Psychodiagnostiek 2 - volledige samenvatting

Toegepaste Psychologie


Module 5: Psychodiagnostiek 2
Academiejaar: 2025 - 2026




1

,Gastcollege 1 + E-learning
Richtlijn casus formulering


Definitie casus formulering:
Het vermogen om een gedeeld begrip te bieden van de problemen die iemand presenteert door
middel van een theoretische uitleg van veronderstelde oorzaken en in stand houdende factoren,
zodat passende interventies kunnen worden ingezet.

Beschrijvend: de ervaren moeilijkheid worden in kaart gebracht. Daarnaast is er ook aandacht
voor belangrijke contextfactoren en positieve of protectieve factoren. Een casus formulering
laat toe info uit verschillende bronnen en van meerdere informanten te integreren.

Verklarend: Het begrijpen van hoe moeilijkheden ontstaan zijn en in stand worden gehouden.
Casusformulering laat toe om hypotheses te formuleren over verklarende factoren,
mechanismen en processen

Voorschrijvend: De brug wordt gemaakt tussen het diagnostische proces en de hulpverlening of
begeleiding. Op basis van een casus formulering is het mogelijk om de belangrijkste
mogelijkheden te identificeren en op basis daarvan te bepalen welke interventies aangewezen
zijn en in welke volgorde

Casusformulering als proces en product
➜​ Proces: Een casusformulering is dynamisch en kan steeds herzien en geherformuleerd
worden op basis van nieuwe of aanvullende informatie
➜​ Product: Het resultaat van het proces, zoals een diagram, verslag of adviesbrief, is
aangepast aan het doelpubliek. Het product is een momentopname en dus tijdelijk

Waarop focust casus formulering focust zich:




2

,Waarom casus formulering?
Helpt ons verder te kijken dan het beschrijven van klachten en symptomen. Laat ons begrijpen
hoe iets ontstaat ​en in stand gehouden wordt, en legt de basis voor oplossingen en zorg op
maat. Casusformulering sluit aan bij handelingengericht werken en een persoonsgericht model

Achtergrond van de ontwikkeling van de richtlijn van casus formulering:
⇒ pathologie model ⇒ Fout ⇒ NU ⇒ persoonsgericht model


Pathologiemodel
Diagnostiek is gelijk aan een label ⇒ FOUTE REDENERING. Het dominante biomedische model
is probleem-georiënteerd en expert-gedreven. Cliënten worden 1 gezien met hun
symptomen/klachten wat leidt tot stigma en gevoel van onveranderbaarheid. Dit biedt weinig
handvatten voor de behandeling.

Handelingsgericht werken
=​ Diagnostiek is een proces van het gezamenlijk en gericht verzamelen en analyseren met
als doel te komen tot opgelost over de in te zetten aanpak van interventies
=​ Overleg met cliënten, hun netwerk en andere betrokken professionals.
=​ Beslissingen worden genomen op basis van wetenschappelijke inzichten en
praktijkervaringen, maar blijven duurzaam en afgestemd op de concrete situatie van cliënt

Persoonsgericht model
=​ De ervaringen, sterktes en ruimere context van de cliënt worden meegenomen
=​ Het perspectief en de stem van de cliënt krijgt een centrale plaats ⇒ er wordt een
gedeeld begrip gecreëerd van de situatie
=​ Adviezen en interventies worden aangepast aan de specifieke noden van de cliënt
=​ Een persoonsgericht model gecombineerd stigma en vooroordelen
=​ Cliënten ervaren meer betrokkenheid, hoop en motivatie

Contextuele benadering:
Verschuiving van het probleem in de persoon naar de contextuele inbedding van menselijke
problemen (storend gedrag, burn-out,..). Hier worden hindernissen en moeilijkheden van
individuele kenmerken altijd bekeken binnen hun bredere context. Er wordt rekening gehouden
met sociale, politieke, economische, culturele en maatschappelijke processen. De manier
waarop de omgeving reageert en zich aanpast, speelt een cruciale rol bij het bepalen van, en
hoe een bepaalde richting als een probleem wordt ervaren




3

, Wat is de hulpvraag ?
De hulpvraag bepaalt de richting van diagnostiek. Kijk eerst en vooral naar de aard van de vraag:
In de praktijk is er een wisselwerking van onderstaande vragen.




1. Enkelvoudig focus
= draait diagnostiek om de indeling van de inschaling:
➜​ Classificatie:
= Het benoemen van de problematiek op basis van bestaande diagnostische categorieën
➜​ Inschaling
= Het schatten van de ernst van de problematiek en de mate van ondersteuning die
nodig is

2. Meervoudige focus
= vraagt diagnostiek om een persoonsgerichte aanpak. Het gaat om een diepgaande analyse van
de context, behoeften en mogelijkheden van de cliënt.

Oefeningen: Enkelvoudig of meervoudig?
-​ Lara wordt aangemeld vanuit de vraag naar aangepaste zorg. Er is een vermoeden van
een verstandelijke beperking. Er is nood aan aangepast onderwijs en daardoor is er nood
aan een persoonsvolgend budget.
⇒ Enkelvoudige focus: er is nood aan een indeling. Op basis van de diagnose kan er
ondersteuning aangevraagd worden.
-​ Daan eindeloze en sociale moeilijkheden. Hij piekert veel, voelt zich angstig en
depressief, heeft moeite met het aangaan van verbindingen met leeftijdsgenoten,
ervaart relatieproblemen en voelt zich eenzaam. Deze klachten veroorzaken de kwaliteit
van leven en het ruimer functioneren van Daan. Hij stelt zich de vraag: 'Waarom voel ik
me niet gelukkig? Hoe kan ik dit veranderen?'
⇒ Meervoudige focus: Er is geen diepgaande analyse van de context, behoeften en
mogelijkheden om tot een behandelplan te komen. Om deze reden is er nood aan een
meervoudige focus.


4