Hoorcollege 1 sociale rechtvaardigheid
Rechtvaardigheid
Rechtvaardigheid is geen feit. Het hebben over rechtvaardigheid gaat altijd over meningen,
overtuigingen en gevoelens. Objectief.
Het hebben over rechtvaardigheid gaat altijd gepaard met redenen, argumenten, uitleg. (Bij
rechtvaardigheid moet je altijd argumenten en uitleg geven.)
Altijd moreel geladen = wat jij goed en slecht vindt, eerlijk en oneerlijk, terecht en onterecht vindt.
Vier elementen van sociale rechtvaardigheid (tekst ‘Mapping the concept’)
Sociale rechtvaardigheid gaat over:
- Het hebben en uitoefenen van (individuele) claims op allerlei goederen, diensten vrijheden,
kansen
- Liefdadigheid of (ook) een afdwingbare verplichting
- Objectiviteit, onpartijdigheid, consequente toepassing van regels
- Verantwoordelijkheid nemen.
Drie tegenstellingen in rechtvaardigheid (blz. 7)
1. Conservatieve rechtvaardigheid vs. Idealistische rechtvaardigheid
‘huidige wetgeving, huidige afspraken, huidige verdeling van goederen, diensten, rijkdom,
kansen op werk, inkomen, scholing etc. is goed en houden zo.’
‘Nee, zoals het is en gaat, is het helemaal niet rechtvaardig, er moet veel veranderen.’
2. Correctieve rechtvaardigheid vs. Distributieve rechtvaardigheid
‘straffen, corrigeren, opvoeden rechtvaardigheid vs. Rechtvaardigheid als
verdelingsvraagstuk’
3. Procedurele rechtvaardigheid vs. Substantieve rechtvaardigheid
‘procedure, regels, onafhankelijke, consequentie toepassing van regels vs. Prestatie,
verdienste, materiele en immateriële inhoud en uitkomst.’
3 manieren van denken over rechtvaardigheid (kennistoets)
1. Egalitarisme
2. Utilitarisme
3. Deugd
Egalitarisme
Heeft gelijkheid als principe van rechtvaardigheid
(iedereen moet gelijk worden behandeld, moet gelijke kansen hebben, gelijke uitkomsten)
Wat is gelijkheid eigenlijk? Krijgt iedereen hetzelfde, krijgt iedereen evenveel?
Strict egalitarianism. (denk aan Cuba)
Proportionele gelijkheid
Mensen krijgen ongelijke behandeling, ongelijke verdeling van noem maar op…
- Toeslag
- Gehandicaptenparkeerplek
- Belasting op inkomen
, - Bijstand zonder of met tegenprestatie
- Is het bieden van voorzieningen voor studenten met dyslexie rechtvaardig?
Responsible-sensitive egalitarisme (verantwoordelijkheid)
Gelijkheidsrechten vereisen verantwoordelijkheid = agency
De competenties hebben om verantwoordelijkheid te nemen voor en te dragen over jouw vrijheid
en die van anderen, en dat je aanspreekbaar bent op jouw handelen. (cognitie vermogen en moraal)
Slordig? Asociaal? Andermans rechten inbreuk doen? Beperkte verstandelijk vermogen? Geen
emotionele controle? Machtsmisbruik?
Moeten we rechtvaardigheid qua verdeling en behandeling dan niet baseren op
verantwoordelijkheid, het verstandig omgang met de gelijke rechten?
1. Mensen met een verstandelijke beperking, dementie, of psychose kunnen/mogen niet
beschikken en beslissen over hun eigen geld (bewindvoering).
2. Vandalisten of mensen met een stafblad moeten meer belasting betalen om de enorme
kosten van politie-inzet te betalen.
Utilitarisme
Heeft nut als principe van rechtvaardigheid
Als we een beslissingen moeten nemen (bijv. politiek) moet de meerderheid akkoord zijn. Moet het
geluk en welzijn van de meeste mensen bevorderen.
‘the greatest happiness priciple’.
Wat is nut?
Wat is van nut voor een mens? Een samenleving?
Ten kosten van individuen, ten kosten van minderheden. Is rechtvaardig.
Op die manier kan je dus racisme, slavernij, seksisme, discriminatie, verbieden van homoseksualiteit,
armoede goedpraten, legitimeren, rechtvaardigen.
Deugd (isme)
Heeft deugd als principe van rechtvaardigheid
Goedheid in je als persoon, goede bedoelingen.
Een deugd is een eigenschap van een persoon.
Rechtvaardigheid wordt gezien als een (karakter)eigenschap. Het is intrinsiek.
Het zit in je en het zit in je gedrag. Verder zijn er geen rationele, bedachte regels (zoals beleid,
protocollen, richtlijnen etc..)
Geen rationele, bedachte regels nodig. Past niet. Regels sturen van buitenaf is extrinsiek.
Bijv. eerlijkheid, trouw, bescheidenheid, integriteit, gezagsgetrouwheid etc.
Levert vanzelf rechtvaardigheid op. Niks geen verdelingsprincipes of procedurele behandeling.
, Rechtvaardigheid: conclusies
1. Rechtvaardigheid bestaat niet in één vorm
2. Met rechtvaardigheid stel je nooit iedereen tevreden
3. Rechtvaardigheid gaat over verdelen van goederen (dingen) en diensten (immaterieel).
4. Rechtvaardigheid gaat over hoe gaan we om met elkaar (behandelen)
5. Rechtvaardigheid is iets puur rationeels
6. Rechtvaardigheid kan niet bestaan zonder regels (afspraken)
7. Rechtvaardigheid is iets sentimenteels
8. Rechtvaardigheid is iets denkbeeldigs, is een fantasie, is nep.
Bronnen:
The Stanford Encyclopedia of Philosophy (2020). Rechtvaardigheid: concepten, reikwijdte en vormen.
Justice: concepts and scope.
Hubeau, B. (2018). Sociaal werk is een sociale rechtvaardigheidsberoep. Acht opdrachten voor de
toekomst.
Rechtvaardigheid
Rechtvaardigheid is geen feit. Het hebben over rechtvaardigheid gaat altijd over meningen,
overtuigingen en gevoelens. Objectief.
Het hebben over rechtvaardigheid gaat altijd gepaard met redenen, argumenten, uitleg. (Bij
rechtvaardigheid moet je altijd argumenten en uitleg geven.)
Altijd moreel geladen = wat jij goed en slecht vindt, eerlijk en oneerlijk, terecht en onterecht vindt.
Vier elementen van sociale rechtvaardigheid (tekst ‘Mapping the concept’)
Sociale rechtvaardigheid gaat over:
- Het hebben en uitoefenen van (individuele) claims op allerlei goederen, diensten vrijheden,
kansen
- Liefdadigheid of (ook) een afdwingbare verplichting
- Objectiviteit, onpartijdigheid, consequente toepassing van regels
- Verantwoordelijkheid nemen.
Drie tegenstellingen in rechtvaardigheid (blz. 7)
1. Conservatieve rechtvaardigheid vs. Idealistische rechtvaardigheid
‘huidige wetgeving, huidige afspraken, huidige verdeling van goederen, diensten, rijkdom,
kansen op werk, inkomen, scholing etc. is goed en houden zo.’
‘Nee, zoals het is en gaat, is het helemaal niet rechtvaardig, er moet veel veranderen.’
2. Correctieve rechtvaardigheid vs. Distributieve rechtvaardigheid
‘straffen, corrigeren, opvoeden rechtvaardigheid vs. Rechtvaardigheid als
verdelingsvraagstuk’
3. Procedurele rechtvaardigheid vs. Substantieve rechtvaardigheid
‘procedure, regels, onafhankelijke, consequentie toepassing van regels vs. Prestatie,
verdienste, materiele en immateriële inhoud en uitkomst.’
3 manieren van denken over rechtvaardigheid (kennistoets)
1. Egalitarisme
2. Utilitarisme
3. Deugd
Egalitarisme
Heeft gelijkheid als principe van rechtvaardigheid
(iedereen moet gelijk worden behandeld, moet gelijke kansen hebben, gelijke uitkomsten)
Wat is gelijkheid eigenlijk? Krijgt iedereen hetzelfde, krijgt iedereen evenveel?
Strict egalitarianism. (denk aan Cuba)
Proportionele gelijkheid
Mensen krijgen ongelijke behandeling, ongelijke verdeling van noem maar op…
- Toeslag
- Gehandicaptenparkeerplek
- Belasting op inkomen
, - Bijstand zonder of met tegenprestatie
- Is het bieden van voorzieningen voor studenten met dyslexie rechtvaardig?
Responsible-sensitive egalitarisme (verantwoordelijkheid)
Gelijkheidsrechten vereisen verantwoordelijkheid = agency
De competenties hebben om verantwoordelijkheid te nemen voor en te dragen over jouw vrijheid
en die van anderen, en dat je aanspreekbaar bent op jouw handelen. (cognitie vermogen en moraal)
Slordig? Asociaal? Andermans rechten inbreuk doen? Beperkte verstandelijk vermogen? Geen
emotionele controle? Machtsmisbruik?
Moeten we rechtvaardigheid qua verdeling en behandeling dan niet baseren op
verantwoordelijkheid, het verstandig omgang met de gelijke rechten?
1. Mensen met een verstandelijke beperking, dementie, of psychose kunnen/mogen niet
beschikken en beslissen over hun eigen geld (bewindvoering).
2. Vandalisten of mensen met een stafblad moeten meer belasting betalen om de enorme
kosten van politie-inzet te betalen.
Utilitarisme
Heeft nut als principe van rechtvaardigheid
Als we een beslissingen moeten nemen (bijv. politiek) moet de meerderheid akkoord zijn. Moet het
geluk en welzijn van de meeste mensen bevorderen.
‘the greatest happiness priciple’.
Wat is nut?
Wat is van nut voor een mens? Een samenleving?
Ten kosten van individuen, ten kosten van minderheden. Is rechtvaardig.
Op die manier kan je dus racisme, slavernij, seksisme, discriminatie, verbieden van homoseksualiteit,
armoede goedpraten, legitimeren, rechtvaardigen.
Deugd (isme)
Heeft deugd als principe van rechtvaardigheid
Goedheid in je als persoon, goede bedoelingen.
Een deugd is een eigenschap van een persoon.
Rechtvaardigheid wordt gezien als een (karakter)eigenschap. Het is intrinsiek.
Het zit in je en het zit in je gedrag. Verder zijn er geen rationele, bedachte regels (zoals beleid,
protocollen, richtlijnen etc..)
Geen rationele, bedachte regels nodig. Past niet. Regels sturen van buitenaf is extrinsiek.
Bijv. eerlijkheid, trouw, bescheidenheid, integriteit, gezagsgetrouwheid etc.
Levert vanzelf rechtvaardigheid op. Niks geen verdelingsprincipes of procedurele behandeling.
, Rechtvaardigheid: conclusies
1. Rechtvaardigheid bestaat niet in één vorm
2. Met rechtvaardigheid stel je nooit iedereen tevreden
3. Rechtvaardigheid gaat over verdelen van goederen (dingen) en diensten (immaterieel).
4. Rechtvaardigheid gaat over hoe gaan we om met elkaar (behandelen)
5. Rechtvaardigheid is iets puur rationeels
6. Rechtvaardigheid kan niet bestaan zonder regels (afspraken)
7. Rechtvaardigheid is iets sentimenteels
8. Rechtvaardigheid is iets denkbeeldigs, is een fantasie, is nep.
Bronnen:
The Stanford Encyclopedia of Philosophy (2020). Rechtvaardigheid: concepten, reikwijdte en vormen.
Justice: concepts and scope.
Hubeau, B. (2018). Sociaal werk is een sociale rechtvaardigheidsberoep. Acht opdrachten voor de
toekomst.
