzoeksvaardigheden –
Boek
Hoofdstuk 1 – De betekenis van onderzoek
Een methode is een systematische en doelgerichte werkwijze (van een
onderzoeker) om gegevens te verzamelen, te analyseren en te interpreteren. Je
vraagt aan de onderzoeker hoe hij of zij aan de uitkomsten komt.
Binnen een methode kunnen een of meerdere technieken worden toegepast.
Een techniek is een activiteit (van een onderzoeker) om gegevens te verzamelen,
bijvoorbeeld een enquête, interview, observatie, test of simulatie.
Als een onderzoeker wil weten hoe campinggasten hun vakantie op een camping
beleven, kan hij gebruikmaken van een vragenlijst (de methode). Technieken zijn
het opstellen van de vragenlijst en het interviewen van campinggasten.
Onderzoek is het doelbewust en methodisch zoeken naar nieuwe kennis in de
vorm van antwoorden op vooraf gestelde vragen volgens een vooraf opgesteld
plan. Onderzoek wordt gedaan vanuit een doel en op een systematische manier
(verzamelen en interpreteren).
Pas wanneer iemand gegevens verzamelt met als doel te bekijken wat de invloed
is wordt er gesproken van onderzoek. Wanneer iemand een aantal artikelen leest
en uit deze artikelen stukken tekst samenvoegt tot één nieuw document zonder
interpretatie kan er niet gesproken worden van onderzoek.
Onderzoek in organisaties kan worden opgesplitst in twee typen onderzoek:
1. Fundamenteel onderzoek: onderzoek dat uitsluitend wordt uitgevoerd
om processen en uitkomsten daarvan te begrijpen met een
wetenschappelijk doel. Dit onderzoek vindt vooral plaats op universiteiten
met als belangrijkste consument de wetenschappelijke gemeenschap. (je
wil kennis uitbreiden)
2. Toegepast onderzoek: onderzoek dat uitgevoerd wordt naar aanleiding
van een specifiek probleem in de praktijk, dat resulteert in de oplossing
van het probleem of nieuwe kennis beperkt tot het probleem. (je wil een
probleem oplossen)
Stappenplan van het onderzoeksproces:
1. Oriëntatie op probleem en context
2. Formuleren onderzoeksdoelstelling en vraagstelling
3. Kritische literatuurstudie
4. Methodologische verantwoording
5. Dataverzameling
6. Data-analyse
7. Rapportage en presentatie
Er zijn criteria die je moet gebruiken bij het uitvoeren van het onderzoek ter
waarborging van de kwaliteit:
, 1. Controleerbaarheid: de mate waarin beoordeeld kan worden wat er
tijdens een onderzoek is gedaan, hoe iets is uitgevoerd en welke gegevens
dat heeft opgeleverd.
2. Betrouwbaarheid en validiteit: je dient te waarborgen dat de metingen
die verricht worden en de uitspraken die gedaan worden, overeenkomen
met het doel dat je voor ogen had en de methode die daarbij gebruikt is.
3. Objectiviteit: het vermijden van (bewuste) vooroordelen en subjectieve
selectie tijdens het uitvoeren en beschrijven van onderzoek. (subjectief =
gebaseerd op meningen).
4. Ethisch verantwoord: onderzoek waarbij de onderzoeker in alle fasen
van het onderzoek waarborgt dat de mensen die betrokken zijn bij het
onderzoek of deelnemen aan het onderzoek en/of waarop resultaten van
toepassing zijn, op een correcte manier behandeld worden.
DIT IS NIET COMPLEET.
Hoofdstuk 2 – Het formuleren van een
onderzoeksdoelstelling en een vraagstelling
Hoofdstuk 2.2. – Kenmerken van een goed onderzoeksontwerp
Een goed onderzoek wordt gekenmerkt door:
- De haalbaarheid
- Vereiste vaardigheden
- Tijd en financiële middelen
- Toegang tot gegevens die je nodig hebt
- Relevante bijdrage leveren
- Duidelijk definiëren van vragen en doelstellingen
Hoofdstuk 2.3. – Het ontwerpen van een goed
onderzoeksvoorstel
Een onderzoeksvoorstel is een document waarin je beschrijft wat de aanleiding,
het doel en het onderwerp van het onderzoek zijn. Daarnaast staat in het
onderzoeksvoorstel hoe het onderzoek uitgevoerd wordt, welke middelen nodig
zijn voor de uitvoering van het onderzoek en een tijdsplanning. Het voorgestelde
onderzoek moet dusdanig nauwkeurig beschreven worden dat het zowel voor jou
als onderzoeker als voor de opdrachtgever duidelijk is waar het onderzoek over
gaat én niet over gaat. Daarnaast is de haalbaarheid van een onderzoek van
belang voor het accepteren van een opdracht. Het opstellen van een
onderzoeksvoorstel kent 3 fasen:
1. Het oriënteren op het probleem en de context
2. Het formuleren van de opdracht, de onderzoeksdoelstelling en de
vraagstelling
3. Het schrijven van het onderzoeksvoorstel
Het opstellen van de centrale vraag is een keuzemoment, waarbij de onderzoeker
duidelijk maakt wat er precies onderzocht zal worden. Dit wordt ook wel
afbakenen genoemd. Naast het formuleren van de centrale vraag is het ook
mogelijk om een onderzoeksdoelstelling te definiëren. Het is een exacte
weergave van wat de onderzoeker binnen een gegeven tijdbestek gaat
opleveren. Deze doelstelling moet SMART omgeschreven worden. Een centrale
vraag is meestal niet in 1 keer te beantwoorden. Voor een bepaalde opdracht is
het mogelijk dat de onderzoeker op meerdere gebieden informatie verzamelt om
,de centrale vraag te beantwoorden. De onderzoeksvraag is een van de
kernvragen waarop het onderzoeksproces zich zal richten.
Er zijn verschillende soorten vragen die leiden tot verschillende resultaten:
- Beschrijvende vragen: onderzoek waarvan het doel is om een
nauwkeurig verslag te geven van personen, gebeurtenissen of situaties.
(hoeveel HBO-studenten hebben een bijbaan?).
- Verkennende vragen: onderzoek waarbij ernaar gestreefd wordt om
nieuwe inzichten in verschijnselen te verkrijgen, vragen te stellen en de
verschijnselen in een nieuw licht te beoordelen. (Welke factoren spelen een
rol bij de keuze van een duurzame energiebron in jouw woongebied?)
- Verklarende vragen: onderzoek dat zich richt op het bestuderen van een
situatie of een probleem om het verband tussen verschillende variabelen
te kunnen verklaren. (Waarom leidt een tekort aan vitamine D tot
verminderde botgezondheid?).
Onderzoeksdoelstellingen: duidelijke en specifieke uitspraken die aangeven
wat de onderzoeker wil bereiken met het uitvoeren van het onderzoek.
Voorbeeld:
- Onderzoeksvraag: op welke wijze kan de klanttevredenheid verhoogd
worden?
- Onderzoeksdoelstelling: inventariseren welke factoren van invloed zijn op
de klanttevredenheid.
De individuen of groepen waarover een uitspraak wordt gedaan, worden ook wel
de eenheid van analyse genoemd. Een eenheid waarbij de informatie wordt
verzameld, noemen we de eenheid van observatie.
Variabelen: kenmerk van een eenheid waarop gegevens verzameld worden.
Theorie: formulering betreffende oorzaak-en-gevolgverbanden tussen twee of
meer variabelen, die al dan niet getest is.
Afhankelijke variabele: variabele die verandert bij veranderingen in andere
variabelen.
Onafhankelijke variabele: variabele die veranderingen veroorzaakt in één of
meerdere afhankelijke variabelen.
Externe variabele: variabele die naast de onafhankelijke variabele(n) ook op
invloed kunnen zijn op de afhankelijke variabele(n).
Correlatie: de mate waarin variabelen verband met elkaar hebben.
Causaal verband: verband tussen twee of meer variabelen waarin de
verandering (het effect) in de ene variabele wordt veroorzaakt door de
veranderingen in andere variabele(n).
Hypothese: veronderstelling over het verband tussen twee of meerdere
gebeurtenissen of concepten, die getoetst kan worden tegen de nulhypothese
dat deze veronderstelling niet juist is. Ook wel alternatieve hypothese genoemd.
Hoofdstuk 2.4. Een onderzoeksvoorstel schrijven
De inhoud van het onderzoeksvoorstel:
1. Titel: deze zal in de loop van het project nog veranderen.
2. Achtergrond en probleembeschrijving: komt voort uit het oriëntatie proces.
Je laat zien dat je helder inzicht hebt in de aanleiding van het onderzoek en
de context waarbinnen het probleem zich afspeelt.
a. Het beschrijven van de essentiële kenmerken van de opdracht en de
kaders waarbinnen het probleem zich plaatsvindt.
b. Wat de gewenste situatie is. (doelstelling).
c. Belang van onderzoek aantonen
, d. Aantonen dat je ingelezen bent in de literatuur.
3. Onderzoeksvragen en -doelstelling(en): de beschrijving van de manier
waarop je met het onderzoek bijdraagt aan het probleem, moet naadloos
overgaan in een opsomming van je onderzoeksvragen en -doelstellingen.
4. Methode; op welke wijze (hoe) het onderzoek uitgevoerd wordt en waarom
er op deze wijze getracht wordt de onderzoeksdoelstellingen te bereiken.
a. Je beschrijft hoe je het onderzoek van plan bent uit te voeren.
b. Hoe je de gegevens wil gaan verzamelen.
i. Populatie en steekproef omvang definiëren (bij enquêtes).
c. Hoe je denkt te voldoen aan de ethische richtlijnen.
5. Tijdschema; je onderzoeksplan in fasen opdelen door bijvoorbeeld een
Gantt-diagram: diagram dat een eenvoudige visuele voorstelling geeft
van de taken of activiteiten die deel uitmaken van een project, die elk
tegen de tijd worden uitgezet.
6. Middelen. Denk aan financiën, toegang tot gegevens en benodigde
uitrusting.
7. Referenties. Een literatuurlijst waarin door middel van correcte
bronvermelding de bronnen worden omschreven waarvan gebruik gemaakt
is in het onderzoeksvoorstel en waarnaar verwezen wordt in de tekst.
Hoofdstuk 3 – Een literatuurstudie
Hoofdstuk 3.1. – Inleiding
Het onderzoeksproces start met een oriëntatie op het probleem en de context.
Deze oriëntatie leidt tot een beschrijving van de aanleiding van het onderzoek.
Vervolgens worden een onderzoeksvraagstelling en -doelstelling geformuleerd.
Dan wordt er een kritisch literatuuroverzicht (gedetailleerde en verantwoorde
analyse van de sterke en zwakke punten van de literatuur op een bepaald
gebied, die laat zien dat je op de hoogte bent van wat er al over je
onderzoeksgebied bekend is), ook wel theoretisch kader genoemd. Je doet dit
met primaire bronnen: de eerste keer dat een bepaald werk voorkomt,
waaronder gepubliceerde bronnen zoals overheidsdocumenten en
ongepubliceerde manuscriptbronnen, zoals brieven, memo’s en notulen van
commissievergaderingen.
Hoofdstuk 3.2. – Het kritische literatuuroverzicht
Je moet verbanden tussen gepubliceerde uitkomsten aantonen, verklaren en
ernaar verwijzen. In het kritische literatuuroverzicht of theoretisch kader worden
de hoofdpunten uit de literatuurstudie op logische wijze gepresenteerd en wordt
het verband met het eigen onderzoek getoond.
Inhoud van je kritische literatuuroverzicht:
- De belangrijkste wetenschappelijke theorieën op het door jou gekozen
gebied meenemen in je overzicht.
- Laten zien dat je kennis op dat gebied up-to-date is, dit door zoveel
mogelijk gebruik te maken van actuele bronnen.
- Duidelijk verwijzen, zodat de lezers van je onderzoeksrapport het originele
werk waaraan je refereert gemakkelijk kunnen vinden. Hierdoor voorkom je
plagiaat.
Plagiaat: het werk en de ideeën van andere mensen presenteren alsof het je
eigen werk en ideeën zijn, zonder dat de oorspronkelijke bron van de gebruikte
ideeën duidelijk wordt genoemd.
Boek
Hoofdstuk 1 – De betekenis van onderzoek
Een methode is een systematische en doelgerichte werkwijze (van een
onderzoeker) om gegevens te verzamelen, te analyseren en te interpreteren. Je
vraagt aan de onderzoeker hoe hij of zij aan de uitkomsten komt.
Binnen een methode kunnen een of meerdere technieken worden toegepast.
Een techniek is een activiteit (van een onderzoeker) om gegevens te verzamelen,
bijvoorbeeld een enquête, interview, observatie, test of simulatie.
Als een onderzoeker wil weten hoe campinggasten hun vakantie op een camping
beleven, kan hij gebruikmaken van een vragenlijst (de methode). Technieken zijn
het opstellen van de vragenlijst en het interviewen van campinggasten.
Onderzoek is het doelbewust en methodisch zoeken naar nieuwe kennis in de
vorm van antwoorden op vooraf gestelde vragen volgens een vooraf opgesteld
plan. Onderzoek wordt gedaan vanuit een doel en op een systematische manier
(verzamelen en interpreteren).
Pas wanneer iemand gegevens verzamelt met als doel te bekijken wat de invloed
is wordt er gesproken van onderzoek. Wanneer iemand een aantal artikelen leest
en uit deze artikelen stukken tekst samenvoegt tot één nieuw document zonder
interpretatie kan er niet gesproken worden van onderzoek.
Onderzoek in organisaties kan worden opgesplitst in twee typen onderzoek:
1. Fundamenteel onderzoek: onderzoek dat uitsluitend wordt uitgevoerd
om processen en uitkomsten daarvan te begrijpen met een
wetenschappelijk doel. Dit onderzoek vindt vooral plaats op universiteiten
met als belangrijkste consument de wetenschappelijke gemeenschap. (je
wil kennis uitbreiden)
2. Toegepast onderzoek: onderzoek dat uitgevoerd wordt naar aanleiding
van een specifiek probleem in de praktijk, dat resulteert in de oplossing
van het probleem of nieuwe kennis beperkt tot het probleem. (je wil een
probleem oplossen)
Stappenplan van het onderzoeksproces:
1. Oriëntatie op probleem en context
2. Formuleren onderzoeksdoelstelling en vraagstelling
3. Kritische literatuurstudie
4. Methodologische verantwoording
5. Dataverzameling
6. Data-analyse
7. Rapportage en presentatie
Er zijn criteria die je moet gebruiken bij het uitvoeren van het onderzoek ter
waarborging van de kwaliteit:
, 1. Controleerbaarheid: de mate waarin beoordeeld kan worden wat er
tijdens een onderzoek is gedaan, hoe iets is uitgevoerd en welke gegevens
dat heeft opgeleverd.
2. Betrouwbaarheid en validiteit: je dient te waarborgen dat de metingen
die verricht worden en de uitspraken die gedaan worden, overeenkomen
met het doel dat je voor ogen had en de methode die daarbij gebruikt is.
3. Objectiviteit: het vermijden van (bewuste) vooroordelen en subjectieve
selectie tijdens het uitvoeren en beschrijven van onderzoek. (subjectief =
gebaseerd op meningen).
4. Ethisch verantwoord: onderzoek waarbij de onderzoeker in alle fasen
van het onderzoek waarborgt dat de mensen die betrokken zijn bij het
onderzoek of deelnemen aan het onderzoek en/of waarop resultaten van
toepassing zijn, op een correcte manier behandeld worden.
DIT IS NIET COMPLEET.
Hoofdstuk 2 – Het formuleren van een
onderzoeksdoelstelling en een vraagstelling
Hoofdstuk 2.2. – Kenmerken van een goed onderzoeksontwerp
Een goed onderzoek wordt gekenmerkt door:
- De haalbaarheid
- Vereiste vaardigheden
- Tijd en financiële middelen
- Toegang tot gegevens die je nodig hebt
- Relevante bijdrage leveren
- Duidelijk definiëren van vragen en doelstellingen
Hoofdstuk 2.3. – Het ontwerpen van een goed
onderzoeksvoorstel
Een onderzoeksvoorstel is een document waarin je beschrijft wat de aanleiding,
het doel en het onderwerp van het onderzoek zijn. Daarnaast staat in het
onderzoeksvoorstel hoe het onderzoek uitgevoerd wordt, welke middelen nodig
zijn voor de uitvoering van het onderzoek en een tijdsplanning. Het voorgestelde
onderzoek moet dusdanig nauwkeurig beschreven worden dat het zowel voor jou
als onderzoeker als voor de opdrachtgever duidelijk is waar het onderzoek over
gaat én niet over gaat. Daarnaast is de haalbaarheid van een onderzoek van
belang voor het accepteren van een opdracht. Het opstellen van een
onderzoeksvoorstel kent 3 fasen:
1. Het oriënteren op het probleem en de context
2. Het formuleren van de opdracht, de onderzoeksdoelstelling en de
vraagstelling
3. Het schrijven van het onderzoeksvoorstel
Het opstellen van de centrale vraag is een keuzemoment, waarbij de onderzoeker
duidelijk maakt wat er precies onderzocht zal worden. Dit wordt ook wel
afbakenen genoemd. Naast het formuleren van de centrale vraag is het ook
mogelijk om een onderzoeksdoelstelling te definiëren. Het is een exacte
weergave van wat de onderzoeker binnen een gegeven tijdbestek gaat
opleveren. Deze doelstelling moet SMART omgeschreven worden. Een centrale
vraag is meestal niet in 1 keer te beantwoorden. Voor een bepaalde opdracht is
het mogelijk dat de onderzoeker op meerdere gebieden informatie verzamelt om
,de centrale vraag te beantwoorden. De onderzoeksvraag is een van de
kernvragen waarop het onderzoeksproces zich zal richten.
Er zijn verschillende soorten vragen die leiden tot verschillende resultaten:
- Beschrijvende vragen: onderzoek waarvan het doel is om een
nauwkeurig verslag te geven van personen, gebeurtenissen of situaties.
(hoeveel HBO-studenten hebben een bijbaan?).
- Verkennende vragen: onderzoek waarbij ernaar gestreefd wordt om
nieuwe inzichten in verschijnselen te verkrijgen, vragen te stellen en de
verschijnselen in een nieuw licht te beoordelen. (Welke factoren spelen een
rol bij de keuze van een duurzame energiebron in jouw woongebied?)
- Verklarende vragen: onderzoek dat zich richt op het bestuderen van een
situatie of een probleem om het verband tussen verschillende variabelen
te kunnen verklaren. (Waarom leidt een tekort aan vitamine D tot
verminderde botgezondheid?).
Onderzoeksdoelstellingen: duidelijke en specifieke uitspraken die aangeven
wat de onderzoeker wil bereiken met het uitvoeren van het onderzoek.
Voorbeeld:
- Onderzoeksvraag: op welke wijze kan de klanttevredenheid verhoogd
worden?
- Onderzoeksdoelstelling: inventariseren welke factoren van invloed zijn op
de klanttevredenheid.
De individuen of groepen waarover een uitspraak wordt gedaan, worden ook wel
de eenheid van analyse genoemd. Een eenheid waarbij de informatie wordt
verzameld, noemen we de eenheid van observatie.
Variabelen: kenmerk van een eenheid waarop gegevens verzameld worden.
Theorie: formulering betreffende oorzaak-en-gevolgverbanden tussen twee of
meer variabelen, die al dan niet getest is.
Afhankelijke variabele: variabele die verandert bij veranderingen in andere
variabelen.
Onafhankelijke variabele: variabele die veranderingen veroorzaakt in één of
meerdere afhankelijke variabelen.
Externe variabele: variabele die naast de onafhankelijke variabele(n) ook op
invloed kunnen zijn op de afhankelijke variabele(n).
Correlatie: de mate waarin variabelen verband met elkaar hebben.
Causaal verband: verband tussen twee of meer variabelen waarin de
verandering (het effect) in de ene variabele wordt veroorzaakt door de
veranderingen in andere variabele(n).
Hypothese: veronderstelling over het verband tussen twee of meerdere
gebeurtenissen of concepten, die getoetst kan worden tegen de nulhypothese
dat deze veronderstelling niet juist is. Ook wel alternatieve hypothese genoemd.
Hoofdstuk 2.4. Een onderzoeksvoorstel schrijven
De inhoud van het onderzoeksvoorstel:
1. Titel: deze zal in de loop van het project nog veranderen.
2. Achtergrond en probleembeschrijving: komt voort uit het oriëntatie proces.
Je laat zien dat je helder inzicht hebt in de aanleiding van het onderzoek en
de context waarbinnen het probleem zich afspeelt.
a. Het beschrijven van de essentiële kenmerken van de opdracht en de
kaders waarbinnen het probleem zich plaatsvindt.
b. Wat de gewenste situatie is. (doelstelling).
c. Belang van onderzoek aantonen
, d. Aantonen dat je ingelezen bent in de literatuur.
3. Onderzoeksvragen en -doelstelling(en): de beschrijving van de manier
waarop je met het onderzoek bijdraagt aan het probleem, moet naadloos
overgaan in een opsomming van je onderzoeksvragen en -doelstellingen.
4. Methode; op welke wijze (hoe) het onderzoek uitgevoerd wordt en waarom
er op deze wijze getracht wordt de onderzoeksdoelstellingen te bereiken.
a. Je beschrijft hoe je het onderzoek van plan bent uit te voeren.
b. Hoe je de gegevens wil gaan verzamelen.
i. Populatie en steekproef omvang definiëren (bij enquêtes).
c. Hoe je denkt te voldoen aan de ethische richtlijnen.
5. Tijdschema; je onderzoeksplan in fasen opdelen door bijvoorbeeld een
Gantt-diagram: diagram dat een eenvoudige visuele voorstelling geeft
van de taken of activiteiten die deel uitmaken van een project, die elk
tegen de tijd worden uitgezet.
6. Middelen. Denk aan financiën, toegang tot gegevens en benodigde
uitrusting.
7. Referenties. Een literatuurlijst waarin door middel van correcte
bronvermelding de bronnen worden omschreven waarvan gebruik gemaakt
is in het onderzoeksvoorstel en waarnaar verwezen wordt in de tekst.
Hoofdstuk 3 – Een literatuurstudie
Hoofdstuk 3.1. – Inleiding
Het onderzoeksproces start met een oriëntatie op het probleem en de context.
Deze oriëntatie leidt tot een beschrijving van de aanleiding van het onderzoek.
Vervolgens worden een onderzoeksvraagstelling en -doelstelling geformuleerd.
Dan wordt er een kritisch literatuuroverzicht (gedetailleerde en verantwoorde
analyse van de sterke en zwakke punten van de literatuur op een bepaald
gebied, die laat zien dat je op de hoogte bent van wat er al over je
onderzoeksgebied bekend is), ook wel theoretisch kader genoemd. Je doet dit
met primaire bronnen: de eerste keer dat een bepaald werk voorkomt,
waaronder gepubliceerde bronnen zoals overheidsdocumenten en
ongepubliceerde manuscriptbronnen, zoals brieven, memo’s en notulen van
commissievergaderingen.
Hoofdstuk 3.2. – Het kritische literatuuroverzicht
Je moet verbanden tussen gepubliceerde uitkomsten aantonen, verklaren en
ernaar verwijzen. In het kritische literatuuroverzicht of theoretisch kader worden
de hoofdpunten uit de literatuurstudie op logische wijze gepresenteerd en wordt
het verband met het eigen onderzoek getoond.
Inhoud van je kritische literatuuroverzicht:
- De belangrijkste wetenschappelijke theorieën op het door jou gekozen
gebied meenemen in je overzicht.
- Laten zien dat je kennis op dat gebied up-to-date is, dit door zoveel
mogelijk gebruik te maken van actuele bronnen.
- Duidelijk verwijzen, zodat de lezers van je onderzoeksrapport het originele
werk waaraan je refereert gemakkelijk kunnen vinden. Hierdoor voorkom je
plagiaat.
Plagiaat: het werk en de ideeën van andere mensen presenteren alsof het je
eigen werk en ideeën zijn, zonder dat de oorspronkelijke bron van de gebruikte
ideeën duidelijk wordt genoemd.
