De polis en de megapolis:
De organisatie van een samenleving door architectuur
Inleiding:
Archeologie: Winckelmann en Piranesi
Winckelman 1717-1768
- onderstreept de puurheid van het perfectioneren van een eenvoudig
bestaand model
- Veroordeelt de antiquarische houding en de overname van elementen uit
andere culturen
-
Piranesi 1720-1778
Traktaat: De Architectura Libri Decem (15 BCE)
Basiskenmerken volgens Vitrivius
Archeologie blijft fundamenteel voor onze kennis van deze cultuur (voor de
Romeinse arch)
Ook belangrijk: boeken van Vitruvius (werkte onder Augustus, militair ingenieur)
1. Stadsplanning, architectuur en bouwkunde 6. Woningbouw
2. Bouwmaterialen 7. Metselwerk en bekleding
3. Tempel 8. Waterwerken
4. Ordes 9. Basiswetenschappen
5. Publieke gebouwen 1. Machines
Volgens Vitruvius: Architectuur als wetenschap en niet als ambacht
Gebruikt wiskunde, geometrie, optica, filosofie
Stelde architectuur voor in grondplan, aanzicht en perspectief hanteren
dit vandaag nog zo door hem?
Enkel als deze voorwaarden voldaan zijn heb je een goed architecturaal ontwerp
- Venustas = schoonheid -> moet esthetisch zijn
- FIrmitas = stevigheid -> bouwtechnieken
- Utilitas = nut, functie
Belang:
- Enige bewaarde
architectuurtraktaat(dat integraal
overgeleverd is) uit Romeinse periode
- Bepaalde evolutie van westerse
architectuur vanaf RE – 19e E
- Theoriseert de tempelordes
, Grieks-Dorisch, Ionisch, Korintisch, Toscaans, Romeins-Dorisch, Composiet
(samengesteld uit ionisch en korintisch ter hoogte van het kapiteel)
Die koppelt hij aan bepaalde tempels en aan bepaalde goden
- Proportieleer: vierkant en cirkel zijn belangrijk in architectuur =>
Vitruviusman
Problemen:
Lost in Translation
- Vakjargon: Vitruvius hanteert bepaalde architecturale termen maar
definieert die niet
- Tekst is overgeleverd (in kopieën -> ook fouten in geslopen) maar originele
afbeeldingen niet
- Schrijft in begin van RKR over arch van de Republiek -> hadden ze in RE
niet door => hebben tekst gekoppeld aan gebouwen uit de verkeerde
periode
Architectuur als maatschappelijk fenomeen
Romeinse architectuur -> moet begrepen worden binnen politieke en culturele
expansie van RKR = men denkt in grote infrastructuur
- Assimilatie: diverse culturen, volkeren, geografische en klimatologische
landsvoorwaarden spelen belangrijke rol
Welke lokale materialen zijn beschikbaar, welke culturele praktijken
- Constructieve vernieuwing: gewelf, beton, baksteen = fundamenteel
- Functionalisme: nieuwe technieken en nieuwe typologieën
- Functionele barokke splendeur: Horror vacuüm: schrik voor de leegte
Romeinse architectuur
Assimilatie
Etruskisch
- Centraal Italië -> verspreid snel over Italië
- Belangrijke bijdrage aan antieke R cultuur
- Eerste sporen van beton vinden we terug in Etruskische architectuur
Toscaanse of Etruskische zuilen
- Boog -> eerste aanzet tot gewelfbouw dat je ziet bij romeinen
- Sculptuur (op het dak) -> oiv Grieken
Grieks
- Zuilen -> Griekse erfenis die duidelijk terugkomt bij Romeinen
- Typologieën: Tempelgrondplan-opstand, theater, zuilengalerij -> worden
verder ontwikkeld bij de Romeinen
- Klassieke vormentaal
Oosterse (Hellenistische)
- Barok: propaganda in de decoratie, horror vacui
- Heerserscultus
De organisatie van een samenleving door architectuur
Inleiding:
Archeologie: Winckelmann en Piranesi
Winckelman 1717-1768
- onderstreept de puurheid van het perfectioneren van een eenvoudig
bestaand model
- Veroordeelt de antiquarische houding en de overname van elementen uit
andere culturen
-
Piranesi 1720-1778
Traktaat: De Architectura Libri Decem (15 BCE)
Basiskenmerken volgens Vitrivius
Archeologie blijft fundamenteel voor onze kennis van deze cultuur (voor de
Romeinse arch)
Ook belangrijk: boeken van Vitruvius (werkte onder Augustus, militair ingenieur)
1. Stadsplanning, architectuur en bouwkunde 6. Woningbouw
2. Bouwmaterialen 7. Metselwerk en bekleding
3. Tempel 8. Waterwerken
4. Ordes 9. Basiswetenschappen
5. Publieke gebouwen 1. Machines
Volgens Vitruvius: Architectuur als wetenschap en niet als ambacht
Gebruikt wiskunde, geometrie, optica, filosofie
Stelde architectuur voor in grondplan, aanzicht en perspectief hanteren
dit vandaag nog zo door hem?
Enkel als deze voorwaarden voldaan zijn heb je een goed architecturaal ontwerp
- Venustas = schoonheid -> moet esthetisch zijn
- FIrmitas = stevigheid -> bouwtechnieken
- Utilitas = nut, functie
Belang:
- Enige bewaarde
architectuurtraktaat(dat integraal
overgeleverd is) uit Romeinse periode
- Bepaalde evolutie van westerse
architectuur vanaf RE – 19e E
- Theoriseert de tempelordes
, Grieks-Dorisch, Ionisch, Korintisch, Toscaans, Romeins-Dorisch, Composiet
(samengesteld uit ionisch en korintisch ter hoogte van het kapiteel)
Die koppelt hij aan bepaalde tempels en aan bepaalde goden
- Proportieleer: vierkant en cirkel zijn belangrijk in architectuur =>
Vitruviusman
Problemen:
Lost in Translation
- Vakjargon: Vitruvius hanteert bepaalde architecturale termen maar
definieert die niet
- Tekst is overgeleverd (in kopieën -> ook fouten in geslopen) maar originele
afbeeldingen niet
- Schrijft in begin van RKR over arch van de Republiek -> hadden ze in RE
niet door => hebben tekst gekoppeld aan gebouwen uit de verkeerde
periode
Architectuur als maatschappelijk fenomeen
Romeinse architectuur -> moet begrepen worden binnen politieke en culturele
expansie van RKR = men denkt in grote infrastructuur
- Assimilatie: diverse culturen, volkeren, geografische en klimatologische
landsvoorwaarden spelen belangrijke rol
Welke lokale materialen zijn beschikbaar, welke culturele praktijken
- Constructieve vernieuwing: gewelf, beton, baksteen = fundamenteel
- Functionalisme: nieuwe technieken en nieuwe typologieën
- Functionele barokke splendeur: Horror vacuüm: schrik voor de leegte
Romeinse architectuur
Assimilatie
Etruskisch
- Centraal Italië -> verspreid snel over Italië
- Belangrijke bijdrage aan antieke R cultuur
- Eerste sporen van beton vinden we terug in Etruskische architectuur
Toscaanse of Etruskische zuilen
- Boog -> eerste aanzet tot gewelfbouw dat je ziet bij romeinen
- Sculptuur (op het dak) -> oiv Grieken
Grieks
- Zuilen -> Griekse erfenis die duidelijk terugkomt bij Romeinen
- Typologieën: Tempelgrondplan-opstand, theater, zuilengalerij -> worden
verder ontwikkeld bij de Romeinen
- Klassieke vormentaal
Oosterse (Hellenistische)
- Barok: propaganda in de decoratie, horror vacui
- Heerserscultus
