Social Work, Hogeschool van Arnhem-Nijmegen
Module het individu
Kennislijn
Les 2.1: wat is psychologie? En pedagogiek?
Psychologie = studie van de geest: de wetenschap van gedrag- en geestelijke processen.
Geestelijke processen: denken, voelen
Op het moment dat je iets denkt, heeft het invloed op je gedrag: hoe je denkt en hoe jij je voelt
Pedagogiek = kinderleiding: de wetenschap van het opvoeden.
Empirische wetenschappen (bijv. psychologie/pedagogiek) = bewijst dingen door observatie of experiment: het is
meetbaar, concreet- en vast te pakken.
1) Beschrijft het studieobject (observeren, waarnemen en beschrijven van bv. Agressief gedrag)
2) Verklaart de verschijnselen (theorie opstellen die de waarneming zou kunnen beschrijven)
3) Voorspelt op grond van de theorieën dingen die getoetst kunnen worden (door een experiment kijken of iets
klopt)
Waarom moet je als sociaal werker verstand hebben van psychologie/pedagogiek (empirische wetenschappen)? =
1) Helpt je om contact te maken
2) Helpt je om (de problemen van) een cliënt beter te begrijpen
3) Toepassen van psychologie helpt je om beter hulp te kunnen bieden
Stromingen/perspectieven psychologie =
1) Whole person perspectief:
a. Psychodynamisch perspectief // psychoanalyse (Freud: gedrag bepaald door onderbewuste)
b. Humanistische perspectief (het menselijke terugbrengen in de psychologie)
c. Perspectief van de karaktertrekken en temperament (persoonlijkheid = meetbaar, the big 5)
2) Behavioristisch perspectief (Watson: psychologie moet wetenschappelijker worden, psychologie is
waarneembaar)
3) Socioculturele perspectief // situationisme (kracht van de situatie)
4) Ontwikkelingsperspectief (hoe verhoudt gedrag zich tot eerder gedrag)
5) Cognitieve perspectief (cognitie: wat gebeurd er in je hoofd?)
6) Biologisch perspectief (gedrag wordt veroorzaakt door onze genen, hersenen en hormonen)
Psychodynamisch perspectief // psychoanalyse =
Grondlegger Sigmond Freud (1856 – 1939)
Gedrag wordt sterk bepaald door het onderbewuste: in dat onderbewuste zitten aangeboren driften en
verdrongen ervaringen
De eerste 5 levensjaren zijn sterk bepalend voor de ontwikkeling van je persoonlijkheid
Persoonlijkheid is opgebouwd uit:
1) Het onderbewuste (ID)
2) Het bewuste (ego)
3) Het geweten (superego)
, Humanistisch perspectief = reactie op het behavioristisch perspectief
Marslow en Rogers: de mens is van nature goed.
Het (unieke) menselijke terugbrengen in de psychologie (bewustzijn, vrije wil, liefde etc.)
Omgeving speelt een belangrijke rol bij ons gedrag: het is meer dan aanleg
Mensen kunnen zich ontplooien en groeien tot gezonde individuen (theorie: iedereen is goed, positief
denkend geboren en ontplooit zich door omstandigheden in zijn/haar omgeving)
Perspectief van de karaktereigenschappen en temperament =
Beschrijft persoonlijkheid d.m.v. karaktereigenschappen te beschrijven: gedrag en persoonlijkheid zijn het
resultaat van fundamentele eigenschappen (jij bent bv. Vrolijk, nauwkeurig)
Mensen verschillen van persoonlijkheid d.m.v. the Big 5
Je kunt persoonlijkheid meten door vragenlijsten/testen
Behavioristisch perspectief (gedragspsychologie)=
Grondlegger Watson (1900, deden veel onderzoek met dieren)
De psychologie moet wetenschappelijker worden: alleen het gedrag dat waarneembaar/meetbaar is en
waarmee je experimenten kunt doen, is relevant
Het doel van de psychologie is het toepassen van psychologische kennis om gedrag te beïnvloeden
Gedrag van mensen wordt bepaald door leerprocessen; gedrag is aangeleerd, nurture is belangrijker dan
nature
Een mens is een tabula rasa: een onbeschreven blad. De omgeving speelt een belangrijke rol bij ons gedrag;
meer dan aanleg.
Socioculturele perspectief/situationisme
De kracht van de situatie: neemt de context van de cliënt mee: culturele en sociale invloeden hebben meer
invloed op ons gedrag dan onze persoonlijkheid
Richt zich op:
1) Sociale invloeden op gedrag
2) Hoe individuen functioneren in groepen
3) Culturele verschillen
Ontwikkelingsperspectief:
Hoe verhoudt het gedrag zich tot eerder gedrag?
Bestudeerd psychologische verandering
Cognitieve perspectief:
Gericht op cognitie: wat gebeurd er in je hoofd?
Therapievorm dat bekijkt hoe mensen denken en wat voor invloed dat heeft in gedrag/voelen
Biologisch perspectief:
Gedrag wordt veroorzaakt door:
1) Genen
2) Hersenen
3) Hormonen
Neurowetenschap en evolutionaire psychologie
Module het individu
Kennislijn
Les 2.1: wat is psychologie? En pedagogiek?
Psychologie = studie van de geest: de wetenschap van gedrag- en geestelijke processen.
Geestelijke processen: denken, voelen
Op het moment dat je iets denkt, heeft het invloed op je gedrag: hoe je denkt en hoe jij je voelt
Pedagogiek = kinderleiding: de wetenschap van het opvoeden.
Empirische wetenschappen (bijv. psychologie/pedagogiek) = bewijst dingen door observatie of experiment: het is
meetbaar, concreet- en vast te pakken.
1) Beschrijft het studieobject (observeren, waarnemen en beschrijven van bv. Agressief gedrag)
2) Verklaart de verschijnselen (theorie opstellen die de waarneming zou kunnen beschrijven)
3) Voorspelt op grond van de theorieën dingen die getoetst kunnen worden (door een experiment kijken of iets
klopt)
Waarom moet je als sociaal werker verstand hebben van psychologie/pedagogiek (empirische wetenschappen)? =
1) Helpt je om contact te maken
2) Helpt je om (de problemen van) een cliënt beter te begrijpen
3) Toepassen van psychologie helpt je om beter hulp te kunnen bieden
Stromingen/perspectieven psychologie =
1) Whole person perspectief:
a. Psychodynamisch perspectief // psychoanalyse (Freud: gedrag bepaald door onderbewuste)
b. Humanistische perspectief (het menselijke terugbrengen in de psychologie)
c. Perspectief van de karaktertrekken en temperament (persoonlijkheid = meetbaar, the big 5)
2) Behavioristisch perspectief (Watson: psychologie moet wetenschappelijker worden, psychologie is
waarneembaar)
3) Socioculturele perspectief // situationisme (kracht van de situatie)
4) Ontwikkelingsperspectief (hoe verhoudt gedrag zich tot eerder gedrag)
5) Cognitieve perspectief (cognitie: wat gebeurd er in je hoofd?)
6) Biologisch perspectief (gedrag wordt veroorzaakt door onze genen, hersenen en hormonen)
Psychodynamisch perspectief // psychoanalyse =
Grondlegger Sigmond Freud (1856 – 1939)
Gedrag wordt sterk bepaald door het onderbewuste: in dat onderbewuste zitten aangeboren driften en
verdrongen ervaringen
De eerste 5 levensjaren zijn sterk bepalend voor de ontwikkeling van je persoonlijkheid
Persoonlijkheid is opgebouwd uit:
1) Het onderbewuste (ID)
2) Het bewuste (ego)
3) Het geweten (superego)
, Humanistisch perspectief = reactie op het behavioristisch perspectief
Marslow en Rogers: de mens is van nature goed.
Het (unieke) menselijke terugbrengen in de psychologie (bewustzijn, vrije wil, liefde etc.)
Omgeving speelt een belangrijke rol bij ons gedrag: het is meer dan aanleg
Mensen kunnen zich ontplooien en groeien tot gezonde individuen (theorie: iedereen is goed, positief
denkend geboren en ontplooit zich door omstandigheden in zijn/haar omgeving)
Perspectief van de karaktereigenschappen en temperament =
Beschrijft persoonlijkheid d.m.v. karaktereigenschappen te beschrijven: gedrag en persoonlijkheid zijn het
resultaat van fundamentele eigenschappen (jij bent bv. Vrolijk, nauwkeurig)
Mensen verschillen van persoonlijkheid d.m.v. the Big 5
Je kunt persoonlijkheid meten door vragenlijsten/testen
Behavioristisch perspectief (gedragspsychologie)=
Grondlegger Watson (1900, deden veel onderzoek met dieren)
De psychologie moet wetenschappelijker worden: alleen het gedrag dat waarneembaar/meetbaar is en
waarmee je experimenten kunt doen, is relevant
Het doel van de psychologie is het toepassen van psychologische kennis om gedrag te beïnvloeden
Gedrag van mensen wordt bepaald door leerprocessen; gedrag is aangeleerd, nurture is belangrijker dan
nature
Een mens is een tabula rasa: een onbeschreven blad. De omgeving speelt een belangrijke rol bij ons gedrag;
meer dan aanleg.
Socioculturele perspectief/situationisme
De kracht van de situatie: neemt de context van de cliënt mee: culturele en sociale invloeden hebben meer
invloed op ons gedrag dan onze persoonlijkheid
Richt zich op:
1) Sociale invloeden op gedrag
2) Hoe individuen functioneren in groepen
3) Culturele verschillen
Ontwikkelingsperspectief:
Hoe verhoudt het gedrag zich tot eerder gedrag?
Bestudeerd psychologische verandering
Cognitieve perspectief:
Gericht op cognitie: wat gebeurd er in je hoofd?
Therapievorm dat bekijkt hoe mensen denken en wat voor invloed dat heeft in gedrag/voelen
Biologisch perspectief:
Gedrag wordt veroorzaakt door:
1) Genen
2) Hersenen
3) Hormonen
Neurowetenschap en evolutionaire psychologie
