Psychopathologisch perspectief samenvatting
Inleiding tot de psychopathologie
Deel 1: psychopathologie en sociaal werk
Psychopathologie is een wetenschap binnen de geestelijke gezondheidszorg.
Je bent geestelijk gezond wanneer er geen symptomen aanwezig zijn die wijzen op ongezondheid.
Maar iets wat er niet is, bestaat eigenlijk niet … Geestelijk gezondheid is dus ‘meer’ dan enkel niet
ziek zijn.
De laatste jaren zijn er veel meer mogelijkheden gekomen om ‘positieve geestelijke gezondheid’
(mentaal welbevinden, veerkracht, vitaliteit, bevlogenheid, positief affect…) op een valide en
betrouwbare manier in kaart te brengen. Het gevolg is dat er meteen een veel stevigere basis
voorhanden is om deze bevindingen te vertalen in een evidence-based aanpak en dito beleid.
Het is:
Context gebonden
Begrijpen van pathologieën
De mens achter de diagnose zien
Kwartiermakers
Voorbeeld:
Een kijk op Psychopathologie is de ziekteleer van de ‘psyche’. Psyche staat voor ‘geest’, dus psychopathologie is de
afwijkend ziekteleer van de geest. Ziekteleer
gedrag gaat over verschijnselen (symptomen)
en over ziektebeelden.
Psychopathologie stelt zich de vraag:
“Wat is er met deze mensen en
waarom doen ze wat ze doen?”.
De psychopathologie is een deelgebied
van de psychiatrie en de klinische
psychologie. Deze houdt zich dus bezig
met diverse vormen van afwijkende
emoties, gedachten en gedrag, de
oorzaken daarvan en de
behandelingsmogelijkheden.
Hoe keken we vroeger naar
afwijkend gedrag:
Tijdens de prehistorie en de oudheid
werden mensen met een psychische kwetsbaarheid als zot bestempeld, mad, insane. Sommige zagen het
als het gevolg van de invloed van een boze geest en zocht de verklaring van mentale problematieken in het
onevenwicht van vier lichaamssappen of humores.
In de jaren 1100 werd de hulp gezocht bij heiligen en de Kerk. Mensen met een psychische ziekte zouden in
staat geweest zijn met goden te communiceren. De Kerk gaf geesteszieken meer recht op leven. Meer en
meer werd de medemens gezien achter het afwijkende gedrag.
Maar dit bleef beperkt tot 1750 want psychisch zieken werden lang als nutteloos en gevaarlijk
beschouwd wat zich uitte in verbanning, foltering, verbranding, heksenvervolgingen, … Het was voor hen
een donkere tijd waar ze in erbarmelijke omstandigheden leefden.
1
, De Franse psychiater Philippe (belangrijk)Pinel (1745-1826) bracht een eerste revolutie teweeg in de
psychiatrie in het begin van de negentiende eeuw.
De band tussen religie en psychiatrie werd verbroken. Psychisch zieken hebben net zoals lichamelijk zieken
recht op specifieke medische verzorging.
De manier waarop psychisch zieken tot dan werden behandeld werd in een heel kritisch licht geplaatst.
Voor Pinel was het duidelijk: de patiënt moet centraal staan.
Psychopathologie = de ziekteleer van de geest
Beschrijving symptomen diagnose behandeling
Buitenkant: gedragingen, uitdrukkingen, handelingen
Binnenkant: gedachten, gevoelens, werking van de hersenen
Herstelgeric De herstelgerichte benadering spreekt zich niet uit over de aard en het ontstaan van psychische
hte klachten en aandoeningen. Het gaat niet over wat mensen mankeert, het stelt dat mensen meer zijn dan
benadering hun “stoornis”. Het vraagt aandacht voor wat mensen nog wel kunnen en wat ze zouden willen ontwikkelen
en bereiken. Mensen moeten niet per se volledig van hun psychische aandoening genezen, ze mogen de
nadelige invloeden van hun psychische aandoeningen zoveel als mogelijk te boven komen. Ze komen uit
hun patiënten rol en krijgen weer grip op hun leven.
Zorg en hulpverlening dient herstelgericht of herstel ondersteunend te zijn.
Een manier waarop je de stoornis van iemand beter kunt begrijpen en ondersteunen, is door gewoon te
vragen naar diens ervaringen. Zorg er echter wel voor dat je dit discreet doet en nagaat of de ander het niet
onprettig vindt om met jou daarover te praten, voor je erover begint.
Herstel is geen resultaat, het is een proces. Je kan telkens nieuwe dingen tegen komen van herstel of
dingen waarvan je dacht dat je ze achter je gelaten had.
2
, Herstelprocessen zijn uniek, onvoorspelbaar, met ups en downs, met vooruitgang en terugval, op ieders
tempo. Wat bij de een helpen is, hoeft dat voor de ander niet te zijn of kan juist belemmerend zijn voor
Preventieno De nood aan preventie op jonge leeftijd stijgt:
od Psychische aandoeningen zijn de enige ziekten die zich zo vroeg manifesteren in een leven. Gemiddeld
ontwikkelen mensen een pathologie tussen de leeftijd van 23 en 27 jaar. Er is dan ook nood aan preventie
op jonge leeftijd. Budgetten voor geestelijke gezondheidszorg zijn vandaag nog veel te laag. Ongeveer 6%
van de totale uitgaven inzake gezondheidszorg gaat naar de geestelijke gezondheidszorg.
Wanneer we inzetten op preventie op jongere leeftijd kunnen we de ernst en gevolgen van een psychische
aandoening op latere leeftijd inperken.
Jongeren hebben vandaag de dag een hogere kans op het ontwikkelen van externaliserende problemen. De
kans op een externaliserende pathologie voor een 20-jarige in 2005 is groter dan die van een twintigjarige
uit 1995, die ook op zijn beurt groter was dan een twintigjarige uit 1985, etc.
Het zijn problemen die te maken hebben met impulscontrole, agressie gerelateerde problemen,
middelengebruik, eetstoornissen, ADHD, binge eating & drinking, … Deze jongeren hebben weinig tot geen
controle over hun gevoelens en emoties en stellen gedrag dat zich uit naar de buitenwereld toe.
Stigmatiseri Het bestrijden van stigma in de geestelijke gezondheidszorg blijft een uitdaging, ondanks de vele
ng initiatieven die er al zijn. Psychische aandoeningen zijn vaak niet zichtbaar, het speelt zich af aan de
binnenkant en uit zich vaak via vreemd en afwijkend gedrag aan de buitenkant. We begrijpen als
maatschappij vaak niet goed wat er gebeurt en waarom dit gebeurt. Zo worden mensen met een psychische
aandoening ervaren als wereldvreemde personen die zich gevaarlijk kunnen gedragen en een bedreiging
vormen voor onze samenleving.
Binnen het thema stigma is het belangrijk om een onderscheid te maken tussen stigma en zelfstigma.
Stigma houdt in dat mensen met een psychische aandoening door de samenleving vaak onterecht
geassocieerd worden met een aantal negatieve stereotypes die tot discriminatie kunnen leiden.
Zelfstigma betekent dat de persoon zelf een drempel ervaart om hulp te zoeken, uit schrik om gelabeld te
worden.
Stigma heeft grote nadelen voor het zoeken van hulp:
Volgens bepaalde onderzoeken zouden zelfs 2 op 3 mensen geen hulp zoeken en houden ze hun probleem
stil uit schrik voor negatieve reacties uit de omgeving.
Stigma heeft ook grote nadelen voor het zorgproces zelf.
Zorggebruikers die stigma ervaren zijn minder therapietrouw en hebben vaak minder vertrouwen in de
zorgverleners. Ze beslissen vaker om de hulpverlening af te breken.
Grootste boosdoeners:
Media en beeldvorming: vaak in het nieuws naar aanleiding van een gezinsdrama, een zelfdoding,
een overlijden,
Cultuurverschillen: Praten over afwijkende emoties, gedachten en gedrag is dan ook niet
‘waardenvrij’; voor je het weet, kom je op terreinen waar morele, religieuze, culturele en of
maatschappelijke oordelen een belangrijke rol spelen. Dit is dan ook een van de eerste en
belangrijkste aspecten van het beschrijven van afwijkende emoties, gedachten en gedragingen
Omgaan met Enerzijds ervaart de persoon met een psychische aandoening een verlies van zijn psychische gezondheid
een maar ook een vaak een verlies van de omgeving. De omgeving op zijn beurt verliest een deel van de
aandoening persoon als gevolg van de psychische aandoening. We mogen hier de aandacht vestigen op een
verwerkingsproces dat min of meer vergelijkbaar is met een rouwproces.
Familiereflex Is een methodiek/attitude gebaseerd op de multidisciplinaire richtlijn rond het betrekken van naasten in de
Geestelijke Gezondheidszorg vanuit het oog op vermaatschappelijking van de zorg.
Familie kan pas echt van betekenis zijn als we met z’n allen de klik maken om familie als gelijkwaardige
partner in de zorg te zien. Wanneer hulpverleners en zorgorganisaties oog hebben voor de familie, heeft dit
een grote impact.
Die reflex kunnen ze maken door familie vriendelijk te bejegenen, informeren, ondersteunen en betrekken.
De drie partijen als samenwerkende partners in de zorg zijn: De zorggebruiker (kind, jongere,
3
, jongvolwassene, volwassene), de familie (volwassenen én kinderen, de belangrijke naasten) en de
hulpverlener. Hoe beter de samenwerking tussen deze drie partijen, hoe meer kans op herstel.
Deel 2: Hoe ontstaat een psychische aandoening?
Verslaving is geen keuze, omring je met
de juiste mensen of ga naar de
psycholoog (uit de podcast)
Je moet het zelf doen uiteindelijk, de
persoon moet het psychologische stuk zelf
doen kan je niet bij helpen of dwingen
In dit model gaat men er vanuit dat
psychisch functioneren bepaald wordt
door zowel biologische, psychologische
als sociale factoren. Een psychische
aandoening kan dus veroorzaakt worden
door deze drie, eventueel gecombineerde
factoren.
De behandeling en begeleiding van mensen
met een psychische aandoening is dan ook
gericht op deze drie factoren. Er worden
medicijnen gegeven om de hersenen beter te laten functioneren. Er worden gesprekstherapieën
gegeven om gedachten en gedrag te beïnvloeden. Het sociale aspect komt aan bod door in te gaan
op relaties die de cliënt met anderen heeft.
Biologische factoren
Erfelijke Alle fysieke, mentale en gedragsmatige eigenschappen van een mens worden door erfelijke aanleg mogelijk
aanleg gemaakt: de vorm van je neus, de kleur van je haar, je lichaamsbouw, je empathisch vermogen, je aanleg
voor sportprestaties en ook je aanleg voor lichamelijke en psychische aandoeningen.
Het risico om een psychische aandoening te hebben is hoger naarmate de verwantschap met iemand
met een psychische aandoening groter is én naarmate er meer mensen in de familie diezelfde
aandoening hebben. Maar hoe groot iemand zijn kans is om een psychische aandoening te ontwikkelen,
blijft altijd een ruwe schatting.
Heritabilitei Naast erfelijkheid speelt heritabiliteit een grote rol in het al dan niet ontwikkelen van een psychische
t aandoening.
Heritabiliteit gaat over de mate waarin genen belangrijk zijn bij het uitlokken van een aandoening.
Bij een bipolaire stoornis wordt de heritabiliteit geschat op 60-70%. Dit betekent dat de genen voor 60-70%
verantwoordelijk zijn voor het ontwikkelen van de stoornis.
Omgevingsfactoren spelen ook een rol maar dan voor 30-40%. Voor depressie is de heritabiliteit 40%,
60% wordt toegeschreven aan individuele levensgebeurtenissen zoals traumatische gebeurtenissen (=Hoe
sterk is de impact van de aandoening)
Polygenetis Toch zijn er gevallen waarbij psychiatrische aandoeningen NIET van ouder op kind worden
che overgedragen (erfelijkheid), ook al zijn ze sterk genetisch bepaald (heritabiliteit). Polygenetische
overerving overerving kan hier een verklaring voor bieden. Het zou eenvoudig zijn als we kunnen stellen dat één gen,
één stukje erfelijk materiaal, verantwoordelijk is voor de overerving van een aandoening.
Voor psychische aandoeningen zit het plaatje complexer in elkaar. Hier kunnen diverse genen betrokken
zijn voor de overerving van een aandoening. In elk van deze genen kunnen zich fouten voordoen die de
kans op het ontwikkelen van een psychische aandoening in lichte mate vergroten.
Het brein Er is voor geen enkele psychische aandoening een welomschreven ziekteproces gevonden in het brein.
Dit is wel het geval bij neurologische aandoeningen zoals bijvoorbeeld de ziekte van Parkinson. Maar het
neemt niet weg dat processen in het brein een onmiskenbare rol spelen bij psychische stoornissen.
Het brein bedient zich van tientallen verschillende neurotransmitters. Enkele bekenden zijn dopamine,
4
Inleiding tot de psychopathologie
Deel 1: psychopathologie en sociaal werk
Psychopathologie is een wetenschap binnen de geestelijke gezondheidszorg.
Je bent geestelijk gezond wanneer er geen symptomen aanwezig zijn die wijzen op ongezondheid.
Maar iets wat er niet is, bestaat eigenlijk niet … Geestelijk gezondheid is dus ‘meer’ dan enkel niet
ziek zijn.
De laatste jaren zijn er veel meer mogelijkheden gekomen om ‘positieve geestelijke gezondheid’
(mentaal welbevinden, veerkracht, vitaliteit, bevlogenheid, positief affect…) op een valide en
betrouwbare manier in kaart te brengen. Het gevolg is dat er meteen een veel stevigere basis
voorhanden is om deze bevindingen te vertalen in een evidence-based aanpak en dito beleid.
Het is:
Context gebonden
Begrijpen van pathologieën
De mens achter de diagnose zien
Kwartiermakers
Voorbeeld:
Een kijk op Psychopathologie is de ziekteleer van de ‘psyche’. Psyche staat voor ‘geest’, dus psychopathologie is de
afwijkend ziekteleer van de geest. Ziekteleer
gedrag gaat over verschijnselen (symptomen)
en over ziektebeelden.
Psychopathologie stelt zich de vraag:
“Wat is er met deze mensen en
waarom doen ze wat ze doen?”.
De psychopathologie is een deelgebied
van de psychiatrie en de klinische
psychologie. Deze houdt zich dus bezig
met diverse vormen van afwijkende
emoties, gedachten en gedrag, de
oorzaken daarvan en de
behandelingsmogelijkheden.
Hoe keken we vroeger naar
afwijkend gedrag:
Tijdens de prehistorie en de oudheid
werden mensen met een psychische kwetsbaarheid als zot bestempeld, mad, insane. Sommige zagen het
als het gevolg van de invloed van een boze geest en zocht de verklaring van mentale problematieken in het
onevenwicht van vier lichaamssappen of humores.
In de jaren 1100 werd de hulp gezocht bij heiligen en de Kerk. Mensen met een psychische ziekte zouden in
staat geweest zijn met goden te communiceren. De Kerk gaf geesteszieken meer recht op leven. Meer en
meer werd de medemens gezien achter het afwijkende gedrag.
Maar dit bleef beperkt tot 1750 want psychisch zieken werden lang als nutteloos en gevaarlijk
beschouwd wat zich uitte in verbanning, foltering, verbranding, heksenvervolgingen, … Het was voor hen
een donkere tijd waar ze in erbarmelijke omstandigheden leefden.
1
, De Franse psychiater Philippe (belangrijk)Pinel (1745-1826) bracht een eerste revolutie teweeg in de
psychiatrie in het begin van de negentiende eeuw.
De band tussen religie en psychiatrie werd verbroken. Psychisch zieken hebben net zoals lichamelijk zieken
recht op specifieke medische verzorging.
De manier waarop psychisch zieken tot dan werden behandeld werd in een heel kritisch licht geplaatst.
Voor Pinel was het duidelijk: de patiënt moet centraal staan.
Psychopathologie = de ziekteleer van de geest
Beschrijving symptomen diagnose behandeling
Buitenkant: gedragingen, uitdrukkingen, handelingen
Binnenkant: gedachten, gevoelens, werking van de hersenen
Herstelgeric De herstelgerichte benadering spreekt zich niet uit over de aard en het ontstaan van psychische
hte klachten en aandoeningen. Het gaat niet over wat mensen mankeert, het stelt dat mensen meer zijn dan
benadering hun “stoornis”. Het vraagt aandacht voor wat mensen nog wel kunnen en wat ze zouden willen ontwikkelen
en bereiken. Mensen moeten niet per se volledig van hun psychische aandoening genezen, ze mogen de
nadelige invloeden van hun psychische aandoeningen zoveel als mogelijk te boven komen. Ze komen uit
hun patiënten rol en krijgen weer grip op hun leven.
Zorg en hulpverlening dient herstelgericht of herstel ondersteunend te zijn.
Een manier waarop je de stoornis van iemand beter kunt begrijpen en ondersteunen, is door gewoon te
vragen naar diens ervaringen. Zorg er echter wel voor dat je dit discreet doet en nagaat of de ander het niet
onprettig vindt om met jou daarover te praten, voor je erover begint.
Herstel is geen resultaat, het is een proces. Je kan telkens nieuwe dingen tegen komen van herstel of
dingen waarvan je dacht dat je ze achter je gelaten had.
2
, Herstelprocessen zijn uniek, onvoorspelbaar, met ups en downs, met vooruitgang en terugval, op ieders
tempo. Wat bij de een helpen is, hoeft dat voor de ander niet te zijn of kan juist belemmerend zijn voor
Preventieno De nood aan preventie op jonge leeftijd stijgt:
od Psychische aandoeningen zijn de enige ziekten die zich zo vroeg manifesteren in een leven. Gemiddeld
ontwikkelen mensen een pathologie tussen de leeftijd van 23 en 27 jaar. Er is dan ook nood aan preventie
op jonge leeftijd. Budgetten voor geestelijke gezondheidszorg zijn vandaag nog veel te laag. Ongeveer 6%
van de totale uitgaven inzake gezondheidszorg gaat naar de geestelijke gezondheidszorg.
Wanneer we inzetten op preventie op jongere leeftijd kunnen we de ernst en gevolgen van een psychische
aandoening op latere leeftijd inperken.
Jongeren hebben vandaag de dag een hogere kans op het ontwikkelen van externaliserende problemen. De
kans op een externaliserende pathologie voor een 20-jarige in 2005 is groter dan die van een twintigjarige
uit 1995, die ook op zijn beurt groter was dan een twintigjarige uit 1985, etc.
Het zijn problemen die te maken hebben met impulscontrole, agressie gerelateerde problemen,
middelengebruik, eetstoornissen, ADHD, binge eating & drinking, … Deze jongeren hebben weinig tot geen
controle over hun gevoelens en emoties en stellen gedrag dat zich uit naar de buitenwereld toe.
Stigmatiseri Het bestrijden van stigma in de geestelijke gezondheidszorg blijft een uitdaging, ondanks de vele
ng initiatieven die er al zijn. Psychische aandoeningen zijn vaak niet zichtbaar, het speelt zich af aan de
binnenkant en uit zich vaak via vreemd en afwijkend gedrag aan de buitenkant. We begrijpen als
maatschappij vaak niet goed wat er gebeurt en waarom dit gebeurt. Zo worden mensen met een psychische
aandoening ervaren als wereldvreemde personen die zich gevaarlijk kunnen gedragen en een bedreiging
vormen voor onze samenleving.
Binnen het thema stigma is het belangrijk om een onderscheid te maken tussen stigma en zelfstigma.
Stigma houdt in dat mensen met een psychische aandoening door de samenleving vaak onterecht
geassocieerd worden met een aantal negatieve stereotypes die tot discriminatie kunnen leiden.
Zelfstigma betekent dat de persoon zelf een drempel ervaart om hulp te zoeken, uit schrik om gelabeld te
worden.
Stigma heeft grote nadelen voor het zoeken van hulp:
Volgens bepaalde onderzoeken zouden zelfs 2 op 3 mensen geen hulp zoeken en houden ze hun probleem
stil uit schrik voor negatieve reacties uit de omgeving.
Stigma heeft ook grote nadelen voor het zorgproces zelf.
Zorggebruikers die stigma ervaren zijn minder therapietrouw en hebben vaak minder vertrouwen in de
zorgverleners. Ze beslissen vaker om de hulpverlening af te breken.
Grootste boosdoeners:
Media en beeldvorming: vaak in het nieuws naar aanleiding van een gezinsdrama, een zelfdoding,
een overlijden,
Cultuurverschillen: Praten over afwijkende emoties, gedachten en gedrag is dan ook niet
‘waardenvrij’; voor je het weet, kom je op terreinen waar morele, religieuze, culturele en of
maatschappelijke oordelen een belangrijke rol spelen. Dit is dan ook een van de eerste en
belangrijkste aspecten van het beschrijven van afwijkende emoties, gedachten en gedragingen
Omgaan met Enerzijds ervaart de persoon met een psychische aandoening een verlies van zijn psychische gezondheid
een maar ook een vaak een verlies van de omgeving. De omgeving op zijn beurt verliest een deel van de
aandoening persoon als gevolg van de psychische aandoening. We mogen hier de aandacht vestigen op een
verwerkingsproces dat min of meer vergelijkbaar is met een rouwproces.
Familiereflex Is een methodiek/attitude gebaseerd op de multidisciplinaire richtlijn rond het betrekken van naasten in de
Geestelijke Gezondheidszorg vanuit het oog op vermaatschappelijking van de zorg.
Familie kan pas echt van betekenis zijn als we met z’n allen de klik maken om familie als gelijkwaardige
partner in de zorg te zien. Wanneer hulpverleners en zorgorganisaties oog hebben voor de familie, heeft dit
een grote impact.
Die reflex kunnen ze maken door familie vriendelijk te bejegenen, informeren, ondersteunen en betrekken.
De drie partijen als samenwerkende partners in de zorg zijn: De zorggebruiker (kind, jongere,
3
, jongvolwassene, volwassene), de familie (volwassenen én kinderen, de belangrijke naasten) en de
hulpverlener. Hoe beter de samenwerking tussen deze drie partijen, hoe meer kans op herstel.
Deel 2: Hoe ontstaat een psychische aandoening?
Verslaving is geen keuze, omring je met
de juiste mensen of ga naar de
psycholoog (uit de podcast)
Je moet het zelf doen uiteindelijk, de
persoon moet het psychologische stuk zelf
doen kan je niet bij helpen of dwingen
In dit model gaat men er vanuit dat
psychisch functioneren bepaald wordt
door zowel biologische, psychologische
als sociale factoren. Een psychische
aandoening kan dus veroorzaakt worden
door deze drie, eventueel gecombineerde
factoren.
De behandeling en begeleiding van mensen
met een psychische aandoening is dan ook
gericht op deze drie factoren. Er worden
medicijnen gegeven om de hersenen beter te laten functioneren. Er worden gesprekstherapieën
gegeven om gedachten en gedrag te beïnvloeden. Het sociale aspect komt aan bod door in te gaan
op relaties die de cliënt met anderen heeft.
Biologische factoren
Erfelijke Alle fysieke, mentale en gedragsmatige eigenschappen van een mens worden door erfelijke aanleg mogelijk
aanleg gemaakt: de vorm van je neus, de kleur van je haar, je lichaamsbouw, je empathisch vermogen, je aanleg
voor sportprestaties en ook je aanleg voor lichamelijke en psychische aandoeningen.
Het risico om een psychische aandoening te hebben is hoger naarmate de verwantschap met iemand
met een psychische aandoening groter is én naarmate er meer mensen in de familie diezelfde
aandoening hebben. Maar hoe groot iemand zijn kans is om een psychische aandoening te ontwikkelen,
blijft altijd een ruwe schatting.
Heritabilitei Naast erfelijkheid speelt heritabiliteit een grote rol in het al dan niet ontwikkelen van een psychische
t aandoening.
Heritabiliteit gaat over de mate waarin genen belangrijk zijn bij het uitlokken van een aandoening.
Bij een bipolaire stoornis wordt de heritabiliteit geschat op 60-70%. Dit betekent dat de genen voor 60-70%
verantwoordelijk zijn voor het ontwikkelen van de stoornis.
Omgevingsfactoren spelen ook een rol maar dan voor 30-40%. Voor depressie is de heritabiliteit 40%,
60% wordt toegeschreven aan individuele levensgebeurtenissen zoals traumatische gebeurtenissen (=Hoe
sterk is de impact van de aandoening)
Polygenetis Toch zijn er gevallen waarbij psychiatrische aandoeningen NIET van ouder op kind worden
che overgedragen (erfelijkheid), ook al zijn ze sterk genetisch bepaald (heritabiliteit). Polygenetische
overerving overerving kan hier een verklaring voor bieden. Het zou eenvoudig zijn als we kunnen stellen dat één gen,
één stukje erfelijk materiaal, verantwoordelijk is voor de overerving van een aandoening.
Voor psychische aandoeningen zit het plaatje complexer in elkaar. Hier kunnen diverse genen betrokken
zijn voor de overerving van een aandoening. In elk van deze genen kunnen zich fouten voordoen die de
kans op het ontwikkelen van een psychische aandoening in lichte mate vergroten.
Het brein Er is voor geen enkele psychische aandoening een welomschreven ziekteproces gevonden in het brein.
Dit is wel het geval bij neurologische aandoeningen zoals bijvoorbeeld de ziekte van Parkinson. Maar het
neemt niet weg dat processen in het brein een onmiskenbare rol spelen bij psychische stoornissen.
Het brein bedient zich van tientallen verschillende neurotransmitters. Enkele bekenden zijn dopamine,
4
