Samenvatting Publieke Financiën F710364A

INHOUDSTABEL MODULE 1 DEEL 1
PUBLIEKE FINANCIEN IN FUNCTIE VAN HUN WELVAARTSCREATIE

1. Economische probleemstelling publieke financiën BLZ3
- Openbare financien -> doelstelling welvaart
o 5 kenmerken
 Centrale actor is de oh (gedragsreactie’s op interventie’s van)
 2 stromingen (puclic choice en normatief)
 Werkt met modellen
 Bestudeert macro en micro effecten
 Positieve wetenschap

2. Welvaart, maximale welvaart, gewenste welvaart BLZ5
- BBP als indicator voor welvaart
- BBP geen goede indicator voor welvaart, enkel marktgebasseerde productie
Vervangers BBP:
o Better life index (brengt meerdere dimensie’s in kaart, zoals huisvesting,
onderwijs, luchtvervuiling, klimaat en levensverwachting)
o IDEW (duurzaamheid wordt meer in rekening gehouden, brengt kosten en
baten van eco act in kaart (ongelijkheid, milieuverontreiniging vb)
o HDI (onderwijs, levensverwachting en inkomen per capita)
o IEBW (welvaart mulitdimensionaal en hangt af van mon en niet mon
factoren)
- Oneconomische groei (5)
- Doel openbare financien: oh die welvaart behelpt met beperkte middelen door
middel van subs, belastingen en regulatie
- Wat is maximale welvaart?
o pareto frontier/nutsmogelijkhedencurve
o totale welvaart maar andere uitkomsten voor de 2 personen
o onderliggende waarde-oordelen (3)
- Wat is gewenste verdeling van de welvaart?
o Sociale welvaartsfunctie’s (wat willen de agenten zelf van verdeling)
o Totale nut maar andere uitkomsten
o Vorm hangt af van ongelijkheidsaversie (utilitaristisch of rawl benadering)
- 1e welvaartstheorema (oh niet nodig, marktwerking onder perf concurrentie)
- 2e welvaartstheorema (vooraf pers rijkdom verdelen door oh kan elke par eff
uitkomst bereikt worden via perf, universele competitie

3. Welvaartscreatie door de overheid ingeval van marktfaling BLZ10
- 7 situaties van marktfalen
- 3 manieren om op te treden als oh (regulatie, aanbieder, prijsvorming)

4. Niet-marktfalen (overheid functioneert niet goed)
- Te grote inefficiente overheid -> hoge kostprijs, hoge fiscale druk
- Overheid heeft monopolie die politiek gestuurd is
- Te traag innoveren


1

, 5. Sturende fiscaliteit BLZ15
- Gedrag sturen, inkomen genereren en herverdelende werking
- Vergroening verkeersbelasting op personenvervoer
o (jaarlijke verkeersbelasting en belasting op inverkeersstelling)
Invoering kilometerheffing op professioneel vervoer (meer dan 3,5 ton)
- Fiscaliteit kan ook welvaarsverlagend werken
o Oswald effect
o Registratierechten (belastingen bij aankoop huis)
 LOCK IN EFFECT


INHOUDSTABEL MODULE 1 DEEL 2
TWEEDE WELVAARTSTHEOREMA IN PRAKTIJK
WAAROM DIENEN WE INKOMENS TE HERVERDELEN?

WAARUIT BLIJKT HERVERDELING IN DE GRAFIEK VAN DE LORENZ CURVE?
Inkomensverdeling en verdeling fiscale lasten

 Waarom herverdelen?
o Primaire inkomenherverdeling (inzetbaarheid van talent, sociaal milieu, leefti)
o Secundaire inkomensherverdeling (overheid via: belasting, gratis g&d, …)
 Welke inkomens zijn van belang?
o Belastbaar inkomen en dan beschikbaar inkomen

 Maatstaven van inkomensverdeling
o Centrum en spreidingmaten
 Gemiddelde: beïnvloedt door extreme waarden
 Scheefheid: rechtsscheef (inkomenscat en aandeel gezinnen)
 Mediaan: toont spreiding niet aan
o Decielenverdeling
 Elke groep 10% van de bevolking
 Inkomensgrenzen niet vast, eerst rangschikken van laag -> hoog
 Aandeel inkomen lager is dan aandeel bevolking: ongelijkheid
 Basis voor Lorenz en gini
o Lorenz-curve
 Grafische voorstelling van decielenverdeling
 Aandeel gezinnen (horizontal) en aandeel inkomens (vertical)
 Diagonal: perfecte gelijkheid!
 Gini berekenen: gele zone / oppervlakte onder diagonaal
 Kan enkel gebruikt worden als ze niet snijden
o Gini-coëfficient
 0 totale gelijkheid en 1 totale ongelijkheid
 Numerieke maatstaf voor ongelijkheid in inkomens

 Maatstaven van herverdeling
o Redistribution R (Reynolds-Smolensky): Gb (gini voor) -Ga (gini na)

2

, o Grafisch in lorenz curve

 Wat is bepalend voor het niveau van herverding via de fiscaliteit?
o Gemiddeld tarief (t) (betaalde belasting in verhouding tot het inkomen)
o Progressiviteit (P)
 zien in een tabel
 Kakwani-index -> P= C-Gb (gini van de verdeling van de belastingen –
gini voor de belastingen)
o Wat kan progressiviteit verminderen?
 Belastingvermindering (vb. Renovaties, dienstencheques)
 Belastingkrediet
 Aftrekbare uitgaven (vb. onderhoudsuitkering)
 Hogere inkomens profiteren ervan
 Vb. Aanvullende personenbelasting topt progressiviteit af
(lagere aanvulling bij rijkere gemeenten + belasting onroer
voorheffing lager in rijkere gemeenten)

 Hoe herverdelend is het tax benefit systeem in concreto?
o Voordelen en uitgaven TB system (netto-voordeel)
 Alle landen onder nul
 Sterke financiering via belastingen, sterke herverdelng via pensioenen
o Hoogste kwantiel: veel uitgaven; laagste kwantiel: veel inkomsten! (belgie een
van de hoogste in de benefits, geven veel aan de laagste inkomens)
o Afschaffen TB: gini omhoog (ongelijker)

 Herverdelen indirecte belastingen ook? JA
o BTW -> progressief als regressief
o Accijnzen -> regressief

 Herverdelen we ook via uitgaven?
o Omvang uitgaven -> voor de armeren
o Pensioenhervorming- -> voor niemand
o Family benefits -> voor iedereen
o Subsidie’s -> voor de armeren
o Effectiviteit van een OH -> voor de armeren




3