Hoofdstuk 3: Duitsland 1871-1945
1 Het Duitse keizerrijk
De Duitse eenheid komt tot stand
Duitsland was eeuwenlang versnipperd, maar Otto von Bismarck, rijkskanselier van het koninkrijk
Pruisen, bracht deze staatjes bijeen door de Frans-Duitse oorlog (1870-1871).
Toen Frankrijk verslagen riepen Duitse vorsten het Duitse Keizerrijk uit in Paleis Versailles. Wilhelm I
van Pruisen werd keizer, Bismarck werd rijkskanselier.
Staatsinrichting met grote macht van de keizer
Duitsland was daarna verdeeld in kiesdistricten. Alle mannen mochten vertegenwoordigers voor de
Rijksdag kiezen.
De keizer mocht de rijkskanselier benoemen en ontslaan en was militair opperbevelhebber. De
rijkskanselier benoemde ministers. De rijksdag keurde wetten goed of af, maar mocht niet de
rijkskanselier en de ministers tot verantwoording roepen of tot aftreden dwingen.
De rijksdag kon door de Rijkskanselier en de Bondsraad ontbonden worden.
De bondsraad werd gevormd door afgevaardigden van de 25 deelstaten van Duitsland die de
begroting, wetten en verdragen met andere landen goed of af konden keuren.
Belangrijkste politieke stromingen
-conservatieven en nationaal-liberalen, met aanhang in hogere bevolkingslagen
-de Centrumpartij, met katholieke aanhang, tot 1912 meestal de grootste in de rijksdag
-De socialisten, met aanhang onder industrie arbeiders. Ze vielen in 1917 uiteen in
communisten en socialisten
Bevolkingslagen
-adel, officieren en hoge ambtenaren; beheersten openbare mening, genoten veel prestige,
rijkdom en status
-grote fabrikanten en bankiers; opgekomen door groei van de industrie, verkeerden in
hoogste kringen en door huwelijken verbonden met adel en officieren. Deze geldadel had
echter minder aanzien
-werknemers in de dienstensector, lagere ambtenaren, kleine ondernemers, chefs van
afdelingen van grote ondernemingen; hadden weinig aanzien, voelden zich bekneld tussen
hoge en lage bevolkingslagen
-boeren, arbeiders in de landbouw en de industrie, lagere ambtenaren; onderaan in de
samenleving. De meesten waren trouw aan overheid en geloof. Van toenemende welvaart
merkten zij weinig
Duitsland gaat een rol spelen in de wereldpolitiek
De alliantiepolitiek van Bismarck
Het nieuwe Duitse keizerrijk was een politieke en militaire grootmacht geworden, en door de
industrialisatie was het ook een economische grootmacht.
1 Het Duitse keizerrijk
De Duitse eenheid komt tot stand
Duitsland was eeuwenlang versnipperd, maar Otto von Bismarck, rijkskanselier van het koninkrijk
Pruisen, bracht deze staatjes bijeen door de Frans-Duitse oorlog (1870-1871).
Toen Frankrijk verslagen riepen Duitse vorsten het Duitse Keizerrijk uit in Paleis Versailles. Wilhelm I
van Pruisen werd keizer, Bismarck werd rijkskanselier.
Staatsinrichting met grote macht van de keizer
Duitsland was daarna verdeeld in kiesdistricten. Alle mannen mochten vertegenwoordigers voor de
Rijksdag kiezen.
De keizer mocht de rijkskanselier benoemen en ontslaan en was militair opperbevelhebber. De
rijkskanselier benoemde ministers. De rijksdag keurde wetten goed of af, maar mocht niet de
rijkskanselier en de ministers tot verantwoording roepen of tot aftreden dwingen.
De rijksdag kon door de Rijkskanselier en de Bondsraad ontbonden worden.
De bondsraad werd gevormd door afgevaardigden van de 25 deelstaten van Duitsland die de
begroting, wetten en verdragen met andere landen goed of af konden keuren.
Belangrijkste politieke stromingen
-conservatieven en nationaal-liberalen, met aanhang in hogere bevolkingslagen
-de Centrumpartij, met katholieke aanhang, tot 1912 meestal de grootste in de rijksdag
-De socialisten, met aanhang onder industrie arbeiders. Ze vielen in 1917 uiteen in
communisten en socialisten
Bevolkingslagen
-adel, officieren en hoge ambtenaren; beheersten openbare mening, genoten veel prestige,
rijkdom en status
-grote fabrikanten en bankiers; opgekomen door groei van de industrie, verkeerden in
hoogste kringen en door huwelijken verbonden met adel en officieren. Deze geldadel had
echter minder aanzien
-werknemers in de dienstensector, lagere ambtenaren, kleine ondernemers, chefs van
afdelingen van grote ondernemingen; hadden weinig aanzien, voelden zich bekneld tussen
hoge en lage bevolkingslagen
-boeren, arbeiders in de landbouw en de industrie, lagere ambtenaren; onderaan in de
samenleving. De meesten waren trouw aan overheid en geloof. Van toenemende welvaart
merkten zij weinig
Duitsland gaat een rol spelen in de wereldpolitiek
De alliantiepolitiek van Bismarck
Het nieuwe Duitse keizerrijk was een politieke en militaire grootmacht geworden, en door de
industrialisatie was het ook een economische grootmacht.
