1 Verpleegkundige methodiek 1
Hoofdstuk 1 - Pathologie: circulatie ........................................................................................................ 8
1. Samenstelling bloed .................................................................................................................... 8
2. Stollingsstoornissen ................................................................................................................... 10
2.1 bloeding ............................................................................................................................. 10
2.1.1 Trombocytopenie ........................................................................................................ 10
2.1.2 Hemofilie A en B .......................................................................................................... 11
2.1.3 Ziekte van Von Willebrand .......................................................................................... 11
2.1.4 Diffuse intravasale stolling ( DIS) ................................................................................. 12
2.1.5 Trombocytose .............................................................................................................. 12
3. Anemie (bloedarmoede) ........................................................................................................... 12
3.1 anemie ten gevolge van een gestoorde aanmaak ............................................................. 13
3.1.1 beenmerg- en stamcelafwijkingen .............................................................................. 13
3.1.2 auto-immuun hemolytische anemie ........................................................................... 13
3.1.3 tekort aan productiefactoren ...................................................................................... 13
4. Arteriële hypertensie ................................................................................................................. 15
4.1 primaire hypertensie ......................................................................................................... 16
4.2 secundaire hypertensie ..................................................................................................... 16
4.3 Symptomen ....................................................................................................................... 17
4.4 Complicaties ...................................................................................................................... 17
5. Hartfalen .................................................................................................................................... 17
5.1 begrippen .......................................................................................................................... 17
5.2 classificatie (New York Heart Association) ......................................................................... 18
5.3 Oorzaken............................................................................................................................ 18
5.3.1 Verminderde myocardfunctie (verlies myocardweefsel), ↓ klepfunctie .................... 18
5.3.2 Volumeoverbelasting van het hart, ↑volume ............................................................ 18
5.3.3 Drukoverbelasting van het hart ................................................................................... 19
5.3.4 Instroombelemmering................................................................................................. 19
5.4 pathofysiologie .................................................................................................................. 19
5.4.1 acuut hartfalen ............................................................................................................ 20
5.4.2 chronisch hartfalen ...................................................................................................... 20
5.4.3 Compensatiemechanismen ......................................................................................... 21
5.5 diagnose hartfalen ............................................................................................................. 23
5.6 Behandeling ....................................................................................................................... 23
6. Artherosclerose ......................................................................................................................... 24
6.1 Risicofactoren .................................................................................................................... 25
6.2 gevolgen van AS ................................................................................................................. 25
,2 Verpleegkundige methodiek 1
6.3 locatie van AS..................................................................................................................... 25
6.4 perifeer arterieel vaatlijden (PAV) ..................................................................................... 25
6.4.1 Diagnose ...................................................................................................................... 26
6.4.2 behandeling PAV .......................................................................................................... 26
6.5 atherosclerotische aantasting van de a. carotis en de a. vertebralis................................. 28
7. Coronair lijden ........................................................................................................................... 29
7.1 angina pectoris = angor ..................................................................................................... 29
7.2 acuut coronair syndroom (ACS) ......................................................................................... 30
7.3 hart infarct ......................................................................................................................... 31
7.3.1 Diagnose ...................................................................................................................... 31
7.3.2 Behandeling ................................................................................................................. 32
7.3.3 complicaties................................................................................................................. 32
7.4 Verschil angina pectoris en hartinfarct .............................................................................. 32
8. Trombo-embolische verwikkelingen.......................................................................................... 33
8.1 oppervlakkige tromboflebitis ............................................................................................ 33
8.2 diep veneuze trombose ..................................................................................................... 33
8.3 Longembolie ...................................................................................................................... 34
8.3.1 Diagnose ...................................................................................................................... 35
9. Shock ......................................................................................................................................... 35
Hoofdstuk 2: methodisch denken: circulatie ......................................................................................... 38
1. Referentiewaarden bloedanalysen ............................................................................................ 38
2. Perfusietherapie ........................................................................................................................ 41
2.1 indicaties ............................................................................................................................ 41
2.2 toegangswegen.................................................................................................................. 41
2.2.1 subcutaan .................................................................................................................... 41
2.2.2 Intraveneus .................................................................................................................. 41
2.2.3 intra-osseus ................................................................................................................. 41
2.2.4 toedieningsweg perifeer vs centraal ........................................................................... 42
2.3 regelgeving perifeer veneuze katheters ............................................................................ 42
2.4 perfusiemateriaal .............................................................................................................. 42
2.4.1 PVC .............................................................................................................................. 42
2.4.2 de infuusleiding ........................................................................................................... 43
2.4.3 kraantjes en verlengleidingen ..................................................................................... 43
2.4.4 Afsluitdopjes ................................................................................................................ 43
2.4.5 naaldloze toedieningssystemen .................................................................................. 44
2.4.6 Druppeltellers .............................................................................................................. 44
,3 Verpleegkundige methodiek 1
2.4.7 Burretsysteem ............................................................................................................. 44
2.4.8 Elektrische infuusregelaars.......................................................................................... 44
2.5 Aandachtspunten perifeer infuus ...................................................................................... 45
2.6 complicaties bij perifere katheters .................................................................................... 45
2.6.1 lokale complicaties ...................................................................................................... 45
2.6.2 systemische complicaties ............................................................................................ 47
2.7 TPN .................................................................................................................................... 48
2.8 Hypodermoclyse ................................................................................................................ 49
2.9 de IV bolus ......................................................................................................................... 49
3. Observatie circulatie .................................................................................................................. 50
3.1 observatie perifere circulatie ............................................................................................. 50
3.1.1 capillaire refill .............................................................................................................. 50
3.1.2 aanwezigheid perifere pulsaties .................................................................................. 51
3.1.3 de kleur van de huid .................................................................................................... 51
3.1.4 de huidtemperatuur .................................................................................................... 51
3.1.5 Plethysmogram............................................................................................................ 51
3.2 observatie centrale circulatie ............................................................................................ 51
3.2.1 Pols .............................................................................................................................. 52
3.2.2 Diurese ........................................................................................................................ 52
3.2.3 Bloeddruk .................................................................................................................... 52
4. Gerontologische aandachtspunten ........................................................................................... 52
5. Pediatrische aandachtspunten .................................................................................................. 52
Hoofdstuk 3: lange termijn centraal veneuze katheters........................................................................ 53
1. Totaal implanteerbaar intraveneus systeem / poortkatheter ................................................... 53
2.1 wat? ................................................................................................................................... 53
1.2 Soorten .............................................................................................................................. 54
1.3 Indicaties............................................................................................................................ 54
1.4 contra indicaties ................................................................................................................ 54
1.5 Voordelen .......................................................................................................................... 55
1.6 Nadelen ............................................................................................................................. 55
1.7 Plaatsing ............................................................................................................................ 55
1.8 aandachtspunten bij zorg en onderhoud .......................................................................... 56
1.8.1 Aseptische werkwijze .................................................................................................. 56
1.8.2 Observatie (postoperatieve) complicaties................................................................... 56
1.8.3 enkel aanprikken met Huberpuntnaalden .................................................................. 56
1.8.4 loodrecht aanprikken met aangepaste naaldlengte .................................................... 56
, 4 Verpleegkundige methodiek 1
1.8.5 spoelen en afsluiten met NaCl 0,9% ............................................................................ 57
1.8.6 doorspoelen steeds spuit gebruiken van min 10ml .................................................... 57
1.8.7 positieve druk techniek bij afsluiten ........................................................................... 57
1.8.8 geen abnormale druk uitoefenen................................................................................ 57
1.8.9 eerste bloed verwijderen bij bloedafname ................................................................. 57
1.8.10 onderhoud poortkatheter ....................................................................................... 57
1.9 Verwijdering ...................................................................................................................... 57
2. Getunnelde centraal veneuze katheters.................................................................................... 58
2.1 wat ........................................................................................................................................... 58
2.2 Soorten .............................................................................................................................. 58
2.2.1 Hickman/ Broviac katheter .......................................................................................... 58
2.2.2 Hohn katheter ............................................................................................................. 58
2.2.3 Groshong katheter....................................................................................................... 58
2.3 Indicaties............................................................................................................................ 59
2.4 contra indicaties ................................................................................................................ 59
2.5 Voordelen .......................................................................................................................... 59
2.6 Nadelen ............................................................................................................................. 59
2.7 Plaatsing ............................................................................................................................ 59
2.8 zorg en onderhoud ............................................................................................................ 60
2.8.1 Fixatie .......................................................................................................................... 60
2.8.2 Onderhoud .................................................................................................................. 60
2.9 Verwijdering ...................................................................................................................... 60
3. Perifeer ingebrachte centrale katheter (PICC) ........................................................................... 61
3.1 wat? ................................................................................................................................... 61
3.2 Soorten .............................................................................................................................. 61
3.3 Indicaties............................................................................................................................ 61
3.4 Voordelen .......................................................................................................................... 61
3.5 Nadelen ............................................................................................................................. 61
3.6 zorg en onderhoud ............................................................................................................ 62
3.7 Verwijdering ...................................................................................................................... 62
4. Complicaties en hun aanpak ..................................................................................................... 62
4.1 extravasatie........................................................................................................................ 62
4.1.1 Tekenen ....................................................................................................................... 62
4.1.2 preventieve maatregelen ............................................................................................ 63
4.1.3 Aanpak ......................................................................................................................... 63
4.2 infectie ............................................................................................................................... 63
Hoofdstuk 1 - Pathologie: circulatie ........................................................................................................ 8
1. Samenstelling bloed .................................................................................................................... 8
2. Stollingsstoornissen ................................................................................................................... 10
2.1 bloeding ............................................................................................................................. 10
2.1.1 Trombocytopenie ........................................................................................................ 10
2.1.2 Hemofilie A en B .......................................................................................................... 11
2.1.3 Ziekte van Von Willebrand .......................................................................................... 11
2.1.4 Diffuse intravasale stolling ( DIS) ................................................................................. 12
2.1.5 Trombocytose .............................................................................................................. 12
3. Anemie (bloedarmoede) ........................................................................................................... 12
3.1 anemie ten gevolge van een gestoorde aanmaak ............................................................. 13
3.1.1 beenmerg- en stamcelafwijkingen .............................................................................. 13
3.1.2 auto-immuun hemolytische anemie ........................................................................... 13
3.1.3 tekort aan productiefactoren ...................................................................................... 13
4. Arteriële hypertensie ................................................................................................................. 15
4.1 primaire hypertensie ......................................................................................................... 16
4.2 secundaire hypertensie ..................................................................................................... 16
4.3 Symptomen ....................................................................................................................... 17
4.4 Complicaties ...................................................................................................................... 17
5. Hartfalen .................................................................................................................................... 17
5.1 begrippen .......................................................................................................................... 17
5.2 classificatie (New York Heart Association) ......................................................................... 18
5.3 Oorzaken............................................................................................................................ 18
5.3.1 Verminderde myocardfunctie (verlies myocardweefsel), ↓ klepfunctie .................... 18
5.3.2 Volumeoverbelasting van het hart, ↑volume ............................................................ 18
5.3.3 Drukoverbelasting van het hart ................................................................................... 19
5.3.4 Instroombelemmering................................................................................................. 19
5.4 pathofysiologie .................................................................................................................. 19
5.4.1 acuut hartfalen ............................................................................................................ 20
5.4.2 chronisch hartfalen ...................................................................................................... 20
5.4.3 Compensatiemechanismen ......................................................................................... 21
5.5 diagnose hartfalen ............................................................................................................. 23
5.6 Behandeling ....................................................................................................................... 23
6. Artherosclerose ......................................................................................................................... 24
6.1 Risicofactoren .................................................................................................................... 25
6.2 gevolgen van AS ................................................................................................................. 25
,2 Verpleegkundige methodiek 1
6.3 locatie van AS..................................................................................................................... 25
6.4 perifeer arterieel vaatlijden (PAV) ..................................................................................... 25
6.4.1 Diagnose ...................................................................................................................... 26
6.4.2 behandeling PAV .......................................................................................................... 26
6.5 atherosclerotische aantasting van de a. carotis en de a. vertebralis................................. 28
7. Coronair lijden ........................................................................................................................... 29
7.1 angina pectoris = angor ..................................................................................................... 29
7.2 acuut coronair syndroom (ACS) ......................................................................................... 30
7.3 hart infarct ......................................................................................................................... 31
7.3.1 Diagnose ...................................................................................................................... 31
7.3.2 Behandeling ................................................................................................................. 32
7.3.3 complicaties................................................................................................................. 32
7.4 Verschil angina pectoris en hartinfarct .............................................................................. 32
8. Trombo-embolische verwikkelingen.......................................................................................... 33
8.1 oppervlakkige tromboflebitis ............................................................................................ 33
8.2 diep veneuze trombose ..................................................................................................... 33
8.3 Longembolie ...................................................................................................................... 34
8.3.1 Diagnose ...................................................................................................................... 35
9. Shock ......................................................................................................................................... 35
Hoofdstuk 2: methodisch denken: circulatie ......................................................................................... 38
1. Referentiewaarden bloedanalysen ............................................................................................ 38
2. Perfusietherapie ........................................................................................................................ 41
2.1 indicaties ............................................................................................................................ 41
2.2 toegangswegen.................................................................................................................. 41
2.2.1 subcutaan .................................................................................................................... 41
2.2.2 Intraveneus .................................................................................................................. 41
2.2.3 intra-osseus ................................................................................................................. 41
2.2.4 toedieningsweg perifeer vs centraal ........................................................................... 42
2.3 regelgeving perifeer veneuze katheters ............................................................................ 42
2.4 perfusiemateriaal .............................................................................................................. 42
2.4.1 PVC .............................................................................................................................. 42
2.4.2 de infuusleiding ........................................................................................................... 43
2.4.3 kraantjes en verlengleidingen ..................................................................................... 43
2.4.4 Afsluitdopjes ................................................................................................................ 43
2.4.5 naaldloze toedieningssystemen .................................................................................. 44
2.4.6 Druppeltellers .............................................................................................................. 44
,3 Verpleegkundige methodiek 1
2.4.7 Burretsysteem ............................................................................................................. 44
2.4.8 Elektrische infuusregelaars.......................................................................................... 44
2.5 Aandachtspunten perifeer infuus ...................................................................................... 45
2.6 complicaties bij perifere katheters .................................................................................... 45
2.6.1 lokale complicaties ...................................................................................................... 45
2.6.2 systemische complicaties ............................................................................................ 47
2.7 TPN .................................................................................................................................... 48
2.8 Hypodermoclyse ................................................................................................................ 49
2.9 de IV bolus ......................................................................................................................... 49
3. Observatie circulatie .................................................................................................................. 50
3.1 observatie perifere circulatie ............................................................................................. 50
3.1.1 capillaire refill .............................................................................................................. 50
3.1.2 aanwezigheid perifere pulsaties .................................................................................. 51
3.1.3 de kleur van de huid .................................................................................................... 51
3.1.4 de huidtemperatuur .................................................................................................... 51
3.1.5 Plethysmogram............................................................................................................ 51
3.2 observatie centrale circulatie ............................................................................................ 51
3.2.1 Pols .............................................................................................................................. 52
3.2.2 Diurese ........................................................................................................................ 52
3.2.3 Bloeddruk .................................................................................................................... 52
4. Gerontologische aandachtspunten ........................................................................................... 52
5. Pediatrische aandachtspunten .................................................................................................. 52
Hoofdstuk 3: lange termijn centraal veneuze katheters........................................................................ 53
1. Totaal implanteerbaar intraveneus systeem / poortkatheter ................................................... 53
2.1 wat? ................................................................................................................................... 53
1.2 Soorten .............................................................................................................................. 54
1.3 Indicaties............................................................................................................................ 54
1.4 contra indicaties ................................................................................................................ 54
1.5 Voordelen .......................................................................................................................... 55
1.6 Nadelen ............................................................................................................................. 55
1.7 Plaatsing ............................................................................................................................ 55
1.8 aandachtspunten bij zorg en onderhoud .......................................................................... 56
1.8.1 Aseptische werkwijze .................................................................................................. 56
1.8.2 Observatie (postoperatieve) complicaties................................................................... 56
1.8.3 enkel aanprikken met Huberpuntnaalden .................................................................. 56
1.8.4 loodrecht aanprikken met aangepaste naaldlengte .................................................... 56
, 4 Verpleegkundige methodiek 1
1.8.5 spoelen en afsluiten met NaCl 0,9% ............................................................................ 57
1.8.6 doorspoelen steeds spuit gebruiken van min 10ml .................................................... 57
1.8.7 positieve druk techniek bij afsluiten ........................................................................... 57
1.8.8 geen abnormale druk uitoefenen................................................................................ 57
1.8.9 eerste bloed verwijderen bij bloedafname ................................................................. 57
1.8.10 onderhoud poortkatheter ....................................................................................... 57
1.9 Verwijdering ...................................................................................................................... 57
2. Getunnelde centraal veneuze katheters.................................................................................... 58
2.1 wat ........................................................................................................................................... 58
2.2 Soorten .............................................................................................................................. 58
2.2.1 Hickman/ Broviac katheter .......................................................................................... 58
2.2.2 Hohn katheter ............................................................................................................. 58
2.2.3 Groshong katheter....................................................................................................... 58
2.3 Indicaties............................................................................................................................ 59
2.4 contra indicaties ................................................................................................................ 59
2.5 Voordelen .......................................................................................................................... 59
2.6 Nadelen ............................................................................................................................. 59
2.7 Plaatsing ............................................................................................................................ 59
2.8 zorg en onderhoud ............................................................................................................ 60
2.8.1 Fixatie .......................................................................................................................... 60
2.8.2 Onderhoud .................................................................................................................. 60
2.9 Verwijdering ...................................................................................................................... 60
3. Perifeer ingebrachte centrale katheter (PICC) ........................................................................... 61
3.1 wat? ................................................................................................................................... 61
3.2 Soorten .............................................................................................................................. 61
3.3 Indicaties............................................................................................................................ 61
3.4 Voordelen .......................................................................................................................... 61
3.5 Nadelen ............................................................................................................................. 61
3.6 zorg en onderhoud ............................................................................................................ 62
3.7 Verwijdering ...................................................................................................................... 62
4. Complicaties en hun aanpak ..................................................................................................... 62
4.1 extravasatie........................................................................................................................ 62
4.1.1 Tekenen ....................................................................................................................... 62
4.1.2 preventieve maatregelen ............................................................................................ 63
4.1.3 Aanpak ......................................................................................................................... 63
4.2 infectie ............................................................................................................................... 63