KENNISGEBIED MEDISCH
Dementie
Dementie
- Doodsoorzaak nummer 1 in Nederland
- 1/3 vrouwen, 1/7 mannen krijgt dementie
- Kans op dementie neemt toe met de leeftijd
- Door de vergrijzing gaat het aantal dementerenden verdubbelen.
Verschillende vormen dementie
- Ziekte van Alzheimer (72%)
- Vasculaire dementie (16%)
- De ziekte van Parkinson (6%)
Vasculaire dementie
Oorzaak dementie zijn cerebrale vasculaire afwijkingen. (Afwijking in de bloedvaten van
hersenen.) Hierdoor ontstaan vaak plotselinge symptomen, cliënt gaat stapsgewijs achteruit.
Dit ontstaat vaak tussen 65-75+ levensjaar. Vaak hebben mensen al langer hart- en
vaatziekten.
Hoofdcriteria:
- Focale afwijkingen (ontstekingshaarden) = beroerte of hersenaandoening
- Vasculaire laesies op CT- of MRI-scan
- Relatie dementie en cerebrovasculaire ziekte
• Dementie < 3 maand na CVA, of
• Plotselinge achteruitgang in cognitieve functies, of
• Stapsgewijze verslechtering
Als je aan deze criteria voldoet krijg je de diagnose vasculaire dementie.
Ziekte van parkinson
Bij ziekte van parkinson > 40% dementie
- Combinatie Lewy bodies, alzheimer en vasculaire stoornissen
Minder last van geheugenstoornissen, problemen worden meer ervaren in dagelijkse
bezigheden.
Verwardheid, hallucinaties, waanideeën.
Problemen met plannen, begrijpen, doelgericht werken.
Ziekte van alzheimer
Degeneratieve aandoening hersenen.
Meest voorkomende vorm van dementie
- Leeftijd vaak > 65 jaar
- In mindere mate vroege alzheimer <65 jaar
,Geheugenstoornissen
Inprenten > nieuwe informatie wordt niet meer opgeslagen.
Herinneringen zijn er nog wel.
Later stadium
Lange termijn geheugenstoornissen
Afasie
Apraxie
Apathie (gebrek aan emotie)
Visueel ruimtelijke stoornissen – weg niet meer kunnen vinden
Depressie
Ziekteduur
Gemiddeld 8 jaar
- Versterking door vereenzaming
Oorzaken (1)
Erfelijkheid bepaalde genen:
- ApoE4 Vroege vorm
- ApoE3 en ApoE4 3 keer zoveel kans
- 2 keer ApoE4 14 keer zoveel kans
Andere factoren
- Ontstekingsreacties
- Tekort aan vitaminen
- Metabole verstoringen
- Etc.
Oorzaken (2)
Afbraak van eiwitten gaat niet op een normale manier
- Abnormale afbraakproducten (vooral van het type eiwit amyloid beta)
- Amyloid beta zit tussen je hersencellen/neuronen en klontert samen.
- Deze vormen extracellulair plagues, deze zitten buiten je neuronen.
Of,
- Intracellulair/binnen in neuronen is verstrengeling van het Tau eiwit
- Tau zorgt voor afsterven hersencellen
Post mortem onderzoek
- Atrofie hersenen
- Plaques en verstrengelingen Tau > bepaalde gebieden zijn meer aangedaan dan
andere, vaak in de hippocampus of in de taalgebieden
,Hersenen bij M. alzheimer
Gyrussen worden veel dunner
De ventrikels (holte in de hersenen gevuld met hersenvocht) wordt veel groter.
Bepaalde gebieden in de hersenen zijn meer aangedaan dan andere.
Behandeling
Geen genezing
- Medicatie
- Palliatieve zorg (mensen begeleiden naar het levenseinde)
Ergotherapie
- Afhankelijk van de hulpvraag
- Mantelzorg
Reuma
Reuma
In volksmond
- Gewrichtspijn = reuma
Reumatische aandoeningen
- Acute en chronische aandoeningen van het bewegingsapparaat, het zijn geen
traumatische aandoeningen.
Steunweefsel (zorgt voor vorm en stevigheid van het lichaam)
Steunweefsel kun je onderscheiden in bot, kraakbeen en bindweefsel, met elk zijn eigen
type cellen.
Bot
- Osteocysten / botweefselcellen
Kraakbeen
- Chondrocyten / kraakbeencellen
Bindweefsel
- Fibrocuten / bindweefselcellen
- Hartkleppen
- Bindweefsellaag in darmen
Gewrichten
, Gewricht (articulatio) = een verbinding tussen twee of meer botstukken. Zorgt ervoor dat
deze 2 botstukken ten opzichte van elkaar kunnen bewegen.
- Scharniergewricht – 1 as
- Zadel- of eigewricht – 2 assen
- Kogelgewricht -3 assen
Gedetailleerd beeld gewricht
De 2 botstukken bij een gewricht zijn op het uiteinde bekleed met hyelien kraakbeen.
Om de botstukken en om het kraakbeen zit het gewrichtskapsel. Dit zorgt ervoor dat de 2
botstukken bij elkaar blijven. Aan de binnenkant van het gewrichtskapsel zit het synovia. De
synovia zorgt ervoor dat er synoviale vloeistof wordt gemaakt. Deze vloeistof zorgt (naast
het hyeliene kraakbeen) ervoor dat de botstukken soepel over elkaar heen kunnen
bewegen.
Artrose – terminologie
Degeneratie (achteruitgang) -osis
Van kraakbeen van gewricht artro-
Reactieve veranderingen van bot osteo-
Misvormingen van bot deformans
Soms ontsteking gewrichtkapsel -itis
Degeneratie komt over het algemeen door te hoge radio belasting / belastbaarheid.
Artrose – pathogenese
Aantasting kraakbeen
- ‘slijtage’
Reactieve botveranderingen – er komen uitstekels aan de zijkant van het bot (osteofyt)
Reactieve artritis – ontstaat doordat er veel wrijving is door de degeneratie. Er ontstaat dan
een ontsteking omdat bijvoorbeeld heel veel osteofyten worden gevormt en het
bindweefsel hier overheen beweegt.
Dementie
Dementie
- Doodsoorzaak nummer 1 in Nederland
- 1/3 vrouwen, 1/7 mannen krijgt dementie
- Kans op dementie neemt toe met de leeftijd
- Door de vergrijzing gaat het aantal dementerenden verdubbelen.
Verschillende vormen dementie
- Ziekte van Alzheimer (72%)
- Vasculaire dementie (16%)
- De ziekte van Parkinson (6%)
Vasculaire dementie
Oorzaak dementie zijn cerebrale vasculaire afwijkingen. (Afwijking in de bloedvaten van
hersenen.) Hierdoor ontstaan vaak plotselinge symptomen, cliënt gaat stapsgewijs achteruit.
Dit ontstaat vaak tussen 65-75+ levensjaar. Vaak hebben mensen al langer hart- en
vaatziekten.
Hoofdcriteria:
- Focale afwijkingen (ontstekingshaarden) = beroerte of hersenaandoening
- Vasculaire laesies op CT- of MRI-scan
- Relatie dementie en cerebrovasculaire ziekte
• Dementie < 3 maand na CVA, of
• Plotselinge achteruitgang in cognitieve functies, of
• Stapsgewijze verslechtering
Als je aan deze criteria voldoet krijg je de diagnose vasculaire dementie.
Ziekte van parkinson
Bij ziekte van parkinson > 40% dementie
- Combinatie Lewy bodies, alzheimer en vasculaire stoornissen
Minder last van geheugenstoornissen, problemen worden meer ervaren in dagelijkse
bezigheden.
Verwardheid, hallucinaties, waanideeën.
Problemen met plannen, begrijpen, doelgericht werken.
Ziekte van alzheimer
Degeneratieve aandoening hersenen.
Meest voorkomende vorm van dementie
- Leeftijd vaak > 65 jaar
- In mindere mate vroege alzheimer <65 jaar
,Geheugenstoornissen
Inprenten > nieuwe informatie wordt niet meer opgeslagen.
Herinneringen zijn er nog wel.
Later stadium
Lange termijn geheugenstoornissen
Afasie
Apraxie
Apathie (gebrek aan emotie)
Visueel ruimtelijke stoornissen – weg niet meer kunnen vinden
Depressie
Ziekteduur
Gemiddeld 8 jaar
- Versterking door vereenzaming
Oorzaken (1)
Erfelijkheid bepaalde genen:
- ApoE4 Vroege vorm
- ApoE3 en ApoE4 3 keer zoveel kans
- 2 keer ApoE4 14 keer zoveel kans
Andere factoren
- Ontstekingsreacties
- Tekort aan vitaminen
- Metabole verstoringen
- Etc.
Oorzaken (2)
Afbraak van eiwitten gaat niet op een normale manier
- Abnormale afbraakproducten (vooral van het type eiwit amyloid beta)
- Amyloid beta zit tussen je hersencellen/neuronen en klontert samen.
- Deze vormen extracellulair plagues, deze zitten buiten je neuronen.
Of,
- Intracellulair/binnen in neuronen is verstrengeling van het Tau eiwit
- Tau zorgt voor afsterven hersencellen
Post mortem onderzoek
- Atrofie hersenen
- Plaques en verstrengelingen Tau > bepaalde gebieden zijn meer aangedaan dan
andere, vaak in de hippocampus of in de taalgebieden
,Hersenen bij M. alzheimer
Gyrussen worden veel dunner
De ventrikels (holte in de hersenen gevuld met hersenvocht) wordt veel groter.
Bepaalde gebieden in de hersenen zijn meer aangedaan dan andere.
Behandeling
Geen genezing
- Medicatie
- Palliatieve zorg (mensen begeleiden naar het levenseinde)
Ergotherapie
- Afhankelijk van de hulpvraag
- Mantelzorg
Reuma
Reuma
In volksmond
- Gewrichtspijn = reuma
Reumatische aandoeningen
- Acute en chronische aandoeningen van het bewegingsapparaat, het zijn geen
traumatische aandoeningen.
Steunweefsel (zorgt voor vorm en stevigheid van het lichaam)
Steunweefsel kun je onderscheiden in bot, kraakbeen en bindweefsel, met elk zijn eigen
type cellen.
Bot
- Osteocysten / botweefselcellen
Kraakbeen
- Chondrocyten / kraakbeencellen
Bindweefsel
- Fibrocuten / bindweefselcellen
- Hartkleppen
- Bindweefsellaag in darmen
Gewrichten
, Gewricht (articulatio) = een verbinding tussen twee of meer botstukken. Zorgt ervoor dat
deze 2 botstukken ten opzichte van elkaar kunnen bewegen.
- Scharniergewricht – 1 as
- Zadel- of eigewricht – 2 assen
- Kogelgewricht -3 assen
Gedetailleerd beeld gewricht
De 2 botstukken bij een gewricht zijn op het uiteinde bekleed met hyelien kraakbeen.
Om de botstukken en om het kraakbeen zit het gewrichtskapsel. Dit zorgt ervoor dat de 2
botstukken bij elkaar blijven. Aan de binnenkant van het gewrichtskapsel zit het synovia. De
synovia zorgt ervoor dat er synoviale vloeistof wordt gemaakt. Deze vloeistof zorgt (naast
het hyeliene kraakbeen) ervoor dat de botstukken soepel over elkaar heen kunnen
bewegen.
Artrose – terminologie
Degeneratie (achteruitgang) -osis
Van kraakbeen van gewricht artro-
Reactieve veranderingen van bot osteo-
Misvormingen van bot deformans
Soms ontsteking gewrichtkapsel -itis
Degeneratie komt over het algemeen door te hoge radio belasting / belastbaarheid.
Artrose – pathogenese
Aantasting kraakbeen
- ‘slijtage’
Reactieve botveranderingen – er komen uitstekels aan de zijkant van het bot (osteofyt)
Reactieve artritis – ontstaat doordat er veel wrijving is door de degeneratie. Er ontstaat dan
een ontsteking omdat bijvoorbeeld heel veel osteofyten worden gevormt en het
bindweefsel hier overheen beweegt.
